Kimdir biri özüni juda sada, ýa öte ynanjaň, ýa bolmasa «ýaşyna gelişmeýän şekilde şadyýan» alyp barsa, oňa köplenç: «Çaga ýaly bolmasana!» diýlip igenilýär. «Ulalyp oňalmadyk» diýen aýtgy ýaňlanýar.

Aslynda, ulalyp oňalanlaryňam barysy owal başda çagady, ýöne indi köpüsiniň ýadyna düşenok. Ussat fransuz ýazyjysy Antuan de Sent-Ekzüperi okyjylara, özem ilkinji nobatda çagalara däl, ululara bu hekaýaty ýatladýar. Ýazyjynyň özi ýüreginde çagalara mahsus päkligi, açykgöwünliligi, pespälligi gorap saklamagy başarypdyr, ýogsam beýle ajaýyp eseri döredip bilmezdi.

\\\"Kiçijik şazada\\\" kitabynda her kimiň dünýäde öz jogapkärçiliginiň bardygy, erkiniň öz elindedigi, arzuwyňa tarap ymtylmagyň wajypdygy baradaky pikirler öňe sürülýär. Adamlar ulaldygyça dünýä haýran galyp, oňa guwanyp seretmek ukybyny ýitirýär. Her kimde bar bolan şol ukybyň (zehiniň) ýerini ýata suwa çalymdaş durgunly garaýyşlar eýeleýär. Ynsan özüniň geçmeli menzilini unudyp, jemgyýetiň diňe bir funksiýasyny ýerine ýetirýän jansyz gurala öwrülýär.

Eýsem, şuňa diňe çagalar edebiýaty diýip bolarmy?

Kitaby entegem okamadyklar barmy?

- Možnomydyr oglanlar?

+ Geliň, geçiň ýaşuly.

- Şu ýeri gazetiň redaksiýasymy?

+ Hawa.

- Çort wozmi, hälden bäri gözläp lütüm çykdy.

+ Onda ýadansyňyz agam, oturyň.

- Spasiba, men bir iş bilen geldim.

+ Aýdp oturyň.

- Ponimaýeş, bi soňky döwürde dilimiziň işini gördüler.

+ Näme boldy ýaşuly?

- Näme boldy diýip, siz näme bihabarmy? Prosta gaharm gelýä. Herkim agzyna gelenini aýdyp, dili dürüşde etdiler. Telewizorda peredaça zat göreňizokny?

+ Görýäs.

- Görýän bolsaňyz, neuželi bu zatlaň garşysyna göreşip bolmazaý?

+ Aýýý, juda howsala düşer ýaly zat ýokdurla...

- Bar, imenno bar. Şolar ýaly zatlaň külüni göge sowurýan bir statýajyk iberipdim welin, şony peçat etmediňizle?!

+ Beee, şol makala asyl siziňikimidi?

- Wah, hawala, daa...

+ Diliň arassalygy hakynda gaty janygyp gürleýäňiz welin, ýogsa-da özüňiz ýazyjy, şahyr dagy dälsiňizdä?

- Şkolda mollum.

+ Haýsy dersden okatýaňyz?

- Türkmen dili i edebiýat.

+ Onda düşnükli.

- Näme düşnükli?

+ Biz sizi nädip tapyp bolarka diýip ýördük, mazaly özüňiz geläýdiňiz. Hat hem ýazjak bolduk, adresiňizi bilmedik, görkezmän ekeniňiz. Bagyşlaň welin, asyl bu dili bulaşdyryp ýören özüňiz ekeniňiz-ä...

- Häää... Nämeee? Ýalan! Siz baryp ýatan töhmetçi! Üstüňizden žalybytsa ederin. Görýäňizmi bulary, "sygryň şahyna ursaň endamy syzlar" diýleni, kärdeşlerini ýamanlasaň öz ýakaňdan tutýarlar. Ýo-ýok, ýa wam pakažu... — diýip, ýaňky adam gapyny batly ýapyp, çykyp gidýär.

Täçmämmet Jürdekow

Sözlemek islesem ýürek yzasyn,

Dertli dillerime söz gelermikä?!

Sowmaga il-günüň toýuny ýasyn,

Müň gowgaly başym döz gelermikä?!

Göwün berip göwünlere jaýlaşsam,

Ýanyp-ýazyp özgäň derdin paýlaşsam,

Kalbymyň iň eziz syryny açsam,

Ýürek arzuwlaryma \"göz degermikä?!\"

Sabyr bilen garaşmasak bagt üçin,

Başymyzy çaraşmasak bagt üçin,

Biz özümiz göreşmesek bagt üçin,

Bagta ýetirmeli özgelermikä?!

Ýüwrük ýaryşýarka çamanlar bilen,

Göreş dowam edýär ýamanlar bilen,

Daşymyzy gurşan ýalanlar bilen,

Göwher hakykaty gözlenermikä?!

Paýlyja ömüriň ujundan gäden,

Abraý-şöhratyň bahasy näden?

Gözüm ýumup, öten günüm dünýäden,

Setirlem dillerde sözlenermikä?!

Ilmyrat Babaýew

Köne sözler

Ýitip giden köne sözleri tapyň,

Tapyň Adam ata berlen kelamy.

Geçmişden geljege bolsun paýapyl,

Kesbiňizden taparsyňyz kemaly.

Bir sözde bir many aňladylmalydyr,

Ýeke sözde aýdylypdyr köp many.

Hiç mahal söz bilen aldadylmandyr,

Rast sözlemek her kes üçin hökmany.

Hoş sözden hassalar tapypdyr haýry,

Hoş sözden adamlar aýdym tapypdyr.

Sözde aýdylmandyr adamyň aýby,

Gaýta sözler onuň aýbyn ýapypdyr.

Söz sowupdyr başa gelen belany,

Söz bilen äleme çykypdyr akyl.

Tapyň Adam ata berlen kelamy,

Ýitip giden köne sözleri tapyň.

Atamyrat Atabaýew

Logiki pikirlenmeden ekzamen gidýär. Mugallym:

– 1-nji sorag. Uçup barýan samolýotda 500 sany kerpiç bar. Biri gaçdy. Näçe sany kerpiç galdy?

Talyp:

– Elbetde 499.

– Berekella, 2-nji sorag. Näçe ädimde aty holodilniga salyp bolýar?

– 3 ädimde. Holodilnigi açmaly, aty salmaly, holodilnigi ýapmaly.

– Gaty dogry. 3-nji sorag. Näçe ädimde eşegi holodilnige salyp bolýar?

– 4 ädimde. Holodilnigi açmaly, aty çykarmaly, eşegi salmaly, holodilnigi ýapmaly.

– Dogry. 4-nji sorag. Tokaýyň şasy ýolbars doglan gününi belleýär. Hemme haýwan barýar. Ýöne biri barmaýar. Ol haýsy?

– Eşek barmaýar. Sebäbi ol holodilnikde.

– Dogry. 5-nji sorag. Garry daýza tokaýdaky krokodilli batgalykdan geçip bilermi?

– Hawa, sebäbi hemme haýwan ýolbarsyň doglan gününde.

– Bolýar soňky sorag. Garry daýza boş batgalykdan geçýär. Ýöne barybir ölýär. Näme üçin?

– Eeeeeh. Batandyrda.

– Ine munyň ýalňyş. Geçmediň. Garry daýzaň kellesine häliki kerpiç gaçdy.

Ýene-de bu gije ýeke otyryn

Erkim berip gara gijäň ellerne

Ýöne men özümi ýalňyz duýamok

Hyýal söhbetdeşim dostlaryň ýerne

Onuň bilen gürrüňleriň çägi ýok

Asmana uçýarys, zemine düşýäs

Hamala köneki ülpetler ýaly

Ol maňa, men oňa sözsüz düşnüşýäs

Meniň manysyzja ýeňil sözlerme

Ýüzüm daramady demir daraklap

Garaz şeýdip bir gijäniň içinde

Ömür kitabyny çykdyk "waraklap"

Oturyp özgäniň gepin etmedik

(Aladamyz geljek, şu gün hem geçen)

Özümiz agladyk, özümiz güldük

Gyzyklam eken

Ilmyrat Babaýew