Aynashka
18.12.2022 00:06

An­tark­ti­da iň so­wuk yk­lym bol­sa-da, Ýer to­ga­la­gy­nyň iň so­wuk ýa­şa­ýyş mer­kez­le­ri­niň bi­ri Sa­ha Res­pub­li­ka­sy­nyň paý­tag­ty Ýa­kutsk (Rus­si­ýa Fe­de­ra­si­ýa­sy) ha­sap­lan­ýar. Ýa­kutsk Uzak Gün­do­gar­da – Le­na der­ýa­sy­nyň çep ke­na­ryn­da, Tuý­maa­da jül­ge­sin­de ýer­leş­ýän iň so­wuk şä­her­le­riň bi­ri bo­lup, tom­su­na «ak gi­je­le­ri», gy­şy­na bol­sa 3-4 sa­gat­lyk Gün şöh­le­si­niň ýal­kym saç­ma­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. 122 ine­dör­dül ki­lo­metr meý­da­ny bo­lan so­wuk şä­he­riň 336 müň tö­we­re­gi ila­ty bo­lup, esa­san, dag-mag­dan kä­ni bi­len meş­gul­lan­ýar­lar. Ýa­kutsk şä­he­ri­niň ho­wa gu­şak­ly­gy kon­ti­nen­tal bo­lup, ýy­ly­lyk de­re­je­si –60-a çen­li pe­sel­ýär. Şä­he­riň so­wuk de­re­je­de sak­lan­ma­gynyň esa­sy se­bä­bi gar­dan eme­le ge­len Si­bir be­lent­lik­le­ri­niň Gün şöh­le­si­ni yzy­na ser­pik­dir­me­gi bi­len dü­şün­di­ril­ýär. Bu şä­her­de hat­da iýun aýyn­da hem gar ýag­ýar. Şeý­le-de bol­sa Ýa­kutsk yk­dy­sa­dy taý­dan ösen şä­her­le­riň bi­ri ha­sap­lan­ýar. Şä­her­de trol­leý­bus ýa-da tram­waý ýok, di­ňe aw­to­bus hem-de mik­ro­aw­to­bus­lar jem­gy­ýet­çi­lik gat­na­wy­ny ama­la aşyr­ýar. Ýa­kutsk ýur­duň beý­le­ki bö­lek­le­ri bi­len de­mir ýol bag­la­ny­şy­gy bol­ma­dyk Rus­si­ýa­nyň iň uly şä­he­ri­dir. Şä­her­de ae­ro­port bar, ýö­ne aşa so­wuk se­bäp­li ýy­lyň köp bö­le­gin­de uçuş­lar ýa­ty­ryl­ýar. So­wuk şä­he­riň esa­sy ulag se­riş­de­si su­gu­na go­şu­lan ara­ba bo­lup, ýer­li ýa­şaý­jy­lar ho­ja­lyk iş­le­rin­de ula­gyň bu gör­nü­şin­den peý­da­lan­ýar­lar. XIX asyr­lar­da Ýa­kutsk al­tyn ýa­tak­la­ry we göw­her kän­le­ri bi­len ta­na­lyp­dyr. Bu ýer­de geo­lo­gik göz­leg­ler üçin ga­zy­lan 116 metr­lik Şer­gin kä­ni hem bar. Şä­her­de ma­mont­la­ryň öz­bo­luş­ly mu­ze­ýi bo­lup, ga­dy­my haý­wan­la­ryň do­ňup ga­lan şe­ki­li­ni gö­rüp bol­ýar. Mun­dan baş­ga-da, şä­her­de «Kruz­ha­lo» söw­da meý­dan­ça­sy, sirk­ler, teatr­lar hem-de ýa­dy­gär­lik top­lum­la­ry bar.
10
53
3
Aynashka
17.12.2022 00:11

Guşlar barada gyzykly maglumatlar
Mälim bolşy ýaly, her ýylyň 1-nji aprelinde guşlaryň Bütindünýä güni bellenýär. Baýramyň esasy maksady guşlaryň käbir görnüşleriniň ýok bolup gitmek meselesini çözmek we dünýäde ekologiki betbagtçylygyň ýüze çykmagynyň öňüni almakdyr. Guşlar ekosistemanyň möhüm bölegidir. Adam durmuşynda-da möhüm rol oýnaýarlar.

Guşlaryň gününi bellemek ÝUNESKO edarasyna degişlidir. Şu ýerde guşlar barada käbir gyzykly maglumatlary dykgatyňyza ýetirmek isleýäris:

Dünýäde guşlary goramaga bagyşlanan birnäçe möhüm seneler bar, ýagny: Halkara göçüp barýan guşlar güni, Bütindünýä guşlar güni, ABŞ-da guşlar güni, Angliýada milli guşlar güni.
Guşlary öwrenýän ylma ornitologiýa diýilýär. Häzirki wagtda guşlaryň 10000-den gowrak görnüşi bellidir.
Guşlar alty yklymyň hemmesinde ýaşaýarlar we planetanyň ähli ekosistemalarynda ýaşaýarlar.
Dünýädäki iň kiçijik guş – kolibr.
Dünýädäki iň uly guş Afrika düýeguşydyr.
Guşlar müňlerçe kilometre göçüp bilýärler.
Fransis Willugbi we Jon Reý 1676-njy ýylda “Ornitologiýa” kitabynda guşlaryň ilkinji klassifikasiýasyny döretdiler.
Häzirki wagtda Karl Linnem tarapyndan 1758-nji ýylda döredilen guşlaryň taksonomik klassifikasiýasy ulanylýar.
Afrika düýeguşy dünýädäki iň uly guş hasaplanýar. Agramy 150 kg, beýikligi 2,7 metre ýetip biler.
15
130
2
Aynashka
16.12.2022 00:01
Dünýäniň iň kelte adamy: telefon götermek agyr düşýär
Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by dün­ýä­niň iň kel­te ada­my­ny ha­sa­ba al­dy. 20 ýaş­ly eý­ran­ly Af­şin Es­maeýl Ga­der­za­dä­niň bo­ýy ba­ry-ýo­gy 65,24 san­ti­met­re ba­ra­bar bo­lup, dün­ýä­niň iň kel­te uly ada­my hök­mün­de ha­sa­ba alyn­dy. Ag­ra­my 6,5 ki­log­ram bo­lan Ga­der­za­de dün­ýä­niň iň uly ada­my­nyň kim­di­gi­ni ta­na­ýan­dy­gy­ny, onuň eli­ne sy­gyp bil­jek­di­gi­ni bel­le­ýär. Hor we kel­te bo­lan­dy­gy üçin ol hiç ha­çan mek­de­be git­män­dir. Ada­ty ulu­lyk­da­ky adam­la­ryň ýa­nyn­dan aýyr­ma­ýan el te­le­fo­ny­ny agyr bo­la­ny üçin gö­ter­me­gi ha­la­ma­ýar. Köp ada­myň gö­ter­ýän te­le­fo­ny­nyň ag­ra­my 120-200 gram ara­ly­gyn­da bol­ýar. Ga­der­za­de dün­ýä inen wag­ty 700 gram eken. Ga­der­za­de mun­dan ozal­ky re­kor­dyň eýe­si ko­lum­bi­ýa­ly 36 ýaş­ly Ed­ward Niño Her­nan­dez­den 7 san­ti­metr­den gow­rak kel­te.
Çet oba­la­ryň bi­rin­de ýa­şa­ýan Ga­der­za­de Du­baý­da­ky Gin­ne­siň Bü­tin­dün­ýä re­kord­la­ry­nyň ofi­si­ne äki­dil­di. Ga­der­za­de 24 sa­ga­dyň do­wa­myn­da üç ge­zek öl­çe­nip tas­syk­lan­dy. Dün­ýä­niň iň kel­te ada­my dün­ýä­niň iň be­ýik bi­na­sy bo­lan Burj Ha­li­fa­ny gör­me­gi ar­zuw ed­ýän eken. Gin­nes Re­kord­lar ki­ta­by­nyň we­kil­le­ri Ga­der­za­dä­niň bu ar­zu­wy­ny ama­la aşyr­dy. Eý­ra­nyň Gün­ba­tar Azer­baý­jan we­la­ýa­ty­nyň Bu­kan et­ra­byn­da ýa­şa­ýar. Ol bo­ýu­na gö­rä egin-eşik tap­ma­ýan­dy­gy se­bäp­li ýö­ri­te tik­dir­me­li bol­ýar.
26
274
23
Aynashka
15.12.2022 08:20




Britan alymlary ömri uzaltmagyň syryny açdylar


Britan alymlary ýaş bilen bilen baglanyşykly keselleriň öňüni almaga we ömri uzaltmaga kömek edýän üç endik barada gürrüň berdiler. Bu barada «Daily Express»-e salgylanmak bilen «lenta.ru» ýazýar.
Ilki bilen, alymlar şekeri köp iýmezligi maslahat berdiler. Onuň köp iýilmegi ýaş bilen baglanyşykly ýürek-damar keselerini we süýji keselini ýüze çykarmagy mümkin. Iýmitde şekeriň düzüminiň azaldylmagy garramagyň haýallamagyna kömek edýär, metabolizmuň bozulmagynyň öňüni alýar we umumy saglyk ýagdaýyny gowulandyrýar.
Doktor Dewid Sinkler (David Sinclair) günde 1000 milligram resweratrolyň atioksidantyny kabul etmegi hem maslahat berdi. Ol garramagy haýalladýan tebigy kömekçi hasap edilýär. Ondan başga-da, ol howply döreme (rak), süýji diabeti, ýürek keselleri we semreme bilen göreşmäge kömek edýär.
Mundan başga-da, alymlar D witaminini kabul etmegi maslahat berdiler. Organizmde onuň bolmagy ölüm howpuny peseldýär. Ol ömri uzaldýar we ýaş bilen baglanyşykly keselleriň howpuny peseldýär.
14
55
4
Aynashka
04.09.2022 06:44
1 ýaşyňda: Seni elleri bilen bezäp besledi, ýuwundyrdy. Bütin gije
ýatyrman aglap, sagbolsun aýtdyň.
2 ýaşyňda: Saňa ýöremegi öwretdi. Seni çagyryp seslenende ondan
gaçyp, sagbolsun aýtdyň.
3 ýaşyňda: Saňa naharlar taýýarlap berdi. Döküp-saçyp iýip,
sagbolsun aýtdyň.
4 ýaşyňda: Eliňe reňkli galamlar berdi. Bütin diwarlara surat
çekişdirip, sagbolsun aýtdyň.
5 ýaşyňda: Seni owadan geýimler bilen bezedi. Guma bulaşyp oýnap,
sagbolsun aýtdyň.
6 ýaşyňda: Saňa birtopar sowgatlar etdi. Goňşyň äpişgesini döwüp,
sagbolsun aýtdyň.
7 ýaşyňda: Mekdebe äkitdi. Köçede: "gitjek däääl" diýip aglap,
sagbolsun aýtdyň.
10 ýaşyňda: Doglan günlere, tans mekdeplerine äkitdi. Maşyndan
böküp düşüp, yzyna seretmän gidip, sagbolsun aýtdyň.
11 ýaşyňda: Seni dostlaryň bilen kino, teatra äkitdi. Sen: "Biz bilen
oturma" diýip, sagbolsun aýtdyň.
12 ýaşyňda: "TW-da erbet peredaçalary görme diýdi". Ol öýde ýok
wagty seredip, sagbolsun aýtdyň.
15 ýaşyňda: Seni lagerlere goýberdi, ýekeje hat ýazman sagbolsun
aýtdyň.
17 ýaşyňda: Oturlyşyklara goýberdi, birje gezek jaň etmän öýüňe giç
gelip, sagbolsun aýtdyň.
18 ýaşyňda: Mekdebi gutaraňda hemme gerek zatlaryňy alyp berdi,
ugratdy.
Ony dostlarym üstümden gülmesin diýip ýanyna eltmän, sagbolsun
aýtdyň.
21 ýaşyňda : Saňa okuw, iş bilen bagly maslahatlar bermek isledi.
"Men sen ýaly boljak däl" diýip sagbolsun aýtdyň.
22 ýaşyňda: Okuwy gutaraňda saňa guwanyp gujaklady. Syýahat üçin
pul isläp sagbolsun aýtdyň.
24 ýaşyňda: Durmuş gurjak bolýan ýanýoldaşyň bilen tanyşmak isledi.
"Entek ir, hökman däl" diýip sagbolsun aýtdyň.
25 ýaşyňda: Toý tutup berdi, begendi, duýgulandy. Sen başga ýerlere
göçüp gidip, sagbolsun aýtdyň.
30 ýaşyňda: Çaga terbiýesi hakda akyl bermek isledi. "Indi beýle
terbiýe berlenok, ol diýýänleriň gadymy döwürde galdy" diýip
sagbolsun aýtdyň.
40 ýaşyňda: Saňa jaň edip, bir ýakynyň doglan gününi ýatlatdy. "Işim
başymdan agdyk, wagtym ýok" diýip sagbolsun aýtdyň.
50 ýaşyňda: Ol erbet keselledi, ony görmäge baranyňda begendi.
Oňa "Garrylar çaga ýaly ejiz, näzik, ynjyk bolýar" diýip sagbolsun
aýtdyň.
Diýeli bir gün.. Ol öldi..
Bu güne çenli onuň bilen geçiren wagtyň, eden işleriň ýyldyrym
bolup kalbyňa urdy. Şonuň üçin entek wagt barka, entek ol dirikä,
wagt aýryp gidiň, gyzyklanyň onuň bilen. Şu güne çenli berip bilmedik
söýgiňizi beriň oňa..Pursat barka söýgiňizi bildiriň. Bagtly ediň. Gijä
galmaň!
Howluk..
Seret wagt geçip dur..
Ene saňa ýeke gezek berilýär,
Söý eneňi! Söýmegiňi dowam et!
Enäniň gadyryn bilmeýän bolsaň,
Enesini ýitirenden sowal et!
5
23
2
Aynashka
Aynashka
30.08.2022 14:12
Diri gezip ýörmüň, garryja enem? Menem diri, saňa ýollaýan salam. Goý seniň şol garyp külbäň üstüne Aý şuglasyn saçyp dursun elmydam. Maňa hat ýazýarlar düşüp howsala, Meni küýsäp gezýärmişiň
11
51
5
Aynashka
Aynashka
16.07.2022 02:30
Bu ajaýyp ýagdaý....
9
67
6
Aynashka
Aynashka
15.07.2022 10:05
Üstünlügiñ syry zähmet we ylym bilen bilimdir
11
30
4
Aynashka
Aynashka
14.07.2022 08:30
«Çepbekeýiň çemi bolmaz, eden işiniň kemi bolmaz» diýilýän pähimi ulanýan halkymyz çepbekeýleriň hem beýlekilerden pesde durmaýandygy hakynda dürli nakyllary, atalar sözlerini döredipdirler. Çaganyň
11
93
3
Aynashka
Aynashka
13.07.2022 11:08
😊😊😊😊
17
49
5
Yene yükle