Mowzuklar ArslanYazly » Sahypa 4

ArslanYazly

16.08.2022 22:27

AIW (Adamyň Immunoýetmezçilik Wirusy) - bu adamyň immunitet ýetmezçiligini döredýän wirus. Bu ýokançlygyň netijesinde AIDS keseli döreýändir. Adamyň immunoýetmezçiliginiň wirusy 1983-nji ýylda AIDS

120

ArslanYazly

16.08.2022 17:39

Agyz we diş saglygyňyzy goramak üçin ... Dişleriňizi üns bilen ulansaňyz we ideg etseňiz, köp ýyllap esasy wezipelerini ýerine ýetirip bilerler. Emma olary el gurallary hökmünde ulanýan bolsaňyz,

135

ArslanYazly

14.08.2022 18:25

Probiotikler we prebiotikler: Olary nädip tapawutlandyrmaly? Dürli dermanlar ýa-da çaga iýmitleri baradaky mahabatlarda köplenç “prebiotikler” we “probiotikler” diýen ýaly sözlere gabat gelýäris.

ArslanYazly

13.08.2022 22:54

Gaýmorit, burun boşlugynyň töwereginde howa bilen doldurylan jübüler hökmünde taryp edip boljak sinuslaryň ýokançlygydyr. Sinuslar, adaty şertlerde dem alýan howamyzy çyglandyrýan we gyzdyrýan

296

ArslanYazly

13.08.2022 17:23

Afaziýa näme? Afaziýa beýniniň çep lobasyndaky gürleýiş meýdanynyň bir ýa-da birnäçe bölegi zeperlenende ýüze çykýar. Beýne gidýän damarlaryñ dykylmagy sebäpli ýüze çykýan kislorod we glýukoza

220

ArslanYazly

12.08.2022 13:19

Kitap çagalaryň söz baýlygyny, aň-düşünje, duýgy, ruhy we ahlak taýdan ösdürýän iň möhüm guraldyr. Çagalar kitaplar arkaly pikirlenmegi we töwereginde bolup geçýän zatlary seljermegi öwrenýärler.

161

ArslanYazly

10.08.2022 15:55

Çilim: Dünýäde ýygy-ýygydan sarp edilýän temmäki önümleriniň arasynda birinji orunda durýan çilim, her ýyl 5 milliondan gowrak adamyň ölümine sebäp bolýan aşa zyýanly endiklerden biridir. Çilim

161

ArslanYazly

08.08.2022 12:05

Alkogolizm: Adamyň beden we akyl saglygyna, maşgala, jemgyýetçilik we iş sazlaşygyna zyýan berjek derejede alkogol içgilerini ýygy-ýygydan we aşa köp sarp etmekligine alkogolizm diýilýär. Alkogolizm

267

ArslanYazly

07.08.2022 15:00

Meningit näme?

Meningit beýnini we oňurga ýiligini gurşap alýan meninges diýilýän membrananyň iriñleme keseli. Keseliň iň köp ýaýran alamatlary gyzzyrma, kelle agyry we boýnuň gatamagy. Keseliň dörediji serişdesi wiruslar, bakteriýalar we parazitler bolup biler. Käbir meningit özbaşdak gowlaşjak derejede pes, beýlekileri bolsa ýaşaýşa howply bolup biljek derejede agyr. Meningit bäbeklerde, çagalarda we ýaşlarda has ýygy duş gelýär.

Meningitiň alamatlary nämeler?

Irki meningit alamatlary gribe meñzeş bolup biler. Birnäçe sagadyň ýa-da birnäçe günüň içinde meningitiň esasy alamatlary ýüze çykýar. Meningitiň esasy alamatlary:

Kellagyry,

Gusmak,

Gyzzyrma,

Boýnuň gatamagy,

Uklamaga meýillilik,

Ünsüňi jemlemekde kynçylyk,

Meningokokk meningitinde deriniň dökülmegi.

Ýañy doglan bäbeklerde meningitiň alamatlary:

Gyzzyrma,

Yzygiderli aglamak,

Hereketiň haýallygy,

Uklamaga meýillilik,

Iýmitlenip bilmezlik,

Fonticulusda gabaryklyk,

Çaganyň bedeninde ýa-da boýnunda gatama.

Meningitiň sebäpleri:

Iň ýaýran sebäp wiruslardyr. Soň bolsa bakteriýalar we parazitler hem sebäpleriñ arasynda durýar.

Pnewmokokklar: kiçi çagalarda we ulularda meningitiň iň köp ýaýran sebäbi. Şeýle hem orta gulak ýokançlygyna, sinüzit we pnewmoniýa sebäp bolýar. Sanjym arkaly onuň öňüni alyp bolýar.

Meningokokklar: Meningitiň başga bir umumy sebäbi. Çagalarda-da, ulularda-da meningitiň döremegine sebäp bolýar. Ýokarky dem alyş ýollaryny ýokaşdyrýar, soňra bakteriýalar gan aýlanşygynyñ üsti bilen beýnä ýetýär. Yatakhanalarda, harby kazarmalarda we internatlarda epidemiýa sebäp bolup biler. Sanjym arkaly onuň öňüni alyp bolýar.

Listeria: Bu bakteriýalar pasterizasiýa edilmedik peýnirler, sosiskaly sandwiçler we beýleki iýmitler arkaly ýokaşyp bilýär. Göwreli aýallarda, garrylarda, täze doglan çagalarda we immun ulgamy gowşak adamlarda ýokançlyga sebäp bolýar. Listeria göwrelilik döwründe plasentadan geçýär we çagada ölüm howply ýokançlyga sebäp bolup biler.

Wirus meningit adatça pes depginlidir. Iň ýaýran wiruslary gerpes wirusy, mumps wirus we AIW wirusydyr.

Meningit nädip anyklanýar we bejerilýär?

Ýokarda agzalan alamatlary görkezýän hassalar hassahana ýerleşdirilýär we serebrospinal suwuklyk alynýar. Serebrospinal suwuklyk bil sebitdäki oňurgalaryň arasynda inçe iňňe bilen alynýar. Diagnoz, alnan suwuklygy barlamak arkaly tassyklanýar. Beýnä zeper ýetendigini ýa-da ýetmedigini bilmek üçin kompýuter tomografiýa alyp bolýar. Antibiotikler bakterial meningiti bejermek üçin ulanylýar. Wirusly meningitiň käbiri özbaşdak gowlaşýar, käbirleri bolsa antiwiral bejergini talap edýär.

Meningitiň komplikasiýalary nämeler?

Eştme funksiýasynyñ bozulmagy,

Beýin zeperlenmesi,

Görme funksiýasynyñ bozulmagy,

Ýatkeşligiñ bozulmagy,

Ýöremekde kynçylyk,

Böwrek ýetmezçiligi,

Şok,

Epilepsiýa,

Ölüm.

Meningitiň öňüni almagyň usullary haýsylar?

Elleri ýygy-ýygydan ýuwmak,

sanjymlar,

gigiýeniki düzgünlerine üns bermek,

asgyrañda üsgüreñde agzyňy ýapmak,

göwreli aýallarda bişirilmedik iýmitleri iýmezlik esasy öňüni alyş usullarydyr.

Haçan lukmana gitmeli?

Eger sizde ýa-da maşgala agzalarynda aşakdaky alamatlar bar bolsa, derrew lukmana ýüz tutuň:

gyzzyrma,

kelle agyry,

gusmak,

baş aýlanma,

boýnuň gatamagy.

Antibiotikleri anyklamak we bejergä başlamak gijikdirilse, bakterial meningit ölüme sebäp bolup biler. Beýnide hemişelik zeperlenmegiñ ýokary ähtimallygy bar. Meningokokk meningitinde näsag bilen gatnaşyga girenleriň hemmesi üçin öňüni alyş dermanlaryna başlamalydyr.

371

ArslanYazly

06.08.2022 13:44

Mesele çagalar bolanda, ene-atalar çaganyñ saglygy barada has duýgur bolýarlar. Şeýlelikde, halk arasynda ýalñyş düşünjeleriñ biri bolan çagalyk döwründe agyz bolşlugynda bar bolan süýt dişleriniň

244