Lilia_
28.10.2023 13:47
Süýt hakynda maglumatlar

Süýt adam bedeni üçin peýdaly önümleriň biri hasaplanýar. Ol süňkler dişleriň, bedeniň kesele garşy durujylyk ukybyny - immuniteti berkidýär, aşgazanyň iýmit siňdirşine, nerw ulgamlaryna peýdaly täsir edýär, ýürek saglygyny, ukyny kadalaşdyrmaga, saçlaryň we dyrnagyň kadaly ösmegine köp taraplaýyn oňyn täsir edýär. Süýt kalsä baý önümdir.
Çaklamalara görä, süýdi içgi hökmünde ýewropalylar 900 müň ýyl ozal ulanyp başlapdyrlar. Süýtden taýarlanan önümler has soň XVI asyryň ahyrlarynda oýlanylyp tapylypdyr. Olara gatyk, süzme, gaýmak, gurt, çal, peýnir we şuňa meňzeş süýt önümleri degişlidir.
Süýdüň düzümi suwdan, ýagdan, belokdan, laktozdan, demirden we beýleki peýdaly elementlerden, fermentlerden ybaratdyr. Ýaglylygy 2.5 göterim bolan 100 gram süýtde 2.9 gram belok, 2.5 gram ýag, 2.8 gram uglewod, 0.1 gram kislota bardyr. Süýdüň gaýnama derejesi takmynan 100.2 gradusa, doňma temperaturasy bolsa - 0.570 gradusa barabardyr.
Adatça, uly ýaşly adamlara 300-400 millilitr, çagalara bolsa 200 millitr süýt içmeklik maslahat berilýär. Dowamly süýt içmek böwrekde daş emele gelmegini 20 göterim azaldyp bilýär. Süýdi, adatça iýmitleneniňden 2 sagat öň ýa -da soň içmelidir.
Süýt we süýt önümlerini garaňky we sowuk ýerde saklap, üstüni howa geçer ýaly we arassa durar ýaly hasa bilen ýapmak maslahat berilýär.
Süýt önümlerni ak saçly ene- mamalarmyz, elinden dür dökülýän gelin - gyzlarmyz ussatlyk bilen taýýarlaýarlar. Häzirki ajaýyp zamanamyzda süýt we süýt önümleri Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ähli künjeklerinde elin hem-de taýyn görnüşde azyk senagat pudaklarynda elýeter bahalardan alyjylara hödürlenýär.


Taýýarlan Arzuw ŞAÝYMOWA
Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň sport źurnalistikasy hünäriniʼn talyby.
41
92
Lilia_
27.10.2023 23:08

NÄME ÜÇIN ÝATMAZDAN OZAL ÇYRANY ÖÇÜRÝÄRIS?


ABŞ-nyň demirgazyk-günbatar uniwersitetiniň alymlar topary ýagtylygyň astynda uklamagyň adam bedenine zyýanly täsir edýändigini anykladylar.


Bu barada «Proceedings of the National Academy of Sciences» žurnalynda:


— Geçirilen gözlegleriň netijesinde bir gijelik ýagtylygyň astynda uklan adamyň ganynyň düzümindäki şeker mukdarynyň, gan basyşynyň, ýürek urmasynyň ýokarlanýandygy ýüze çykaryldy — diýip habar berildi.


Makalada bellenişine görä, muny anyklamak üçin şol bir wagtda ýaşlaryň 20-sinde tejribe geçirildi. Olary bir gije garaňkylykda, ýene bir gijede ýagtylykda ukladyp gördüler. Netijede, olaryň ukusynyň hiline gözegçilik etmek üçin beýniniň işjeňligi, dem alşy we ýürek urşy barlandy. Mundan başga-da, olara ýatmazyndan ozal ukuda wagtlary gan almak üçin kateter goýuldy.


Netijeleriň görkezişi ýaly, bir agşam, ýagny 8 sagatlyk çyrany ýakyp ýatmak gulýukoza gomeostazynyň bozulmagyna getirer. Şeýlelikde, alymlar gije garaňkyda ýatmagyň saglyk üçin peýdalydygyny aýdýarlar.


Uky wagtynda üstüňize düşýän emeli ýagtylyklar adam metabolizmine hem ýiti täsir edýär. Şonuň üçin-de ýatylýan otagda gijeki yşyklandyryjylary ulanýan adamlar, köplenç, semizlikden ejir çekýärler.

95
721
Lilia_
27.10.2023 17:42
Bir lukman aradan çykypdyr. Onuň yzynda galan zatlaryny saýhallamak üçin üç ogly öýüne ýygnanypdyr. Olaryň ejesi ir aradan çykypdyr. Şonuň üçin, olaryň kakasyna köp ýyllap garry hyzmatkär zenan seredipdir. Oglanlar kakalarynyň iş otagyndaky gymmat bahaly goş-golamlaryň arasynda gatap giden ýarty çöregiň durandygyny görüp, geň galypdyrlar. Hyzmatkär zenan tekjede duran çöregiň näme manysynyň bardygyny bilýän eken. Onsoň, ol muny professoryň oglanlaryna gürrüň bermäge durýar:

− Urşuň jygba-jyga gelen döwürleri professor agyr kesele duçar bolýar. Şonda oňa ýakyn dostlarynyň biri «açlykdan kösenýän bolaýmasyn» diýip, ýarty çörek ugradýar. Professoryň goňşularynyň gyzjagazy bar bolansoň, ol özüne iberilen çöregi ellemän, dessine şolara ugradýar. Ýöne goňşulary hem ýaňky gymmatly iýmiti özlerine dözmeýär. Olar hem şony ýokarky gatda ýeke ýaşaýan garry mama ugradýarlar. Garry mama hem çöregi alyp, aç oturan gyzy bilen iki agtygyna eltip berýär. Birki kwartal aňňyrakda ýaşaýan ýaňky mamanyň gyzy hem çöregi alýar-da, çagalaryny bir köpük alman bejerýän, özi bolsa gutulgysyz keselden jebir çekýän professora getirip berýär.

Hyzmatkär zenan ýene gürrüňini dowam edýär:

− Professor özüniň çöregini daşyna saralan kagyzyndan derrew tanapdyr. Asyl, kakaňyzyň ugradan çöregi ýene aýlanyp özüne gelen eken. Çöregi eline alanda, kakaňyzyň bogazy dolýar. Ol: «Şeýle gowy adamlar barka biziň jemgyýetimiz asla bozulmaz. Bu çörek hiç kimiň bokurdagyndan geçmedik hem bolsa, ol hemme kişini doýrupdyr. Diýmek, ol örän mukaddes çörek bolmaly. Meniň däl-de, Haktagalanyň iberen çöregi bolmaly» diýýär-de, ýaňky ýarty bölek çöregi tekjesinde goýýar. Halys ugruny ýitirip, umytdan düşen mahaly ine şu çörek kakaňyz üçin umyt çeşmesi bolup hyzmat edipdir.
53
538
Lilia_
27.10.2023 14:21
ADAMLARYŇ ÝÜZ KEŞBINE GÖRÄ HÄSIÝETINI NÄHILI TANAMALY?!

Islendik adamyň ýüzüne seredeniňde onuň häsiýetini aňmak ýa-da çaklamak bolýar. Maglumatlara görä, adamlaryň ýüz şekillerini 4 topara bölýärler. Suratda mälim bolşy ýaly, olar tegelek, dörtburç, ýumurtga we ýürek şekilli ýüzlerdir. Siziň ýa-da ýakynlaryňyzyň ýüzi haýsy topara degişli. Geliň, bu barada giňişleýin tanyş bolalyň!

Tegelek ýüz

Tegelek ýüzli adamlar şahsy aýratynlyklary taýdan belent adamkärçilikli, mylaýym, sahy we hoşniýetli bolýarlar. Olar başgalaryň bagtyny özüniňkiden ýokary goýýarlar. Mätäç birine elmydama kömek bermäge ymtylýarlar. Tegelek ýüzli ynsanlar şunuň ýaly ýagşy işleri ýerine ýetirmekden lezzet alýarlar.

Käwagt gatnaşykda ýa-da dostlukda öz zerurlyklaryny ýatdan çykarýarlar. Olar ygtybarly we tanşyp boljak iň gowy adamlaryň biridir. Gysganç däldirler. Bu aýratynlyklar olara peýdaly bolup ýa-da zyýan berip biler. Käwagt özlerini ileri tutmagy öwrenmeli bolýarlar. Tegelek ýüzli adamlar, köplenç, öz ýaşlaryndan has ýaş görünýärler.

Dörtburç şekilli ýüz

Ýüzi kwadrad ýa-da dörtburç şekilli adamlar gujurly, işjeň, analitik, düşünjeli bolýarlar. Olar iň dartgynly (stresli) ýagdaýlarda-da asudalygyny saklap bilýän adamlardyr. Iri taslamalaryň üstünde işlemegi halaýarlar.

Olarda ýolbaşçylyk ukyplary we işewürlik häsiýetleri ýokary bolýar. Maliýe taýdan hem ökdedirler. Olar ygtybarly, höwesli we işeňňir ynsanlardyr. Tutanýerliligi halaýarlar. Köplenç, iň oňat netijä gelmegi başarýarlar.

Ýumurtga şekilli ýüz

Ýumurtga şekilli ýüz keşpliler hemme zadyň anygyna ýetýän, has dogrusy, «ýedi ölçäp bir kesýän» adamlardyr. Çeýeligi ýigrenýärler, bitarap galmagy, islendik zat hakda öz pikirini aýtmagy halaýarlar.

Adatça, näme diýmelidigini we haçan aýtmalydygyny bilýärler. Hakykaty aýtmakda örän tutanýerlidirler. Olar jemgyýetçilik ýerlerinde örän işjeň bolup, açyk howada bolmagy halaýarlar.

Ýürek şekilli ýüz

Ýürek şekilli ýüzli şahsyýetler döredijilikli we başarnyklydyrlar. Olar güýçli pikirli, päk ýürekli we özdiýenlidirler. Şeýle adamlar öňünde goýan maksatlaryna ýetmek üçin elinden gelen tagallalary edýärler.

Ýürek şekilli ýüzi bolan adamlar iri göwrümli taslamalary ýerine ýetirmegi, hemişe hereketde bolmagy halaýarlar. Şeýle-de olarda duýujylyk güýçli bolýar.
42
99
Lilia_
27.10.2023 11:00
Gar tozgajygy hakynda täsirli faktlar
- Buz kris­tal­la­ryn­dan eme­le gel­ýän yga­lyň gör­nü­şi­ne gar di­ýil­ýär.

- Howanyň de­re­je­si 0-dan aşak­da bo­lan ýag­da­ýyn­da bu­lut­lar­dan gaýdýan ygaldan gar eme­le gel­ýär.

- Gar tozgajyklary gurluşy boýunça 5-6 granly bolýar.

- Ga­ryň eme­le gel­me­gi üçin çyg­ly ho­wanyň bolmagy zerur. Il­ki bi­len bu­gar­ýan suw doňup, buz kris­ta­llary­ny eme­le ge­tir­ýär. Emele gelýän buz kris­tallary bolsa howa­da­ky goş­ma­ça su­wy hem özü­ne çe­kip, ga­ry emele getirýär.

- Gar öz düzümi boýunça mineraldyr.

- Gar tozgalary ýere düşende ses edýär, çünki millionlarça gar tozgajyklary ýere düşende olar döwülýär.

- Gar bir­nä­çe gör­nüş­de ýa­gyp bil­ýär. Ho­wa­nyň ýag­da­ýy­na gö­rä, gar toz­ga­sy­nyň ulu­ly­gy dürli bolup bilýär.

- Ho­wa­nyň de­re­je­si 0-dan ýo­kar­da bol­sa hem gar bölejikleri ere­män ýere dü­şüp bil­ýär. Şeý­le ýag­daý­da ýokardan düşýän gar bölejikleri ho­wa­nyň ýy­ly gat­la­gyn­a ýeten­de ere­mä­ge baş­la­ýar.

- Gar bölejikleri maýyl gatlaga düşende onuň daşynda wagt­la­ýyn sowuk gatlak eme­le ge­l­ýär. Ol bolsa ga­ryň ere­män ýere düşmegine şert dö­red­ýär.

- Esa­san hem, ho­wa­nyň de­re­je­si or­ta­ça -9 bo­lan ýag­daý­yn­da gar agyr ýag­ýar.

- Gaz tozgajygynyň emele gelmegi üçin bir milliona golaý ownuk damjalar gerek bolýar.

- Gar çyg­ly­lyk ta­lap ed­ýä­ni üçin gu­ry so­wuk­lar­da adat­ça gar ýag­ma­ýar. Mu­ňa my­sal edip, An­tark­ti­da­nyň gu­ry jül­ge­le­ri­ni gör­kez­mek bo­lar. Bu jül­ge­ler­de ho­wa so­wuk hem bol­sa, çyg­ly­lyk de­re­je­si­niň pes bol­ma­gy we şe­ma­lyň güýç­li öwüs­me­gi ga­r ýag­ma­gy­na päsgelçilik döredýär.

- Gar toz­ga­la­ry­nyň dia­met­ri adat­ça 1,3 san­ti­metr­den ki­çi bol­ýar. Ýö­ne dur­nuk­syz ho­wa şert­le­rin­de gar toz­ga­sy­nyň dia­met­ri 5 san­ti­met­re çen­li ula­lyp bil­ýär.
37
20
Lilia_
27.10.2023 00:11
ÝER TITREMESINDE ÖZÜŇI NÄHILI ALYP BARMALY?!

Ýer titrände öz howpsuzlygyňyz hakynda alada ediň!

Stoluň ýa-da krowadyň aşagynda gizleniň, göwräňizi aşak gaçýan zatlardan we binanyň böleklerinden goramak üçin stoluň aýaklaryndan ýapyşyň!

Howsala düşmäň we öýden çykyp, gaçjak bolmaň!

Kelläňize dürli zatlaryň gaçyp biljekdigini göz öňünde tutuň. Aýagyňyza aýna döwükleriniň çümmezligi ýa-da kelläňize üçegiň bölekleriniň gaçmazlygy üçin seresap boluň. Howsala düşen wagtynda adam, köplenç, özüni howp astyna salýar.

Ýer titremesiniň alamatlaryny duýan halatyňyzda penjireleri we gapylary açyň!

Öýden howpsuz ýagdaýda çykyp bileriňiz ýaly, gapylary we penjireleri açyň. Ýer titremesinde gapynyň daşky bölegi deformirlenip biler we şeýle ýagdaýda siz gapyny açyp bilmersiňiz.

Ýer titremesinde berk däl diwaryň golaýynda durmaň!

Ýer titremesi wagtynda öýüň daşynda galsaňyz, kerpiç diwarlaryň ýanynda durmaň. Ýer titrände berk däl diwarlar aňsatlyk bilen ýumrulýar.

Özüňizi aýna döwüklerinden ýa-da beýleki howply zatlardan goramak üçin örän seresap hereket ediň!

Adatdan daşary ýagdaýda hemişe aýakgabyňyzy geýiň. Penjirelerden we beýleki zeper ýeten zatlardan uzakda duruň. Garaňkyda gerek boljak el çyrasyny ýanyňyza alyň.

Derrew çyrany we gaz plitasyny öçüriň!

Ýer yranyp başladygy ody söndüriň we gaz plitasyny öçüriň. Suwdan doldurylan bedräni taýýar edip goýuň ýa-da ot söndürijini elýeter ýerde saklaň.

Çagalaryň, ýaşuly we maýyplygy bolan adamlaryň howpsuzlygyny ünsden düşürmäň!

Çagalary, ýaşuly we maýyplygy bolan adamlary şkaflaryň ýa-da beýleki berk däl zatlaryň golaýynda ýatyrmaň. Howpsuzlygyňyz üçin, şkaflary diwarlara çüýläň.

Adatdan daşary ýagdaý üçin torbany taýýarlaň!

Adatdan daşary ýagdaýlarda gerek bolan zatlaryňyzy salmak üçin torba ýa-da guty taýýarlaň. Ol torbany (gutyny) elýeter ýerde saklaň. Torba (guta) adatdan daşary ýagdaýlarda gerek boljak gündelik ulanylýan zatlary salyň. Mysal üçin, radio, ilkinji lukmançylyk kömegi üçin zerur zatlaryň toplumy, iýmit, suw, suw geçirmeýän mata, jürlewük, düşekçe, zerur telefon belgileri we ş.m.
40
27
Lilia_
26.10.2023 21:22
«MEN MYNASYP DÄL!»: ÖZÜŇI TANKYTLAMAGYŇ SINDROMY NÄME WE OŇA GARŞY NÄDIP GÖREŞMELI?

Imposter sindromy — bu siziň ýeten üstünlikleriňize, aýdylýan öwgülere mynasyp däldigiňiz, ukyp-başarnyklaryňyzyň ýeterlik derejede kämil däldigi bilen baglanyşykly gaýgyly pikirleriňiziň jemidir. Ol siziň üstünlikleriňiziň tötänlige, ýönekeý şowlulyga baglydygyna esaslanýar.

Bu psihiki näsazlykmy?

Ýok. Aslynda, imposter (özüňi tankytlamak) sindromy sindrom hem däl. «Sindrom» adalgasy umumy sebäbi bolan birnäçe alamatlaryň toparlaýyn ýüze çykmagynyň kanunalaýyklygy bolup durýar. Özüňi tankytlamagyň sindromynyň bolsa umumy sebäbi ýok. Her birimizde bu sindrom dürli ýagdaýda ýüze çykýar. Şeýlelikde, bu sindrom lukmançylyk diagnozy däl-de, adamlaryň dürli sebäplere görä başyndan geçirýän duýgularydyr. Şonuň üçin bu «sindromy» «fenomen» diýip atlandyrmak has maksadalaýyk bolardy.



Özüňi tankytlamak dürli ýagdaýda ýüze çykyp bilýär. Şonuň üçin hem alymlar bu fenomeniň adaty ýagdaý bolmagynyň-da, tersine, kadadan çykma görnüşinde-de psihika agyr zyýan ýetirip biljekdigini belleýärler.

Özüňi tankytlamagyň sindromynyň döremeginiň sebäpleri nämeden ybarat?

• Özüňi tankytlamagyň sindromynyň döremegine, ilki bilen, çagalykdan galan şikesler sebäp bolýar. Çagalykda sizi «söýgüni gazanmak» ýörelgesi esasynda terbiýelän bolsalar, ýagny ene-atanyň söýgüsi «şertsiz» berilmän, eýsem görkezen netijäňize görä öwlen ýa-da söýlen bolsaňyz, bu duýgynyň döremegine sebäp bolup biler.

• Şeýle-de sindromyň bu görnüşi üstünlige tiz we ýeňil ýetmegi endik edinen adamlarda gabat gelýär. Okuwy ýeňillik bilen özleşdiren adamlar özbaşdak zähmet ýoluna başlamak bilen, has zehinli hem-de ukyply adamlaryň bardygyny görýärler. Işde üstünlik gazanmak üçin bolsa has köp zähmet bilen tutanýerlilik gerek bolýar. Munuň her bir adamyň tejribesinde gabat gelýän hadysadygyna seretmezden, üstünlige öwrenişen adamlar şeýle ýagdaýa duşmak bilen, sussupeslige düşüp bilerler.



• «Seniň bu üstünligiň adaty şowlulyk bolaýmasa...», «Seniň hossarlaryň bolmadyk bolsa, bu derejelere ýetmezdiň», «Şeýle jogapkärçiligi çekip bilerin öýdýärmiň?» ýaly pikirlerdir soraglar siziň özüňize bolan ynamyňyzyň pese düşmegine getirip biler. Internetde paýlaşylýan maglumatlar hem siziň özüňize bolan ynamyňyzyň peselmegine getirip biler. Çünki internetde adamlar öz durmuşynyň iň gowy pursatlaryny paýlaşýarlar. Şeýle ýagdaýda biz özümizi olardan şowsuz duýup bileris.

• Siziň wezipäňizi galdyrdylar. Sizi höweslendirdiler. Siz uly taslamany üstünlikli tamamladyňyz. Hemme zat gowy. «Ýöne bu ýagdaý ýene näçe wagt dowam ederkä?», «Täze iş ýerimde özümi görkezip bilmesem näme?» diýen ýaly sowallar agzalan sindromyň döremegine getirip biler.

39
46
Lilia_
26.10.2023 17:30
EMELI DYRNAK GOÝDURMAK DÜWNÜK KESELINE SEBÄP BOLUP BILER..!

Bu gün «Dunyo.news» web-sahypasynda emeli dyrnagyň zenanlaryň saglygyna edýän täsirleri barada habar çap edildi.

Onda bellenişine görä, emeli dyrnagy guratmak üçin elleriňiz biraz wagtlyk ultramelewşe şöhlelerinde saklanýar. Emma bu şöhleleriň saglyga uly zyýan ýetirýändigi barada pikir edip gördüňizmi?

Lukmanlaryň tekrarlamagyna görä, bu şöhleleriň adam bedenine siňmegi sebäpli düwnük keseliniň döremek mümkinçiligi has ýokary bolýar.

Mälim bolşy ýaly, ultramelewşe şöhlelenmesiniň ýygy-ýygydan adam bedenine täsir etmegi deri öýjükleriniň ölümine sebäp bolýar.
Hemişe bolşy ýaly, saglygyňyzy gorap saklamak ýene-de özüňize baglydyr, mähriban zenanlar!
51
244
Lilia_
26.10.2023 11:24
ON ÝYLLAP UKLAN GYZJAGAZ HAKYNDA EŞIDIPMIDIŇIZ?

Bu geň wakanyň özboluşly taryhy bar.  Londondan uzak bolmadyk Bakingemşir diýen ýerde «Turwill» atly kiçijik oba bar. Bu obanyň meşhur bolmagyna onda ýaşap geçen we on ýyldan hem gowrak wagtlap oýanman uklap ýatan Ellen Sadler atly gyzjagaz sebäp bolýar...

Ellen güzeranyny zordan aýlaýan köp çagaly maşgalada dünýä inýär. Ellen bu maşgalanyň onunjy çagasy bolupdyr. Onuň özünden uly doganlary ene-atalaryna fermada we ekin meýdanlarynda işlemek arkaly kömek edensoňlar, Ellen hem çagalykdan sähel saýlanan badyna ýaňy 11 ýaşyndaka  goňşy şäherde bir maşgalanyň çagasyna seretmek üçin enekelige işe durýar.

Ümsüm, arzuwçyl hem düşbüje Ellen öz deň-duşlaryndan beýle bir tapawutlanmaýar. Ýöne gyzjagaz birdenkä ukuçyllykdan, kelle agyrydan we ysgynsyz ýadawlykdan ejir çekip başlaýar. Elbetde, bu ýagdaý Elleni enekelige işe alan maşgala ýaramaýar we olar tiz wagtdan gyzjagazy öýlerine ugratmagy makul bilýärler. Netijede, işini ýitiren Ellen öýüne gaýdyp gelýär.

Elleniň yzygiderli ukusy tutup, kellesi hem dynuwsyz agyrmagyny dowam etdirýär. Emma gyzjagazyň ene-atasy onuň bu ýagdaýyny öz wagtynda seljertmek üçin lukmanyň ýanyna gitmäge hem pul tapyp bilmeýärler. Birnäçe wagtdan soňra gyzjagaz erbet ýagdaýa düşüp, mejbury ýerli keselhana ýerleşdirilýär. Ýöne ol ýerde hem ýagdaý has beterleşensoň, lukmanlar Elleni öýe alyp gidilse, dogry boljakdygyny aýdýarlar.

Keselhanadan gaýdyp gelenden soňra gyzjagazda birnäçe geň tutgaýlar bolup geçýär we ol şondan soňra uklap galýar. Elleniň bu gezekki ukusy tutuş 10 ýyldan hem uzak wagt dowam edýär. Tizara ýaşajyk «Ukudaky gözel» baradaky habar tutuş ýurda ýaýraýar. Syýahatçylar, žurnalistler we lukmanlar bu täsin gyzy görmek isläp, Turwille gelip başlaýarlar. Hatda köp adamlar bu gudraty görmek mümkinçiligini döretmekleri üçin Elleniň ene-atasyna ep-esli pul hem töleýärler. Netijede, bu adaty bolmadyk hadysa gyzjagazyň maşgalasynyň maddy ýagdaýynyň birneme gowulaşmagyna hem täsir edýär.

Şeýdip, bu kiçijik oba uly meşhurlyga eýe bolýar. Meşhur neşirlerde turwilli Ellen Sadler hakda makalalar dowamly çap edilýär. Gyzjagaz «Turwiliň ukudaky gözeli» diýlip atlandyrylyp başlanýar. Dogrusy, köpler gyzjagazyň ene-atasynyň baýamak karary bilen Elleniň beýle çuň we düşnüksiz, örän uzak dowam edýän ukusyny gurnandyklaryny çak edip başlaýarlar. Emma polisiýanyň derňewiniň netijeleri esasynda bu wakada hiç hili kezzaplygyň ýokdugy ykrar edilýär.

Öýe gelen lukmanlaryň gyzjagazyň ýagdaýynyň sebäbini düşündirip bilmeýändikleri sebäpli, Elleniň ene-atasy ony hassahana äkitmekden hem ýüz öwürýärler. Daşyndaky bolup geçýän wakalardan habarsyz Ellen bolsa parahat ýagdaýda uklap ýatmagyny dowam edýär. Gyzjagazyň dem alşy asuda bolsa-da, aýaklary we elleri hut  buz ýaly bolýar. Elleniň ejesi gyzynyň agzyna suwuk iýmit guýup, ony yzygiderli iýmitlendirip durýar.

Ýyllar geçip, Elleniň ejesi hem  aradan çykýar. Ondan soňra «ukudaky gözele» onuň uly uýalary seredýär. Emma olara Ellene uzak wagtlap ideg etmek zerur bolmaýar.  Çünki ejesiniň aradan çykanyna birnäçe aý geçenden soňra Ellen birdenkä uzak wagtlyk ukusyndan oýanýar.

Lukmanlar tizden-tiz 9 ýaşynda uklap, 21 ýaşynda oýanan gyzy gözden geçirýärler. Ýöne olar köp ýyllap uklamagynyň gyza ýetiren üýtgeşik täsirini tapyp bilmeýärler. Elleniň diňe gözleriniň görüjiligi peselip we birazajyk boýy bolmalysyndan gysga ekeni. Şeýle-de bolsa, gyzjagazyň özüni alyp barşyny synlanyňda, onuň hakyky ýaşyna garamazdan, kiçijik gyz ýaly bolup galandygy duýlupdyr. Uzak wagtlap Ellen bu hakykaty kabul edip bilmeýär.  Hernä dogan-garyndaşlarynyň ruhy goldawy bilen ol ýuwaş-ýuwaş täze durmuşa başlamagy başarýar.

Elleniň ýasaýan dürli bezegleri, monjuklary onuň meşhur «Ukudaky gözel» adynyň arkasyndan örän geçginli bolýar we gyz özüne ýeterlik eklenç çeşmesini döredýär. Uzak wagtlyk ukusyndan oýanandan soň birnäçe ýyl geçirip, durmuşa çykan Ellen alty çagany dünýä inderýär. Ol 1901-nji ýylda birdenkä tarpa-taýyn aradan çykýar. On ýyldan gowrak dowam eden ukusynyň sebäbiniň belli bolmaýşy ýaly, onuň ölüminiň sebäbi hem belli bolmaýar...

On ýyllap ukuda ýatan Ellen Sandleriň taryhy şeýleräk. Elleniň döwürdeş lukmanlaryna onuň ýagdaýyny seljermek başartmadyk bolsa-da, häzirki zaman lukmanlary beýle ýagdaýlara «Narkolepsiýa keseli» diýip at berýärler. Bu kesel beýnide adamyň oýanmagyna kömek edýän himiki serişdeleriň ýetmezçiligi sebäpli ýüze çykýar. Emma  narkolepsiýa keseline ýolugan adamlaryň näme sebäpden uzak uklaýandygy belli bolsa-da, lukmanlar bu näsaglaryň birden oýanmagynyň sebäbini welin, häli-häzirem düşündirip bilenoklar...
48
57
Lilia_
26.10.2023 01:00
Alýumin gaplaryň gulplaryny asgyçlar üçin ulanmak

Bir asgyçda dürli derejede birnäçe asylýan gurluş ýeňil egin-eşikler üçin amatly çözgütdir. Munuň üçin taýýar asgyçlaram bar, ýöne siz muny adaty alýumin gaplaryň gulplarynyň kömegi bilen asgyçlardan hem ýasap bilersiňiz.

Bambuk taýajyklary we aşhana pyçaklary

Ullakan bulgury ýa-da güldany bambuk taýajyklaryndan dolduryp, ony pyçak goýulýan hökmünde ulanyp bolar. Bu usul amatly hem howpsuzdyr, ony arassalamagam asla kyn däl.

Eşikler geýim asgyçdan taýyp gaçýan bolsa

Eger eşikleriňiz geýim asgyjyndan taýyp, zol-zol gaçyp duran bolsa, daşy ýumşak we tüýjümek örtükli simi ýa-da ýüplügi geýim asgyjyna sarap goýsaňyz, asan zatlaryňyz hiç mahal gaçmaz. 

Sowadyjydaky ýakymsyz ys we limon

Eger sowadyjyda ýakymsyz ys ýaýran bolsa, onda limony birnäçe bölege bölüşdirip, şol ýere goýuň, netije bir günden soň belli bolar.
42
43