sahet_ashyrov
17.05.2022 08:29
KINAÝALY DEGIŞMELER
Belli nemes şahyry Moris Zafir (1795-1858) edebiýaty öwrenijileriñ biri bilen mazaly jedelleşipdir.
- Siz diñe pul üçin ýazýarsyñyz! - diýip, edebiýaty öwreniji şahyra teýenesini atypdyr. - Men bolsam, wyždan, at-abraý üçin galam işledýän.
- Gaty dogry aýdýañ! - diýip, şahyr bada-bat onuñkyny tassyklapdyr. - Ikimizem özümizde ýok zatlar üçin ýazýas-da!
* * *
Mark Twen balyk tutup ýören ekeni. Onuñ ýanyna nätanyş biri gelip, dyz epipdir-de, ýazyjydan awynyñ oñýandygyny-oñmaýandygyny sorapdyr.
- Häzir meñ gelip durşum, - diýip, ýazyjy oña jogap beripdir. - Ýöne öten agşam şu ýerden on bäş sany bekre tutdum.
- Çynyñmy? Ýogsa-da, sen meñ kimligimi bilýäñmi?
- Ýok...
- Men şu töweregiñ aw boýunça gözegçisi. Şoñ üçinem gadagan edilen balygy tutanyñ üçin jerime tölemeli borsuñ!
- Ýogsa-da, señ özüñ meñ kimligimi bilýäñmi? - Twen gülüp durşuna ondan sorapdyr.
- Ýok...
- Men şu töweregiñ iñ zyrrajym ýalançysy.
* * *
Bir oturyşykda iki sany ýuwan ýigit Wolteriñ üstünden gülmek maksady bilen oña şeýle sowal beripdir:
- Hormatly ýazyjy, "Bize suw beriñ" diýip gürleseñ dürsmi ýa-da "Bize suw getiriñ!" diýip gürleseñ dürs?
- Siziñ üçin bulañ hiç haýsysam gabat gelenok - diýip, Wolter olara jogap beripdir. - "Bizi suwa ýakmaga güzere äkidiñ!" diýseñiz siziñ häsiýetiñize has laýyk gelerdi...
* * *
Elindäki bilete jogap bermek üçin öñe geçen talypdan bileti alyp, mugallym onuñ birinji soragyny okap:
- Hany, munuñ jogaby nähili? - diýeninde, talyp:
- Mugallym, men ýyl ýüzi şu soraga jogap tapmadym, ähli kitaplary okasamam - diýýär.
Mugallym ikinji soragy okap:
- Onda bu soraga jogap beräý - diýýär.
Talyp şol wagt:
- Diñe ýekeje düşünmedik soragym boldy, olam şu - diýeninde, mugallym:
- Onuñ ýaly bolsa, üçünji soraga jogap berjek hem bolma - diýipdir.
* * *
Bir obada toý bolýar. Bagşy getirilýär. Bagşy ilkinji aýdymyny "Köne güzerden" başlapdyr. Şol wagtam goñşy obadan gelen bir ýigit ýerinden turup, gitmekçi bolýar. Oña:
- Otur, halypa, aýdym ýañy başlady ahyryn - diýişýärler.
Ol köwşüni geýip durşuna:
- Bagşy şu bolsa, ýene iki aýdymdan soñ sesi obamyza ýeter. Men ony öz öýümizde oturyp diñläýjek - diýipdir.
* * *
Tüýdükçi "Ak eşekli" heñini çalyp bolan badyna, gapdalyndaky diñleýänleriñ biri:
- Berekella, dost! Indi "Ak eşeklinem" çalyp ber! - diýýär.
Tüýdükçi:
- Ýañky çalanym şol ahyryn - diýende, diñleýji:
- Asyl, öñden hezil edip otyr ekenig-ow - diýýär.
10
139
sahet_ashyrov
16.05.2022 12:30
DEGIŞMELER DÜWÜNÇEGI
Kazy aýyplanýana ýüzlenýär:
- Özüñizi aklajak bolup edýän pyrryldaklaryñyzy bes ediñ! Sizi ogurlygyñ üstünde gören on sany şaýady gaşyñyzda dikip biljek.
- Weý, muñ aýdýanyny - diýip, aýyplanýan dillenipdir. - Beý diýjek bolsañyz meni ogurlygymyñ üstünde görmedik şaýatlaryñ onusyny-ha däl, eýsem, ýüzüsini-de siziñ gaşyñyzda dikip biljek.
* * *
- Eý, sen näme üçin egin-eşikleriñ bilen suwa düşüp ýörsüñ?
- Şeýtmek bilen men olary ýuwýan.
- Näme, kir ýuwýan maşynyñ ýokmy?
- Bar welin, oña girsem başym aýlanýar.
* * *
Bir bazar güni iki adam hersi bir ýaba münüp, Baýramalydan Mara ugraýarlar. Ýolda bir pyýadanyñ bazara howlugyp gelýänine ýüregu awan ýabylynyñ biri ony ýabysynyñ syrtyna alýar. Bir meýdan ýabylary mazaly sürüp, Mary bazarynda aýak çekýärler. Ýañky ýolda ýaba münen ýigit böküp düşýär-de, ýoldaşyna seredip:
- Haý, ýabyñ gurasyn-eý, loñk-loñk edip, halys içimi sanjydan doldurdy - diýip, märekä sümüp gidýär.
* * *
Bugdaý bişip, kemsiz oraga gelen wagty, bugdaýçylygyñ garawuly bir adamyñ ýoldan sowlup, bugdaýly peliñ ortasy bilen barýandygyna gözi düşüp, oña:
- Ohow, halypa, ýoldan ýöräýseñ bolmaýarmy, göni bugdaýyñ içinden geçip barýarsyñ-la! - diýip gygyrýar.
Ol bolsa:
- Aý, halypa, bugdaýam biziñ içimizden az geçenok-la - diýip, äwmediksirän bolýar-da ýoluny dowam etdirýär.
* * *
Ýaş gelin jorasyna öwüt berýär:
- Çagañy ýokanç kesellerden goramak isleseñ, onuñ eşiklerini gaýnadyp durmaly, arlyjagynam, köýnejiginem şeýtmeli.
- Şeý diýsene!
- Düýn görsem oguljygym diş ýarypdyr.
- Sen ogluñ diş ýaranyny nädip bildiñ?
- Agyzjygyna barmagymy sokup barlap gördüm.
- Barmagyñy agzyna sokmakañ, ony suwa salyp gaýnatdyñmy onsoñ?
* * *
- Erkek kişi bilen düýäniñ arasynda näme tapawut bar?
- Düýe bir hepdeläp içmän işläp bilýä.
- Adam näme?
- Adam bir hepdeläp işlemän içip bilýä.
* * *
Obanyñ içindäki bir howla uçýan tarelka gonupdyr. Onuñ içinden üýtgeşik-üýtgeşik jandarlar çykypdyr. Öý eýesi ýüregi ýarylara gelip, olaryñ ýanyna barypdyr:
- Siz kim bolarsyñyz?
- Biz başga planetadan geldik. Elimizden gelmeýän zat ýok. Näme isleseñiz bitirip bilýäs. Ýöne bir şert bilen: eger sen bir zat dileseñ, goñşyña ikisini berýäs. Aýdaly, sen bir jaý dileseñ, goñşyñ iki jaýy bolar, sen iki maşyn dileseñ, goñşyñ dört maşyny bolar.
- Hm... - diýip, öý eýesi birsellem böwrüni diñläpdir. Beýle bolsa, onda siz meñ bir gözümi alaýyñ!
* * *
- Bazarda akyl satylýamy? - diýip, bir nadan Ependiden sorapdyr.
- Satylmaýanam gowy zat. Ýogsa, sen tetelliler şony mugt berip goýbärdi.
* * *
Çaýhanada bir ýigit hiç kime gezek bermän pañkyldapdyr:
- Birini-hä kelläm bilen süsüp señseletdim, ýene biriniñ ýakasyndan tutup siltäp ugradym, siltäp ugradym...
- Edil şol wagtam ukudan oýanansyñ-ow! - diýip, Ependi onuñ sözüni kesipdir.
* * *
- Ependi aga, näme üçin señ saçyñ ak-da, sakgalyñ gara?
- Çünki men juda köp pikirlenýän.
- Onda näme üçin meniñ saçym gara-da, sakgalym ak?
- Çünki sen juda köp bolgusyz sowal berýäñ.
* * *
Obada dellekhana bolmansoñ, Ependi şähere saçyny bejertmäge gidipdir.
Dellek onuñ saçyny gyrkyp durka:
- Arçynyñyzyñ saglygy niçik? - diýip sorapdyr.
Ependi muña ünsem bermändir. Kän wagt geçmänkä dellek ýene şol sowalyny gaýtalapdyr. Ependi bu saparam ýagşydan-ýamandan dil ýarmandyr.
- Arçynyñyzyñ saglygy niçik? - diýip, dellek üçünji gezegem sorapdyr.
Ependiniñ halys gahary gelip:
- Ahow bir soradyñ - goýmadyñ, iki soradyñ - goýmadyñ, üçünjiñ nämedi señ?
- Sebäbi her sapar "Başlygyñyzyñ saglygy niçik?" diýip soramda depe saçyñ syh-syh bolup gidýä, şonda timarlamak ýeñil düşýä - diýip, dellek jogap beripdir.
* * *
- Başlyk aga, garyndaşymyz aýryldy, pata ýerine gitjek. Rugsat beräýiñ-dä?
- Ýok. Pikirem etme. Geçen saparam garyndaşym ýogaldy diýip rugsat alyp gideñde şo taýda otuz müñ adam ýygnanypdy, şu günem şondan az bolmaz. Señ gelip-gelmäniñi hiç kim bilesi-de ýok. Onsoñam, şu günki oýny telewizorda-da görkezýärler!
* * *
Ýaş ýigit gyza sowgat bermekçi bolýar.
- Ezizim! Sen haýsy güli halaýañ?!
- Günebakary.
- O, nä?
- Oñ çigidini çigitläp bolýar.
* * *
Çaga daýhan kakasyna ýüzlenýär.
- Kaka! Näme üçin liliputlaryñ boýy kiçi bolýar?!
- Azody ýetenok!
* * *
- Çopan! Geçiniñ sakgaly hany?
- Syrdym. Ol entek çebiş ahyry.
* * *
- Sen öýüñde gaplañ saklaýarsyñ diýýärler. Şol çynmy?
- Hawa! Ýöne, ol şumat atasy öýüne gitdi.
* * *
Iki sany garasar agajyñ şahasyna gonup, alma çokjalap otyrlar. Biri beýlekisine ýüzlenýär:
- Señ almañda gurçuk barmy?!
- Ýok!
- Dermanlandyrlar onda. Iýme ony!..
* * *
- Alýo, bu nire?
- Ýer planetasy.
- Bagyşlañ, men ýalñyşypdyryn...
* * *
Balykçy guran toruny derýadan çekup kenara çykarýar. "Görse eli arak çüýşeli bir serhoş tora çolaşyp ýatyr. Añka-añka bolan balykçy serhoşdan soraýar:
- Sen kim!?
- Özüñiziñki, akula!
* * *
- Alýo, salam Aýnabat!
- Men Aýnabat däl, Aşyrmyrat...
- Weý, a gyz, adyñy üýtgedeniñi eşdemizogam. Näme üçin habar etmediñiz?!
* * *
Awtobus duralgasynda kagyz bölegine ýazylan bildiriş.
"Gep-gybat etmeklik gylyklaryndan saplanmak isleýän adamlar şu aşakdaky salga ýüzlenip bilerler:
Şäher şypahanasy. Tebip Myş-Myşow A. Hasaplaşyk nagt we nagt däl görnüşde!
* * *
Ependiniñ ýanynda oturanyñ biri atanlykda ýel sypdyraýypdyr. Onsoñ ol eden işiniñ üstüni örtjek bolup, aýagy bilen tagtany şakyrdadyp başlapdyr.
- Ýeri, tagtanyñ jygyldysy oslugyñ sesine meñzeş diýeli, ýöne onuñ ysyny nätjek? - diýip, Ependi dillenipdir.
10
155
sahet_ashyrov
14.05.2022 10:28
ŞEÝTANYŇ MEÝLETIN ESGERLERI
Mydama şeýtanyň yzynda gezen we onuň esgeri bolan adam, adamkärçilikden çykan we başga bir haýwana öwrülen hasaplanýar. Emma käbir adamlar başga mahluk bolmaga göwünjeňdir. Ýogsa-da näme üçin? Sebäbi olaryň ýaradylyşlary(tebigaty) bozulypdyr, düýp özenlerini ýitiripdirler. Mundan beýläk adamçylykdan çykypdyrlar. Ýagyşylygyň yerine ýamanlykdan keýp alýarlar. Allaha ytagat etmekligiň ýerine, şeýtana boýun bolanynygowy görýärler. Ine, şonuň ýaly adamyň biri, şeýtanyň nähili zatdygyny bilesi gelipdir... Şol ýamanlygyň simwoly nähili zat, nähili işleýär, adama nähili täsir edýär? diýip pikirlenýän ekeni... Günleriň birinde öňünde elhenç bir mahluk peýda bolupdyr... Ol bolsa biraz gorkupdyr, biraz hem haýran galyp, geňirgenip sorapdyr:
- Sen kim?
- Men Şeýtan.
- Allajanlarym!.. Şeýtan! Seni görenime örän şat. Men seni çäksiz söýýärin, örän göresim gelipdi. Tanyşandygymyza nähili begenendigimi bir bilseň... Ýöne senden bir haýyşym bar...
- Näme?
- Meniň seni göresim gelşi ýaly, seniň adamlary azdyryşyňy görmek isleýärdim. Bu gün meni hem ýanyň bilen alyp git, näme edýändigiňi maňa hem görkez.
Bolýar - diýipdir şeýtan... we ýola rowana bolupdyrlar... Şeýtan adamlary nähili azdyrýandygyny, ähli ýamanlyk we günäleriň ýollaryny görkezipdir...
Käbir adamlar şeýtanyň meýletin esgerleridir. Ýagşylygyň ýerine ýamanlykdan lezzet alýarlar.
Günä iş edip ýadandan soň, dynç alýan adam, şeýtanyň dostlugyndan razy bolupdyr... Agşam bolanda, şeýtan: “eý, dost, şu günlük munça ýeterlik.”... diýipdir. Adam örän razy, göýä aýrylmak islemeýärmiş.
- Bolýar - diýipdir, ýöne saňa soňky sowalym hem bar, oňa hem jogap ber, soňra gidiber.
- Sora - diýipdir şeýtan.
- Üstüňde dürli-dürli ýüpler görýärin. Näme bular, haýsy işlerde ulanýaň?
Şeýtan ýylgyrypdyr we şeýle diýipdir:
- Men bularyň üsti bilen ýoluma, yzyma düşjek adamlary baglap çekýärin.
Şol adam geňirgenip, ýene sorapdyr:
- Ýöne men günuzyn seniň yzyňa düşdüm... Emma munuň bilen hiç baglanmadym...
Şeýtan gözden ýitip barýan wagty şeýle diýipdir:
- Men islemeýänleri yzyma düşürmeklik üçin baglaýan... Sütem etmeklik üçin gurnaýan bu ýollary... Emma sen we seniň ýalylar meniňmeýletin esgerlerimsiňiz. Näme üçin sizi baglaýyn, näme üçin ýüp bilen daňaýyn. Özüňiz meniň yanyma gelýäňiz-ä.
Nätjek, ine şunuň ýalylar hem bar...Şeýtanyň işini aňsatlaşdyrýan, hilelerine aldanyp, derrew yzyna düşýänler hem bar. Gynansak-da,öň hem aýdyşym ýaly, käbirleri has erbetdir... Şeýtanyňçakylygy bolmasa-da, özleri ýamanlyklaryň yzyna düşýärler. Hat-da beýleki adamlary hem ýamanlyga çagyrýarlar. Şeýtanlyk wezipesini öz üstlerine alýarlar. Şeýlelik bilen,şeýtan ýyllyk rugsada çykýar. Arkaýyn dynç alýar. Gynansak-da, şunuň ýaly adamlar zerarly...
8
126
sahet_ashyrov
25.04.2022 12:48
DEGIŞMELER
Bazarda.
- Aý, kempir, señ sygryña saýawan satyn almagyñ gerek!
- Ony başyma uraýynmy?
- Şeýtseñ, süýdüñ suwy azrak bordy.
* * *
Teatrda.
- Beýle içgysgynç teatrda tomaşaçylaryñ sygyrman durşuna geñ galýan.
- Pallap otyrkalar, nädip sygyrsynlar.
* * *
Iki klasdaş öz ýoldaşlaryny ýatlaýar:
- Ýogsa-da, Bekgi näme kär edýär?
- Ol edebiýat tankytçysy bolup ýetişdi.
- Bä... Aý, hawa-da, ol mekdepde okaýarka-da edebiýaty halanokdy.
* * *
- Men-ä motoletimi satyp, gowuja taýhar edinäýsem diýýän.
- Haý, senem-ä!
- Hä!
- Bir mellek iki eşege darlyk edäýmese...
* * *
- Säher bilen howlugyp nirä barýarsyñ? - diýip, biri nakysdan sorapdyr.
- Gonamçylyga.
- Beýle gyssanyp nätjekdiñ? Wagty gelende özümiz elinje äkidäýerdik-dä...
* * *
- Näme ädimiñi gaty giñ ädip ýöreýäñ?
- Köwşümi tozdurmajak bolýan.
* * *
Bir ýaş aktýor öýüne gelip, özüne komediýada birinji roly berjekdiklerini aýdypdyr.
- Men erkek kişiniñ ~ maşgalabaşynyñ roluny ýerine ýetirmeli! - diýip, ol begenjini daşyna çykarypdyr.
- Zeleli ýok - diýip, kakasy oglyny köşeşdiripdir. - Haçan-da bolsa bir mahal saña gepläp oýnamaly rolam bererler.
* * *
- Siz towuk ferma bolanyñyz bäri ýumurtga alnyşy elli üç prosent kemelip gitdi... Günäñizi boýnuñyza alýañyzmy?
- Ýok, ýoldaş derñewçi.
- O näme üçin?
- Sebäbi ýumurtgany men däl-de towuklar guzlaýar.
* * *
- Dost ýene-de öýlenipsiñ diýip eşitdim. Öýleneniñ-ä oñat welin, öñem-ä iki aýala aliment töleýäñ. Munyñam-a... Aý, näme. "Her iş bolsun, bähbit bolsun" diýipdirler.
- Wah, bähbit-le, dost. Munym üç ýerden aliment alýan eken-ä!
* * *
- Itiñ ýarakmy?
- Ýok, ýöne sessiz ýapyşaýýar.
- "Mal eýesine çekmese şumluk" diýenleri-dä.
9
234
sahet_ashyrov
23.04.2022 09:34
TARYHY ÝOMAKLAR
Leonid Ilýiç Brežnew aeroportda. Ol trapyñ üstünde Gromyka bilen hoşlaşyp, onuñ bilen üç gezek ogşaşýar. Şundan soñ olaryñ ikisi-de bir samolýota münýär. Ikisi-de Bonndan Moskwa uçýar.
* * *
Leonid Ilýiç Brežnew Bakuwda çykyş edende, şeýle diýýär: "Ýaşasyn, Owganystanyñ nebitçileri!".
* * *
- "Kiçi ýer" bilen "Igoryñ ýörişi hakynda hekaýatyñ" arasynda nähili meñzeşlik bar? ("Kiçi ýer" Brežnewiñ ady bilen kitap görnüşinde çykarylypdy).
Ikisiniñem awtory näbelli.
* * *
- Brežnew döwründe sowet ykdysadyýetiniñ uçudyñ gyrasynda durandygy hakmy?
- Dogry. Ýöne şondan bäri ol gaty uly ädimler ätdi.
* * *
Ýokary derejedäki ýygnak gidip dur. Çilim çekişlik yglan edilýär. De Goll kümüş çilim gapyrjagyny çykarýar. Onuñ ýüzünde şeýle ýazgy bar: "General de Golla minnetdar Fransiýadan".
Jonson altyn gapyrjagyny çykarýar. Onuñ ýüzüne: "Lindona söýgüki aýalyndan" diýilip ýazylypdyr.
Brežnew göwher bary çaýylan çilim gapyrjagyny çykarýar. Onda şeýle ýazgy bar: "Onuñ Alyhezretleri imperator Aleksandr II-ä -Russiýa dworýançylygyndan".
* * *
Brežnew bilen Gromyko dostlukly sapar bilen Afrika ýurtlaryna gelipdir. Uçar ýere gonansoñ, olary garşylamaga gelen afrikalylar dumly-duşdan hyñ beripdir. Brežnew bilen Gromyko trapa münüpdir. Şonda Brežnew apbasylygy ýokaryk zyñyp-gapypdyr hem-de Gromyko şeýle diýipdir:
- Şaýyñ iç tarapy düşdi. "Bijeli oglan aglamaz" diýipdirler. Indi öpüşmek señ gezegiñ.
* * *
Brežnew bir adamyny ýanyna çagyryp, oña şeýle diýipdir:
- Sen Kremlde otur-da, kommunizmiñ şapagyny garşyla! Aýda 300 manadam menden al...
Ýañky adamyñ göhi gelipdir. Dogrusy, gönenipdir. Aýda 300 manady jübüsine urup, döşüne kakyp, gezip ýörmüşin. Günlerde bir gün ol ABŞ-a gezelenje gidipdir. Şol ýeriniñ prezidenti ýañky adamyny garşylap, oña şeýle teklip edipdir:
- Halypa, gowusy, gel, sen meñ ýanymda işle. Ak tamda oturagetdin kommunizmiñ şapagyny garşylarsyñ.
- Weý, muny! Bu adamlar, nä, pekgedir öýdýäñmi? - diýip, ýañky adam ör-gökden gelipdir. - Sizde men wagtlaýyn işlemeli boljak, SSSR-de welin şu işim maña ömürlik kepil geçilen iş!
* * *
Leonid Ilýiç gyz agtyjagy bilen henek edýär:
- Meñ ýaly ullakan bolañsoñ, kim bolasyñ gelýä?
- Baş sekretar bolasym gelýä!
- Weý, bize iki sany baş sekretar nämä derkar?
* * *
Daşary ýurt habarçysy Brežnewden soraşýar:
- Siz şeýle ägirt ýurduñ üpjünçilik meselesini nähili çözýäñiz?
- Şundan añsat zat ýok. Muny merkezleşdirmegiñ üsti bilen çözýäs. Bar zady Moskwa getirýäs, Moskwadanam ilatyñ özi gerekli ýerine daşaýa.
* * *
Brežnewiñ ejesi Moskwa ~ oglunyñ ýanyna görme-görşe gelipdir. Oglunyñ öýünde gymmat bahaly zatlary, hyzmatkärleri, garažlarda maşyn köküni görüp, ejesi pahyr ýarym-ýaş aglapdyr:
- Wah, Lenýa jan, oguljygym! Eger-de birden gyzyllar ýene-de ýurdy alaýsalar, ikimizi näderkäler?
* * *
Sowal:
- Brežnew Sowet Soýuzynyñ marşaly diýen ady näme üçin aldy?
Jogap:
- Kremli alanlygy üçin.
* * *
SSSR Aragatnaşyk ministrligi Brežnewiñ şekili çekilen poçta markasyny çykarypdyr. Marka bukjalara oñat ýelmeşmändir hem-de ýygy-ýygydan gaçypdyr. Ýörite komissiýa munuñ näme üçin şeýle bolýandygynyñ magadyna ýetipdir: ilat markany ýelimlemeziniñ öñinçäsi onun arka tarapyna däl-de, ýüz tarapyna tüýküripdir.
* * *
Günlerde bir gün Brežnew bilen Karter ýaryşmaşak, kim uzak aralyga öñ geçmeşek edipdirler.
Karter has ýaş bolansoñ, elbetde, Leonid Ilýiçden ozupdyr. Bu ýaryş metbugat sahypalarynda şeýle şöhlelendirilipdir.
Amerikanyñ metbugaty: "Düýn uzak aralyga ýaryşda Kartwr birinji bolup, Brežnewem soñky bolup geldi".
Sowet metbugaty: "Uzak aralyga geçirilen ýaryşy Brežnew ikinji bolup tamamlady, Karterem soñkyñ öñ ýany bolup tamamlady".
* * *
Gyzyl ploşadda.
- Kaka, bu diwar nämä gerek?
- Galtamanlaryñ geçmezligi üçin?
- Haýsy tarapdan geçmezligi üçin?
* * *
Iki aýal biri-biriniñ ýanynda çagalarynu magtaýarlar.
- Dogan jan, meñ oglum edil Karl Marksyñ özi-dä! - diýip, birini aýal agzyny köpürjikledip gürläp ugrapdyr. - Hiç kitaphanadan çykanok, şol okap ýör, okap ýör...
- Meniñ oglum-a agynjal Leniniñ ýaşlyk ýyllaryndaky bolşuna ogşaýar - diýip, ikinji aýalam gürrüñe goşulypdyr. - O türmeden çykyp, bu türmä girip ýör.
* * *
- Kommunist bolduñyzmy? - diýip, başlyk ýanyndakydan sorapdyr.
- Ýok - diýip, işe alynjak jogap beripdir.
- Dogryñy aýt, hany, göni ýüzüme gara!
- Weý, başlyk jan, ýadyñyzdan çykaýdymy? Mundan on ýyl ozal şu taýda meñ arzamy öz eliñiz bilen ýyrtyp, "Ozal basmaçy bolan ekeniñiz!" diýmänmidiñiz näme?
* * *
- Ogullamdan aýlanaýyn, üçüsem akylyñ öýi. Her hepde gelip, meniñ halymdan habar alyp gidýärler.
- Çagalañ näme kär edýä?
- Biri söwdagär, ýene biri reketçi, beýlekisem milise.
* * *
Iosif Stalin Bagirowy ýanyna çagyryp, oña barmagyny çommaldyp, käýinipdir:
- Sizde parahorluk ýaman ösüpdir diýýäler. Şondan ötri, size iki hepde möhlet ~ parañ soñuna sogan ekilsin. Ýogsa-da, eýgilige garaşmañ!
- Ýoldaş Stalin, bir hepdä ýetirmän Azerbaýjanda parahorlugy teýim-takyr ederin. Ýöne siz maña şoñ üçin näme berjek?
* * *
Ýangyjy gutaran uçar adamhorlaryñ mekan tutan jeññelligine gonupdyr. Uçardan iñlis, fransuz, ors düşüpdir. Üçüsiniñ hem amanyny-zamanyny ýetirmän, adamhorlaryñ serkerdesiniñ ýanyna eltipdirler.
- Bu ikisini bişiriñ-de, agşamlyk şamyna taýýarlañ! - diýip, serdar iñlis bilen pereñlini görkezipdir. - Muny bolsa... - Ol orsa ümläpdir. - Syrtyna depip, bärden kowup goýberiñ!
- O näme üçin? - diýip, adamhorlar haýran galypdyr.
- Bu meñ tabakdaşym bolupdy. Ikimiz Moskwada ýokary partiýa mekdebibde bileje okapdyk.
* * *
Deputatlaryñ ýygnagy gidip dur. Gün tertibinde ýurdy ykdysady krizisden alyp çykmak meselesi keserdilipdir. Biri çykyp, şeýle diýýär:
- Geliñ, ABŞ-a, Kanada, Günbatar Ýewropa uruş yglan edeliñ. Olar bizi ýeñerler hem-de ykdysasy krizisden alyp çykarlar.
- Birdenkä biz ýeñäýsek näme? - diýip, oturanlardan biri sowal beripdir.
* * *
- Oglum, "Özbegistany Orsyýediñ basyp alşy" diýen temadan kandidatlyk dissertasiýasyny goraýar.
- Ýogsa-da, señ özüñ haýsy temadan gorapdyñ?
- "Özbegistanyñ Orsyýede meýletin goşulmagy" diýen temadan gorapdym.
* * *
Bir möjek ferma müdirini süýräp barýamyş. Onuñ bolup barşyny gören tilki yzyndan gygyrypdyr:
- Eý, möjek dogan, sen goýun ýerine ferma müdirini alyp barýañ-la?
- Nädeýin dagy?... Fermañ goýunlary arryk-da! - diýip, agyr ýüki göterip barýan möjek has-haslapdyr.
* * *
Bir gaz joşup-joşup gürläpdir:
- Men ördegiñ daýzasy.
Pişigem ondam kem galmandyr:
- Menem gaplañyñ balasy.
* * *
Çeññege düşen balyk gözünden boýur-boýur ýaş döküp, ah çekdi:
- Arman nebsime buýrup bilmedim-dä, ýogsa, geçip durmaýan günüm ýokdy...
* * *
Daşary ýurt habarçysy Wladimir Ilýiçe sowal berýär:
- Siziñ pikiriñizçe, Russiýada näçe sany hakyky bolşewik bar?
Proletariatyñ serdary biraz böwrüni diñläp, şeýle jogap berýär:
- Meñ bilýänim-ä, üç sany: Lenin, Ulýanow we men!
* * *
Stalin döwründe üç adamyny türmä dykypdyrlar. Kamerada olar birek-birek bilen tanyşýarlar.
- Seni näme üçin basdylar?
- Görnükli partiýa işgäri Radegi tankyt edenim üçin...
- Menem şol adamyny goldanym üçin.
- Menem Radegiñ özi.
* * *
Iki sany gedaý otyr. Biriniñ döşüne "Iwan", beýlekisiniñkä "Abram" diýlip ýazylypdyr.
Ötegçiler pul taşlap geçip durlar. Olar Iwana bir manat oklasalar, Abrama hiç zat bermändirler.
- Senem döşüñe "Iwan" diýip ýaz, onsoñ, saña-da pul bererler! - diýip ötegçileriñ biri oña maslahat beripdir.
Ötegçi gidensoñ, Abram Iwana şeýle diýipdir:
- Moýşa, ýankyny gördüñmi? Bu alasamsyk ikimize akyl berjek bolýa!
Rus metbugat materiallaryndan terjime edildi.
Çeşme: "WATAN" gazeti, 1996 ý.
10
103
sahet_ashyrov
22.04.2022 07:47
TARYHY ÝOMAKLAR
Çagalar bagynda.
Aýazbaba:
- Çagalar, dünýäde iñ owadan oýnawaçlar haýsy ýurtda bar?
Çagalar hor bilen:
- Sowet Soýuzynda!
Aýazbaba:
- Iñ owadan, kaşañ egin-eşikler haýsy ýurtda bolýandyr?
Çagalar hor bilen:
- Sowet Soýuzynda!
Aýazbaba:
- Iñ bagtly çagalar haýsy ýurtda?
Çagalar hor bilen:
- Sowet Soýuzynda!
Birdenkä Wowajyk hork-hork edip, aglamaga durupdyr.
- Sen nämä aglaýañ? - diýip, Aýazbaba oglanjykdan sorapdyr.
- Sowet Soýuzynda ýaşasym gelýä! - diýip, Wowajyk jogap beripdir.
* * *
SSSR halklarynyñ mähriban perzendi Leonid Ilýiç Brežnew Aýazbabany gören badyna gülüp ugrapdyr:
- Siziñ ata-babalaryñyzyñ añyrsy gardan ýasalan diýýärler welin, şo çynmy?
- Çyndyr! - diýip, Aýazbaba jogap beripdir. - Ýogsa-da, siziñ ata-babalaryñyzyñ añyrsy töññeden diýýärler welin, şol dogrumy?
- Dogry... Ýeke meñki däl, eýsem ähli kommunistleñ añyrsy şoñ ýaly berk tohumdan tutulandyr.
* * *
Täze ýylyñ öñüsyrasy Mihail Sergeýewiç Gorbaçýow hammama barypdyr. Ony gören badyna erkek kişileriñ barysy taññyrlary bilen uýat ýerini ýapaýypdyr.
- Ah-ow, ýigitler! - diýip, Gorbaçýow ör-gökden gelipdir. - Bolşuñyz näteñet? Biziñ barymyz erkek kişi ahyry?!
- Aý, biz yzyñyz bilen Raisa Maksimowna hem gelýärmikä öýdüpdiris! - diýşip, ýerli-ýerden jogap beripdirler.
* * *
Añzakly sowuk günleriniñ birinde ors işçisi Staliniñ ýanyna baryp, şeýle diýipdir:
- Iosif Wissarionowiç, sen, heý, bir zatlar gurupdyñmy?
Stalin oýurganypdyr-da:
- Aý, ýok, guran zadym ýok! - diýip, jogap beripdir.
Şundan soñ ýañky Brežnewiñ ýanyna barypdyr.
- Leonid Ilýiç, sen, heý, bir zatlar gurupmydyñ? - diýip sorapdyr.
- Aý, ýok-la... - diýip, Brežnew oña jogap beripdir.
Şundan soñ işçi Gorbaçýowyñ ýanyna baryp, morta sowal beripdir:
- A-how, Mihail Sergeýewiç, Stalin hiç zat gurmandyr, Brežnew hiç zat gurmandyr... Indi men señ nämäni üýtgedip gurýanyña, teý, düşünemok.
* * *
Rabinowiçi partiýa götermändirler. Anyklanyp görülse, ol ataman Petlýuranyñ toýunda saz çalan eken.
- A sen nämä boýun alýañ? - diýip, dostlary janygypdyr. - Petlýuranyñ toýunda-da bolamok, sazam çalamok diýmezlermi?
- Boljak zadyñ gürrüñini etsene! Býuro agzalarynyñ barysy şo toýa barypdy ahyry...
* * *
Kolhozyñ umumy ýygnagynda traktorçynyñ serhoş bolup, turzan topalañy üçin, oby ara alyp maslahatlaşypdyrlar. Bir ýaşuly ýerinden turup, şeýle teklip beripdir:
- Geliñ, ony diwara söýäp, atalyñ!
Kolhoz başlygy indi bütinleý başga döwürdigini, biziñ ýurdumyzda beýle zatlara ýol berilmeýändigini düşündiripdir.
Ýañky goja ýene ýerinden turup, traktorçyny asmagy teklip edipdir. Başlyk janygup, ýene oña düşündiripdir: "Kolhozda bary-ýogy ýeke traktorçy bar. Onsuz oñup bilmeris".
Şundan soñ garry üçünji sapar ýerinden turupdyr:
- Onda, geliñ, atbakary asalyñ!
- Atbakary näme üçin asmaly?
- Kolhozda iki sany atbakar bar ahyry!
* * *
- Doñuz ýaly halyña sadaka dilemäge utanañokmy? Işlemek gerek!
- A-how, men şu wagt işden boşap durşum-da...
* * *
Daglyk obalaryñ birinde bir garry ölüm pellesinde ýatyr.
- Oglum, bar, partorgy çagyryp gel, jan bermäkäm partiýa bir girip galaýyn...
- Kaka, sen ömürboýy kommunistleñ garşysyna göreşip geldiñ, indikiñ näme?
- Aý, ogul, düşün, ynha, ölerin welin, bir kommunistiñ sany-ha azalar.
* * *
- Puşkiniñ aradan çykan gününiñ ýüz ýyllygynda kim hakda köp gürrüñ edildi?
- Stalin hakda.
* * *
Serhet. Gümrük barlagy dowam edýär. Italýan gümrük gullugynyñ lybasyndaky serçe sowet emigrant serçesiniñ goşlaryny barlap durşuna şeýle diýýär:
- Öz mähriban höwürtgäñizi näme üçin terk edýäniñize birjigem düşünemok. Gazetleriñizde ýazyşlaryna görä, azyk-suwlugyñyz bol-telki ýaly. Däne hasylynyñ ýigrimi prosenti ýollarda gyzyl-ýaýryt bolup ýatyr! Size hiç düşünýän däldirin!
- Diñe gara garnymyñ gaýgysy däl! - diýip, ýurdundan hemişelik çykyp gidýän serçe çüñkünu galdyrypdyr. - Jürküldäsimizem gelýä?..
* * *
Alymlar akyl-huşy babatda täsin bor roboty döredipdirler. Olar roboty işe girizip, ondan şeýle sorapdyrlar.
- Sen haýsy wezipede işläsiñ gelýä?
- Men ýurduñ prezidenti bolasym gelýä! - diýip, robot olara jogap beripdir.
Alymlar "Aşa köpbilmiş robot nämä derkar?" diýipdirler-de, robotyñ akylynyñ 20 %-ni aýryp, ony ýene işledipdirler.
- Meni oblast ispolkomynyñ başlygy ediñ! - diýip, robot olara bada-bat buýruk beripdir.
Alymlar ýene roboty söküpdirler. Bu saparam onuñ beýnisiniñ işleýşini 20 % azaldypdyrlar. Robot herekete giren badyna sag elini gulagyna ýetirip, azmly ýüzlenipdir:
- Hany, ýeke-ýekeden dokumentleriñizi görkeziñ!
* * *
Günlerde bir gün Kapitalizm, Sosializm we Kommunizm özara duşuşarman bolupdyrlar. Kapitalizm bilen Kommunizm bellenilen wagtda gelipdir. Ýöne wagty bilen Sosializmden derek bolmandyr. Ahyry Sosializm demi-demine sygman, haslap gelipdir-de, şeýle diýipdir:
- Bagyşlañ, kolbasañ nobatyna durdum-da, eglenäýdim...
- Nobat diýýäniñ näme? - diýip, Kapitalizm sorapdyr.
- Kolbasa nähili zat? - diýip, Kommunizm geñ galypdyr.
* * *
Durgunlyk ýyllarynda Rim papasy Sowet Soýuzyna gelermen bolupdyr. Ony aeroportda nähili şygarlar bilen garşy almalydygy barada uzak wagtlap kelle döwüpdirler.
Papa uçardan düşüp gelýärkä "Ähli ýurtlaryñ proletariatlary, Tañrynyñ haky üçin, birleşiñ!" diýen ullakan şygary okapdyr.
* * *
- Kommunizmde ogurlyk bormuka?
- Kim-de-kim sosializmi başyndan geçirse, onuñ "zadym ogurlanar-ow" diýip, gorkup oturasy işi ýok.
7
98
