gunesh_
Düýn, 20:41
Bir rowaýat diňledim,
Atam aýtdy arada,
Musa pygamber bilen,
Burkut baba barada.

Jebrudyň äleminde,
Söz gudratyn gözleseň,
Musa Kelamulladyr,
Bir hak bilen sözleşen.

Ýagyş-ýagmyryň piri
Burkut baba bolupdyr.
Emrinden baran ýagyp,
Ýerler taba gelipdir.

Akabanyň ugrunda,
Burkut öýün guranmyş,
Bu ýagdaýy geň görüp,
Musa sowal berenmiş.

"Il ýygnanýar ýanyňa,
Nirä göçüp gelipsiň?
Howply ýerde öý tutup,
Ters görelde bolupsyň"

Diýip, Musa pygamber,
Burkudy ýazgaranmyş.
Ol bolsa:" Akyl berme,
Geç" diýip azgaranmyş.

- Menden rugsat bolmasa,
Zemin emmez asmandan,
Bulutlary sürmesem,
Damja dammaz asmandan -

Diýip, men-menlik bilen,
Burkut baba gürlänmiş
Pygamberiň sözüne,
Asla bitwa bermänmiş.

Taňry bilen sözleşip,
Tur dagynyň başynda,
Musa Burkut barada,
Aýdan gepiň başynda.

"Ýurt tutdy Burkut piriň,
Suw akarly dereden"-
Diýende Musa kelam,
Ýylgyranmyş ýaradan.

Biribaryň ýanyndan
Dolananda pygamber,
Burkut piriň öýüne
Sil gelen lemmer-lemmer.

Akypdyr öw-öwzary,
Ýorgan-düşegi, dony.
Burkut baba çekenmiş,
Men-menlikden zyýany.

Musa soran şol pursat:
"Ohow, ýagyşyň piri,
Gök asmanda bulut ýok,
Nireden geldi sili?"

Burkut şeýle diýenmiş:
"Goragörsün beladan,
Gökden bulut ýagmady,
Buýruk ýagdy Alladan".


Awtor näbelli
11
192
gunesh_
16.09.2024 22:49
Pikirlendi Kendyn. Jyn dogry aýdýardy.
— Sen mamla!
— Bulary mamla bolmak üçin aýtmandym. Özem mamla bolmagy hiç halamok. "Sen mamla!" Mamla bolanym bilen näme bolýa?! Meniň mamla bolmam saňa näme kömek etdi? Ýalňyşy düzedip bilmejek bolsam meň mamla bolmagymyň kime näme peýdasy bar?
— Sen mamla!
Gülüşdiler. Soňra Jyn galan ýerinden dowam etdi:
— Men saňa sagadyň şekilini üýtget, üstüne zer goý ýa-da güller bilen beze diýemok. Ýene şol durşuna galsyn emma adamlary Güneş bilen oýandyrmak üçin biraz jomart bol, bir zatlar oýlap tap!
Kendyn soňky söze düşünmändi:
— Jormartmy, o nähili?
— Hawa, jomart. Näme üçin puldan 6 nol atmaga güýjüň barda sagady 4 sagat öňe almaga güýjüň ýok?
— ...
— Ýalta sen, kabul et. Ynamyň ýok. Pikir et, ertir irdenden soň sagady 4 sagat öňe süýşüreniňi pikir et!
Pikirlendi Kendyn. Erbet pikirem däldi bu. Jyn sorady:
— Seň pikiriňçe adamlar muňa öwrenişmekde kynçylyk çekerdilermi?
— Ýok. Hiç zat üýtgemezdi, sebäbi gün ýene 24 sagat bolardy... – diýdi Kendyn we heýjanlandy.
— Bolýar onda seni saklaýan näme? Pikir et, şolar ýaly bolanyny düşün. Adamlary irden oýarmak belki ullakan işler talap eder. Hemme adamlary Güneş bilen oýandyrmak üçin müňlerçe hat-da millionlarça sagat tejribe geçmeli bolarsyň. Emma sagadyň sazlamalary bilen oýnap, hiç çykdajy etmän hemme adamlary bu ýalňyşlykdan halas edip bilersiň. Şeýlelik bilen ne olar ne-de sen hiç zat etmän bütin ýaltalygyňyz bilen ýene 9-da oýanmagyňyza garamazdan Güneş ýaňy dogup barýan ýaly bolar.
Kendyna dogry ýaly göründi bu pikir. Ýaňy iň soňky oýanan janlyň adamdygyny öwrenensoň hasam gözi ýetdi... Şol heýjan bilen:
— Hakykatdanam örän gowy pikir. Hiç zada gerek ýok, diňe sagady öňe almaly, dünýäň durmuşy üýtgär. Beý bäää..! Sen örän ajaýyp Jyn! – diýdi Kendyn.
— Senem edil men ýaly ajaýyp, ýöne bir tapawut bilen. Sen pikirlenmegi inkär edýän ajaýyp bir akmak... Birazajyk pikirlenseň okuwlary, iş ýerlerini, fabriklary, banklary bir wagtda açyp, soňam "Ýol näme üçin beýle dykylşyk?" diýip igenmezdiň... – diýdi Jyn. Kendyn Jynyň bu hereketlerine öwrenişip başlapdy. Şol sebäplem ters bir zat diýmedi, diňe güldi.


SOŇY

Başy öňki 2 postda. Leksik we grammatik ýalňyşlyklar üçin bagyşlaň. Post barada pikirleriňizi ýazyp geçmegi unutmaň!

Çeşme: Erdal Demirkıran "Diňe akmaklar 8 sagat uklar" kitabyndan bölek.

Türk dilinden terjime eden: ☆GÜNEŞIM☆
16
211
gunesh_
12.09.2024 12:01
Kendyn ýyljajyk düşeginde Güneşi hiç hasap etmän, uklap ýatan her bir adamyň ýerinde özüni goýanda bu möhüm portret hasam garalýar, utanç has-da gyzarýardy...
— Bolýar, näme üçin beýle? – diýip sorady Kendyn. Jyn Kendynyň elinden tutdy we öňünden çykan her öýüň ýatylýan otagyna girip, görkeziji barmagyny uklap ýatan adamlara öwrüp hersi üçin bir uky sebäbi aýtdy:
— Sebäbi özüni ölümsiz diýip pikir edýär... Sebäbi men akylly diýip pikir edýär... Sebäbi gaçýar... Sebäbi özüne sylagy ýok... Sebäbi erkindirin öýdýär... Sebäbi ajaýyp ýalta... Sebäbi beren sözüni tutup bilenok... Sebäbi wagt gutarmaz öýdýär... Sebäbi men peýdasyz diýip pikir edýär... Sebäbi akmak, akmak, akmak...
Soňra durdular. Kenarda Güneşi synlan ýerlerinde durdylar. Jyn Kendyna seredip:
— Sebäbi dostum sen taýyn sistemaň gujagynda doguldyň, dogdylar... Soradyň soramadyň. Saňa "Ýetişen adam 8 sagat uklamaly" diýdiler, ynandyň. Barlaglaryny aýtdylar, has-da ynandyň. Hiç pikir etmediň, "Ýa ýalňyş bolaýmasyn!" diýmediň hiç-haçan. "Kimdikä şol daşy şol guýa atan akmak?" Bu zatlar barada hiç pikir etmediň, sebäbi seni gyzyklandyranokdy. Uklamak gaty gyzyklydy. Ne bergiňi ýatlaýardyň ne-de ugruna bolmadyk işleriňi... Ne kakaň ýürek meselesi gelýärdi kelläňe, ne-de ejeň agyrýan dyzlary. Uklamak gaçmakdy seň üçin. Nähili gowy bolýardy Güneş batanda.
Jyn bulary aýdyp duran mahaly Kendyn dem alman diňläp durdy... Jyn gürlemegini dowam etdi:
— Uky seni şeýlebir ýesir etdi özüne welin agşam bolan wagty gözleriň ýumulmagyna garşy çykyp bilmediň. Aslynda garşy çykyp çykmazlygyňam seni gyzyklandyranokdy, sebäbi sen uky hakynda hiç zat bilen gyzyklanmadyň. Şeýlelik bilen ajaýyplygy bilmeýän bir jenaýatçyňa öwürdiň.
— Dur hany bir minut – diýip, sözüni böldi Kendyn we dowam etdi:
— Bu aýdanlaryňdan meň düşünen zadym: Senden başga hemmeler ýalňyşýar. Ýeri 6 milliard adamyň hemmesi nädip şol ýalňyşa goşulyp bilýä?
Jyn iki goluny iki tarapa açdy. Özüne ynamlydygy ýüzünden görnüp durdy:
— Hawa, anyk bütin dünýä ýalňyşýar. Özem hemme meselede diýen ýaly. Ýagny guýuda bir daş ýok, müňlerçe daş bar ýüzlerçede guýy... 15 sekuntda subut edip bilerin.
Kendyn bilesigeliji gözler bilen seredip durdy. Jyn guma bir tegelek çyzdy külbike barmagy bilen. Depesine 12-lik belgi ýazdy we sorady:
— Bilegiňdäki sagat şuňa meňzeýärmi?
Bilegine seretdi, sagat ýokdy. Ýöne onuň çyzan tegelegi sagada meňzeýärdi.
— Hawa – diýdi. Soragyny baglanyşdyrmak üçin ýene bir sorag berdi:
— Bolýar, hassahanaň diwaryndaky sagat şuňa meňzeýärmi?
— Hawa, elbetde... – diýdi Kendyn pikirlenmän.
— Bütin dünýä meňzeş sagat ulanýar, şeýle dälmi?
Hawa diýen ýaly kellesini yralady Kendyn.
— Ýagny, hemmesinde 12 depede we bütin sagatlar gije 12-ni görkezende bir zat bolýar, şol gün soňlanýar we täze gün başlanýar, şeýle dälmi?
Munuň hem jogaby "hawady". Jyn bütin dünýäň hökman eşitmeli zadyny aýtdy:
— Bolýar, bu nähili akylda täze gün gijäniň orta gürpünde başlanýar? Bu nähili senenama bolýada gijäň tümlüginden gün aýlanýar? Güneş sagat 6-da dogýarka ýary gije 12-de 0 diýmek bilen näme pikir edýäňiz?
Sessizlik... Uly sessizlik...
— Emma Güneş dogýan wagty gün başlamalydy. Hökman şu dizaýn bolmaly diýýän bolsaň sagadyň 6-da duran ýerini günüň başlanýan wagt hasap edip noldan başlamalydyň. 9 diýýän ýerinede 3 diýmelidiň. Şeýlelik bilen 9-da oýanan adam "Güneşiň doganyna we günüň başlanyna 3 sagat geçipdir" diýerdi we güni elden gidirmek gorkusy bilen haýdap ýerinden turardy.
Kendyn elindäki deliller bilen inkär etmäge taýýarlanýan adwokat ýalydy:
— O nähili beýle bolýar, Güneş her gezek 6-da doganoga.
— Ine bolýar, 6-da dogmaýan wagtlary üçin iňsoňy sen yza-öňe sazlanýan sagat programmasy oýlap tapmadyňmy? Al sagady bir sagady öňe ýa-da yza, Güneş ýene noldan dogsun.
Pikirlendi Kendyn. Jyn dogry aýdýardy.
— Sen mamla!

Dowamy indiki postda.

Çeşme: Erdal Demirkıran "Diňe akmaklar 8 sagat uklar" kitaby.

Türk dilinden terjime eden: ☆GÜNEŞIM☆
10
81
gunesh_
11.09.2024 09:23
Kimdikä şol daşy şol guýa oklan akmak?

Gijäniň tümligidi. Jyn Kendyny bir deňziň kenaryna alyp bardy. Uzakdaky deňiz we asmanyň birleşme nokadyny görkezip:
— Indi hemme zady unut we diňe seret – diýdi. Birnäçe minutdan soň çalaja gyzyllyk göründi uzakda.
— Seret, Güneş oýanýar! Älemdäki iň uly işi goh-galmagalsyz we näz etmän, sessizje ýerine ýetirýär. Edýän işiniň ululygyny "Güneş dogdudan" başga hiç bir söz kanagatlandyranok. Pikirlenip gör, biraz wagtdan asman ýagtylar, guşlar saýrap başlar, garynjalar öýlerinden çykar. Hatda agaçlaram işläp başlar. Ýerýüzi, üstündäki gara ýorganyny syryp, Aýa we ýyldyzlara zyňyp, olary jezalandyrýan ýaly söndürer... We ýüz millionlarça ýyldyzyň toplanyp edip bilmedik zadyny Güneşiň ýeke özi eder – diýip, äleme bolan haýranlygyny dile getirdi. Jyn:
— Näme üçin ösümlikler gündiz kislorod, gije kömürturşy gazy öndürýär, heý pikir edip gördüňmi?
— Ýok – diýdi. Hiç pikir edip görmändi. Gereksiz işlere wagt sarp etmekden o zatlara wagty ýokdy pikir eder ýaly. Jyn dowam etdi:
— Sebäbi Güneşiň doguşy durmuşyň başlanýan wagtydyr. Agaç, agaç wagty olam boýun egendir Güneşe. Pikir edip gör hany, ol dogan badyna bütin bir sistema nähili tersine öwrülip biler? Bular ýaly uly üýtgeşme nädip bolup biler? We Güneş nähili güýç bolup, onuň dogmagy bilen bütin janlylar herekete başlaýar? Gel indi gidip göreli bakaly Güneşe garamazdan uklap ýatan bir janly barmy dünýäde?
Şol aralykda Güneş ýene hemişeki ýaly agyrysyz, sanjysyz, gykylyksyz dogupdy. Jyn we Kendyn bir dem alarlyk wagtda Güneşe boýun egen bütin älemi aýlandylar. Ýolbars, gaplaň, gurt, guş, syçan, pil, siňek, mör-möjek, alma, armyt, balyk we dem alýan-almaýan näme bar bolsa hemmesi birmahal oýanypdy.
— Indem seň garyndaşlaryňa aýlanaly. Göreli bakaly o ýerde nämeler bolýarka? – diýdi Jyn ynsanlyk älemini göz öňünde tutup. Müňlerçe öýe girdiler. Kendynyň garyndaşlarynyň 90%-i uklap ýatyrdy. Oýa bolanlaryňam agramly bölegi ýa çaga ýa-da zor bilen mejbur bolany üçin oýanypdy. Öz-özünden we isläp oýanan gaty az adam bardy. Jynyň ýanynda birinji gezek utanypdy Kendyn. Haýwanlar we ösümlikler älemi gurnalan sagatlara gerekçilik duýman arkaýyn oýanyp bilýärdi. Emma, dünýäň iň akyllysy hasap edilýän adam entegem süýji ukuda uklap ýatyrdy.
— Ynan gaty utanýan – diýdi. Güneş dogany we asman ýagtylany üçin ýaňaklaryndaky gyzaryklygy gizläp bilenokdy Kendyn. Jyn, seredişine ajy ýylgyryşyny hem goşup:
— Dur, bu entek hiç zat. Güneşiň doganyna entek ýarym sagat boldy. Göreli bakaly doly oýanmaklary üçin näçe wagt gerek bolarka? – diýdi. Her sekuntda bir öýe girip aýlanyp çykýardylar. Ullakan ýadawlygyň yzyndan uklama sowgady gazanan we 10 minut öň düşegine girip, hak eden sowgadynyň lezzetini alýan ýaly rahatdy adamlar.
Täzeden haýwanat we ösümlik älemini gezdiler. Oýanmak aňyrda dursun eýýäm hemmesi diýen ýaly çagalaryny doýurypdylaram. Yza dolandylar. Ynsan entegem uklap ýatyrdy. Tomus paslydy. Güneşiň doganyna ylaýak 2 sagat bolupdy. Kendyn nädip düşündirjegini bilenokdy. Gören zatlary hakda diňe gynanýandygyny aýdyp bilýärdi.
— Gynanýan!

Dowamy indiki postda.

Çeşme: Erdal Demirkıran "Diňe akmaklar 8 sagat uklar" kitap

Türk dilinden terjime eden: ☆GÜNEŞIM☆
16
208
gunesh_
08.09.2024 19:28

Dünýäde şeýle mekdepler bar...


Ýaponiýada mekdeplerde diňe erkek kişiler işleýärler.

* * *

Hytaýyň mekdeplerinde sapaga başlanmazyndan öň, okuwçylar üýşüp maşk edýärler.

* * *

Finlýandiýada mekdeplerde sapaga diňe mugallym däl, onuň kömekçisi-de gatnaşýar.

* * *

Özüniň örän köp okuwçyly mekdepleri bilen meşhur bolan ýurt Hindistandyr. Ol ýurtda hatda 28 müň okuwçyly mekdep hem bar.

* * *

Norwegiýada okuwçylara 8-nji synpa barýançalar baha goýulmaýar.

* * *

Çehiýada iň gowy baha birlik, iň pes baha bolsa bäşlikdir.

* * *

Taryhda mekdebiň iň uzaga çeken sapagy 54 sagat bolupdyr.

* * *

Okuwlaryny tamamlaýan uçurymlaryň dabarasy ilkinji sapar Germaniýada bellenilipdir.

* * *

Palestinadaky Karauin musulman uniwersiteti dünýädäki iň gadymy mekdep hasaplanylýar.

47
210
gunesh_
08.09.2024 19:26

Albert Eýnşteýn diýilende ilki näme ýadyňyza düşýär?


Köpümiz Eýnşteýn diýilende şu meşhur surat ýadyna düşýär. Bu surat Princeton uniwersitetinde Eýnşteýniň 72-nji doglan güni mynasybetli geçirilen oturlyşykda düşürilipdir. Oturlyşygyň soňunda žurnalistler onuň çykmagyna garaşyp duran ekenler. Eýnşteýn oturlyşygyň dowamynda surata düşüp, ýylgyrmakdanam ýadapdyr. Ol ýerden çykyp, üýşüp duran žurnalistleriň arasyndan zorluk bilen geçip, ulagyň arkasynda oturypdyr we žurnalistleriň içini ýakmak üçin olara seredip dilini çykaryp, arkasyna öwrülipdir. Birki sekuntlyk hadysany habarçy Artur Sasse çaltlyk bilen surata düşürmegi başarypdyr. Eýnşteýn Sasseniň düşüren bu suratyny gowy görüpdir we şahsy gutlag kartlary üçin suratyň 9 kopiýasyny alypdyr. Suratlaryň köpüsinde onuň diňe ýüzi görünýär.


Eýnşteýn bu suratlaryň birini şol žurnalist üçin gol çekip berdi. Şol gol çekilen surat 2017-nji ýylda 125000 amerikan dollaryna satyldy.

67
561
gunesh_
08.09.2024 15:49
ÝALAN SÖZLEÝÄN ADAMY NÄDIP TANAMALY?

Adamlaryň arasynda iň köp ara alnyp maslahatlaşylýan mowzuklaryň biri, adamyň beden hereketleriniň üsti bilen ýalan sözläp ýa-da sözlemeýändigini bilip bilmekdir.

Käbir psihologlar, diňe birine seredip ýalan sözleýändigini ýa-da sözlemeýändigini aýdyp bilmejekdigiňizi aýdýarlar. Bu hakykatdanam ünsi çekmeli zatlaryň biri. Ýalan sözlemekligi 2 topara bölýärler:

1. Patologiki ýalanlar
2. Ak ýalanlar

Patologiki ýalan näme we onuň patologiki ýalan sözleýändigini nädip bilip bileris?
Patologiki ýalan – kimdir biriniň duýgusyna zyýan ýetirmezlik we olara zyýan bermezlik üçin aýdylýan ak ýalan ýaly däl. Hiç bir sebäpsiz aýdylan ýalana patologiki ýalan diýilýär. Patologiki ýalançylaryň aýratynlyklaryny aşakdaky ýagdaýlary görkezýär:

• Adam utançdan ýa-da kynçylyk çekmek ýaly oňaýsyz ýagdaýlardan gaça durmak üçin ýalan sözläp biler, patologik ýalançy bolsa obýektiw peýdasy bolmadyk ýalanlary ýa-da hekaýalary aýdyp biler.

• Özlerini gahryman hökmünde görkezmek üçin şahsy üstünlikleri hakynda gürleşýärler.

• Berilýän soraglara çalt jogap berýärler, ýöne berýän jogaplary köplenç düşnüksiz bolýar.

• Patologiki ýalançylar ajaýyp kyssaçylardyr. Olaryň ýalanlary gaty jikme-jikdir.

• Ýalan sözleýän bu ýalançy gaty ynandyryjy bolup biler.

• Käwagt özlerini gurban hökmünde-de görkezip bilerler.

• Duýgudaşlygyna ýa-da kabul edilmegine gönükdirilen ýalanlary aýdyp hem bilerler.

• Käwagt özleriniň aýdýan ýalanlaryna ynanýan ýaly.

• Owadan gürleýärler we nirde, nädip gürleşmelidigini has oňat bilýärler.

• Sorag berlende, soraga jogap bermezden üznüksiz gürleşip bilerler.

Ak ýalan näme?

Ak ýalan – käbir adamlaryň gündelik durmuşymyzda ulanýan ýalanymyzdyr. Has dogrusy, zyýansyz, erbet niýetleri öz içine almaýan ýalandyr. Mysal üçin, bir ýere gijä galanymyzda näme üçin gijä galandygymyzy aýtmagyň ýerine kiçijik ýalan sözleýäris. Bu ýagdaý hem ak ýalan kategoriýasyna girýändir.

Ýalan sözleýäni nädip tanamaly?

Kimdir birine sorag bereniňizde ikirjiňlenýän bolsa ýa-da soragyňyza «näme üçin bu soragy berýärsiň?» diýip, jogap berse beýnisinde size berjek ýalany barada azajyk pikir edýän bolmagy-da mümkin.

Ýalan sözleýän adama üns bilen serediň, sebäbi ýalan sözleýän adam stresde bolýar. Agzy gurap başlaýar we impulsy çaltlaşýar
11
114
gunesh_
07.09.2024 21:19
Gadymyýete, ýagny gadymy heýkeltaraşlaryň ýa-da gurluşykçylaryň eserlerine däl-de, eýsem, gadymy geçmişde galan eýýamlara galtaşmak mümkinmi? 

Häzirki zaman dünýäsinde ýaşap, biz, Ýer şarynda adamlaryň haçandan bäri ýaşaýandygy hakynda seýrek pikirlenýäris. Ählisi mundan million ýyl öň, haçan-da ilkinji gominidler aýaga galyp we ýönekeý zähmet gurallaryny ýasamaklygy öwrenen wagtyndan başlaýar. Häzirki zaman ýazuw, şäher we döwletli döwür, biziň gadymy ata-babalarymyzyň uly bolmadyk taýpalarynyň yklymlardan-yklymlara göçlük eden döwürleri bilen deňeşdirilende, ýekeje pursat bolup durýar.

Şol döwürler olar jaýlarda ýa-da külbelerde ýaşamandyrlar, sebäbi ýygnaýjylyk bilen meşgullanýan ilkidurmuş taýpalary, pasyllaryň çalyşmaklygy bilen baglylykda, olara hemişe göçüp-gonup ýörmeklik zerur bolupdyr, şol sebäpli hem, jaýlary gurmaklyk zerurlygy bolmandyr. Emma seýrek ýagdaýda, bagty çüwenler, ýylyň dowamynda iýmitiň bol we gaçybatalgasy golaýynda  bolan ýerleri tapmaklygy başarypdyrlar. Gürrüň, elbetde, dag jynslarynyň onlarça metr çuňlugyna gidýän, tebigy gaçybatalgalar bolan – gowaklar hakynda gidýär. Adamlaryň oturymly ýaşaýşynyň iň gadymy nusgasy hem şulardyr. Käteler, şeýle gowaklar taýpalar üçin million ýyllaryň dowamynda ýaşaýan mekany bolup hyzmat edipdir. Şol wagtyň dowamynda, olarda, gadymy adamlar tarapyndan galdyrylan we käbirleriniň biziň günlerimize hem gelip ýeten köp sanly yzlary toplanandyr.

Ine, şeýle gowaklaryň biri, Argentinanyň günortasynda, Puntaras derýasynyň golaýynda ýerleşýär. Arheologlar, günorta-amerikan indeýleriniň nesilleri bolan gadymy adamlar, bu ýerde on müňlerçe ýyllaryň dowamynda mesgen tutunypdyrlar diýip hasap edýärler. Bütin dünýäde bu gowak «Elleriň gowagy» ady bilen bellidir.

Näme üçin bu gowagyň şeýle ada eýedigine eýýäm, oňa giren badyňa düşünýärsiň. Gowagyň diwarlary, onda ýaşan adamlaryň el yzlary bilen doldurylypdyr. Biziň  ata-babalarymyz, süňk turbajyklarynyň kömegi bilen diwara goýlan eliniň üstüne pürkmek bilen, tebigy reňklendirijileri  ulanypdyrlar.  Gepiň  gerdişine  görä, diwarlaryň birinden tapylan, hut şol galyndylaryň üsti bilen, alymlar gaýanyň ýüzündäki suratlaryň – 13 000-den, 9 000 ýyla çenli ýaşynyň bardygyny anyklamagy başardylar.

Eger-de erkek kişi öz eliniň aýasyny, daş ata-babalarynyň aýalarynyň yzlaryna goýup görse, onda olaryň aýalarynyň nähili derejede kiçi bolandygyna haýran galar. Onda, gadymy adam bilen häzirki adamyň arasynda beden taýdan berkligi şeýle ulumy? Aslynda ýok, sebäbi gadymy adamlar bize görä, beden taýdan berk bolupdyrlar we gowakdaky el yzlarynyň köp bölegi ýetginjeklere degişlidir. Ähtimal, taýpanyň agzalary, ýagny ýigitler we gyzlar belli bir ýaşa ýetenlerinde, gowagyň diwarynyň ýüzünde aýasynyň suratyny galdyrmaklygy özboluşly däp-dessur bolandyr.

Bu el yzlaryna dykgat bilen serediň. Gadymy daşdan, bize bireýýäm dünýäden öten adamlar ellerini uzadýarlar. Emma bu ýagdaýda gorky döränok – sebäbi, bu el yzlary bizi, ebedilik barada, şeýle hem, rehimsiz wagtyň akymynda bir adamyň ömrüniň nähili çalt geçýänligi barada pikir etmäge mejbur edýär.
12
44
gunesh_
06.09.2024 10:25
Puly nädip aňsat gazanylýar ýa-da gazanýarlar?

Soňky döwür pul gazanmak üçin şu gymmat döwürde herkim ýaryşa giren ýaly. Näme, ýaşamak üçin pul gerek, pul üçin ýa zähmet gerek ýa-da kelle gerek diýilşi ýaly meň hem haýran galdyryjy bir wakany başdan geçirdim.

Bilýänsiňiz köpçülik ýerlerde awtobus, poýez, bazar ýaly adamlaryň köpçülikleýin ýerlerine herhili gep gürrüňleri eşitmek bolýar... Men hem awtobusda iki zenanyň gürleşip duran zatlaryna ünsümi çekip, gulak gabardyp görsem hakykatdan hem adamlaryň akmaklygymy ýa şeýle zat barmy diýdim öz-özüme.

Nätanyş zenan ýanyndaka aýdyp berýär: — — Saňa palçy gerekmi? Meň gowy bilýän palçym bar, menem şoňa atdyrdym ýöne öýünde ýa-da başga ýerde däl telefon arkaly seň ykbalyňa seredip berýär – diýende men has hem gyzyklandym.

Kim ol belli däl diňe bir bilgiçlik etmän adamlaryñ durmuşyny hem baglamagy ýa-da ýykmagy başaryp bilýär we şeýlelik bilen ol adamyň telefon arkaly ykbaly “çözülýär”. Şeýle hem belli bahasy bar ilki telefonynyň hasabyna 30 manat geçireňsoň soň seredip berýärmiş. Meň göwnümden turmasa näme ýada bolmasa aldasa meni biderek pulyň gitýär olaram otyran ýerlerinden pully bolýalar.

Adamlaryň ylmy taýdan pes derejede bolmaklary sebäpli bu kemçiliklerini herhili ýagdaýda ulanýan şahsyýetleriň işi barha möwjäp barýar, bularyň uly bir bölegi palçylardan ybarat.

Palçylar bilim taýdan gowşak adamlary öz oýunlaryna sezewar etýäler. Olaryň edýän işi käbir durmuşdan nägile bolan adamlaryň, pul taýdan kynçylyklara sezewar bolan adamlaryň, maşgalasynda mesele bolan adamlaryň, ýene dürli meseleleri bolan jemgiýetiň ruhy düşünjelerine we pikirlerine täsir edýär. Olaryň bu edýän işleriniň garşylygyny pul bilen ölçeýärler we esasanda kanuny ýoldan dälde eýsem bikanun ýoldan, ýagny myş myşlary bilen öz atlaryny tanatýarlar.
Onsoňam egerde şular ýaly bir iki sany palçylaryň çaklamalarynyň bir iki sanysy dogry bolaýsadagy adamlaryň dilenden düşmän beýleki adamlaryň gulagyna çalynyp öz wezipelerinde meşhur bolýarlar.

Aňsat gazanç diýmelimi, haram gazanç diýmelimi ýa-da kyn günde kellesini işletdi diýmelimi doly menä bilemok ýöne aňsat iş.
Indi dükan gözläp, oňa pul tölap oturmaly däl. Özüňi, harydyňy ýa-da işiňi tanatjak bolýaňmy tehnalogiýadan peýdalanyp ony özlerine tarap ulanmagy başarýarlar. Şeýle hem aňsatlyk bilen bir elinde telefon, bir elinde kofýasyny içip harydyny ýa-da öz işini reklama edip ýüzlerçe müşderini özüňe baglap bilýäň.

Palçy

Hamana bilýän dek, geljege garap,
Köne karty garyp atýar palyny,
Pikirleriň beýan edýär jikme-jik,
Ine, onsaň ynanylmaz ýalymy?

Aslynda taşlanan gurra ynanyp,
Geljegimi gözlemändim palymda,
Ilki bäşlik zyňdym, soň bolsa onluk,
Bu zatlar hiç...
Gyzyklanmaň ýanynda.

Garyşdyryp karty bakyp gözüme,
Ogluň pylany bor, gyzyň pylançy,
Ýylgyryp, ýanyndan turdumda gaýtdym,
"Basym öýlenýärsiň" diýende palçy.

Remezan Mätgurbanow
10
95
gunesh_
04.09.2024 23:50
Örän täsin we uniwersal ideýa. Bu idaýany men öz gowy görýän kitaplarymyň birinde eşitdim. Adamzat öz içinde hiç bir zady gizläp saklap bilenok. Daşky dünýä bilen seň içki dünýäň üznüksiz bagly. Eger seň içiňde ahy-tupan gopýan bolsa, diýmek seň daşyňda hem ahy tupan gopýar. Geçen tomus biz Garagumyň jümmüşinde bir hepde bolup gaýtdyk we men ömrümde birinji gezek çöl halky bilen tanyşdym. Aman aga atly bir ýaşuly agzyny ýumman:

– Bu ýerde hiç zat ýok, bizde hiç zat ýok – diýip, gygyrýardy.

Gumda düýe-çaly ýok, agaran süzmesi ýok, keçeler ýok, gurt ýok... garaz çölde hiç zat ýok. Aman agadan näme sorasaň, şol zat hem ýok. A men bolsa pikirlenýärdim, adamzadyň gazanan ähli bähbitlerinden alysda bolup, şeýle çölde ýaşamak üçin adam näme günä etmeli? Hiç hili günä etmek zerur däl, bar zat zemin ýaly köne kanuna görä ýöreýär, eger seň içiňde çöl bolsa, daşyňda hem çöl. Içleri çöl adamlar, mundan 100 ýyl öň, sowetlaryň döwründe öz emlägini hiç kime dözmän öz kalplaryny çöle öwürdiler, inede netijesi, içiňdäki çöl daşyňa çykdy.

Seň içki pikiriňde näme bolsa, seň çagalaryň daşky pikirinde hem şol. Islendik adamyň içki pikirini biljek bolsaň, oň çagalarynyň özüni alyp barşyna seredäýiň. Çagaň daşky pikiri, oň kakasynyň içki pikiri. Senden dünýä inýän çagalar seň içki dünýäňi daşyna çöwürýärler, seň içiňdäki bar syry aýan edýärler. Men özüm çaga wagtym erbetdim, belki hem gedemdim, men hiç kimden hakymy gidirmeli däldim, sähel giden hak meni diýseň köseýärdi. Men real durmuşda gaýtawul berip bilmesem, hyýalymda elmydama urşýardym, dawwalaşýardym. Bilemok näme üçin ýadymda galdy, ýöne näme üçindir döwlet dükanlarynda meň hakymy iýseler maňa agyr degýärdi. Ol döwürler bolsa hak iýmek däp-dessur ýalydy. Öz hakymy sorap bilmän, men öz-özümi ejizlikde aýyplap, öz-özümi köseýärdim.

Ruslaryň diýşi ýaly "Gordost“ diýen zat maňa gün bermeýän bolmagy mümkindi? Nädip meň hakymy iýmegi milt etdiler? Dogrysy Gordost diýen zat hiç haçan gowluga eltenok. Bolýan zatlar üçin men hiç bir satyjy bilen hiç haçan dawalaşmadym, dawalaryň barsy meň kellämiň içinde bolup geçýärdi. Indem 25 ýyldan soň meň içki dünýäm daşyna hökman çöwrülmelidi. Her bir adam öz pikirlerini fiziki dünýäde göräýmeli. Eger ýalňyşmasam DOWZAH şol prinsip boýunça gurulan. Içinde dowzah ýok adamyň, hiç haçan daşynda dowzah gurup bolmaýar. Içki dünýä bilen daşky dünýä hökman gabat geläýmeli. Kyýamatdan soň, her bir dowzaha girýän adam, ol ýerik meýletin, aýdym sazly girmeli. Men temadan daşlaşdym, ýeri bolýar.

25 ýyldan soň meň öz gyzym, meň içimdäki  ähli pikirleri daşyma alyp çykdy. Entek 9 ýaşynda, men ony dükana göýbermäge gorkýan. Sebäbi oňa bar 1 kile pamidor alyp gel diýseň, gyzym saýlap alýan pamidorlarynyň ýekeme-ýeke göbeklerini we baldaklaryny goparyp soň terezä goýýar. Näme üçin beýle edýän diýip sorasaň welin, iýmeýän zadymyz üçin näme üçin pul töläli diýýär. Meň ençeme ýyllap içimde gizlän pikirlerim ahyrsoňy daşyma çykdy we meň hyýalymdaky hiç wagt hiç kimden hakyny gidermeýän adam indi real dünýäde, ol meň gyzym. Men hemişe kiçi wagtym şeýle adam bolmagy höwes edýärdim, indem welin Beýik Ýaradyjynyň Beýik oýny. Öz özüň bilen ýakyndan tanyş, ýa-da içiňde näme bolsada, daşyňda hem şol.



Çeşmesini ýa-da awtoryny bilemok. Zametkamda öňümden çykdy. Özüm halamsoň siz bilenem paýlaşaýyn diýdim:)
13
135