gokgi
15.03.2024 15:42
*Geñ galaýmaly, ýöne Aristotel aýallaryñ dişiniñ erkekleriñkiden azdygyny tassyklaýar eken. Has geñ ýeri, ol iki gezek öýlenenem bolsa, dişleri sanap göräýmegi ýadyndan çykarypdyr;
(Soñky ýagdaý oýlanmaga itergi berýär. Özem Aristoteliñ gybatyny etmek manysynda däl. Ynsan üçin ýolbarslaryñ horazdan gorkýandygy baradaky pikir gadymy we orta asyrlarda, Täzeden Döreýiş döwründe ýörgünli eken. Bu toslama soñ beren, belli fransuz zoology Žorž Kýuwe (1769-1832) bolupdyr. Ol synag geçirip horazlary şiriñ kapasasyna sokupdyr we soñra murtlaryny ýalaýan ýolbarsyñ özüne minnetdarlygyny öz gözi bilen görüpdir.
Ýöne alymlaryñ köpüsi rowaýatyñ gözelligini gorap, geçirilen synaglaryñ şertlerini şübhe astyna alýarlar. Elbetde, gaçara ýer tapmansoñ, şir mejburlykdan goranan bolmaly. Şir ketegine oklanan horazlaryñam ýagdaýyny, batyrlygyny, gorkakdygyny Kýuweden başga bilýän ýok).
*Aristotel üýtgeşik ýiti akyly bilen tapawutlanypdyr.
Haçan-da oña biriniñ gaýybana gargaýandygyny aýdanlarynda, Aristotel: "Gaýybana bolsa, ursa-da zeleli ýok"
diýipdir.
*Nämäniñ çalt garraýandygyny soranlarynda, Aristotel:"Minnetdarlyk" diýip jogap beripdir.
*Aristotel düşündirişleriniñ köpüsini "Kai patauta uden" - "Munda añyrda başga zat ýok" diýen sözler bilen jemläpdir.
*Aristotel öz ösüşiniñ Platony tankytlap biljek çägine çenli baryp ýetende, "eginlek Aristotel" bu ýagdaýa şeýle baha beripdir: "Bujagaz taýçanak özüni dogran baýtaly depip başlady".
Pawel TARANOW,
rus filosofy
27
124
gokgi
12.03.2024 15:24
Dünýäde ilkinji telefon söhbetdeşligi 1876-njy ýylyñ 10-njy martynda oýlap tapyjy Aleksandr Belliñ goñşy otagdaky kömekçisine jañ edip, içeri girmegini haýyş eden wagtynda bolup geçdi. Enjamlar göni birikdirildi, şonuñ üçin Bell belgini aýlamaly däldi.
Tizara ABŞ-da telefon ulgamynyñ müşderileri üçin şahsy belgiler peýda boldy. Ilki bilen dört san boldy. Az adam telefon alyp bilýärdi, şonuñ üçin bir şäher üçin 9999 belgisi ýeterlikdi. Müşderileriñ sanynyñ köpelmegi bilen belgilere san goşulmalydy. ABŞ-da ilkinji 7 sanly belgi peýda boldy. Köp müşderi bagtsyzdy, sebäbi nomerleri ýatda saklamak kyndy. Ýeri gelende aýtsak, bir adam näçe telefon belgisini ýatda saklap biler? Beýniniñ mümkinçilikleri, elbetde, hemmeler üçin tapawutly, ýöne alymlar 237-den köp bolmaly däldigini kepillendirýärler.
1891-nji ýylda Kanzas Siti şäherinden Elmon Strojer göni jañ edýän telefon üçin patent aldy. Strojeri zerurlyk boýunça oýlap tapyjy diýip atlandyryp bolar, onuñ kiçi bir işi bardy - tabyt ýasamak üçin bölüm. Bäsdeşiniñ aýaly telefon alyş-çalyş operatory bolup işe girende, buýrugy bolmazdan galyp biljekdigi sebäpli, işiniñ çökmek howpyna düşdi.
Dünýäde iñ gymmat telefon belgisi bolsa 666-66-66. Kataryñ paýtagty Doha şäherindäki haýyr-sahawat auksionynda satyldy. Bu san Katar Telekom tarapyndan auksiona çykaryldy we 2 million 750 müñ dollara satyldy. Maliýe serişdeleri bolsa ýurduñ lukmançylygyny ösdürmäge gönükdirildi.
Taýýarlan: Gülruh Atabaýewa
ahal.info
28
63
gokgi
08.03.2024 01:04
Salam, Öwrenmeliniñ öwrenýän hem öwredýän mähriban gyz-gelinleri!
Sizi ýetip gelen Halkara Zenanlar güni bilen mähirli gutlaýaryn. Göwün köşgüñiz elmydama söýgüden dolup dursun! Janyñyz sag, başyñyz dik, ruhuñyz elmydama belentde bolsun!
💐🌿🌹🌱🌻☘🌺🌿🌼🍀🌷🌱⚘☘🌸
Ähli zada görk paýlaýan özüñiz,
Siziñ bilen gözel baharlar-ýazlar.
Iñ gowy arzuwlar aýdasym gelýär
Siziñ şanyñyza,
Gelinler,
Gyzlar!
Ýöne size näme arzuw etsemkäm?!
Arzuwlañ gowsy kän saýlap-seçere!
Men size-de şony arzuw edýärin
Näme arzuw edýän bolsam ejeme.
Bu ömürde näçe şatlygym bolsa,
Siz şärik,
Siz sebäp şolañ baryna.
Men size şol zady arzuw edýärin
Näme arzuw edýän bolsam ýaryma.
Bolandyr üstümde kökenek geren,
Ýöne ol dogança boljakmy näme!
Men size-de şony arzuw edýärin
Näme arzuw edýän bolsam uýama.
Ynsan ömri bir tutulan toý bolsa,
Meñzeş siz şol toýuñ aýdym-sazyna.
Men size-de şony arzuw edýärin
Ata näme arzuw etse gyzyna.
26
27
gokgi
01.03.2024 15:10
Argantinaly Antonio Porkýanyñ özboluşly şygyryýetini "pikirleruñ sazlaşygy" diýip atlandyrmak bolar. Ol öz goşgy setirlerini şygyryýetiñ adatt usullaryny peýdalanmazdan, edebi bezeglaer ýykgyn etmezden, juda gysga, ýöne çuñ manyly döredipdir. Hiç hili owaz berilmedik, belli bir ölçeglere salynmadyk şol setirker, pikiriñ yzgider hereketiniñ böleklerine ses goşýana meñzeýärler. Şahyr olary "Sesler" diýip atlandyrypdyr. Biz hem şok seslerden birnäçesini okyjylarmyza ýetirmegi makul bildik.
***
Ýokaryña garamasañ, özüñi belentligiñ çür başy saýýarsyñ.
***
Hiç kim maña görelde bolmady, menem hiç kim bolup galdym.
***
Meni ýatlarlar diýip ýaşalýar.
***
Başga birine meñzäp ýaşaýan adamyñ özi ýok diýen ýalydyr.
***
Olaryñ senden näçeräk uzakdadygyny, diñe ýakynlaşañsoñ bilersiñ.
***
Hiç zatda-da bolman galmazlyk üçin, haýsy hem bir zatda bolasym gelýär.
***
Bir-ä men bardym, birem deñiz bardy. Menem ýalñyzdym, deñizem. Bize bir-birimiz ýetenokdy.
***
Her gezek oýananymda, hiç zat bolmagyñ nähili añsatdygy hakynda oýlanýaryn.
***
Söýýän adam özüniñ näme üçin söýýändigini bilýän bolsa, diýmek, söýýän däldir.
***
Adamyñ özi hiç ýere gitmeýär. Edil geljek deý bar zat onuñ üstüne gelýär.
"Dünýä edebiýaty" žurnaly
Terjime eden: Ylýas Mawyýew
25
32
