flowers_
06.06.2024 10:08
Satyn alynan bir sagatlyk wagt.
Bir adam işden ýadap öýüne gelende, bäş ýaşlyja oglunyň gapynyň agzynda özüne garaşyp duranyny gördi. Çaga kakasyndan her sagatda näçeräk gazanýandygyny sorady. Kakasy argyn göwresini diwana goýberdi-de:
– Şol zatlar seniň işiň däl-ä, oglum – diýip jogap berdi. Emma çagajyk ýeň bermän:
– Kaka jan, bilesim gelýär-dä – diýdi.
– Beýle bilesiň gelýän bolsa aýdaýyn: her sagatda ýigrimi dollar gazanýan.
Oglanjyk biraz oýurganyp durandan soň:
– Kaka jan. Onda maňa on dollar karz beräý-dä – diýip, ýadaw kakasyndan pul sorady.
Muňa kakasynyň hasam gahary gelip:
– Bolar-bolgusyz oýunlaryňa berer ýaly, mende üýşüp ýatan pul ýok! Hany derrew otagyňa git, gapynam ýap! — diýdi.
Ogly sesini çykarman otagyna gidip gapysyny ýapandan soňam kakasynyň hüňňürdisi ýatmady:
– Şu zamanaň çagalaryna düşüner ýaly däl. Çaga nädip onça puly soramaga het edip bilýärkä?!
Bir sagat töweregi wagt geçenden soň kakasy az-kem köşeşipdi. Puluň näme üçin gerekdiginem soramandygy hakda oýlandy. Oglunyň otagyna baryp, krowatynda uzanyp ýatan oglundan uklap-uklamandygyny sorady. Ogly:
– Uklamadym – diýdi. Kakasy oglundan ötünç sorady:
– Saňa gatyrak käýäýdim öýdýän oglum. Meni bagyşla! Bu gün biraz agyrrak işledim, ýadapdyryn – diýip, elindäki puly uzatdy. – Al oglum, on dollaryňy!
Muny eşiden oglanjyk tarsa ýerinden turdy-da, kakasyna sagbolsun aýtdy:
– Sag bol, kaka jan!
Şondan soň ol ýassygynyň astyndan eplem-eplem ownuk pullaryny çykardy. Elindäkisini hem üstüne goşup, pullaryny sanamaga durdy. Oglunyň bu hereketini gören kakasy ýene-de gaharlanjak boldy:
– Puluň barka, näme üçin ýene pul soraýaň?! Seniň biderek oýunlaryňa berere pulum ýok diýip ýaňy aýtdym-a saňa!
Çaga kakasynyň käýemesine üns bermedi. Ol:
– Ýöne meniň pulum ýeterlik däldi-dä! Indi jemläp bildim – diýdi-de, elindäki pullaryny kakasyna uzatdy:
– Kaka, ine saňa ýigrimi dollar! Indi meniň bilen oýnamaga bir sagadyňy aýryp bilýäňmi?
Terjime eden: Merýem ANNAGELDIÝEWA
26
94
flowers_
05.06.2024 20:59
Meniň aforizmlerim.
Güýjüň barka gerdeniňde dag göter, kuwwatyň kemelende daýanmaga söýget bor.
***
Asly dar göwün ýyrtylar welin, ýöne giňemez.
***
Atyny ýeke çapýan eýesiniň bu bolşundan bedewiň özi uýalarmyş.
***
Şol bir ýalňyşlygyň ilkinjisine säwlik diýýärler, ikinjisine bolsa—akmaklyk.
***
Diňleýjiň gulagyna däl, gursagyna guýjak bolmaly.
***
Ýokaryk dyrmaşaňda, ýykylaýaňda-da maýyp-müjürip bolmaz ýaly çakyňy biläýjek gatyňa çykmaly.
***
Dargursaga—gursakça, göwnaçyga—jüpbe ýaraşar.
***
Baýyr—bir wagtlar howalanyp duran daglaryň biri; düzlük—bu bolsa tekizlenen baýyrlyk. Magtymguly: "Belent daglar belentligňe buýsanma!".
***
Ýüz kalbyň aýnasy bolýan bolsa, onda garanam-agam ýaşyryp boljak däl ekeni.
***
Gep bilen çişirilen adam ýa ýarylar, ýa-da pyssarar.
***
Aslyň kütek bolsa, zol-zol igelerini sürter ýörerler.
***
Keçe gürrüň—aça gürrüň, köçe gürrüň—gaça gürrüň.
***
Nebis atyny çapmak üçin jylaw bilen gamçyň zerurlygy ýok, eýeriňden ýykylman otursaň bolýar.
***
Allatagalany inkär etmezlik, Ony ykrar etmeklik bilen deň düşünje däldir we päkýüreklilik bolsa päk imanlylyk däldir.
***
Ätläp bolmaýan bolsa, sümülip geç.
***
Eger sen eşek bolsaň, doňuz bir bolmajak bol.
***
Päkýürekli adamyň kalbynyň nury ýaman niýetli adamyň kalbyny ýagtylandyranda, onuň gara ýüregi has hem garalýarmyşyn.
Kakajan Balkanow.
26
37
flowers_
05.06.2024 14:07
Dogry iýmitlenmek hakda Ibn Sinanyň pentlerinden.
▪︎Iýeniňizde işdä bilen iýiň, eger işdäňiz ýok bolsa, naharlanmakdan saklanyň. Uzak aç gezmäň, çünki açlygyň netijesinde aşgazan ýaramaz şirelerden dolýar;
▪︎Iýmiti oňat siňdirmek üçin berhiziň şu görnüşini peýdalanyň: ilki günde bir gezek, ertesi gün bolsa iki gezek — irden we agşamyna naharlanyň;
▪︎Gyşyna gyzgyn nahar iýiň, tomsuna sowuk ýa-da ýyly iýmitler bilen naharlanyň;
▪︎Göwnüçökgünlik, şeýle hem işjeň hereketde bolmazlyk iýmitiň kadaly siňmegine päsgel berýär;
▪︎Eger naharlananyňyzdan soňra gyzgynyňyz galýan bolsa, howlukman, az-azdan iýiň;
▪︎Semiz adamlara hammamdan soň dessine naharlanmak zyýanlydyr, iň gowusy, biraz garaşyň we ýatyp ukyňyzy alyň. Olara günde bir gezek naharlanmak peýdaly bolar;
▪︎Gowy naharlananyňyzdan soňra uklamak ýa-da işjeň hereketde bolmak peýdaly däldir. Şeýle hem köp suw içmäň, sebäbi suw aşgazanyň iýmiti özleşdirmegine päsgel berýär;
▪︎Adam gartaşanda iýmitini kemse ýagşy, çünki onuň bedeni üçin iýmit artykmaç ýüke öwrülýär;
▪︎Çakdanaşa köp iýmek zyýanlydyr. Ol iýmitiň siňmegini kynlaşdyrýar we aşgazanda çig şireleriň mukdaryny köpeldýär. Netijede içege ýollary dykylýar, ynsan ysgyndan gaçýar hem-de podagra ýaly birgiden keseller döreýär;
▪︎Ýeterliksiz iýmitlenme, az iýmek hem zyýanly, çünki ol adamy tapdan gaçyrýar, horlaýar, baş aýlanma döredýär;
▪︎Fiziki türgenleşiklerden, hammamdan soň açlygyňa suw içmek hem peýdaly däldir;
▪︎Eger garnyňyzy mazaly doýrup ýatan bolsaňyz, gijesine suwsap turmak tebigy ýagdaýdyr, emma beýle ýagdaýda köp suw içmän, diňe agzyňy suw bilen çaýkamak ýa-da turup arassa howada gezim etmek dogry bolar;
▪︎Suwy birbada başyňyza çekip däl-de, eýsem, az-azdan owurtlap içmek ýerliklidir.
Taýýarlan Hemra HUDAÝGULYÝEW.
25
69
flowers_
03.06.2024 18:28
Meniň aforizmlerim
Suwy seňrigiňden agdyran bolsaň, agzyňy bir ýum-da!
***
Paýyş sögünýäň welin, soň şol agyz bilen nan iýmelem-ä bolarsyň!
***
Sen kölege tapýançaň Gün ýaşar.
***
Hakykaty aýtsaň kä kişi seni edepsizdir öýdýär.
***
Henege iň soňky bolup gülen, süýde siňe seredip oturan bolmagy mümkin.
***
Ýomaga iň soňky bolup gülen bar bolsa, onda ol ýomak manyly bolmagy mümkin.
***
Latyn nakyly: “Men sana in corpore sana”—Sagdyn bedende sagdyn ruh bar diýýän bolsa, onda sagdyn ruhda sagdyn paýhas hem bolmaly.
***
A gyz näçe bezenseň-da, näçe ýylmansaň-da aýnany aldap bilmersiň.
***
Içi— möjek, daşy—köşek.
***
Morta gürlänimi bilýän, ýöne kimiň öňünde ötünç sorajygymy bilemeok.
***
Bu dükanda maňa gerekmejek harytlaryň hemmesi bar.
***
Kaýyl bolmasaň ölersiň, ölmän ýörseň kaýyl bolarsyň.
***
Paýhas çäkden çykmasa-da, akmaklygyň çägi ýok.
***
Arzuwy, dilegi oýlanyp etmeli, hasyl bolmagy mümkin
***
Almany öwrenen, bermäni halamaz.
Kakajan Balkanow
26
57
flowers_
31.05.2024 17:55
A MENDE KINE ÝOK...
Uzadan ýerime ýetenok elim,
Göwnüm bolsa Kap dagyna çykypdyr.
Gelip syrtmak salyp boýnumdan telim,
Meni hatalarym dara çekipdir.
Arylar bal guýup berdiler bada,
Soňam zerzaw edip sokdy neşderin.
Ertir bagta ýetip ýylgyrsyň ýa-da,
Uzaklardan horkuldyňy eşderin.
Bilbil bolup ýetişmedik joşgunym,
Gezýärmikä özge bagda käkeläp.
Aýdyň ahyr, nirä gitdi ýaşlygym,
Meni ýeke taşlap, menden öýkeläp.
A mende kine ýok, kalbym bolsa boş,
Sähra bahar ýazan wagty halysyn.
Arzuw edýän umman gözli Ýaşylbaş,
Gelýä seniň gözleriňde galasym.
© Şähribossan GELDIMÄMMEDOWA
17
31
flowers_
29.05.2024 11:06
Aşgabat taryhynyň ýatdan çykarylan we az bilinýän sahypalary.
![]()
Surat: Merkezi Aziýanyň demir ýol dolandyryş binasy, Askhabad (häzirki Aşgabat), Türkmenistan
Ynkylapdan öňki döwürde neşir edilen Merkezi Aziýa demirýolunyň şekillendirilen gollanmasy aşakdakylara şaýatlyk edýär. Şol döwürdäki Askabadyň (häzirki Aşgabat) iň görnükli binalaryndan aýratyn belläp bileris: Merkezi Aziýa Demirýol Dolandyryşynyň, Kaspi Transmilli Gümrük etrabynyň, Gazna we Russiýa-Aziýa Bankynyň şahamçasynyň binalary. Bilim edaralarynyň binalaryndan: gimnaziýa (erkek we aýal) we tehniki demir ýol mekdebi.
![]()
Şol döwürde Askabadyň sebitiň ylmy merkezi bolandygy sebäpli, beýleki ilatly nokatlar bilen deňeşdirilende köp sanly okuw jaýy bardy, emma bilim we hünär almak isleýän ilatyň isleglerini kanagatlandyrmadylar islendik hünärde. Populationerli ilatdan mugallymlary taýýarlamak maksady bilen, Türküstan mugallymlar seminariýasynyň synplarynda we şol bir mukdarda Askhabad Zemstwoda bäş sany döwlet stipendiýasyny döretmek kararyna gelindi.
![]()
Askhabadyň özi gowy goralýan şäherdi. Iki tarapynda bir agaç bilen hatara düzülen göni giň köçeler, käbir köçelerde - iki we üç hatar.
![]()
Greenaşyllygyň bollygy howlularyň içinde ýaşaýyş jaýlaryny gurmak tejribesinden daşlaşmaga mümkinçilik berdi. Täze binalar köçä çykyp başlady. Gaty binagärlik talaplaryna laýyk gelýän jaýlar peýda boldy. Mysal üçin, ýokarda ady agzalan bilim edaralary (gimnaziýalar), Gyzyl Haç jemgyýetiniň öýi, Harby we welosiped klublarynyň binalary.
Täze dörän tozan, ýörite hakyna tutulan işçiler tarapyndan garymlardan suw siňdirildi.
![]()
Suwuň ýetmezçiligi köçeleri diňe belli bir wagtdan soň suwarmaga mümkinçilik berdi. Soňra Askhabad iki dag derýasynyň suwy bilen suwaryldy: Aşhabadka we Keşinki, bu suw şäheri suwarmak üçin ulanylýar. Kariz suwy içmek üçin ulanylýar.
Köçe yşyklandyrylyşy kerosin-ýylylyk çyralary bilen üpjün edildi.
Şäherde iki sany gazet çap edildi: “Transkaspiýa syn” (K. Oedorowa) we “Askhabad” (Z. Dhavronowa). Gazetler hususy çaphanalarda çap edildi.
![]()
Şäherde dört klub bardy: ikisi ýokarda sanalandyr, şeýle hem “Sport” we “Iňlis” bardy. Emma iň amatlysy “Harby” we “Tigir”. Olarda giň zallar bardy, käwagt toparlara baryp, aýdymçylary gezelenç edip çykyşlara uýgunlaşdyryldy. Dobrohanskaýa sirkiniň binasy hem şol maksatlar üçin ulanyldy. Bu desgalara baryp görmek gaty gymmat bolansoň, ýönekeý ýaşaýjylar “Elzhe”, “Modern” we “Sungat” kinoteatrlarynyň hyzmatlaryndan peýdalanýardylar. Ikinjisi, iň gowusy hasaplandy.
![]()
Askhabadda köp dürli ösümlikli we giň gül bagy bolan şäher bagy, şeýle hem şahyryň ýadygärligi bolan “Kozelkowskiý” we “Puşkinskiý” meýdançalary bardy.
Kaspi sebitiniň dolandyryş gurluşynyň merkezi bolan şäheriň aýratyn şertleri, içerki we daşarky söwdanyň merkezi bolmagyna goşant goşdy. Bu bolsa öz gezeginde dürli ugurly köp sanly söwda kärhanalarynyň döremegi üçin şert döretdi.
Olaryň diňe birnäçesini bellemelidiris: Kruglowyň dükanlary, Medwedewiň we Gyulnazarowyň taýýar eşikleri, Sadykowyň we usunusowyň halylary. Moda we haberdashery önümleri - Petrosýantlar. Konditer önümleri dükanlary - Poteryakhina we Grigoriýewa. Kanselýariýa enjamlary - Sorokina we Osokina. Kaçaçewiň we Kerimowyň gap-gaç we lampa dükanlary. Mebel dükanlary - Gaýamowa. Pawlotskiniň dermanhanalary. Sabyn fabrigi Ter-Mikirtýew. Butuzow kerpiç zawody. Deri we hek-Popowa. Un degirmeni - Awetisowa.
Askabaddaky lukmançylyk edaralarynyň arasynda şäher we demir ýol hassahanalary, harby keselhana, Minkewiç gidropatiki klinikasy we lukmanlar üçin hususy ambulatoriýalar bar.
Askhabadyň golaýynda çagalar baglary bolan bagbançylyk, bagbançylyk we üzümçilik mekdepleri bardy.
Aşgabadyň taryhy uzakdan gözbaş alyp gaýdýar we hödürlenýän zatlar garaşsyz bitarap Türkmenistanyň paýtagtynyň geçmişiniň diňe ujypsyzja bölegidir.
Allaberdi Niýazow.
Makala 2024-nji ýylyň 25-nji maýynda “Türkmenistan: Altyn Asyr” web sahypasynda çap edildi.
24
83
