manolya
20.01.2024 18:43
Ukuda wagtyň dil öwrenmegiň usuly
Häzirki wagtda ýaş nesilleriň arasynda daşary ýurt dillerini öwrenmek islegi günsaýyn artýar. Munuň üçin dürli sapaklar, miltimediýa programmalar, täsirli kitaplar we birnäçe sanly platformalar ulanylýar. Daşary ýurt alymlary adamyň ukuda wagty hem daşary ýurt dillerini öwrenmäge mümkinçiliginiň bardygyny öňe sürýärler.
Käbir zatlaryň ukuda wagtyň hem öwrenip bolýandygy barada subutnama ýok, emma öwredilýän zatlaryň ukuda berkidilýändigi barada onlarça subutnamalar bar. Bir zady öwrenenimizden soňra uklasak, bu biziň beýimizde hemişelik galmagyna mümkinçilik döredýär. Eger-de, bir zady öwrenenimizden soňra hereketde bolmagymyz, öwrenen zatlarymyzy ýatlap bilmek ähtimallygymyzyň peselýändigini, alymlar birnäçe tejribelerde subut etdiler.
Diýmek, uklamazdan ozal okan kitabymyz, ýa bolmasa, täze dil boýunça öwrenen sözlerimiziň aňymyzda galmak mümkinçiligi has-da uludyr.
Mahym HALYMOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby
Öň hem bir ýerde okapdym ,öwrenmelidemi bilemok, öň hem bärde goýlan bolsa ötünç soraýan !Täzeden okaňda geçiberiň )
36
356
manolya
18.01.2024 13:15
Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň biotehnologiýa bölüminiň müdiri A.Rahmanowanyň ýolbaşçylygynda biologiýa ylymlarynyň kandidaty A.Akmyradow Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň lukmançylyk biologiýasy we genetika kafedrasynyň mugallymy H.Ataýew grek hozunyň ýapragyndan alnan garyndyny mikrokapsulaşdyrmak işini amala aşyrdylar.
Bu garyndy derman, azyk, kosmetiki we arassalaýjy serişdeleriň önümçiliginde peýdalanylyp bilner. Organiki kislotalar, şol sanda ellagowiý we kofeýniý agyry dörediji we bakteriýalary we mikroorganizmleri ýok edýär. Türkmenistanda bu derman garyndysyny öndürmegiň baý geljegi bar. Sebäbi türkmen tebigatynda grek hozunyň 20 – 40 aralygyndaky görnüşleri ösýär.
Dermanlyk garyndyny mikrokapsulamagyň esasy maksady, dürli sintetiki birleşmeleri, ýaglary we dargadyjylary öz içine almaýan adam saglygy üçin peýdaly derman serişdeleri öndürmekden ybaratdyr. Şeýle dermanlarda ynsan bedeni üçin köp sanly peýdaly maddalar goşulýar.
Derman garyndysyny ýasamak üçin grek hozunyň ýapragy Günbatar Köpetdagda ýerleşýän Garaýalçy dag jülgesinden getirildi. Ylmy taslamanyň başlygy A.Rahmanowanyň sözlerine görä, ylmy işde akademik, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly köp jiltli ylmy gollanmasyndaky gymmatly ylmy maglumatlar peýdalanyldy.
Ýeri gelende belläp geçsek, derman serişdesi döräp biljek ýürek-damar keselleriniň, hroniki egzemanyň, dermatomikozanyň, ekssudatiw diateziň, skrofuleziň, rahitiň, iriňli ýaralaryň, çaga örgüniniň, furunkulanyň, karbunkulanyň we beýleki ýokanç keselleriň öňüni almakda netijelidir. Täze derman serişdesi kislotalara, wiruslara we mikroblara garşy, antiparazit, antitora we immunizasiýa täsirlerine eýedir.
Gurbangözel ANNAGELDIÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby
27
57
manolya
12.01.2024 22:27
Jigime hat .
Gözleriň gussaly görünýär ,jigim.
Dök ỳüregňi ,göwniň biraz ýeňlesin.
Ýetik ahyr munda meň dertlidigim,
Hasrat seni asyl -asyl ýeňmesin.
Aýtmasaňam egniň gysyk çalaja,
Bilýän, durmuş has çökderdir çakyňdan,
Ykbal asla boýun bolmaz alaja,
Taýyňdan tazygyp bitaý çatylsaň,
Ýylgyrýaň ,armana gaçan dideleň,
Ýüregiň yzasyn mugtyna satýar,
Saglyk bolsun galan zady ideme,
Indi seň kãn zada akylyň çatýar,
Sen hamala bu barlykdan iripsiň,
Gülüşeli biraz öňküler deýin,
Geçen agşam düýşüme-de giripsiň
Gözleriň gussaly görünýär jigim.
30
186
manolya
12.01.2024 19:05
10.Atajan Annaberdi ýeke tar motorly gelýärkä benzini gutarypdyr. Ol geçip barýan maşynlaryň birini saklap, benzin
sorapdyr. Şahyra ―benzinim ýok‖ diýmegiň uslybyny tapmadyk sürüji: ―Şlýangaň barmy?‖ diýen bolýar.
--Wah, şlýanga ýokdur.
--Bedräňem ýokmy?
Atajan Annaberdiniň gaşlary çytylyp gidýär:
--A-how, halypa, heý, ―ýolda benzinim gutaraýmasyn‖ diýip, ýeke tar motoryň rulundan bedre asyp ýören adama
gabat geldiňmi sen?
--Ýa, sen-ä bejerdiň-ow – diýip, sürüji öz bedresine benzin guýmak bilen boluberipdir.
11. ENEBAŞGA AGAM
Söwda-satyk bilen meşgullanyp ýören nätanyş ýaşuly çaýlamak üçin Atajanlarda düşläpdir. Ol Ýeseniniň diwardan
asylgy suratyny içgin-içgin synlapdyr-da: ―Bu ýigit garyndaşyňyzmy?‖ diýipdir. Onuň bilen gepiniň alyşmajagyny aňan
şahyr: ―Hawa, enebaşga agam ol‖ diýip, ýylgyraýypdyr.
12. AÝALSYZ GEZMERSIŇ
Aýalyny edil geýim çalşan ýaly çalşyp ýören ýaş bagşy ―Teşnidi‖ aýdyp oturan eken. Ol aýdymda ―Baglarda gyzyl
alma, ýar lebi şirin alma, ajala kän ýalbardym, özüm al, ýarym alma‖ diýen ýerine ýetipdir welin, Atajan: ―Bagşy aga,
sen bu aýdymy ―Ajala kän ýalbardym, ýarym al, özüm alma‖ diýip, üýtgedip aýt. Sebäbi, janyň sag bolsa, sen aýalsyz
gezmersiň‖ diýipdir.
13.BAZARDA
Atajan Annaberdi sygryny satmak üçin bazara barypdyr. Mal jellatlary derrew onuň daşyna üýşüp, sygyryň bahasyny
sorapdyrlar. Mal uçursyz gymmat bolansoň, sygyryň bahasyny aýtmaga ýüzi çydamadyk Atajan: ―Men-ä şu sygra bir
manat diýýän, aljak adam galybermeli‖ diýipdir.
14. ŞONDAN KÄN DÄLDIR
Bir oturlyşykda pulmesi ýigitleriň biri: ―Atajan kaka, üç aýalym bar‖ diýip, öwnüp başlaberjek bolupdyr welin, Atajan:
―Bolubilýä, inim, şu oturanlaryň hiç biriniňkem şondan kän däldir‖ diýipdir.
15. ÇAGAŇY BIR HÜWDÜLÄÝME
Folklor toparyna gatnaşýan gelinleriň biriniň ýognasdan ýakymsyz sesi bar eken. Ol Atajan Annaberdä: ―Aýdym
aýdyşymy neneň gördüň?‖ diýipdir. Atajan: ―Bolubilýä, gelin, ýöne çagaňy bir hüwdüläýme‖ diýen.
16.OGULLYK BERIP GOÝBERER
Atajan Annaberdiniň birine ogullyk berlen ýoldaşy bar eken. Atajan ony bir oturlyşykdan alyp gaýtjak bolupdyr welin,
hiç oýaryp bilmändir. Şonda ol ýoldaşyny yralap: ―Hany, tursan-a, how, öň-ä ejeň seni birine ogullyk berip goýberipdir.
Bu ýatyşyň bolsa, uklap ýatyrkaň olam seni birine ogullyk berip goýberer‖ diýipdir.
17. TOÝDA
Bir toýda Atajan Annaberdä bir okara çorba getiripdirler-de, soň habar tutmandyrlar. Ep-esli wagt geçensoň, bir ziňňir
uzyn ýigdekçe gapydan boýnuny uzadyp: ―Näme kemçilik bar?‖ diýipdir. Atajan: ―Çemçe getir, çörek getir...‖ diýip
oturman: ―Näme-ow, inijik, ―Uzynyň akyly giç geler etjek bolýarmyň?‖ diýipdir.
18. ―HYDYRLARYŇ‖ ARASYNDA
Çary Gurbangylyç bilen Atajan Annaberdi çöle gidipdir. Olar kolhoz başlyklarydyr permeler bilen iýşip-içişip otyrkalar,
tost aýtmak gezegi Atajana ýetýär. Ol: ―Aý, Çary aga, ynha, Hydyr gören çöl, ynha-da Hydyr gören adamlar...‖ diýip,
söze başlapdyr. Çary Gurbangylyç onuň sözüni bölüp: ―Haý, Atajan ýalňyşdyň-ow, bular saňa et diýseň et berip otyr,
şerap diýseň şerap. Guşuň süýdi diýseňem-ä tapyp berýäler. Bular Hydyr gören däl-de, hakyky Hydyr ata. Ynha,
ikimiz Hydyr gören bolýas‖ diýipdir.
19.BERGILI BOLAÝJAK EKENIŇ
Atajan Annaberdi bir ýoldaşyndan 50 manat pul karz sorapdyr. Ýoldaşy pul bermejek bolup: ―50 manadym-a ýok, 25
manadym bar‖ diýipdir. Onda Atajan: ―Aý, şol 25 manadyňy bir ber, 25 manadam bergili bolaýjak ekeniň-dä‖ diýen.
31
227
