ResulAnnagurdow
08.06.2020 08:11
Koronawirus ýüregiň öýjüklerine aralaşyp, onuň işine täsir edip bilýär. Muny Gete adyndaky Frankfurt uniwersitetiniň molekulýar biologlary anykladylar. Olar koronawirus ýokanjynyň hatda ýüregiň öýjüklerinde hem netijeli köpelmäge ukyplydygyny ýüze çykardylar, muny discover24.ru belläp geçýär.
“Biz SARS-CoV-2-niň hem ýüregiň aýratyn myşsa öýjüklerine, hem ýürek dokumasynyň iki sany dürli kulturalaryna aralaşyp bilýändigini görkezdik. Biz keselli öýjüklerden doly derejeli wirus bölejiklerini aýratynlandyrmagy başardyk, bu bolsa wirusyň olarda köpelmäge ukyplydygyny delillendirýär. Wirus ýüregiň myşsa öýjükleriniň köpçülikleýin ölmegine getirýär we olaryň kadaly ýygrylmagyna päsgel berýär, bu ýüregiň saglygy üçin gönüden-göni howpludyr” – diýip, hünärmenler belleýärler.
Alymlar täze görnüşli koronawirusyň diňe bir öýken öýjüklerine zyýan ýetirmän, eýsem bedeniň beýleki dokumalarynda bolýan belli bir ösüntgilere, şol sanda burnuň nemli bardasyna, gyzylödege, ýürek damarlaryna hem-de beýleki birnäçe organlara baryp bilýändigini eýýäm kesgitlediler. Şeýle aýratynlyk, alymlaryň pikiriçe, COVID-19 bilen kesellänleriň näme üçin diňe bir dem alyş organlarynyň işindäki näsazlykdan ejir çekmän, eýsem, ys alyjylygy ýitirýändiklerini hem-de iýmit siňdiriş we gan aýlanyş sistemasy bilen bagly meselelere duçar bolýandyklaryny düşündirip biler.
Öň, COVID-19 diňe iýmit siňdiriş ýolunda, sowuklamany ýüze çykaryp bilýän ýeri bolan öýkende we galkan görnüşli mäzde çalt köpelip bilýär diýip hasaplanylýardy. Ýöne indi hünärmenler onuň ýürek urmasyny togtamaklyga getirip, ýürek öýjüklerinde köpelme hadysasynyň bolup geçýändigini bellige aldylar.
Alymlaryň aýtmagyna görä, köpelme hadysasy dowam eden wagtynda koronawirus ýürege bejerip bolmajak zyýany ýetirip bilýär we gan aýlanyş sistemasynyň işini bozup bilýär. Hünärmenler alnan netijeleriň bu kesel bilen kesellän syrkawlary dikeltme işi alnyp barlanda göz öňünde tutmagyň hökmanydygyny belleýärler.
4
196
ResulAnnagurdow
05.06.2020 20:56
Ykbal
Ençe gezek geçip gitdiň ýanymdan
Ençe gezek geçip gitdiň şowurdap.
Ahyr bir gün ykbal bizi duşurdy
Gülüp bakdyň...
Egniňdäki keteniň
Aý nuruna öwşün atdy lowurdap.
Emma duşuşygmyz çekmedi köpe,
Biziň garşymyza çykdy bir betpäl.
Bat berip gybata, töhmetli gepe
Sümsünip gezýänler henizem gyt däl.
Ýöne biz dönmedik, gitmedik çepe,
Şeýdip ýene bizi duşurdy ykbal.
Bir gün duşuşyga wagtynda gelmän,
Meni entedipdiň wadaly ýerde.
Menem üç-dört gezek salamyň alaman,
Arym alyp seni goýupdym derde.
Bilýän şonuň üçin aglansyň hökman,
Doňňarlyp köp gezdiň ýüzüme bakman.
Ýene-de daň atdy, gün çykdy parlap,
Garlar eräp, çaý-çeşmeler joş urdy.
Bir azajyk eýläk-beýläk silterläp,
Ýene ykbal ikimizi duşurdy.
Ýene meni gyzdyrdyň sen gün ýaly,
Ýene gördüm gözleriňde dünýäni.
Şeýdip döretdik biz täze bir ykbal.
Döredi ol söýgi bilen aýdymdan.
Seniň üçin,
Seni söýüşim ýaly,
Bu ykbaly ýürek bilen söýdüm men.
Ynanýan ýaz geçip, össe-de şemal,
Bägül şahalaryň gaňyryp bilmez.
Seni meniň bilen duşuran ykbal
Meni senden hiç wagt aýyryp bilmez.
H.Kulyyew
7
81
ResulAnnagurdow
04.06.2020 19:15
Gaýyk,kürek,sen…
Gaýyk bolsa,
Kürek bolsa,
Sen bolsaň
Çar tarapam deňiz bolsa ümmülmez
Didarymdan,ykbalymdan gaçmanyň
Ebeteýni asla tapyp bilmeseň
Kürekleri gezek-gezek kürekläp
Elimiz kartasyz,kompossyz,zatsyz
Syýahata çyksak,azaşsak soňam
Güni garşylasak ir säher dogan
Eýläň deňiz,beýläň deňiz gurşasa
Göz öňümde gözi deňiz sen bolsaň
Biygtyýar gözleriňe gaçar men
Hem kalbyňda yşgyň ýolun açar men
Onsoň…
Onsoň «bagt» diýen geler-de
Ikimize gujagyny giň açar
Il gerek däl toyumyzy tutmaga
Däp gerek däl,nämä gerek gyňajam?
Meňkiligiň gözleriňden bildirse
Söýýänligiň sözleriňden bildirse
Ýeter maňa…Hem saňa-da ýeter şol
Ýeter bize gaýyk-kürek jem bolsa
Duýgularmy jylawlaman onsoň men
Öýüňize ýol ogurlap ýörmerin
Maňlaýymda deňiz gözli sen bolsaň
Bagtly ýatyp,bagtlylykda örerin
Hut şu pursat bar aladam sem bolsa
Gaýyk bolsa,
Kürek bolsa,
sen bolsaň…
6
144
ResulAnnagurdow
04.06.2020 10:17
Rus alymlary organizme ýogurt görnüşinde girizip boljak koronawirusa garşy üýtgeşik sanjymy taýýarlaýarlar, bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň wise-prezidenti, RYA-nyň lukmançylyk-biologik ylymlary bölüminiň ýolbaşçysy akademik Wladimir Çehonin habar berdi, muny Ria Nowosti ýetirýär.
RF-iň wise-premýeri Tatýana Golikowa 20-nji maýda Russiýada 14 platformada koronawirusa garşy 47 sanjymyň taýýarlanylýandygyny aýtdy. RYA-yň prezidiumynyň mejlisinde çykyş etmek bilen, Çehonin, esasan, “Sankt-Peterburgda eksperimental lukmançylygyň Institutynyň meýdançasynda taýýarlanylýan SARS-CoV-2-ä garşy mukozal sanjymlar” barada durup geçdi.
Onuň aýtmagyna görä, gen inženeriýasy usuly bilen bu sanjymy taýýarlaýjylar mikroblaryň-probiotikleriň üstündäki gyldyrgana S-belogy – esasy molekulany girizýärler, onuň kömegi bilen koronawirus SARS-CoV-2 öýjükleriň içine girýär. “Netijede wirusyň immunogen belogy bolan bakteriýa emele gelýär” – diýip, ol belleýär.
“Şu sanjym turşy süýt önümleri görnüşinde hem girizilip bilner” – diýip, akademik sözüniň üstüne goşýar. Ol bu sanjymyň klinikadan öňdäki synaglarynyň geçirilýändigini hem aýtdy.
Alymlar koronawirusa garşy sanjymlaryň dürli görnüşlerini, şol bir wagtda organizme giriş häsiýeti bilen tapawutlanýan görnüşlerini synagdan geçirip görýärler. Klassyky usul içki myşsa sanjymlaryny göz öňünde tutýar. Ýöne Nowosibiriýanyň “Wektor” merkezi maý aýynyň ahyrynda burna damdyryp boljak sanjymy döretmek boýunça iş alyp barýandygyny habar berdi. Bu sanjymyň taýýar derman görnüşi 21-nji maýda çykaryldy we häzir ol hem klinikadan öňdäki synag tapgyrlaryny geçýär.
Aprel aýynda epidemiýa bilen göreş boýunça operatiw ştab BSGG-niň COVID-19-a garşy Russiýanyň dokuz sany sanjymyny COVID-19-a garşy beýleki dermanlaryň hataryna goşandygyny habar berdi.
7
98
ResulAnnagurdow
04.06.2020 07:59
Dürli hоwanyn, täsiri hakynda
Gyzgyn hоwanyň tebigaty eretmek we gоwşatmakdyr. Eger оl aram gyzgynlykda bоlsa, ýüzüňi
gyzardýar, ganyňy deriniň ýüzüne çykarýar. Eger hоwanyň gyzgyny aşa ýokary bоlsa, ýüzüň
reňkini saraldýar, sebäbi şeýle hоwa deriniň ýüzüne çykan gany eredýär. Gyzgyn hоwa der
çykmagyny güýçlendirýär we peşewi azaldýar. Оl iýmit siňdirişi gоwşadýar we teşnelik döredýär.
Sоwuk hоwa iýmit siňdirişi berkidýär we güýçlendirýär. Der çykmagyň azalany üçin, peşewiň
mukdaryny artdyrýar.
Çygly hоwa deriňi ýumşadýar we bedeni çyglandyrýar. Gury hоwa bedeni suwsuzlandyrýar we
gurak edýär, tutuk-gamaşyk hоwa bоlsa göwni gussalandyrýar, şireleri ýokary galdyrýar.
Ýaz pasly, haçan-da оl öz tebigatyna laýyk gelende, ýylyň iň оňat pasly hasaplanýar. Ýaz paslynda
üznüksiz ýagdaýa geçen-hrоniki keseller оýanýarlar, sebäbi ýaz pasly bedende tоgtan şireleri
hereketlendirýär. Eger bu pasyl kadaly bоlup uzaga çekse, оnda tоmus keselleri azalýar.
Gyş pasly aşgazanyň iýmit bişirişi üçin iň оňat möwsümdir. Gyşda köplenç ýoňlama, dümew bilen
keselleýärler. Dümewden sоn, plewrit, öýken çişmesi, sesiň bоguklygy, bоkurdakda agyry ýüze
çykýar. Şоndan sоň böwrüň, ýagyrnynyň agyrmagy, nerwleriň ezýet çekmegi, üznüksiz kellagyry
ýüze çykýar. Garrylar gyşda ejir çekýärler, оrta ýaşly adamlar bоlsa gyşdan peýda tapýarlar. Gyşda
peşew çökündileri we peşewiň mukdary tоmuskydan has köpdür. Tоmus pasly bedeniň şirelerini
eredýär, kuwwatyňy gaçyrýar, ganyň we nemiň mukdary azalýar. Garrylar tоmusda
kuwwatlanýarlar. Tоmus paslynda kesellerin, dоwamlylygy gysga bоlýar.
Güýz hakda aýdylanda, bu pasylda keseller köp bоlýar. Sebäbi adamlar gyzgyn günüň şöhlesiniň
aşagynda köp gezýärler, sоňra bоlsa sоwuk ýere geçýärler. Şeýle hem bedeniň şirelerini zaýalaýan
miweleriň güýz köp bоlmagy, tоmusda kuwwatyň kemelmegi güýzüne keselleriň köpelmegine
sebäp bоlýar. Güýzüne ganyň mukdary azalýar. Güýzüň başky günleri käbir derejede garrylara
ýaramlydyr, emma güýzüň ahyry оlar üçin örän zyýanlydyr. Güýzde dalak ulalýar we yssy-
sоwugyň täsirinden peşew haltada üýtgeşmeler bоlany üçin, peşewiň saklatmazlygy ýüze çykýar.
Peşewiň saklanmagy welin, güýzüne has köp duş gelýär. Bu pasylda beden günçleriniň has
gоwşaklygy zerarly, iýmit bişiriş we çykaryş gоwşansоň, içde ýygy-ýygydan gurçuklar döreýär.
Öýken ýetmezli syrkawlar üçin güýz iň bir zyýanly pasyldyr. Has оňat güýz-çygly we ýagyşly
güýzdür, gurak güýz pasly örän erbetdir.
Abu Ali Ibin Sina
8
128
