TELEFONPARAZ (HEKAÝA)

Ol çagalygyndan telefony halaýardy, söýýärdi. Onuň kakasy heniz hemmelerde telefon ýok wagty, telefonynyň ilkinji gezek Türkmenistana ýaýran wagtlary, hoz döwülýän "prostoý" telefon alyndy. Ol kakasynyň telefonyny başardygymdan eline alyp oýnajak bolýardy. Sebäbi ol telefonda mario, top, ýylan ýaly gyzykly oýunlar , birnäçe gysgajyk aýdym-sazlar bardy. Kakasy telefony unudyp giden, uklap ýatan wagtlary hem telefony tä zarýady çökýänçä oýnaýardy.

Soňra döwür ösdi . "Prostoý" telefonlar Türkmenistanda hasam köpelip başlady .Indi onuňam özbaşyna prostoý telefony bardy. Emma "Gowsyndan-gowsy bar" diýlişi ýaly , içine çip dyksaň aýdym diňläp , widio görüp, surat alyp, oýun geçirip oýnap bolýan , "knopkaly" telefonlar çykyp başlady. Gahrymanymyzyň bar arzuwy şol "knopkaly" telefondan alynmak boldy. Ol günde daga gidip, kamazlara elde daş ýükläp , gazanan pullaryny jemläp başlady . On gün töweregi işläp gazanan pullaryny üýşürip ahyry "knopkaly" telefona ýetdi. Telefon oýnamak şeýle bir hezildi. Hatda ol uzakly günläp telefon oýnap bilýänlerdendi. Soňra ol gullyga gitdi. Ol gullykda-da telefonsyz oňup bilmeýärdi. Iň bolmanda öýdäkiler bilen gürleşmäge telefon gerekdi. Ol ençeme gezek telefonyny ofiserlere aldyrsa-da eýdip-beýdip , esasanam "dembel" wagtlary telefonsyz bolmaýardy. Gullykdan gelip hem onuň ilkinji aladasy telefon alynmak boldy. Ol gullykdan geleninde döwür durman ösüp ýüzünden basylýan sensir telefonlar köpelipdi. Ol gullykdan gelip derrew işe girip ýüzünden geçirilýän telefon alyndy. Telefon onuň üçin aňrybaş gowy enjamdy. Oýun oýnap , aýdym diňläp, widio görüp , surata düşüp , kitap okap , internete girip ... bolýar. Aý sanasaň sanabermeli-läý , onda hemme zatlaram edip bolýar. Telefon onuň üçin , kähalat oýun zat oýnap biderek zatlara wagtyny gidiräýmese , juda peýdaly zatdy. Indi ol onsuz oňup bilmeýärdi. Her gün azyndan 5-10 gezek internete girip çykýardy.

Bir gün onuň telefony döwüldi. Ençeme ussalara görkezsede , özbaşdak ençeme çäreleri görsede telefony bejerip bilmedi. Ol telefonsyz bir aýlap dagy oňar öýtdi, emma bir hepde-de oňup bilmedi. Ahyry ol üýşürenje pullaryny alyp Tekebazara eňdi. Tekebazarda teke bolup aýlansada arzan bahadan , ýüzünden geçirilýän telefon alnyp bilmedi. Ol Tekebazarda günortana çenli aýlanyp-aýlanyp ahyry armanly öýüne gaýtdy. Öýüne gelip arz-şikaýatyny öýündäkilere beýan etdi. Inisine dözmedimi nämemi onuň agasy öz ulanýan telefonyny arzanrak bahadan , bir aý garaşygyna berdi. Ata-enesi ony öýerjek bolup ser-sepil bolup ýörkäde oňa telefondan başga zat gerek däl ýalydy. Günlerde bir gün ol telefon barada goşgy döretdi.

Pul bolmasa bolman geçsin,

Bolsa bolýar telefonym .

Gyz gelmese gelmän geçsin,

Gelse bolýar telefonym .

Ejem diýýär milýon gezek,

"Şu telefon nämä gerek ?"

Iýmerinem etli börek,

Bolsa bolýar telefonym .

Kakam diýýär "Eý doňýürek!

Seni hem öýermek gerek "

Gyz-pyz bary biderek ,

Bolsa bolýar telefonym .

Agam diýýär içip arak,

"Ýaşa inim,gezme biderek "

Çyndanam küýseýär ýürek,

Bolsa bolýar telefonym .

Genjemä düşünse gerek,

Düşünýärle göýä melek,

Içmese bolýarla arak,

Bolsa bolsun telefony.

Gerçek gaýtalap on gezek,

Goşgular ýazýaň biderek ,

Her adama bir keýp gerek ,

Meniň keýpim-telefonym.

Onuň telefonyň şöhlesine gözüni zaýalasada , onuň garşysynda iki bükülip oýnap oturşyna daşyndan gaharlanyp ejesi we aýaly iňir-iňir iňirdeşýärdiler.

-Munuň bolup oturşyna seretsene

-Goýaý indi şol telefonyňy

-Ýadanagamda gy

-Näme bar şonda şeýle oýnar ýaly ?

-Muňa telefondan aýrylar öýdüp heleýem alyp berdik welin telefondan aýryp bilmedik

-Heleý gerek däl-ä muňa , telefon bolsa bolýar.

Ol şu wagt hem ejesiniň we aýalynyň iňirdilerni diňlemän telefon oýnap otyr.

© Gerçeknazar AMANNAZAROW.

(Gökdepe 28.07.2023)

Kalbymda kerepläp galdymy gaýgym?

Çagalykda galdy , çagalyk söýgüm.

Durmuşymdaky iň süýji, iň duýgyly, iň ýakymly ýatlamalaryň  biri hem Şeker bilen geçiren günlerim . Ilki-ilkiler üns bermesemem , soňabaka meniň oňa bolan muhapberim artypdy, söýgüm oýanypdy. Men hakykatdan hem ony hiç kinesi bolmadyk çaga ýüregimden ,päk söýgi bilen söýýärdim. Olam maňa kem baha garamaýardy. Olam meni söýýän ýalydy. Sebäbi men olara myhmançylyga barsamam ,  olar bize myhmançylyga gelselerde, biz biri-birimizi ýitirip  tapan ýaly bileje oýnaýardyk, ýaýnaýardyk, degişýärdik, gülüşýärdik.

Ilki bilen Şeker barada gysgaça maglumat . Şeker özüm bilen ýaşdaş , orta boýly, gaharjaň gyz. Aslynda çaga wagty gaharjaňam däldi. Göwnaçykdy, alçakdy, owadandy. Ullakan dury goňur  gözleri bardy.

Çagalykda görerdim,

Gözleriňde gözlerim.

Goşgy ýazar ýörerdim,

Saýlap süýji sözlerim.

Ýene-de çagalygmyň,

Sahypasyn dörjedim.

Ýaňy biten ýaramyň,

Soňky gatyn gorjadym.

Goşgy ýazmak borjumdyr,

Ýumulmasa gözlerim,

Soňlanmaýar sözlerim,

Uzar gider göz ýetim.

Ulaşdyryp kesele,

Dermanyny bermediň.

Eýýäm ýedi ýyl bäri,

Gözleriňi görmedim.

Wah ýene-de görsedim,

Gözleriňde gözlerim.

Aslynda men onuň şu wagtky Şekerime  dälde , çagalygyndaky Şekerim  aşyk. Indi ol düýbünden üýtgäpdir.Şeker daýzamyň gyzy bolan soň häli şindi men ejem bilen olara ýa-da olar bize myhmançylyga gelerdi. Şeýle bir hezildi onuň bilen oýnamak , onuň ýanynda bolmak. Ýüregime azap berýän soraglarymyň biri hem olam meni söýýärmikä? Has dogrusy söýdümikä ? Hawa, içki duýgylaryma görä olam meni söýdi. Elbetde men  ilkinji goşgymy , heniz elime galam alyp başlan wagtymda, ilkinji söýgüme ýazypdym. Ol pursatlar henizem göz öňümden gidenok. Şol wagt sen meniň bilen hoşlaşyp, öýüňe gaýtjak bolup durdyň. A men bolsa seniň bilen hoşlaşasym gelmeýärdi.Sen:

-Sag bol -diýip kiçijek we näzijek , akja eljagazyňy salgap gaýdyp barýardyň. Men bolsa ne "Sag bol " diýip bildim , ne-de elimi galdyryp. Diňe doňňara daş deýin yzyňdan seredip doňup durdym. Şol wagt men juda-juda üýtgeşik duýgylary başdan geçirýärdim. Şol täsin duýgylar bilen men öýe ylgadym. Tekjeden kagyz bilen galam aldym-da ilkinji goşgymy ýazyp başladym.

Men saňa bakýan,

Sen maňa bakýaň.

Bakmak bilenem,

Ýüregmi ýakýaň.

Göräýmäge ýönekeýje sanawaç ýaly sözlemler . Ýöne men bu sözlemlerimi hakydamda ýüregimde göterip ýörün. Bu sözlemler çaga kalbynyň joşgynly owazy, bu sözlemler ilkinji ylham perişdämiň pyşyrdylary.

Şeker aýtsana ,

Meni söýýäňmi ?!

Meniň söýgümi,

Senem duýýaňmy?

Ýa sen söýýäňmi?

Ýa söýeňokmy?

Ýa meniň söýgümi,

Sen duýanokmy?

Kulhuallahu ahad,

Allahyssamad...

Goşgynyň ahyryna Gurhan aýatlaryny goşanyma özümem haýran . Belki näbelli bir güýç bu aýatlary maňa ýazdyrandyr. Belkide gudraty güýçli Biribar ilkinji goşgymyň Gurhan aýatlaryndan başlamagymy isleýändir.

Şeker. Şu ady eşidenimde ýüregim jigläp gidýär.Bir, iki, üç gezek däl , her gezek şeýle.Näme üçin beýlekä?

Şeýle bir söýýärdim,söýýärdim seni

Seň bilen durmuşym örän hezildi

Sen gitdiň ýalňyzlyk aglatdy meni

Joşan göwnim gam kölinde ezildi

Şeýle bir söýýärdim ,söýýärdim seni

Kalbymyň törinde diňe sen bardyň

Sen dünýäme dogdyň şapak mysaly

Ömür ýollaryma ýalkymly nurdyň

Şanyňa ençeme goşgy ýazardym

Galam ,kagyz meniň hemram bolardy

Elmydama seni ýatlap gezerdim

Seň suratyň meniň gümram bolardy

Bu nähili söýgi boldugy ? Bu nähili duýgy boldugy ?! Ynanyň bu duýgyny beýan etmäge hiç bir söz, hiç bir sözlem ýetmeýär. Bu duýgyny beýan ederden sözlerim ejiz.

(Dowamy bar)

SYRDAŞYM-GÜNDELIGIM

Durmuş-nowelladyr.

* * *

Bäýbä. Bu ykbalyň oýunlaryny görsene. Munda kitaplarda ýazylmadyk, düýşleriňe girmedik, asla hyýalyňa gelmejek wakalar bolup geçýär. Sanasaň sanabermeli. Okuwçykam ençeme gyz klasdaşlarymda gözüm eglenerdi. Esasanam olaryň birine göwün beripdim. Ol meni göwnemesede şol depen ýerime depip durup, onuň daşyndan guwanyp, şanyna şygyrlar dörederdim.

Indi... Indi bütünleý tersine. Aşa söýgi aşa ýigrenje öwrüljek eken.

Umyt besläp, arzuw edýärdim öňler,

"Taňrym ony maňa duşursa" diýip.

Ýüregimden dileg edýärin indem,

"Taňrym ony maňa duşurma" diýip.

* * *

Bu durmuşda diliňi däl , eliňi işletmegi öwren.

* * *

Durmuş biri-birine sepleşip dowam edip gidip otyr. Günler bize dürli-dürli sapaklar berip ynsan ömri kertilip dur. Şonsuzam ömür gysgajyk. Onuňam üçden biri ukyda geçýär.Şujagaz gysgajyk ömürde gör nämeler jemlenen. Söýgi, ýigrenç , şatlyk , gaýgy... sanap gutar ýaly däl. Adam hökman durmuşda gowydan-gowy arzuwlar bilen ýaşamaly. Arzuwsyz ýaşaýyş manysyz. "Adam" bu nähili güýçli barlyk. Daşyndan göräýmäge adamzat kijijek, ejizje ýaly. Elbetde Alla bize kömek edýär. Ýogsa biziň elimizden gelýän zat barmy ?

* * *

Eneň-ataň saňa ýagşylyk eder,

Olaň ýamanlygam ýagşylygadyr.

* * *

Näme üçin mydama ulylaryň sözi dogry bolup çykýar?!

Bu gün men adatdakylar ýaly tor arassalap durdym. Şol wagt Tirkiş agamyň ýany bilen işdeşleri bize balyk almaga geldiler. Salamdan soň olaryň biri maňa ýüzlenip:

-Jigim tory sag tarapyndan başlasaň gowy açylar- diýdi. Men onuň sebäbini soramadymam. Sorasymam gelmedi. Sebäbi tor arassalamagy ondan öňem bilýärdim . Onuň bolsa "tor" diýilýän zady kän görmedige meňzeýär. Men oňa:

-Bolýar -diýdimde içimden "Şular gidýänçä diýenini eden bolaýyn , gideninden soň arkaýyn işlärindä" diýip öz ýanymdan pikir ýöretdim. Agamyň işdeşleri aljak balyklarny aldylarda ,eglenmän ugramak bilen boldylar. Soň-soň seredip otyrsam ýaňky adamyň aýdanlary dogry bolup çykdy. Oňa siz ynanmarsyňyz , sebäbi meniň özümem oňa örän kynlyk bilen ynandym.

Näme üçin ulylaryň sözleri mydama dogry bolup çykýarka?

* * *

Munda hemme gyzlar öwdürmek islär,

Iň gowy goşgylar ýazdyrmak islär,

Ýöne.

Goşga mynasyp däl olaryň bary,

Senem şolaryň biri.

* * *

Durmuş synagy ýetik, synamak nämä gerek ?

Söýýänimi bilýäňä , gynamak nämä gerek ?

Geçen düýş, geljek hyýal, şu gün bilen ýaşaly,

Ýollaryz aýryldy aglamak nämä gerek ?!

* * *

Keýpine ýaşa. Munda ruhlanyp ýaşamak üçin bahanalar gytmy? Muňa mysallar kagyza ýazardan örän kän. Sen nämeden lezzet alýaň ?! Derrew eliňe galam alda nämelerden lezzet alýan bolsaň kagyzyň ýüzüne geçirip başla. Bu eýýäm seniň bagtyýar durmuşda ýaşamak üçin resminama gol çekdigiň bolar. Hemem durmuşdan lezzet alyp ýaşamak üçin diňe pul gerekmikä?

Lezzet alyp bilseň adaty zatdan,

Şatlan.

* * *

Adamyň puly bolmasa , adamyň guly bolar.

* * *

Guşlar kimin erkin bolsam,

Şygyrlarym şertim bilseň.

Adalatsyz bu dünýäde,

Üýtgeşik däl "Her kim" bolsam.

Bilmeýän bolsam bolardy,

Höwes ýok bilenimden soň.

Eserlermiň gadry bilner,

Ýatlarlar ölenimden soň.

© Gerçeknazar Amannazarow.