flowers_
07.03.2024 23:44

SALGY.




Meni ýitirseň, gynanman,
Ýüregiňe diň sal, diňle.
Men nirde bolup bilerin?
Nire mensiz bolup bilmez?

Bilýäň, asmany söýýänmi,
Asmaňa bakarsyň hökman.
Ýöne men asmanda bolman,
Men ýeke uçmaga gorkýan.

Gyş bolsa gözleýän paslyň,
Gara seredersiň siňe.
Ýaz bolsa, güle bakarsyň.
Güýz ýele, tomusam Güne.
Soňra bolsa gözlemersiň...
Ýadarsyň,
ýa «Bar, gitsin!» bor.

Bir gün bolsa tokaýlykdan,
Bäs gelip bilmän keýpiňe,
Sen geçip gidersiň gülüp,
Hem aýdym aýdyp keýpine.

Bu gowy zat, başyň-a dik.
Hem agaçlar, hemem aýdym...

Emma birden, yza dönüp,
Bir zatlar gelip seriňe,
Gelermikäň ýel omuran
agajyň ýatan ýerine.

Aýryp şahaň ýapraklaryn,
Ellerňe tiken çümdürip,
Özüňde bar bolan ähli,
Üşük-yhlasyň siňdirip.

Duýarmykaň şol ýüregi,
Urup duran gowşajykdan...
Sorarmykaň meni maňa
Meňzäp duran towşanjykdan?!





Aýgül GARAÝEWA.
33
79
5
flowers_
07.03.2024 13:02
Ejem bilen surata düşmelidim…


Dünýä gaty geň ýaradylan ondaky bolup geçýän wakalar gaty başagaý. Hemişeki endigim boýunça dik duran ýerimde ertirligimi iýip durdym. Ejem mydama bolşy ýaly şol gezegem özelendi:

-Otursana oglum, biraz oturyp iý!

-Ýok eje. boldum men gideýin – diýip,  gitmäge hyýallandym. Ejem bolsa:

-Howlukma oglum – diýdi-de adatdakylardan has üýtgeşik nazar bilen meni synlady. Soňam:

-Gürrüňim bar – diýdi.

Men howukmaçlygymy bildirmek üçin goşarymdaky sagadyma seretdim. Soňam:

-Ýolda maşynyma benzin guýdurmaly, soň işe barmaly, ondan soň çaphanada geçmeli. Näme boldy?

Ejem entägem ýüzüme naýynjar nazar bilen seredip durdy. Birdenem:

-Surata düşeli – diýdi.

Men ejemiň duýdansyz diýen sözüne geňirgendim:

-Näme üçin?

-Ýakynda men bu dünýede bolmaryn!

Ejem bu sözleri edil ,,Goňşylara gidip geleýin” diýen ýaly äheňde aýtdy welin, bir hili gülkim tutdy. Men pyňkyranymam duýman galdym.

-Beý diýmesene eje – diýip, öz başagaýlygym bilen gapa ýöneldim. Ony diňlejegem bolmadym.

Aradan iki hepde geçdi…… Gijeler öz janyma aram tapman oýanýan, pikirlenýän, uzak pikirlenýän, soňam hyýalymda “sen namart, sen akmak, näme üçin şonda ejeňi diňlemän güldiň? Surata düşmäne wagtyň ýokdymy? Gerek bolsa tapardyňa! Kitap üçin, žurnal üçin, iş üstünde, bagda, köçede… sen näme kinoýyldyzymydyň?  Dünýä meşhur şahsyýetmidiň? Han-ha bir  desse suratyň ýatyr, her hili, her ýerde….. Ýöne, diňeje ejeň bilen  düşen suratyň ýok!”……






Özbek ýazyjysy: Otkir Hoşimow

,,Dünýäniň işleri” kitabyndan bölek.

Özbek dilinden terjime eden: Gunça ORAZOWA.
38
142
8
flowers_
07.03.2024 06:11

Diňe zenanlar hakynda.





▪︎Ýer ýüzündäki ilatyň 55 göterimi zenanlardygyny bilýärdiňizmi?

▪︎Anna ady dünýä halklarynyň arasynda iň ýörgünli, köp dakylýan zenan atlarynyň biridir.

▪︎Zenanlar, köplenç, birnäçe maglumatyň giden bir akymyny kabul edip bilýärler, erkekler bolsa birnäçe işi ýüzugra etmeli bolanlarynda gaharlanýarlar.

▪︎Erkek kişiler takyk ylymlary, zenanlar gumanitar ylymlary aňsat özleşdirýärler.

▪︎Zenanlaryň beýnisi erkek kişileriňkä garanyňda 10 göterim kiçidir, ýöne bu ýagdaý olaryň intellektine hiç-hili ýagdaýda täsir etmeýär.

▪︎Zenanlaryň beýnisi işlände, glýukozany köp sarp edýänligi sebäpli, ol has güýçli gyzýar.

▪︎Zenanlarda guramaçylyk ukyplary has güýçli ösendir.

▪︎Erkek kişileriň eşidiş ukyby zenanlara garanyňda belli bir derejede pesdir. Şonuň üçin hem zenanlar has inçe äheňleri hem eşidip bilýärler.

▪︎Zenanlar özleriniň tebigaty boýunça has alçakdyrlar we daş-töweregindäki adamlar bilen has çalt umumy dil tapmagy başarýarlar.

▪︎Zenanlara garanyňda, erkek kişileriň arasynda çepbekeýler üç esse köpdür.

▪︎Zenanlaryň ýüregine garanyňda erkek kişileriň ýüregi bir minutda on urgyny az urýandyr.

▪︎Erkek kişiler zenanlara garanyňda egin–eşiklerine o diýen bir uly üns bermeýärler. Olar toý-tomaşada başga biriniň «edil meniňki ýaly egin-eşik geýnenleri bar eken» diýip keýplerini gaçyryp durmaýarlar.

▪︎Erkek kişilere garanyňda, zenanlar aşa syzgyr, duýgur bolýarlar.



Şasenem DURDYMYRADOWA.
31
133
7
flowers_
06.03.2024 23:29

Gelinler.




Eý näzenin gelinler,
Gaş çytmaň siz igenip.
Ýoldaşyňyz egerde, Işden gelse gijigip.
Olar gelýändir hökman,
Çaý syrap hem ajygyp.
Goý olar çaý içsinler,
Goşa ýassyk ýaplanyp.
Diňläň men bu sözleri,
Ýöne ýerden diýemok.
Sebäbi oz gelnimem,
Iňirdisin goýanok.
Gijä galan günlerim,
Asla ýüzem berenok.
Gabanjynyň derdinden,
Ýadaw halym duýanok.
Irräjik gelen günüm,
Ýa aýlyk alan günüm.
Şeýle bir şirin sözli,
Göýä barda bilbiliň.
Şeýle bolup duranok,
Ýöne elmydam günüň.
Tikeni hem bar eken,
Anwar ysly bägüliň.
Bir gowy dostum bar,
Meň ýanymda zeýrendi.
Diýdi indi maňada,
Öýlenmäge çen boldy.
Diýdi sallahlyk maňa,
Bolýar örän kyn indi.
Ýylgyranym gördide,
Dostum maňa geň galdy.
Diýdim hökman suratda,
Ýar gekdir ýigide.
Ýekelik bir kyn zatdyr,
Men düşünýän saňada.
Öýlen diýdim emma dost,
Biliň guşagyn berkje.
Çydamaly bolarsyň,
Kä mahallar igenje.
Gaty görmäň gelinler,
Bu bir durmuş ýodasy.
A belkide şeýledir,
Bu ýollaryň kadasy.
Bagyşlaň siz bolaýsa,
Sözlerimiň hatasy.
Ýigitleri ynjytmaň,
Eý gözleriň didesi.
Isle ýaş ýigit bolsun,
Islede bolsun ussa.
Isle uzyn boý bolsun,
Islede bolsun gysga.
Ynjytmaň oglanlary,
Kemsitmäňem siz asla.
Meňzäp duruň elmydam,
Ýylgyryp bahar pasla.
Sygyşmaz gahar bilen,
Söýgi asla bir ýerde.
Gahar däl söýgi mahsus,
Ahli gelin gyzlara.
Bizde kine saklamaň,
Munda ýönekeý ýere.
Ýalan bolsa sözleri,
Käýýäň Begenç şahyra.




Begenç Orazow.
34
176
29
flowers_
06.03.2024 19:28

Gülki — ýaşaýşyň nury.



Ýüzi gülüp duran, hoş sözli adam sözleşen adamlaryna hem ýakymly täsirini ýetirýär, onuň bilen gülşesiň, degşesiň gelýär. Az salymlyk bolsa-da, agyry-ynjyny, öýke-kinäni ýatdan çykarýarsyň, ýüküň ýeňlän ýaly bolýar. Ylym şähdaçyk, ýürekden gülýän adamlaryň durmuşda gabat gelýän köp kynçylyklary ýeňillik bilen çözýändigini belleýär. Onuň tersine gahar-gazap, gaýgy-gam ýokarda aýdanlarymyza garşylykly täsir edýär.

«Gülki terapiýasy» diýip atlandyrylan sagaldyş usulyny alymlar geçen asyrda, ýagny 1960-njy ýyllarda öwrenip başladylar. Şol wagt adatdan daşary bir wakanyň bolmagy alymlara özleriniň pikirleriniň, ugurlarynyň dogrudygyny tassyklamaga mümkinçilik berdi. Ýaş amerikaly lukman Normani Kazins ölüm bilen ýaşaýşyň serhedinde durdy, ýagny bejerip bolmaýan, ölüm howply kollagenoz keseliniň pidasy bolmalydy. Ol garaşylmadyk ýerden özüne berilýän lukmançylyk kömeginden ýüz dönderdi we özi hiç bir hereket edip bilmese hem, öýüne eltilmegini, ýatjak otagynda ulaldylan şekilleri görkezýän abzal goýulmagyny garyndaşlaryndan haýyş etdi. Ol gije-gündiz diýmän, diňe gülküli kinolary görmäge we uly möçberde C witaminini kabul etmäge başlady. Birdenem görlüp-eşidilmedik täsin waka boldy: Normani sagalmaga başlady. Bir aýdan ol barmaklaryny gymyldatdy, ýene bir ýyldan bolsa aýak üstüne galdy.





Rejepguly MAŞADOW.
32
75
24
flowers_
06.03.2024 13:07
Çagalar hakda aýdylanlardan.



Ata çagasyny ýaşlykdan bibaş edip ýetişdirse, ýazyk çaga-da däl atadadyr.
#Ýusup Balasagunly
***

Çaga ýaly bolmak – şübhesiz kämillikdir. Beýik kişiniň çaga ýaly bolmasy kiçilik däldir.
#Jelaleddin Rumy
***

Saglyk ýaly dost, hassalyk ýaly duşman, çagaň söýgüsi ýaly söýgi ýokdur.
#Hindi nakyly
***

Eger ulular terbiýeli bolsalar, çagalaryň özleri hem terbiýelenerler.
#Luiza Heý
***

Çaga terbiýelemegi başarmak durmuşy giňden bilmegi talap edýän beýik işdir.
#M.Gorkiý
***

Eger çaga ýaşaýan öýüniň oňa-da degişlidigini duýmasa, ol köçäni öý ediner.
#Nadin de Rotşild
***

Çagany söýmän adamzady söýüp bolmazdy.
#F.Dostaýewskiý
***

Çagalar hiç zat etmeseler-de, bir zada güýmenýändirler.
#Mark Tulliý Siseron
***

Çagalar bilen mylaýym gürleşiň, sebäbi käýemek olary doňýürek eder.
#Şarl Lui Monteskeýe
***

Haçan-da çagany gorkuzsalar, ursalar, onda ol özüni kiçilikden ýeke duýup başlaýar.
#Dmitriý Pisarew
***

Her bir çaganyň özboluşly dünýägaraýşy, pikirlenişi bar. Olaryň dünýägaraýyşlaryny özüňkä görä üýtgetmeklik akmaklykdyr.
#Žan Žak Russo
***

Çagalar ululara ynanyp, olaryň göreldesine eýerip ýaşaýarlar.
#Lýudwig Witgenşteýn
***

Çagany terbiýeleýärkäň, gowusy ony duýdurmazlykdyr.
#Oskar Uaýld
***

Çagalar biziň garrylygymyzydyr. Dogry terbiýe – bu biziň bagtly garrylygymyz, erbet terbiýe bu biziň geljekki gaýgymyz, gözýaşymyz we beýleki adamlaryň öňündäki günämizdir.
#A.S.Makarenko



Taýýarlan: Nargül NURYÝEWA.
35
70
3
flowers_
06.03.2024 10:21
AÝAL.


Owadan dünýäniň syry azaldy.
Düýnki syrlar bu gün eýýäm aýandyr.
Açyşly eýýamda açylman galan
Syr bar bolsa meger, ol hem
Aýaldyr.

Galjak gümany ýok garaňky zadyň
Zamanyň baky gündizliginde.
Alys Aýy gözýetime göterdik,
Aýal bolsa galdy gizlinliginde.

Ýyldyzlar syryny saklap bilmedi,
Pähimiň-paýhasyň kesgirliginde.
Ýöne ýyldyz gözli zenan öňünde,
Galdy akyl öňki asgynlygynda.

Bu gülýän gözleriň näme diýýänin
Bir özünden başga aňlap biljek ýok.
Aýal deý apalap söýüp biljek ýok.
Aýal dek owadan aldap biljek ýok.

Bu jadyly gülkiň nämedigine
Düşünmeklik bize baky gadagan.
Bir seretseň, üstümizden gülüp ýör,
Hem-de bize özün edýär sadaga.

Ýyladyp bilýärkä, bezäp bilýärkä,
Mydam müňkür erkekleriň dünýäsin,
Men jomartlyk bilen geçýärin onuň
Bir günäden başga barja günäsin!

Ol günä-de bardy-geldi ýok bolsa,
Ne hezillik, onda özüm günäli.
Eý tebigat, beýle jadyly zatdan
Sen nädip döredip bildiň Aýaly!

Dünýäň syryn ýorgan kimin sypyrýas,
Düýnki geňlik bu gün eýýäm aýandyr.
Bu açyşly zamanada açylman
Galan syr bar bolsa, ol hem megerem,
Aýaldyr.

© Berdinazar Hudaýnazarow.
35
156
0
flowers_
05.03.2024 22:24

ÖMRÜME PENT



 

Şahyr! Şahyrlygyñ çyn bolýan bolsa,
Sönüp, ýanyp, ýene sönüp, ýanyp git.
Ynsanlyk ýazgydyñ çuñ bolýan bolsa,
Gara ýere çümüp,
çykyp,
çümüp git.

Hem akyl ber, hem iliñden akyl al.
Kitapdan däl, gara ýerden nakyl al.
Alan zadyñ demiñ bilen ýakyp al,
Soñ ýene-de ýeriñ süýdün emip git.

Dag ýoluna, çöl ýoluna belet bol,
Dag ýolunda – çat açmaýan polat bol.
Çöl ýolunda – tirkeş-tirkeş bulut bol.
Teşne görseñ, dodagyna damyp git.

Ýol agyrdyr: müñ ýanylar, öçüler.
Bagtly ýollar kynlyk bilen geçiler.
Ýel ygyna şaglap gitse geçiler,
Sen öküz dek
ýele garşy yñyp git.

Bagt paýlansa, üç baýlygy ilki al:
Ylgap baryp saglyk bilen erki al.
Ýany bilen çuwal-çuwal gülki al,
Soñ tapylar, galan zady zyñyp git.

Dost paýlansa “Äber” diýip gyssanma,
Alañdan soñ – gysgaltma hem gysgalma.
Dileg etse –
gözlerñi hem gysganma,
Birin ber-de, biri bilen oñup git.

Ha çaryk geý,
Ha çokaý geý,
Telpek geý –
Parhy ýokdur: geýseñ bolar erkek deý.
Ýöne weli şypbyldama çepek deý.
Aýna gonçly ädik ýaly doñup git.

Sorasañ aýdaýyn kyýamat nedir?
Erkekler ownasa – kyýamat şodur.
Her başy telpeklä goýmagyn gadyr.
Bäş telpegi
bir gyñaja dañyp git.

Gözelligi
sor bagryña, öýkenñe.
Söýülseñ söý, söýülmeseñ süýkenme.
Söýgi hem goşgudyr! Kişä öýkünme,
Öz möhrüñi, öz közüñi goýup git.

Ýeñip ýaşa: ahyrda ýeñ, başda ýeñ,
Tomusda ýeñ, ýazda, güýzde, gyşda ýeñ.
Söýgiñde ýeñ, gaýgyñda ýeñ, işde ýeñ –
Bir oguldan
ýeñilip hem ýeñip git.

Ýeñsin ogul
dil bilen däl, iş bilen.
Señkä görä has ýitiräk huş bilen.
Aýak däl-de, parasatly baş bilen
Ýeñse ogul –
gözüñ rahat ýumup git.

Gözüñ sürtüp merhum enäñ alnyna,
Bir aglapdyñ. Indi beri aglama:
Öz balañy eliñ bilen jaýlama,
Nobatyñda mele ýere sümüp git.

Dünýä gelmegiñ-de
nobaty ýagşy,
Ýene ölmegiñ-de
nobaty ýagşy.
Men diñe bir zatda nobata garşy:
Dost öýünde islän çagyñ gonup git.

Başarsañ – köplügiñ içine garyş,
Tanyşdan dost tutun, ýatlardan – tanyş.
“Žiguliñ” içinden gözleme durmuş,
Köplük bilen avtobusa münüp git.

Köpelsin öýüñde ýürekdeş myhman –
Ýary işçi bolsun, ýarysy daýhan.
Elbetde, alymam, şahyram hökman.
Üýşüp, çaşyp,
çar tarapa eñip git.

Şeýle dostlar bilen gezseñ birsellem –
Ýetersiñ iñ uly matlaba çenlem.
Gadamyñ giñden ur!
Entekler ellem
Hol öñde-le... Ýaş hakynda dymyp git.

Haly wagtyñ meñzemegin kilime,
Diri wagtyñ gyssanmagyn ölüme.
Öçen wagtyñ öýkünmegin çilime -
Içi közli ojar ýaly sönüp git.

Ýene bir söz (magtanmak däl, öwüt däl):
Mazaryma daş oturtmak sargyt däl.
Mele ýeriñ astynda-da daş gyt däl,
Bakylyk şol:
Şol daşlara siñip git.


Kerim Gurbannepesow.
38
67
6
flowers_
05.03.2024 15:52

Sowadyjylar hakynda sanlar we maglumatlar.



Ösen tehnologiýalar zamanynda elektrik togy bilen işleýän enjamlar hakynda gürrüň açylsa, ilki bilen sowadyjynyň ady tutulsa gerek. Çünki şu günki gün sowadyjylaryň hyzmatyndan peýdalanmaýan maşgala ýok bolsa gerek.


1850-nji ýylyň iýunynda amerikan lukmany Jon Gori ilkinji gezek ýörite enjam arkaly emeli buz ýasamagyň usulyny tapýar. Ol bu ugurda kompressor tehnologiýasyny ulanyp, häzirki zaman sowadyjylarynyň ilkinji görnüşini döredipdir.


1857-nji ýylda awstraliýaly Jeýms Harrison kompressorly sowadyjylary et önümlerini öndürýän önümçilikde giňden ulanyp başlapdyr.


1858-nji ýylda fransuz alymy Ferdinand Karre ammiak arkaly emeli buz almagy oýlap tapypdyr. Onuň bu açyşy şowly bolan hem bolsa, birnäçe onýyllyklaryň geçmegi bilen ulanyşdan galypdyr.


XX asyryň başlarynda Moskwada «Eskimo» atly şereket Ferdinand Karreniň oýlap tapan usulynda döredilen uly göwrümdäki sowadyjylary halka hödürläpdir.


Ilkinji elektrik togy bilen işleýän sowadyjy 1913-nji ýylda döredilipdir.


1926-njy ýylda daniýaly inžener Kristian Stinstrup uzak wagtlap işlemäge ukyply, sessiz kämil sowadyjyny oýlap tapypdyr.


Ozalky SSSR-de 1937-nji ýylda sowadyjylar öndürilip, halka hödürlenip başlapdyr. Russiýa Federasiýasynyň Harkow oblastyndaky traktor zawodynda işlenilip çykarylan «HTZ-120» atly sowadyjylar köpçülikleýin öndürilip ugrapdyr. 1941 — 1945-nji ýyllaryň Beýik Watançylyk urşundan öň, bu kysymly sowadyjylaryň ençeme müňlerçesi öndürilip halka ýetirilipdir.


1951-nji ýylda Moskwanyň «ZIS» awtomobil zawodynda «Moskwa» atly iň kämil sowadyjylaryň ilkinji tapgyry öndürilip başlanypdyr.



Kerim AÇYLOW.
30
32
0
flowers_
05.03.2024 09:10

Şu gün Öwrenmeli programmanyñ ýekeje 💎 @imissyou agzamyzyñ doglan güni.🎉

Gutly bolsun! Uzak ýaşa, görjegiñ gowulyk bolsun, başyñ dik, janyñ sag bolsun, işleriñde,durmuşyñda üstünlik arzuw edýän!!!🎆





Doglan günüñ gutlap geldim törüñe, Töriñde mydama ala ýaz bolsun.
Saçagyñda nygmatlaryñ bol bolup,
Ýyly sözler diñe ýürekden bolsun!


Hiç wagt saklanma gitjek ýoluñdan,
Arzuw- hyýallarña tiziräk ýetgin!
Dogry, kynçylyklar bolar elbetde,
Ýöne kynçylykdan asla çekinme.

45
424
43
Yene yükle