Mowzuklar sabyrly » Sahypa 3 » Öwrenmeli App

12.05.2024 10:41

Ýalñyz goýsa ýaryñ, ýedi ýat bolup,
Sowaýarmy içiñ, serpeñde şerap?
Hasratyñ paýlaşýañ ýanyma gelip,
Hamala, Kaýysdan hallaryñ harap.

Ömrüne şatlygy, söýgüni, bagty,
Gelende şol gözel getiren ýaly.
Çolarypdyr daşy aýralyk wagty,
Barja umydynam ýitiren ýaly.

Aýralyk,
Men ony tanaýan öñem,
Eziz Wälidämden edipdi jyda.
Jigilem soraýar:" Atamdyr, enem
nirde?.. Biz olary küýseýäs juda!"

Üç sany doganmyñ başynda hossar,
Aladasyn edýän çyrpynyp herýan.
Şowlulygam özün asmandan asýar,
Şir bolup, başymy dik tutup barýan.

Pelek ýykylaýsañ ýeñsäñden deper,
Söýere wagtam ýok, güzeran işden.
Kakasynyñ pulna şa bolsa köpler,
Jigimiñ ýylgyrşyn görýärin düýşde.

Yşk derdi öldürmez, heder edere,
Başyñ daşdan gaty, gelersiñ üstün.
Göreşsiz-sahnany taşlap gidere,
Durmuş saña çeper film däl, dostum!

© Süleýman TEKÄÝEW

30

11.05.2024 14:45

Atamyň öljegini bilen bolsam...

Bu nakylyň hem halkymyza üns bererlik manysy bar eken. Il içinde «kepege» ýa-da «duza» çalşardym hem diýilýär. Bir tymsal aýdaýyn: «Ir zamanda bir garyp garry düýesi bilen güzeran ýöredýän eken. Bir gün kireý-keşlik edip, Haraza bugdaý eltipdir. Kilwan garry düýäniň (garry düýe — atan diýilýän eken) gowy ideg etmeseň derde ýaramajagyny bilip, ony eýesinden kepege çalyşmagy teklip edýär.
Düýe eýesi bar mydarynyň şol düýedigini aýdyp, kilwanyň teklibini kabul etmeýär. Iýmiti pes, ýüki agyr garry düýe azaba çydaman ölýär. Şonda dü-ýe eýesi «Atanyň öljegini bilen bolsam, kepege çalşardym» diýip, ahmyr edipdir. «Atan» sözem näme üçindir wagtyň geçmegi bilen «Atamyň» bolupdyr. Ýogsam, türkmen atasynyň öljegini bilse kepege ýa duza çalşarmy?!

It wepa...
Bu nakylyň soňuny ýazasym gelmedi. Sebäbi türkmen zenanlary nakyla girmek derejede biwepa däl ahyry. Enesiniň ýörän topragyny jennet, zenany ojagynyň eýesi hasaplaýan ilimizde aýdylýan bu nakylyň düýp manysy başgaça bolaýmasyn?! Men şeýle eşidipdim. Aý-
dyşlaryna görä, sürüde ýaşaýan it ýala gelende, ony möjekleriň al salyp alyp gidýän halaty bolýan eken. Ýaldan çykan itiň güjügine «al-ýal» diýilýän eken. Bu güjük ulalyp, it çykanda käsiniň möjeklere goşulyp, sürini talaýan halatlary bar eken. Şonuň üçin oňa «It wepa, al-ýal biwepa» diýilýän eken. Wagtyň geçmegi bilen «al-ýal» sözi ýoýlyp, «aýal» sözi hökmünde ulanypdyrlar. Türkmen dili uly hazyna, şonuň üçin onuň göwherleriniň timaryny bozman ile ýetirmek her bir adamyň uly borjudyr.

55

10.05.2024 10:45

Gyzyl ýaglyk dakynypsyñ,
Gülgün boýa saçlaryñam.
Sen meñ gorkyma dönüpsiñ,
Mümkin menden gaÇmagyñam.

Eneñlere gatnama köp,
Birden biri söýäýmesin,
Gözi gidýän kän, aç möjek,
Lak-luk atyp iýäýmesin.
Köýäýmesin,
Bagt çyram,
Möhleti gysga bolmasyn,
Gysganmasam,
Gabanmasam.
Seni bir salym görmesem,
Sakawlajak gözlerimem.
Söýdürip meni özgerden,
Husyt boldum,
Seni söýüp,
Gysganýaryn özgelerden,
Göz degerden,
Dil degerden,
El degerden,
Gorkym üstün.
Walla çynym,
Galp sözlesem,
Burnum össün, Huday kessin!

© Remezan MÄMETGURBANOW

38

07.05.2024 14:15

Gaýyk etdim Aýy, gerşine münüp,
Asmanyñ düýbüne çeññek okladym.
Ýyldyzly gijäniñ ýyldyzyn tutup,
Şelpeledim ezizimiñ gupbasyn.

Keýpi çag bulutlañ ýüñin peşmeläp,
Kümüş damjalaryn düzüp hatara,
Şemalyñ kürtesini keşdeläp,
Señ başyña atara...
Tikindim,
Näzleriñden işilen ýüpde,
Eda bilen gülleñ ýapragyn ýolup,
Ýasadym señ üçin başyña jüpbe.

Näzik barmagyña Älemgoşardan,
Ýüzüni nakgaşlap,
Dakdym ýüzügi.
Sen bolsa,
Bu zatlaryñ baryny taşlap,
Ters öwürdiñ ýüzüñi...

Kim ol!
Seni menden aýyran,
Menden juda artyk söýgi bagş eden.
Hassa ýatan paslym,
Ömri gyşa deñ,
Bagtymyñ mañlaýna tagmasyn uran,
Kalbymyñ hazynasyn boşadan,
Menden alyp bilen gyl deý soguryp.
Ah, näletlejek men ony emma,
Gözüñ ýaly gora bagtly ogry,
Bagtly oglan!

© Remezan MÄMETGURBANOW

21

06.05.2024 19:39

Ýelim!
Neçün Güýz ýaly ýüzüñ?
Dymyşlygyñ gohy bilen eşdemok sesiñ.
Maña uzak-uzak ýerlerden,
Habarlañ ýañyny getirýän sendiñ.

Aýak basyldymy sonarly çöle?
Sözendir-sazaga degdimi byçgy?
Çarlaklañ gözýaşyna garkmy deñizem?
(Ýa özüne maýyl etdimi içgi?)

Ýalañaç bedenñi bezän ýapraklar,
Syny ilişdimi pos atan çüýe,
"Made in China"
Diýip syrtyña,
Oýup, tagmasyny basdylarmy-ýa?

Eger şeýle bolsa, ýör meniñ bile,
Pyýada ulagym artlaýyn münüp,
Görýän gözümizi, eştýän gulagmyz,
Bejergisi üçin ýüz tutaly biz.
Men oña "Sabyr Sina" diýýärin.
"Umytpril" Ýürek dermanyn atyp,
Gideli tebigy ukyñ goýnuna,
Şol ýerde süýräp ýören köýnegiñ,
Etegin galdyryp, ylgarsyñ her-ýan.

Rozygärim ýör,
Bileje edeli biz syn!
Başymyzy diräp,
Dünýäñ omzunda,
Tragedýalardan surnugan ýelim,
Biz uzak saýýara gideli.
Şol ýerde bile raks oýnarys,
Dymyşlygyñ gohuna suw sepip,
Ýör bu ýerden ötägideli
Ýelim!

© Remezan MÄMETGURBANOW

36

03.05.2024 11:23

Kiçijik öýüne, ullakan obañ
Şatlyk, bosagadan gadam ädipdir.
Kyrk bäş ýyl mundan öñ, mähriban käbäñ,
Saña bu dünýäni sowgat edipdir.

Kalby joşan asman yzyny üzmän,
Ýagdyrdy zemine rysgal döwleti.
Guşluga göz açyp, herýana gözlän,
Bir gyz boldy, melek ýüzli suraty.

Ýyllar akar suw deý geçipdir, seret!
Öz bagtyna duşar, pursady peýlän.
Saryja saçlyja gyzyñyz Jennet,
Bir ogul perzendiñ enesi eýýäm.

Bu gün şol ajaýyp, şol bagtly gün,
Mukaddes ojagña jembolduk ýene.
Agtyjak söýäýsem diýýändir göwün,
Ogluñ Ezizjanyñ tijäber senem.

Käriñden kemal tap, rysgalyñ artsyn,
Hasyl bolsun her bir aýdylan toslar.
Bagtyýar günlerñe şaýatlyk etsin,
Dogan-gardaşlaryñ ýürekdeş dostlañ.

Gülüp oýnap ýaşa ýaz bolup ýaşa,
Ömrüñ ýagşylykdan ybarat bolsun.
Doglan günüñ dolan günüñ kyrk bäşe,
Mübärek bolsun.

53

02.05.2024 10:27

Gyşlar, beýle sowuk gelmezdi ozal,
Ne diş galdy, süñk gemrere agzynda.
Hiç zada gereksiz bolup galdy ol,
Hyzmat eden eýesiniñ gözünde.

Ýyllar parçalady şir deý göwresin,
Aýakda durmaga ýetmez gurbaty.
Şemallar getirýär, itleriñ sesin,
Bir wagtlar has ýagşydy hormaty.

Goýun bakdy, sak esger deý gorady,
Darkaş gurdy möjek, şagallar bilen.
Gojaldy, nan berip halyn sorady,
Biazar söýmegi çagalar biler!

Uwlaýar, kä mahal duýup şumlugy,
Eýesine peýdam degäýsin diýýär.
Kim islär, keç güni öñden bilmegi,
Minnetdarlyk ýerne kesewi iýýär.

Kuwwatyñ bar wagty, towusdyñ çarýan,
Indi señ özüñe gerekle kömek.
Näm üçindir sende özümi görýän?
Eý, wepaly dostum ýaraty köpek!

© Süleýman TEKÄÝEW

45

28.04.2024 23:21

Gözlerimde ýuwunýar, seniñ jemalyñ,
Mende bolsa, döredi täsin duýgular.
Seniñ giñişligiñe Gagarin bolup,
Amsterdam bolup,
Ýüregñe gonan.
Gözleriñi süzeniñde,
Kirpikleriñi,
Ýeke-ýeke geçirip sanan,
Sabryma,
Şükürler bolsun!
Telim gezek basyp bagryma,
Pikirlendim soñ.
Gorkyan!
Emeli hemra döremeginden,
Ýoluñda, göz edip yöremeginden.
Meniñ ülüşüm sen, böwrümden dörän,
Perwanam bolup, meñ bilen ýörän,
Ýüz öwürsem, ýüregime nur saçan,
Haçan görsem, ýüzüme ýylgyryp bakan,
Didelerden bugaryp dörän bulutlañ,
Aramyza goýalyp, salsa-da perde...
Şermende,
Şermende gurtlañ,
Seni görüp uwlamasyndan gorkup,
Titredip kalbymy,
Saññyldap sesim...
Gabanyp ýüz gözüñden ogsaýyn,
Ömürlik hemram sen,
Aýym!

© Remezan MÄMETGURBANOW

25

26.04.2024 00:24

Ýeriñ böwrün ökjeledim, ýol aşdym,
Wagt böwrüm ökjeledi gartaşdym.
Didelermiñ sonasyny gark etdi,
Ýaşylbaş zeminiñ mymyk perleri.
Zerre muhabbeti ýer bile ýegsan,
Pamyk kalplar,
Polat bolup döredi.
Adamzat!
Nirede?
Nirede ynsap?
Sen Adam ogly!
Aperin saña!
Abyl bilen Kabyly hakyda salyp,
Meniñ nyşanyma öwrülen,
Ynsan!
Men melgunyñ hut özi!
Ondada siziñ!
Ýüregiñizi böwsüp,
Neşterimi sokup, zährim paýlajak,
Ýeñsäñizden pyçak bilen sünçgüläp,
Erbet pişelere iterip bilýän!
Men şo...
Emma, siziñ bolşuñyzdan,
Meniñ mährim oýandy!
Ot ýanýan garagymda,
Gyzyl ýaşlar göründi!
Meñ kärimi elimden aldyñyz muzdsyz!
Zalym siz!
Rehimsiz, ganhor adam siz!

© Remezan MÄMETGURBANOW

35

24.04.2024 12:34

Badyhowa ýaşlyk sowuldy eýýäm,
Besdir ýel ugruna herýana ykdyk.
Azapsyz, "Alma biş agza düş" diýmän,
Soñsuz, arzuwlaryñ gözlegne çykdyk.

Ganatlarmyz bilen uçmagmyz gerek,
Garaşýar, tilkiler agzyny açyp.
Hiç zada giç däldir, urýarka ýürek,
Ömür öýlänçi deý, gitmesin geçip.

Sözler, bossanyndan bogup bir nama,
Setirlerden sungat döredip bilsek!
Ýaşanyña degýär, armanyñ näme?!
Ýürekleñ töründe ýer edip bilsek!

Yzyña kän bakýañ, aýtsana niçün?
Gursakda geçmişiñ ahmyry barmy?
Käte, ýalñyşmaly öwrenmek üçin,
Gerekli daşyñam agramy bormy.

Ýazylan ýazgydy öñden bilen ýok,
Bijäñ çekde göräý, şatlykmy-gussa?!
Tazy deý, towusyp aljak galañ ýok,
Biz bagta gowşarys, dähedem-dessem.
Dostum!

© Süleýman TEKÄÝEW

43