Ynam, sabr, umyt we söýgi- dertleri dep etýän hem arzuwlara ýetirýän gudratlar..

Durmuşa çykmagyň sogaplary we günäleri Ali ibn Abu Talib (radiyallahu anh) rowayatlaryndan şeýle diýýär:

Bir gün Allahyň Resulynyň (sallahu aleyhi wessellam) ýanyna bir aýal maşgala gelip: " - men bir oglana durmuşa çykmak isleýärin. Näme diýip bilersiňiz bu barada?"

Serwermiz ýylgrdyda şeýle jogap berdi: "Erkegin haky aýal maşgalanyňkydan köpdür. Sen olary yerine yetirip bilermiň?"Onda ol gyz: " o nähili?" diýip sorady.

-" Eger sen öz ärin göwnüne degseň, sen Allahyň garşysyna çykdygyň bolar we seniň namazyň kabul bolmaz"

- "Yene -de barmy?"

-"Egerde aýaly öz ärinden birugsat köçä çyksa, her äden ädimi günä hasaplanylar"

-"Yene-de barmy?"

-"Egerde aýaly erbet söz aytsa,onda kyýamatda onuň dili arkasyna oralar"

-"ýene de barmy?"

-"Egerde aýalynyň baýlygy bar bolsa we ärine kömek etmese,ahyrýetde onun yüzü gara bolar"

-"Yene-de barmy?

"Egerde aýaly ärine sögse we oňa garşy söz aytsa,onda ol dili üçin Dowzahda asylar. Egerde aýal aýdym sazyň bolýan ýerine gitse we onuň üçin pul berse,onda geyinen eşikleri şeýle diýip nalarmyş:" Sen bizi öz ýanýoldaşyň üçin geýmediň,sen bizi haram yerlere gitmek üçin geýdin". Şeýle aýallary ALLAH 1000ýyllap ýanmagy buyruk eder."

Bu zatlary eşiden gyz şeýle diydi:" -Ya Allahyň Resuly! Bu çaka çenli durmuşa çykmandym we indi hem çykmaryn". Onda Pygambermiz(sallallahu aleyhi wesselam)

şeýle jogap berdi:" Durmuşa çykaňda nähili sogaplary gazanýanydygyň barada hem aýdyp bereýinmi?" onda diňle:" Eger äri men senden razydyryn diýse, munyň sogaby aýaly üçin 60ýyl namaz okan ýalydyr". "Egerde sen oňa bir bulgur suw uzatsaň, bu seniň üçin 1 ýyl oraza beklenen ýaly sogap bolar"." Äri bilen jyns gatnaşykdan son gusul alsa alsa,munyň sogaby 1000ýyl gurbanlygyň sogaby ýaly bolar". "Ärine mekirlik etmeden ölse ,perişdeler tesbi sanar” ."Öz baýlygyny äri üçin saklap gezse we äriniň hossarlary bilen gowy gatnaşsa,5 wagt namazyny okasa,orazasyny tutsa bularyň sogaby 1000 gezek Käbä aýlanan ýalydyr."

(Gülküli kyssa)

Men heniz çagakam örän bilesigelijidim. Hemişe ulularyň gürrüňleri bilen gyzyklanar ýörerdim. Özümi gyzyklandyrýan zatlaryň ählisini enemden ýa-da goňşymyz Bibi daýzadan sorardym. Enem goňşular bilen gürrüňe gyzyşanda olaryň gürrüňleriniň köpüsine düşünmezdimem. Sekiz ýaşly çaga halyňa uly ýaşly aýallaryň gürrüňine nädip düşünjek diýsene?! Şonda-da diňlemämi goýmazdym. Garaz, enem bilen Bibi daýza çaý başynda otursalar dagy günüň ýarsyny gürrüň edip geçirýärdiler.

— A gyz, Bibi diýýän-ä, agtyjagym Şirinjandanam-a palawyň ysy gelýär. Düýn ilerki obadan Annabaý Çakanlaryň ogly Pälwan üçin Şirine sözaýdyjy geldiler. Ýigit biraz gara diýmeseň, gowy maşgala. Şirinjanam göwnese, sözlerini alaýsakmykak diýýäris.

— Waý, Ogultäç, könelerimiz «Garadyr-guradyr öz ilinde töredir» diýipdirler. Ýigit diýeniň gara bolmazmy. Saman astyndan suw goýberen bolmasa bolýar. “Ýagşy niýet — ýarym döwlet” diýipdirler, ýagşy umytda bol!

Enem bilen Bibi daýza gürleşenlerinde nakyllary köp aýdardylar. Şo-da meni has hem gyzyklandyrýardy. Bir gün mekdepde mugallymymyz bize nakyl öwrenip, olaryň manysyny giňişleýin düşündirmegi tabşyrdy. Men enem bilen Bibi daýzanyň gürrüňlerinden eşiden nakyllarymy ýazdym. Şolaryň içinde «Palawyň ysy gelýär» diýen sözlemem bardy. Men Sona mugallyma nakyllary aýdyp, manylaryny giňişleýin düşündirmäge başladym. Iň soňunda-da:

— Sona mugallym, sizden palawyň ysy gelýär — diýdim. Mugallym muny eşidip güljeginem bilmedi, gaharlanjagynam. Ol:

— Dürdäne, sen näme diýýäň?! — diýip, geňgalyjylyk bilen seretdi. Men:

— Enem bilen Bibi daýzamyň gürrüňlerinden eşitdim. Olar elmydama gürlänlerinde bir–birlerine nakyllar arkaly jogap gaýtarýarlar. Bir gün enem doganym Şirinden palawyň ysynyň gelýänini aýtdy. Gyz maşgala sözaýdyjy gelende gyz tarap hem razy bolsa «Palawyň ysy gelýär» diýilýär eken. Häli siz telefonda joraňyz Kümüşe Myradyň size guda ugradanyny aýtdyňyz. Men ony tötänden eşitdim. Diýmek, sizdenem palawyň ysy gelýän bolýar-da?!

Meniň bu sözüme synpdaşlarym bilen birlikde, mugallymymyzam hezil edip güldi. Soň görüp otyrsam, meniň nakyldyr öýden jümläm nakylam däl-de, enemiň aýlawly sözleriniň biri eken-ä. Ondan bäri ençe ýyl geçdi. Häli-häzirem mugallymymyza şol aýdan sözlerim ýadyma düşende gülküm tutýar.

Arada Sona mugallym ýolda gabat gelende, ýylgyryp ýüzüme seretdi-de:

— Dürdäne, sendenem-ä palawyň ysy geler wagty boluberipdir diýdi. Ýeri, men näme diýeýin, utanjyma ýylgyryp aşak bakaýdym.

Dürli KAKAÝEWA

Maňa-da kelle agyrtmaga zat tapylaýýa. Geçen şenbe jygyllyga gitdim. Ýekeje adamlyk ýer galan “Gazel” maşyn münenimden jygyllyga tarap “daz” ýasady. Maşyndakylaryň keýpi erbet däl. 5-6 ýaşlaryndaky birje oglanjyk, galany aýallar. Aýallar üýşse gürrüň etmäge zat tapylýar. Maşyndaky aýallaryň gürrüňi ştapel matalaryň bahasyndan başlady. “Gyzymyň toýy basym. Menem şol zerli ştapelden aljak saçaklyk. Saljak hossarlarymyň ählisine. Geýip, hezil etsinler-leý” diýip, aýallaryň biri öwündi.

Ol aýal sözüni gutarmanka maşynyň iň yzynda, meniň edil arkamda oturan aýal sorag berdi:

– Gyzyňy çykarýaňmy, aýal dogan?

Sorag beren aýal sorag belgisini şeýlebir süýndürip aýtdy welin, jogap bermeli gelneje ony birgiden soraga derek kabul etdi öýdýän, berilmedik soraglara-da jogap ýagdyryberdi:

– Hawwa, aýal dogan. Kiç gyzym. Şäher içine çykarýan. Öz saýlanyna berýän. Barýan ýerem gurplyja. Onsoň biziň toýumyzam pes bolmasyn diýýäs-dä. “Gül zamany” tutduk. Aýdymçymyzam Amaliýa diýilýän aýdymçy.

Ol gelneje şunça maglumatlary berse-de, olaryň ýekesem sorag beren gelnejäni kanagatlandyryp bilmändir eken. Sebäbi “kiçi gyzyny gurply ýere berýän” gelneje sözümi boldum etdi welin, hälki gelneje başga, has birhili sorag tapdy.

– Gyzyň toýunda näme geýjek diýýä onsoň, jora?

Sorag berlen gaňrylyp seretdi. Menem yzyma seredenimi bilmän galdym. Ýalňyşmasam, maşyndakylaryň hemmesem seretdi öýdýän. Sorag beren hortap, sadaja geýnen gelneje ekeni. Ol ýerli-ýerden özne bakan gözlere ejizledimi, nämemi, ýüzi gyzaryp gitdi. Soňam ýuwaşjadan:

– Menem gyzymy çykarýan basym. Başga zat hiç welin, ol toýda hindi eşik geýjek diýip otyr-da. Il-günde-de geýýän bar diýýä. Men-ä gabat gelemok. Maňlaýyna gara meňem basdyrjakmyş. Birhili dälmi, gyz? Kakasam gyrpa adam. Nädip aýtjagymam bilemok. Alada bolaýdy maňa. Seň gyzyňam toýunda hindi eşik geýjek diýýämi, aýal dogan? – diýip sorady

Jogap bermeli gelneje tüýs artist eken. Sorag berýän gelnejäň ýaýdanyp soraýşyndan keýp alyp, gözüni tiz-tizden gyrp-gyrp etdiren boldy-da, ýakasyny towlady.

– Ýog-eeeý! Hindi eşik geýjek diýenok. Ak pata (fatany göz öňünde tutan bolan bolmaly) geýýä “Gül zamandan” alyp. Olam bir gymmaaaat. Onda-da barýan ýeri gurply bolansoň…

Garaz, her kim her zat diýdi. Ýöne şol maşynyň içindäki aýallaryň hiç biriniň dogan-garyndaşydyr, goňşy-golamynda öň hindi sari geýen ýekeje gyzam tapylmady.

Olary bilmedim, ýöne meniň bir joramyň jigisi baryp, 2016-nyň martynda bolan “halat geçdisine” hindi sarisini geýipdi. Özi garaýagyzja gyz bolansoň, gowam gelişdi. Gaty ýadyma düşenok, ýöne maňlaýyna meň-ä basdyrmandy öýdýän. Men “Gazelden” düşüp, hamana gyzy ilde ýok zady etjek bolýan ýaly hasap edip, ýegşeririlip barýan adamsy gyrpa gelnejäniň yzyndan ýetip, “Meniň tanaýanlarymdan hindi eşik geýen gyz bar, gelneje, geň görmäň” diýäýesimem geldi welin, edip bilmedim. Bagyşla, nätanyş gelneje!

Gyzlaryňam ýüzüni ýuwar ýaly däl. Ketenini dürli biçüwde, gupbanam her hili edip geýdiler, ýewropalylaryň ak toý köýneginiňem her hilisini geýip gördüler, indi gezek hindi sarisine ýetendir-dä, elbetde.

Hindileriň medeniýetine at dakmak islämok. Emma ini 1,2 metr, boýy 9 metr, bilden oralyp, arka oklanýan ýüpek mata üçin ejeňi alada goýmak ýerliksiz dälmi?! Ol häzir toýuň süýjije aladasy bilen bolmaly halyna, gyzynyň toýda geýjek eşigi zerarly gaýga batýar. Meniň özüm bolsam, şol sariniň matasyndan köpräk alyp, kaşaň biçüwde köýnek tikinäýjek. Toý güni adamyň ömründe gaýtalanýan gün däl. Şonuň üçin, soň sen toý suratlaryňy özüň göreňde-de, ony (nesip bolsa) çagalaryňa, agtyklaryňa görkezeňde-de ýüzüň utanmasa gowy. Galyberse-de, men-ä hindiler türkmen ketenisini ýa gupbasyny geýip durmuşa çykýandyrlar öýdemok. Dogram edýärler.

Onsoňam her edýän işiňden many çykarylyşy ýaly, seniň toý güni geýen eşigiňdenem nämedir bir many görünmelidir ahyry! Sen hindi sarisini geýip, hindi gyzyna öwrülýän bolsaň, ýa-da iň bolmanda, şol ýurtda ýaşaýan bolsaň aýry gürrüň.

Toýda hindi sarisini geýip çykan gelinligi görsem, şol pursat hindileriň mukaddes ody hem onuň daşyndan ýedi gezek aýlanylyşy aňyma gelýär. Göwnüme, häzir gelinlik bilen öýlenýän ýigit şol dessurlary edäýjek ýaly howpurgaýan. Ýok, enteg-ä beýle zat eden ýok, belki bolmazam?!…

Selbi Selimowa

Adamlar- bular örän üýtgeşik jandarlar. Durmyş durşy bilen täsinlik welin, olar şol täsinlikleriñ içinde "içgysgynç" diýlen düşünjäni döretmegiñ hötdesinden geldiler..

Terri Pratçett

Bir däliden soradylar,

-Aşyk bolup gördüňmi sen?

Gije arzuw bilen ýatyp,

Umyt bilen turdyňmy sen?

Ýa bir gyzyň arkasyndan,

Çäresizje aglapmydyň?

Bütin ömrüň birleşdirip,

Başganyňka baglapmydyň...?

Däli ýuwaşjadan gülüp,

"Bir wagtlar söýdüm menem,

Arkasynda gözýaş döküp,

Aýralykdan köýdüm menem...

İllerde ýok aklym bardy,

Bir doğumlu anwardym men.

Aklym başdan alsyn diýip-

Allamana ýalbardym men...!

Belki, unudaryn diýdim,

Ýogsa, derdim hiç bitmedi.

Emma ýene hiç başymdan,

Aklym gitdi, ol gitmedi..."

A.Akmyradow.

Kä köňlüň gubarlap, sygmasaň öýe,

Bilgin bir ýerlerden ideýänimi.

Men deňze çalymdaş hüllämi geýip,

Gözläp ýörendirin idealymy.

Duşup öz söýgimiň mozaikasyna,

Bu kenary az wagtlyk taşlaryn.

Güllän erikleriň arasyn syryp,

Men bar zady seniň bilen başlaryn.

Pudagyna kelam ýazyp badamyň,

Ak bulutlaň arkasyna zyňarys.

Pelek içre öwrülip bir ygşylla,

Biz bir oýnam hurma bilen oňarys.

Kä köňlüň gubarlap sygmasaň dünýä,

Bilgin bir ýerlerden ideýänimi!

Men kenarda ot başynda ot bolup,

Gözläp ýörendigim idealymy.

✏Orazbibi Mälikguly gyzy

Sen şeylebir bagtly ýigit, bilyäňmi?

Daşyň gurşasa-da, onlarça gyzlar.

Dünyäñ bir künjünde kalbynda seni

Ezizläp oturan duýguçyl gyz bar.

Sen şeylebir bagtly ýigit, bilýäñmi?

Günde señ adyñy müñ goşga salyp,

Dünyäñ bir künjünde galyp ukudan

Bir gyz otyr ele galamyn alyp.

Sen şeylebir bagtly ýigit, bilyäñmi?

"Ezizim" sözüni aýdýan men müñläp

Bir gyz bar, belki-de, syryn açmadyk

Dillenmedik yşkyn kalbynda gizlän.

Sen şeylebir bagty çüwen, belki-de,

Bilyän dälsiñ, bir gülüñ bar solmayan.

Umydyndan ýola bakyp gündizler,

Gijelerne seniñ üçin aglayan.

Dünyäñ bir künjünde seni görmezden,

Duyýar bir gyz aglayanñy, gülyänňi.

Dileg edyär saña yzyn üzmezden,

Sen şeyle bir bagtly ýigit, bilyäñmi?

Güljan KAKAYEWA

Salam-salam ýitip gitmez, bilýärin,

Sen bar ahyr bir künjünde dünýäniň.

Ýöne käte ýalňyzlygmy ýanja-da,

— Biljek boldum, menden soňam gülýämiň

— diý-de,

Sen maňa jaň et!

Durmuşdyr bu, käte göwnüň ýykylar,

Bolup durmaz öňden eden çakyňam.

Meň belgimi telefondan pozsaňam,

— Aldym dostlaryňdan belgiň tapybam

— diý-de,

Sen maňa jaň et!

Ýalňyz wagtyň ýalňyşmarsyň sygynsaň,

Ahmyryňy saklap biljek syryň men.

Ýa bolmasa, gowluk wagty hemme zat,

— Gürleşäýin diýdim, ýöne şu gün bir...

— diý-de,

Sen maňa jaň et!

Seni söýüp, gabanmaklyk adatym,

Ýöne indi ýogam onuň hajaty.

A şonda-da, köne tanşyň hasaplap,

Hemişe däl, käwagt bir

— Ýatladym...

— diý-de,

Sen maňa jaň et!

Dogry, menem ýatlanmagmy islämok,

Boýn alaýyn, ýat bolmagam islämok.

Ýöne käte

— Gowy bolar hemme zat,

Bolan zatlar däldi meňem islänim

— diý-de,

Sen maňa jaň et!

Allanur ÇARYÝEW