tyllayev_allanur
21.11.2023 20:13
Dünýä medeniýet söhbet edilende, adamzadyň döreden iň haýran galdyryjy
medeni gymmatlyklary, olaryň aýry-aýry nusgalary barada-da durup geçmek
zerurdyr. Medeniýetiň we sungatyň taryhynda «dünýäniň ýedi täsinligi» diýen
düşünje saklanyp galypdyr. Bu täsinlikleriň aýratyn tarapy, olaryň baryp gadymy
zamanlarda, tehnikanyň ösmedik döwründe döredilendiklerindedir. Eýsem,
dünýäniň ýedi täsinligi diýlende, haýsy ýadygärlikler göz öňünde tutulýar? Olar
şulardyr:
1. Heopsyň piramidasy. Bu täsin bina miladydan öňki 2540-njy ýylda Müsürde
(Gizada) gurlupdyr. Bu ýadygärlik häzirki döwre çenli saklanyp galan ýeke-täk
täsinlikdir.

2. Semiramidanyň asma baglary. Bu täsinlik Mesopotamiýada (Yrak) miladydan
öňki 605-nji ýylda döredilipdir. Ol miladydan öňki 562-nji ýylda suw joşmasy
zerarly ýitip gidipdir.

3. Zewsiň Gresiýanyň Olimp şäherinde goýlan heýkeli. Heýkel miladydan öňki
435-nji ýylda binagär Fidiý tarapyndan ýasalypdyr. Bu ýadygärlik V–VI
asyrlarda Konstantinopolyň (häzirki Stambul) aýlawynda ýangyn bolanda ýok
edilipdir.

4. Artemidanyň miladydan öňki 550-nji ýylda Kiçi Aziýanyň (häzir Türkiýe) Efes
şäherinde gurlan ybadathanasy. Bu ybadathana zenan hudaýy Artemidanyň
hormatyna gurlup, ol miladydan öňki 370–356-njy ýyllarda uruşlar zerarly
ýumrulypdyr.

5. Kiçi Aziýada gurlan Galikarnas aramgähi. Bu aramgäh miladydan öňki 351-nji
ýylda binagär Pifeý tarapyndan gurlupdyr we ol 1494-nji ýylda ýumrulypdyr.

6. Gresiýanyň Rodos adasynda gurlan sütün. Ol miladydan öňki 292–280-nji
ýyllar aralygynda binagär Hares tarapyndan gurlupdyr. Bu sütün 654-nji ýylda
sökülip aýrylypdyr.

7. Aleksandriýa maýagy. Bu desga miladynyň III asyrynda Müsüriň Aleksandriýa
şäherinde gurlup, XIV asyrda ýer titremesi zerarly ýumrulypdyr.
29
74
tyllayev_allanur
21.11.2023 13:00

Kafe bilen restoranlaryň näme tapawudy bar? Göwrümi boýunça kafe kiçi, restoran bolsa uly bolýar. Kafelerde, köplenç, ýarym taýýar naharlar, tiz tagamlar taýýarlanýar. Restoranlaryň aşhanasynda bolsa köp wagt sarp edilýän, şeýle-de dünýä aşhanasynyň meşhur naharlary taýýarlanylýar. Kafeniň tagamnamasy sada bolýar. Restoranyň tagamnamasy dürli görnüşli tagamlara, içgilere baý bolýar. Kafeler gysga wagtda tiz garbanmak üçin ýöriteleşendir. Restoranlar köpçülik bolup naharlanmaga we rahat dynç almaga niýetlenendir.


«Restoran» sözüni latynçadan terjime edeniňde, «dikeltmek», «güýçlendirmek» diýmekligi aňladýar. Ýagny tagamlary ýörite, ýokary hilli taýýarlamak işini aňladýar.


«Kafe» we «kofe» sözleriniň meňzeş bolmagy tötänden däldir. «Kafe» sözüni fransuzçadan terjime edeniňde, «kofe hödürlenýän ýer» diýmekligi aňladýar. Dünýädäki ilkinji kofe dükanlary kafeleriň ilkinji ojaklary, gözbaşy hasaplanylýar. Dünýäde iň gadymy hasaplanylýan kafedir restoranlaryň taryhy we häzirki wagtda dünýädäki iň meşhur kafedir restoranlar baradaky gysgaçadan gyzykly maglumatlary size ýetirýäris:


* Iň gadymy restoranlar ilkinji gezek Hytaýyň Kaifeng we Hangzhou ýaly gür ilatly şäherlerinde, takmynan, 1100-nji ýylda açylypdyr diýen çaklamalar bar.


* Ilkinji kofehana Konstantinopolda 1475-nji ýylda «Kiva Han» ady bilen açylypdyr.


* Türk kofesi Stambulda Süleýman şanyň döwründe ýüze çykýar. Ýagny 1543-nji ýylda Özdemir Paşa kofäni ilkinji gezek içip görüp, ony halaýar. Kofe Türkiýede mis gapda gaýnadylýar. Gaýnadylyp taýýarlanylýan türk kofesi bu günki günde-de dünýä ýüzünde meşhurdyr.


* Restoranlaryň medeniýetini bilýänlerden iň köne restoranyň haýsydygyny sorasaňyz, «La Tour d’Argent» («Kümüş diň») diýip jogap berse gerek. Parižiň «Kümüş diň» restorany 1582-nji ýyldan bäri halka hyzmat edip gelýär.


* ABŞ-da ilkinji kofehana 1670-nji ýylda açylýar. Ony esaslandyran bostanly William Penn hasaplanylýar.


* Awstriýanyň Wena şäherinde ilkinji kofehana 1686-njy ýylda Kulçitskiý Uri-uri Franz tarapyndan açylýar. Ol «Gök çüýşäniň aşagyndaky jaý» («Hof zur Blauen Flasche») diýlip atlandyrylypdyr. Kulçitskiý iş wagtynda türkleriň milli geýimini geýipdir. Kafeniň müşderilerine Kulçitskiniň özi hyzmat edipdir.


* Tokioda ýerleşýän «Aragawa» steýkhousy dünýäniň iň gymmat restorany hökmünde tanalýar.


* Dubaýda ýerleşýän «Burj Halifa» dünýäniň iň beýikde ýerleşýän restorany hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. «Burj Halifa» restorany deňiz derejesinden 441,3 metr belentlikde ýerleşýär. Bina 122 gatdan ybarat.

38
135
tyllayev_allanur
20.11.2023 19:44

Ýygnalan zibil-zyňyndylar zibil senagat kärhanalaryna ýa-da zibil meýdançalara (poligonlara) äkidilýär.Senagat guramalary kagyz, aýna, karton we plastmassa ýaly gaýtadan ulanylýan galyndylary alýarlar.Zibil meýdançalaryna gidýänler hojalyk galyndylary, lukmançylyk galyndylary, howply galyndylar we ş.m. bölümlere bölünip, guramaçylykly gizlenilýär (свалка; landfill) ýa-da ýok edilýär.


Guramaçylykly ammar etme (düzenli depolama) -- hapalary jaýlamak işlewine (prosesine) aýdylýar.Çuň çukurlar gazylýar we zibiller bu çukurlara dökülýär hem-de topraga syzmazlygy üçin izolýasiýa edilen material bilen örtülýär.


Düýbünden ýok ediljek zibiller bolsa ýakylýar.Ýakylyp boljak zibiller tutaşdyrylýar we üstüne gaýta-gaýta zibiller guýlup ýakylýar.Zyýanly, howply galyndylary bolsa betondan ýasalan gurluşa (struktura) ýerleşdirip, deňziň düýbüne zyňylýar.


Häzirki wagtda ösen ýurtlaryň köpüsi zibillerden energiýa öndürýär.Piroliz usuly bu amal üçin ulanylýar.Piroliz - hapalary howasyz gurşawda gysmak we ony kömre, suwuk ýangyja ýa-da gaza öwürmekdir. Şwesiýa bu işi şeýle bir gowy ýerine ýetirýär welin, ýurtda zibil ýoklugy sebäpli beýleki ýurtlardan zibil eksport edýär.


Ýurdumyzda zibilden energiýa öndürmek, gynansak-da ileri tutulýan usul däl.Bu ugurda edilmeli işler: zerur infrastrukturany* döretmek, maýa goýumlaryny köpeltmek we ekolog-inženeriniň ynsanlary bu iş bilen üpjün etmegi.


Infrastruktura - (jemgyýet bilimi adalgasy) Ykdysady esasda ulanylýan umumy düşünje, önümçilige gönükdirilen zähmeti we bilimleri, önümçilikde ulanylýan gurallary, önümçilik usullaryny we önümçilik gatnaşyklaryny öz içine alýar.

26
28
tyllayev_allanur
20.11.2023 08:19

1) Ýaşamak maksadyňyz...


Egerde köp pulum we wagtym bolsa näme ederdim ?

(bu soraga jogap berip ýaşamakdaky maksadyňyzy öwreniň )


2) Kynçylyk bilen tapan puluňyzy sowjak ýeriňiz...


Pul bilen satyn alyp bilýäniňiz,sizi has bagtly etjek zat näme ?

(muny öwreniň we beýleki zatlar bilen tapawudyny aýdyň ,näme üçin ony has köp isleýäňiz?!)


3) Söýýäniňiz we şol bir wagtyň özünde size iň köp girdeýji getirýän ýer...


Bu sorag iň möhümlerindendir . Hemme işleýär.kimsi gowy pul gazanýar kimsi bolsa onçakly däl.Käbir ynsanlar bolsa gowy girdeýjisi bolmasada öz söýýän işini etmegi isleýärler.A siz ?! Girdeýjisi üçin halamaýan işiňizmi ýa-da size girdeýjisi az ýöne halaýan işiňizmi ?!


4) Bagt...


Bagt näme?! siz bagtlymy?! hakykatdanda bagtly bolmadyňyzy siz bilýärsiňiz.eýsem size bagtly bolmaga näme päsgel berýär ? Nädip bagtly bolarsyňyz sizi begendirýän we gynandyrýan zatlar näme ?


5) Eger bu gün ölýän bolsaňyz ,edenleriňizden pyşman boljak zatlaryňyz näme?!


Sorag açyk şekilde.durmuşyňyzda nähili eden zatlaryňyzdan pyşman bolduňyz we nähili etmedik zatlaryňyzdan pyşman bolduňyz oýlanyň... hatda bir kagyza ýazyň.


6) Başarjaňlyk...


siziň üçin başarmak nähili manyny berýar.haýsy eden işiňiz üçin özüňizi başarjaň hasaplaýaňyz ?!


7) Maksat...


başarjagyňyz garanti berilýän bolsa nämeler ederdiňiz ?!


8) Eger diňe 6 aý wagtyňyz galan bolsa maksadyňyza nähili ýeterdiňiz ?


Ukudan oýanyp ,düýşlerimizi hakykada geçirmeli wagtymyz geldi!


Ähli agzalar jogaplaryňyza garaşýan...

38
311
tyllayev_allanur
19.11.2023 18:26

Tehnologiýa güýçli depginde ösýär. Olaryň hemmesi barada öwrenip, tanyşyp ýetişmek hem mümkin däl. Şonuň üçin hem köp soraglar ýüze çykýar. Gündeki peýdalanyp ýören tehnologiýalarymyz barada käbir soralýan soraglara jogap berýäris.


SÜÝMLI OPTIKI KABELLER MAGLUMATY NÄDIP GEÇIRÝÄRLER?

Süýmli optiki kabeller adaty mis simli kabellerden maglumaty 10 esse ýokary tizlikde geçirýärler. Olar maglumaty lazerleriň ýa-da LED ýagtylyk diodlaryň üsti bilen geçirýärler. Her bir optiki kabeliň daşky bölegi serpikdiriji aýna bilen örtülip, içi arassalanan inçe aýna süýmlerden ybaratdyr. Şeýle bolmaklyk ýagtylyk bölejiklere içki diwara urulyp, islenilen uzaklyga uly tizlikde barmaga mümkinçilik berýär. Süýmli optiki kabeller adaty kabelleriň ýogynlygynda bolup, maglumat signallaryny ýokary tizlikde we üznüksiz geçirýär.


NÄME ÜÇIN KOMPÝUTERLERIŇ DÜZÜM BÖLEKLERI KIÇELSE-DE, SMARTFONLAR ULALÝAR?

Biz smartfonlary öňki ýyllara garanyňda has köp zatlary ýerine ýetirmek üçin ulanýarys. Adamlar olary wideo görmekde, oýun oýnamakda, programma goýbermekde, hatda işlerini ýerine ýetirmekde hem ulanýarlar. Wideo tomaşa etmek we köp maglumaty okamak üçin uly ekranlar has-da gyzykly bolýar. Ulanyşy we gyzgalaňy has-da ösdürmek üçin smartfon öndürijiler uly ekranlardan peýdalanýarlar. Munuň özi bolsa smartfonlaryň has ulaldylyp ýasalmagyna getirýär.


UÇARDA ÖÝJÜKLI TELEFONLARY NÄME ÜÇIN ÖÇÜRMELI?

Uçarlarda öýjükli telefonlary öçürmekligiň anyk jogaby bolmasa-da, howa ýollarynyň kompaniýalary olaryň uçaryň aragatnaşyk signallaryna böwet bolmagynyň öňüni almak üçin müşderilere elektroniki enjamlary öçürmekligi maslahat berýärler. Emma tehnologiýanyň ösüp kämilleşmegi bilen bu kynçylygy ýeňip geçýän ýörite signal çipler döredildi we smartfonlarda ornaşdyrylyp başlandy.


HAÇAN-DA FAÝLLAR WE SURATLAR KOMPÝUTERDEN POZULYP AÝRYLANDA NÄME BOLÝAR?

Haçan-da siz kompýuterden bir faýly pozanyňyzda, ol müdimilik aýryldy diýip pikir etmegiňiz mümkin, emma ol asla beýle bolmaýar. Faýly pozanymyzda kompýuter onuň diňe bar diýip aýdýan belligini aýyrýar. Faýla degişli bolan ähli maglumatlar kompýuteriň gaty ýadynyň bir ýerinde tapyp bolýar. Bu hadysa edil kitabyň daşyny aýryp, içindäki ähli sahypalaryň galyşy ýaly bolýar. Kitabyň özi ýok bolany bilen onuň maglumaty şol ýerden gitmeýär. Pozulan faýl diňe komýuteriň ýeri başga zatlar bilen dolanda ýer bolman aýrylýar.

32
324
tyllayev_allanur
18.11.2023 19:28
Eger-de siz bu suratda ýüzleri gören bolsaňyz:

Onda, siz optimist adamsyňzydyr. Umuman durmuşdan lezzet alyp ýaşamagy halaýan. Durmuşyňyzyň her pursaty birleşmek we täze dostlar tapmak üçin başga bir mümkinçilikdir, bu täsirlerden güýjüňizi alarsyňyz. Ömrüňizi ýekeje pursat geçirmän, 100 tanyş bilen gurşap alarsyňyz. Ýöne bu pikir sizi hakyky we dowamly baglanyşyklardan saklap biler.

Şemdanlyk (şem goýulýan) gören bolsaňyz:

Siz ümsüm we içgin adamsyňyzdyr. Şahsy ýaşaýyş durmuşyňyza mynasyp diýip hasaplaýan adamlaryňyzy töweregiňize çagyrmak bilen özüňizi rahat duýýarsyňyz. Dostluk barada aýdylanda hiliň mukdardan has möhümdigine düşünýärsiňiz we gyzyklanýan adamlaryňyza uly baha berýärsiňiz.
21
198
tyllayev_allanur
18.11.2023 18:16

Bir at güýji diýip 75 kilogramlyk ýüki 1 sekuntda 1 metr hereket etdirip bilýän güýje aýdylýar.


Geçirilen barlaglara görä, köpçülikleýin ulaglardan peýdalanýan adamlar şahsy ulaglaryndan peýdalanýanlara garanyňda, ortaça, 2,25 kilogram hor bolýan eken.


1900-nji ýylda awtoulaglaryň 38 göterimi elektrik energiýasy, 40 göterimi bug, 22 göterimi bolsa benzin bilen işleýän eken.


Nemes inženerleri düşünje bilen hereket edýän «Brain Driver» atly ulagy oýlap tapypdyrlar. Ol beýniden gelýän elektrik signallaryny kabul edýän 16 sany sensordan ybarat bolan kellä geýilýän enjam arkaly dolandyrylýar.


Zeminiň ilkinji awtoulagyny 1668-nji ýylda ýewropaly Ferdinand Werbist oýlap tapypdyr. Onuň ulagy 2 metr uzynlykda bolup, bug bilen işleýän eken.


«Toyota» dünýäniň iň köp awtoulag öndürýän kärhanasydyr. Onda her gün, takmynan, 13 müňden gowrak awtoulag öndürilýär. Munuň tersine «Ferrari» kärhanasynda bir günüň dowamynda aňry gitse 14 awtoulag ýasalýar.


«Rolls-Royce» haryt nyşany bilen öndürilen awtoulaglaryň 75 göterimini heniz-henizlerem ýollarda görmek bolýar.


Awtoulagy bellenen tizlikden ýokary dolandyrýandygy üçin ýazylan iň köp jerime töleginiň möçberi 1 million amerikan dollaryna barabardyr. Bu jerime ulagyny sagatda 288 km tizlik bilen dolandyran şweýsariýaly sürüjä degişlidir. Ýeri gelende bellesek, bu ýurtda jerimeler gazanylan girdeji bilen baglanyşykly bolup durýar.


Zemindäki iň gymmat awtoulag bahasy 4,8 million amerikan dollaryna barabar bolan «Koenigsegg CCXR Trevita» ulagydyr. Almaz bilen gaplanan bu ulagdan dünýäde bary-ýogy 3 sanysy bar.


Häzirki wagta çenli dünýäde iň köp satylan ulag «Toyota Corolladyr». Ol 2009-njy ýyldan bäri 30 milliondan hem köp satylypdyr. Munuň özi dünýäde her 40 sekuntda bir «Toyota Corollanyň» satylýandygyny aňladýar.


Ýer ýüzünde köçede hereket edýän iň pes ulag bary-ýogy 48,26 santimetr beýiklikdäki «Flatmobile» ulagydyr.


Iň agyr limuzin 22 müň 679 kilogramdyr. 3 salony we 1 bary bolan bu limuzin 40 ýolagçyny özüne ýerleşdirip bilýär.


Bir awtoulag, takmynan, 30 müň bölekden ybarat bolup, olaryň 80 göterimi gaýtadan ulanmak mümkin bolan önümlerden durýar.


Häzirki wagtda dünýäde 1 milliarddan hem köp awtoulag bar. Olaryň 300 milliondan gowragy ABŞ-da hereket edýär.

49
291
tyllayev_allanur
17.11.2023 20:17
Bu testi geçmegiň usuly: testde size dürli reňkler hödürlener. Siz reňkleri göwnüňize ýaraýşyna görä yzygiderlikde ýerleşdirmeli. Emma reňk saýlan wagtyňyz saýlan reňkiňiz hiç bir zat (ulagyňyzyň, eşigiňiziň, halaýan fudbol toparyňyzyň reňki we ş.m…) bilen baglanyşykly bolmaly däl.Şunuň ýaly testler adamyň pisihikasynyň ýagdaýyny, stressli ýagdaýlara durnuklylygyny barlamaga, onuň halaýan zatlaryny, kommunikatiw ukyplaryny ýüze çykarmaga mümkinçilik berýär.Reňkleriň ýerleşişi Lýuşeriň testine has ýakyn gelse, bu psihikaňyzyň durnuklylygynyň alamatydyr.

Şeýlelikde, saýlan reňkleriňiziň yzygiderliligi şu 4 reňkden başlanýan bolsa, onda siziň psihiki ýagdaýyňyz durnukly:

Sary reňk.
Şadyýan we açyk göwünli häsiýeti alamatlandyrýar. Bu reňkiň ilki saýlanmagy adamyň häsiýetiniň işjeň we pozitiwdigini aňladýar. Lýuşeriň

testinde bu reňkiň soňky saýlanmagy adamyň köpçülikden üzňe, garasöýmez we ýekemezekdigini görkezýär.

Gök reňk.
Gök reňki birinji we ikinji orunlarda goýan adamlar hemişe durnukly, arkaýyn häsiýetli durmuşlaryndan razy, konserwatiw adamlardyr. Gök reňki inkär etmek, ondan ýüz öwürmek we ony soňky orunlara goýmak bir zady alada edýändigiňiziň we bimazadygyňyzyň alamatydyr.

Gyzyl reňk.
Gyzyl reňki saýlanlaryň dürli derejede agressiw häsiýeti bardyr. Olar özlerinden we özüni gurşaýan adamlardan talapkärdirler. Gaýratly häsiýete eýedirler. Eger gyzyl reňk sanawyňyzda yzky orunlary eýeleýän bolsa, diýmek, adam işjeň däldir we insiatiwasyzdyr.

Ýaşyl reňk.
Ýaşyl reňki saýlan adamlar keçjal, emma özüne ynamly, tutanýerli we erjeldir. Bu reňki inkär etmek passiw, jogapkärsiz häsiýetiňiziň bardygynyň alamatydyr.

Indiki dört reňk psihologiýasy sagdyn adamyň sanawynda soňky orunlary tutmalydyr.

Goňur reňk.
Bu reňki saýlamak göwnüňizde aýdylman galan kinaniň, garşylygyň, nägileligiň bardygynyň alamatydyr. Beýle adamlaryň adatça häsiýeti agyrdyr. Jemgyýetden üzňe häsiýeti bardyr.

Gara reňk.
Depressiýanyň, gorkynyň bardygynyň alamatydyr.

Benewşe reňk.
Geň we özboluşly häsiýetiň alamaty. Bu reňki saýlanlaryň pikirlenişi käbir psihologik üýtgeşmä sezewar bolan.

Çal renk.
Bu reňk birinji hatarda goýlan bolsa, diýmek, adam ähli syry açmaga taýyn däl. Ol açykgöwünli däldir. Beýle adamlar özlerini daş-töwerekdäki adamlar bilen gatnaşykdan üzňe saklaýarlar.
20
65
tyllayev_allanur
16.11.2023 20:47

Yashayver tinch, o'tmayman hech endi ko'changdan

Yo'llaringda uchramayman qutilding mendan

Mayli bor boraver azoblab ketaver

Yurak uni kam sevgan edik kimdan


Jim turma so'zla qachon sevib qolganing

Yosh to'la ko'zlar o'chirolmas yonganing

Holing namoyon sevgi edi nega kerak

Ko'ksim ichra isyon qilma endi yurak


Yo'qoldi orom endi yashay olmaymiz tinch

Hammasi tamom holimizga qo'ymas sog'inch

Bilmaydi uni deb aqldan ozganim

Qandayin holatda bu she’rni yozganim


Bir sher yozdim satrlari darddan yaraldi

Ishonmaysan har so'zidan g'amlar taraldi

Tunda bedor yozdim uni ko'zda yosh bilan

Yozgunimcha ming bor ko'zga sog'inch qadaldi


Aytardim kech, kechmading hech yuragim undan

Uni deya kunlarimiz farqi yo'q tundan

Yasharmiz alamda, alamlar qadamda

Holimiz shu uni uchratgan kundan


Bo'lsin bari tamom yaxshidur tugagani

Axir tugab bo'ldi bardoshimni qolgani

Qara ahvolimni ko'rganlar nima deydi

Avvalgi hayotim sevgisiz ham yaxshiydi


Kechardim oson ko'ngil kecholmadi hech

Bir yonda xijron bir yonda qiynar sog'inch

Bilmaydi uni deb aqldan ozganim

Qandayin holatda bu she’rni yozganim


Bir sher yozdim satrlari darddan yaraldi

Ishonmaysan har so'zidan g'amlar taraldi

Tunda bedor yozdim uni ko'zda yosh bilan

Yozgunimcha ming bor ko'zga sog'inch qadaldi


Mirjalol Nematov

26
151
tyllayev_allanur
15.11.2023 19:38

Wolter. Fransuz ýazyjysy we filosofy, meşhur - Wolter kofe içmegi gaty gowy görüpdir. Ol günde 50 stakan kofeany içip bilipdir. Dogry, bu biz üçin adaty kofe däl, şokolad we kofeli garyşma bolupdyr. Beýle rahatlandyryjy içgilige özüni beren bu akyldara töwerekdäkiler onuň tiz arada öljekdigini aýdypdyrlar. Emma Wolter 83 ýyl ömür görüp olary haýran galdyrypdyr.


Hristofor Kolumb. Bolan wakalara esaslanan rowaýatlaryň arasynda, Kolumba görüplik eden ynsanlar we deňizçilere Kolumbyň mynasyp jogaby baradaky hekaýalar hem bar. Şol gybatçy adamlar Kolumba hemişe Amerikany açmak kyn bolmadygyny gaýta-gaýta aýdýardylar. Ispan deňizçisi kolumb bolsa muňa gazaplanýardy. Kolumb olara şeýle çäre görmeklige karar etdi: deňizçi Kolumb bäsdeşlik edýänleriň ählisiniň her birine bir ýumurtgadan berip, ony dik ýagdaýda goýmalydygyny aýdýar. Olar näçe hereket etseler-de başarmandyrlar. Şondan soň bir sany ýumurtgany eline alan Kolumb ýumurtgany örän çaltlyk bilen pyrlaýar we şol ýagdaýda ony stolyň üstünde goýýar, ýumurtga dik ýagdaýda bolýar. Soňra Kolumb olara seredip ,,Amerikany açmak şeýle aňsat boldy" diýip aýdýar. Ýagny Kolumbyň açyşyna pisentsizlik bilen seredip aňsat açyş diýýänlere şol ýumurtganyň dik goýulyşy ýaly aňsat işi edip bilmeýişleri ýaly aňsat açyşam açyp bilmediklerini jogap hökmünde gaýtarýar.


Genri Ford. Meşhur telekeçi Genri Fordyň kompaniýasyna işçiler olaryň saglyk ýagdaýyna seredilmezden kabul edilipdir. Mysal üçin 1917-nji ýylda onuň kompaniýasynda 6000 sany maýyp zähmet çekipdir. Şeýlelikde bu ýagdaý kompaniýanyň däp-dessuryna öwrülipdir. Mundan başga-da bu telekeçi hemme işçilerine deň aýlyk hakyny bermekligi möhüm hasaplypdyr. Genri Fordyň bellemegine görä mayplar sag adamlara seredende käbir işler üçin has ukyply bolupdyrlar.


Karol Alfonso XIII. Karol Alfonso XIII köşgünde başgalardan tapawutly mahsus wezipe - gimnçi bolupdyr. Karol Alfonso XIII aýdym-sazdan ukyby bolmandyr. Şonuň üçin ol gimni (döwlet senasyny) başga aýdymlardan tapawutlandyryp bilmändir. Gimnçiniň wezipesi bolsa milli gimniň başlanýandygyny aýdyp duýdurmakdy.

Ýuliý Sezar. Ýuliý Sezar hemişe we ähli ýerde lawr ýapraklaryndan gülçemberi kellesine dakyp gezen. Hökümdar bu ýol bilen saçlarynyň dökülýändigini gizlejek bolupdyr.


Çarlz Darwin. Bize meşhur nazaryýetleriň biriniň üsti bilen tanyş bolan bu alym aslynda biologiýa ugrundan mahsus maglumata (diploma) eýe bolmadyk. Mekdebi gutarandan soň Darwin maşgala däp-dessurlaryny dowam etdirmek üçin lukmançylyk ugruna, Edinburg uniwersitetine okuwa girýär. Emma tiz wagtdan ol lukmançylyk ugruny taşlap gidýär. Çünki alym gandan çendenaşa gorkýardy. Belki Darwin barada indiki aýtjak maglumatym siz üçin täzelik bolup biler, ýöne köp ýerde onuň muny tassyklanlygy barada maglumatlar görkezilse-de Çarlz Darwin hiç haçan adamyň maýmyndan gelip çykandygyny tassyklamaýar. Ol diňe adam we adama meňzeş maýmynlaryň umumy gelip çykyşlygy bir bolmagy mümkindigi barada çaklama edýär. Bu iki düşünje, ýagny tassyklamak we çaklamak bolsa biri-birinden düýpgöter tapawutlanýar.


Karl VII. Köpçülik üçin tanyş bolan, täç geýdirilende aýdylýan: ,,Karol öldi, ýaşasyn karol" diýlen jümle ilkinji gezek Karl VII täç geýdiriliş dabarasynda aýdylýar. Bu hadysa 1422-nji ýylda bolup geçipdi. Bu meşhur jümläni ilki öňki karolyň jaýlanyş dabarasynda aýdýarlar. Onuň manysy bolsa şalygyň bir şanyň elinden başga şanyň eline geçendigini aňladýar.


Merilin Monro. Taryhyň iň gözel we üstünlikli aktrisalarynyň biri Merilin Monronyň durmuşy juda agyr we bagtsyzdy. Onuň ejesi uzak wagtyň dowamynda ruhy keseller keselhanasynda bejerilýär. Şol sebäpden gyz ýetimhanada ösmeli bolýar. Ony 11 sany dürli maşgala alyp saklamakçy bolýar (perzentlige). Ýöne her sapar, dürli sebäplere gör yzyna getiriberýärler.


Albert Eýnşteýn. Beýik fizik 1955-nji ýylda ýagty älemi terk edýär. Onuň ölüminiň sebäbi aorta damarynyň ýarylmagy bolup, muny patologoanotom Tomas Harwi tarapyndan mälim edilipdir. Ýöne Tomas Harwi fizigiň ölüm sebäbini anyklamak bilen çäklenmändir. Ol bu alymyň beýni bölümini öwrenip, onuň beýnisini kelle süňkinden bölüp alypdyr we boş galan ýeri balzam bilen doldurypdyr. Iň gzykyly ýeri Ýönekeý adamyň beýnisiniň agramy hem 1400 grama deň bolýar, Eýnşteýniň beýnisiniň agramy bolsa 1230 gram bolupdyr.


Jannad Ark. Jannad Ark ýaşan döwürlerde saçlary kesilen gyzlara duşmak diýerli eläçsizdi. Ýöne käbir dürtgileriň netijesinde Jannad ilkinjilerden bolup bu usuly gollap görýär. Aradan 500 ýyl geçip fransuz aýal gahrymany baradaky bu fakty eşiden polşaly bir dellegi ylhamlandyrýar we munuň netijesinde dellek ,,Bob" saç bezegini oýlap tapýar.


Awraam Linkolin. Awraam Linkolin Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň meşhur prezidentlerinden biridir. Ol ýaşlyk döwründen oňat göreşçi bolan. Ol köp hallarda köpçülik adamlara garap göreşe çagyran we islendigi bilen güýç synanşyp biljekdigini aýdan. Aýnan şu hereketleri sebäpli oňa ,,Göreşijileriň şöhraty" milli zalyndan ýer beripdirler. Onuň göreşiji sypatyndaky lakamy ,,Hakkany Eýb" bolup, hemişe öz karzlaryny wagtynda gaýtarýanlygy üçin şu lakama eýe bolupdyr.


Napoleon Bonopart. Napoleon Korsika adasynyň Aýaçço çäginde dünýä inip, onuň ähli eždatlary (ata-babalary) florensiýalylar bolupdyr. Şu sebäpli ony fransiýaly däl italiýaly, has anygragy Korsikaly diýip atlandyrmak mümkin. Napaleon italiýan dilini mekdep döwürlerinde öwrenär, fransuz dilini bolsa 10 ýaşda öwrenip başlaýar. Napaleon Fransiýa we Italiýa imperatory hasaaplanan. Şol sebäpli Italiýanyň baýdagy işläp çykarylýan wagtda işe özi gözegçilik edip işiň başynda durýar. Esas edilip bolsa Fransiýa baýdagy peýdalanylan. Bu orunda üýtgedilen ýeke zat mawy reňki ýaşyl reňke çalşylmagy bolupdyr.

30
103