iska95
16.11.2023 23:57
wal Adam ata döräp,
Erenler geçen ýoldur bu;
Pygamber hasasyn süýräp,
Weliler geçen ýoldur bu.

Buhar telpegi başynda,
Sürgün ýorganyň joşunda,
Aýny ýigrimi ýaşynda
Ýigitler geçen ýoldur bu.

Ol dereden derä bukan,
Çakmak çakyp, otlar ýakan,
Dagdan aýrak, umga ýykan
Mergenler geçen ýoldur bu.

Ternawly ýapdan ýakanlar,
Gülli ýorunja dakanlar,
Höwes bilen at bakanlar,
Seýisler geçen ýoldur bu.

Dogry oturyp, gyýa bakan,
Aşygynyň janyn ýakan,
Gözün süzüp, gaşyn kakan
Gözeller geçen ýoldur bu.

Ak ýüzünde haly taýly,
Şirin sözli, hoş roýly,
Uzyn boýly, göwsi jaýly
Gelinler geçen ýoldur bu.

Zelili ýar üçin aglap,
Ýandyrdy ýüregin daglap,
— Garybym – diýp, dessan baglap,
Şasenem geçen ýoldur bu.


ZELILI
16
14
iska95
15.11.2023 23:17

Dostum mahal-mahal ýanyma gelýär,

Gürleşýäs. Gülüşýäs. Işlerimiz düz.

Ol mensiz ýeke gün oňup bilmeýär.

Men bolsa onsuz.


Meniň ähli syrym dostuma aýan.

Olam syryn gizläp, aldanok meni.

Ol meni özümden oňat tanaýar.

Men bolsa ony.


Aýrylşýas, «Hat ýazyp duraryn hökman!»

Oňa wada berýän. Ol bolsa maňa.

Soň ol maňa ýazyp durmaz beýle kän.

Men bolsa oňa.


Emma günleň biri, bilip bilmeýän,

Bu uly durmuşda bolsa maňa kyn,

Ol meň üçin başyn goýar bigüman.

A men oň üçin.


Ol maňa elmydam düşüner dogry,

Kemçiligim bilen dogramaz meni,

Ýalňyşsam darar-da goýbär dogumly.

Men bolsa ony.


Ine güýz. Ol güýz deý paýhasly barýar.

Wepalydyr. Dök ýürekde baryňy. Hawa.

Meniň şeýleräjik dostum bar!

A sizde barmy?



GURBANNAZAR EZIZOW.

19
8
iska95
14.11.2023 19:38
Bu ömrümde işim düşdi köplere.
Salam saldym,
Haýyş bilen ýüzlendim.
Adamlara bagly bolmadyk bolsam,
Belki, olaň gadyryn hem bilmezdim.

Adamlar!
Men Sizi alkyşlaýaryn,
Men Size badagly — mysal kerep.
Şatlygymy paýlaşmaga gerek siz,
Hesretim egsere has beter gerek.

Salamlaşýas köçelerde sataşyp,
El-eli gysanda, ýylaýar ýürek.
Ýola düşsem, ugratmaga gerek Siz,
Ýoldan sowa düşsem, has beter gerek.

Sarpasyn saklasyn adam adamyň,
Galany hiç, galan zatlar biderek.
Dirilikde daýanmaga gerek Siz.
Ölen günüm bolsa has beter gerek!



Berdinazar Hudaýnazarow.
15
17
iska95
13.11.2023 21:15

Garaz, kimiň kimdigi

Ahyrsoňy bilinýä.

Bilmän geçsek näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Gowy, gowy zatlary

Görseň ýürek ýylynýa,

Görmän geçsek näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Bu dünýäde aglanýa,

Bu dünýäde gülünýä,

Gülmän geçsek näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Gözi ýaşlyny görsem,

Ýürek-bagrym dilinýä.

Dilinmese näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Kişä ýagşylyk etseň,

Ýagşy sözler diýilýä.

Diýilmese näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Biri dünýäden gitse,

Ýene biri dogulýa.

Dogulmasa näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Gözüň bilen görülýär,

Ýürek bilen duýulýa,

Duýulmasa näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Ýazgardyňam, eý Alla!

Ýalkadyňam, eý Alla!

Ýalkamasaň näderdik —

Şükür, Elhamdülillä!


Berdinazar Hudaýnazarow.

20
21
iska95
09.11.2023 17:22

NER GEZGIN


Köňlüm, saňa nesihat,

gezseň serbeser gezgin,

Tany dosty-duşmanyň,

öýňe bahabar gezgin,

Ganym bilen garjaşsaň,

daýym muştiper gezgin.

Gezseň dünýä ýüzünde,

dowam täze-ter gezgin,

Kyrk ýyl maýa gezinçäň,

bütin bir ýyl ner gezgin.



Iki adam uruşsa,

öter ýaly ýol berme,

Birisine gep berip,

ol birine al berme,

Owwal adamdan gaçma,

gaçsaň asla el berme,

«Jan aga, özüň bil» – diýp,

her näkese ýalbarma,

Kyrk ýyl maýa gezinçäň,

bütin bir ýyl ner gezgin.



Nepes, hiç bir kem durma,

deňi-duş-u, dost-ýardan,

Pul tapmasaň göterme

näkes bile süýthordan,

Her dilände gam basar,

köňlüň dolar gubardan,

Dogmaz togsan dört ýylda,

bogaz bolsa är-ärden,

Kyrk ýyl maýa gezinçäň,

bütin bir ýyl ner gezgin.



Şahyr .MOLLONEPES

11
8
iska95
11.09.2023 07:40

Ewklid - "Geometriýada şa ýollary ýok ..."


Müsür Aleksandriýada höküm süren gadymy grek şasy Ptolemeý I Soter geometriýanyň kanunlaryny düşündiren ucewklidiň muny has gysga we has çalt ýerine ýetirmegini isledi. Ol şeýle jogap berdi: “Beýik şa, geometriýada şa ýollary ýok ...” Platonyň şägirdi Ewklid 13 kitapda “Başlangyç” atly traktat ýazdy. Olarda alym geometriýanyň esaslaryny kesgitledi, bu grek dilinde “Eartheri ölçemek ylmy”, köp asyrlaryň dowamynda ucewklid geometriýasy diýlip atlandyrylýar.


Ewklidiň ýa-da ucewklidiň dünýä inişi we ömri barada jikme-jik maglumatlar saklanmady. Afinynyň golaýynda doguldy diýen çaklama bar. Bilimine Platonyň okuwçylary gatnaşdy. Ptolemeý I-iň döwründe işlänligi hem mälimdir. Bu patyşa şol döwrüň adaty grek we müsür hökümdarlaryna meňzemeýärdi. Öňküleri ýaly giň gerimli basyp alyş söweşlerine ýolbaşçylyk etdi, ýöne şeýle hem güýçli Müsür döwletini döretdi. Tebigaty boýunça sahydy, müsürlileriň zerurlyklaryna üns berýärdi we dürli ýurtlardan hakyna tutma hakyna tutulýardy. Ylmyň we edebiýatyň muşdagy boldy. Aleksandriýada hökümdarlyk eden döwründe Gadymy dünýäniň taryhy, şol döwrüň dürli ylymlary barada bahasyna ýetip bolmajak eserleri ýygnaýan dünýä belli kitaphanasy döredildi. Kitaphanada 400-den 700 müňe çenli pergament aýlawlary saklanandyr. Her gadymy alym ol ýere gitmegi mertebedir.


Astronomiki obserwatoriýa, botanika bagy we haýwanat bagy bolan meşhur grek matematigi Ewklidi Aleksandriýa Museýonda (grek dilinde “mukaddes ýer, muslaryň ybadathanasy”) okatmaga çagyran Ptolemeýdi. Dürli ýurtlardan gelen alymlaryň köpüsi Museýonda ýaşady we işledi. Matematika, astronomiýa, geografiýa, lukmançylyk, botanika, filologiýa ýaly ylym ugurlarynda bilim aldylar. Mugallymlardy. Gynansagam, miladydan öňki 273-nji ýylda Rim imperatory Aurelianyň döwründe Aleksandr Museýon weýran edilip, pergament kitaplary bilen birlikde meşhur kitaphana ýakylýar. Dogry, bir zat halas edildi we Konstantinopola äkidildi. Belki, halas edilenleriň arasynda ucewklidiň "başlangyçlary" bar. Himöne ol we işi baradaky esasy maglumatlar beýleki aň-bilim işgärleriniň ýatlamalary arkaly biziň döwrümize ýetdi.


Derýalarda bent guran, köprüleri, bir kenardan beýleki kenara zyňan we köp gatly binalary we ajaýyp ybadathanalary döreden gurluşykçylar üçin geometriýa gaty zerurdyr. Ewklid muňa gaty gowy düşünýärdi, şonuň üçinem işinde ýönekeýden çylşyrymlylyga geçdi. Ilki bilen iň ýönekeý geometrik gurluşlaryň we sanlaryň kesgitlemesini berdi we kem-kemden çylşyrymly görnüşlere öwrüldi, üçburçluklaryň, gönüburçluklaryň esasy aýratynlyklaryny gözden geçirdi. Bäş sany geometrik postulat çykardy, olaryň käbiri häzirki zaman mekdebinde öwrenilýär. Mysal üçin, iki nokadyň üsti bilen diňe bir göni çyzyk ýa-da çyzygyň daşynda ýatan nokadyň üsti bilen paralel diňe bir göni çyzyk çyzyp bilersiňiz.


“Başlangyçlar” I-IV kitaplarynda ucewklid geometriýa we dürli sanlar barada umumy düşünje berdi, V-de nisbatlar doktrinasyny gözden geçirdi, VII-IX - sanlar, häsiýetleri bilen tanyş bolan X-XIII-de kosmosda sebitleriň we uçarlaryň kesgitlenmegini teklip etdi. .


Ewklidiň "başlangyçlary" arap matematikleri tarapyndan ýokary baha berildi. Kitaby ilkinji bolup arap diline terjime etdiler we mekdeplerde okamagy teklip etdiler. Başlangyçlar bilen Europeanewropanyň tanyşlygy has soňrak, diňe XVI asyryň başynda bolup geçdi. 1533-nji ýylda ucewklidiň eserleriniň asyl nusgalary we terjimeleri ilkinji gezek Bazelde görkezildi. Häzirki wagtda fizikada geometriýa giňden ulanylýar.



like goýmagy unutmaň ❗❗❗

12
61
iska95
06.09.2023 16:11

Henan Henri Dunant - Gyzyl Haç guramasynyň guramaçysy


Halkara Gyzyl Haç we Gyzyl esarymaý Jemgyýetiniň esaslandyryjysynyň, söweş meýdanyndaky ähli ýaralananlara kömek etmekden ybaratdygyny, muňa garamazdan, lukmançylykdan uzak adam, Şweýsariýaly telekeçi Henan Henri Dunantdygyny bilýär. 1859-njy ýylda Solferino söweşiniň aýylganç netijelerine şaýat bolup, şeýle bir geň galdy welin, oundedaralananlara kömek jemgyýetini döretmäge başlady. Zähmetiniň netijesinde Halkara Gyzyl Haç komiteti 1863-nji ýylda döredildi. 1901-nji ýylda ýaralananlaryň ykbalyna adamkärçilikli gatnaşmagy üçin Henri Dunant Parahatçylyk boýunça Nobel baýragynyň ilkinji ýeňijisi boldy.


Genri ýaşlygyndan dogduk mekany Genevaenewada ykdysadyýet we ylahyýet ugrundan bilim aldy, boş wagtlary hassahanalara we türmelere baryp gördi, ejir çekýänlere diňe bir söz bilen teselli bermek bilen çäklenmän, sadaka hem berdi. Kollejden soň oňa bankda iş teklip edildi. Ol razy boldy: öz işine başlamak üçin pul gazanmak isledi. 26 ýaşynda Al Algerire iberildi we Genevaenewa bankynyň wekilhanasynda işledi.


1859-njy ýylda Dunant Aliairde oba hojalygy kooperatiwini açmak kararyna geldi. Onuň degirmeni, işçileri, pullary bardy, ýöne ýer ýokdy. Al Algeririň resmileri ýerden peýdalanmagyň Fransiýadan rugsat almalydygyny aýdýarlar. Netije gazanyp bilmän, Pari Parise gödek al Algerirler üçin geňeş tapmak üçin geldi. Ministrlikler ony işden aýyrdylar, ýöne bir resminiň soragyny diňe bir adamyň çözüp biljekdigini - imperator, ýöne Pari Parisde däldigini aýtdy. Genri gysga wagtyň içinde fransuz goşunynyň başynda Napoleon III-iň Solferino gidendigini bildi: italýan ýaranlary bilen bilelikde ol ýerdäki Awstriýa goşunlaryny ýeňmegi maksat edinýär.


Dunan oba hojalygy kooperatiwiniň ykbalyndan gaty alada galýardy we uruş döwrüniň ähli kynçylyklaryna garamazdan Italiýa gitdi. Fransiýa bilen Italiýanyň birleşen güýçleriniň Awstriýa garşy söweşi gutaranda, Solferino Lombardy obasyna geldi. Victoryeňişi fransuzlar we italýanlar bellediler. Awstriýalylar ýeňildi. Imperatoryň gözleginde Henri Dunant Castiglione şäherinde bolupdyr. Ol esgerlerden doldy. Köçelerde meýdançalarda müňlerçe adam ýaralandy. Dunant ekipa leftdan çykdy we derrew olara kömek etmek üçin ylgady.


Gören we eşiden Genri haýran galdyrdy. Thearalananlar kömek soradylar, agladylar we Hudaýy görgülerini bes etmegini soradylar, hiç kim olara kömek etmek islemedi. Genriniň öňünde taşlanan, gansyz, gan akýan esgerler ýatyrdy. Galyberse-de, olaryň hersi öz borjuny ýerine ýetirdi. Näme üçin bagtsyzlary terk etdiler?


Genriň lukmançylyk bilimi ýokdy, ýöne ýaralary ýuwdy, bint dakdy, suw çüwdüriminden suw getirdi, teşneleri suwlandyrdy. Kimiň öňünde durandygyny anyklamady: Fransuz, Italýan, Awstriýa. Şäherde bary-ýogy alty lukman bardy we olar diňe özlerine - fransuzlara kömek etdiler. Hemmelere kömek etdi. Olar soraga seretdiler. Bu nireden geldi? Ol, adatça, bir sözlemi gaýtalady: "Biziň hemmämiz dogan".


Solferino saparynyň maksadyny ýatdan çykaran Genri agyr duýgy bilen Genevaenewa gaýdyp geldi, stolunda oturdy we ýazyp başlady. 1863-nji ýylda Solferino söweşini ýatlamak atly kitaby neşir edildi we onda gören ähli elhençlikleri hakda aç-açan gürledi. Kitapda ilkinji gezek bezegsiz ýaralananlaryň ygtyýarsyz ýagdaýy, olara garşy adamzat garaýşy barada gürrüň berildi.


Dunant bu kitaby bilen Europeewropanyň hökümdarlarynyň kazyýetine baryp, bu meseläni çözmegiň zerurdygyna ynandyrdy. Munuň üçin özi bar bolan pullaryny bermäge taýýardy.


Oundedaralanan kömek jemgyýetini döretmek, Aliairdäki oba hojalygy kooperatiwinden has kyn boldy. Şeýle-de bolsa, ol öz maksadyna ýetmegi başardy - 1863-nji ýylda ynsanperwerlik guramasy, milletine garamazdan ýaralananlara kömek berýän ýalydy. Baş edarasy Genevaenewada ýerleşýär. Guramanyň nyşany hökmünde Şweýsariýanyň baýdagy diňe ters reňkde - ak meýdan we gyzyl haç bilen saýlandy. 8-nji maý - Henri Dunantyň doglan güni - şu gün Halkara Gyzyl Haç we Gyzyl esarymaý güni hökmünde bellenilýär.


like goýmagy unutmaň ❗❗❗

12
51
iska95
04.09.2023 22:14

Alfred Hiçkok - elhençlikleriň şasy


Dünýä kinosynyň taryhynda meşhur iňlis we amerikan re directorissýory Alfred Hiçkok gorkunç filmleriň deňsiz-taýsyz ussady bolup galdy. Alada, güýçli garaşmak we garaňky gülkünçlik bilen hereketli suratlar döretdi. Olara triller ýa-da süspansiýa diýilýärdi. Hiçkok tomaşaçylaryň psihikasyna ussatlyk bilen täsir edip, olary özüne tabyn etdi. Jemi 55 sany doly metra filmsly film çykardy, köpüsi dünýä kinosynyň klassikasyna öwrüldi. Kinofilm sungaty akademiýasy tarapyndan birnäçe gezek Akademiýa baýragyna mynasyp boldy.


Alfred ýaşlygyndan täsirli, hatda ejizdi, ýöne hoşniýetli we syrly ýalydy. Hiçkok tebigatynyň syrlaryny hiç haçan açmady, diňe yşarat etdi. Onuň keşbiniň näbelliligi we syry çagalykdaky gorky bilen düşündirildi: azajyk kemsidilmegi üçin kakasy ogluny polisiýa eltdi we polisiýany kamerada saklamaga yrdy. Alfred birnäçe sagatlap şol ýerde boldy. Bu gezek çaganyň çylşyrymly bolmagy - polisiýa we awtoulaglardan gorkmagy ýeterlikdi. Ol ömrüniň ahyryna çenli gorkudan halas boldy.


Ene-atasy katoliklerdi. Kakam Londonda dükan satyp, azyk satýardy. Alfred bir uitezit kollejinde, soňra Nawigasiýa in Engineeringenerçilik mekdebinde okady. 1915-nji ýyldan bäri telegraf kompaniýasynda işledi we sungat bilen gyzyklandy, London uniwersitetini gutardy we sungat işgärleri hakda leksiýalary diňledi. In engineener bolmak umydy oňa göwni ýetmedi, kino hakda gygyrdy: göterilmek bilen filmlere tomaşa etdi we özi surata düşmegi arzuw etdi.


1920-nji ýylda Hiçkok Golliwud kompaniýalarynyň biriniň London bölüminde dizaýner bolup işe başlady we 1923-nji ýyldan başlap özüni re directorissýor hökmünde synap gördi. Ilkinji eserleri “Şatlyk bagy” (1925), soň bolsa “Dag bürgüdi” (1926) başdan geçirilýän filmlerdi. Emma Hitçkyň “Resident” atly üçünji filminde eýýäm ähli döredijiliginiň aýratynlygy - parodiýa elementleri bilen gorkynyň güýçlenmegi ýüze çykdy. Film köpçüligi we tankytlary haýran galdyrdy. Hünärmenler, filmiň ahyryna çenli tomaşaçyny nädip saklamalydygyny bilýän re directorissýoryň dünýä inendigini bellediler.


Bu baha geljekde haýsy reanry saýlamaly diýen soraga jogap boldy. Hiçkok trilleriň (hereket filmi) we şübhelenmegiň (garaşmagyň aladasy) ussady boldy. 1934-nji ýyldan başlap, her ýyl diýen ýaly täze lenta çykardy: "Gaty köp bilýän adam", "39 ädim", "Gizlin agent", "andaş we bigünä". Ajaýyp jikme-jiklik: her filmde diýen ýaly birnäçe sekunt dowam eden kiçijik rolda baş keşbi janlandyrdy.


Hiçkok 1939-njy ýylda Golliwuda çagyrylanda 23 suratyň awtorydy. Ertesi ýyl “Rebekka” detektiw subteksti bilen film-melodrama döretdi. Bu, Dafne Dumurieriň meşhur romanyň kaşaň galanyň baý eýesine durmuşa çykan, aýaly syrly şertlerde ölen ýaş gyzyň ykbaly baradaky meşhur romanynyň uýgunlaşmasydy. Film iň soňky minuda çenli tomaşaçylary has täze wersiýalary oýlap tapmaga çagyrdy. Surat Oskar baýragyna mynasyp boldy. Onda aktýorlar Lawrens Oliwier we Joan Fontaine iň gowy rol oýnadylar. Bu film şu gün gyzyklanma bilen tomaşa edilýär.


Geljekde Hiçkok filmleri üçin garaşylmadyk sýu plotet öwrümleri bolan ssenarileri gözledi. Ekranda gahrymanlary, bolup geçýän wakalar barada jikme-jik gürledi we tomaşaçy etdi


içindäki duýgudaşlyk we antipatiýa duýgularyny oýandyrýan hereketdäki şärik. “Howla penjire” (1954) filminde aýagy döwülen journalisturnalist içgysgynç bolýar we hemişe penjirede geçirýär. Garşy kwartirada ýaşaýanlaryň özüni alyp barşynda üýtgeşiklikleri görüp başlaýar. Gözegçilikler aýylganç netijä getirýär - adam öldürildi -


Alfred Hiçkok iň abraýly we meşhur kinoreersissýorlaryň birine öwrüldi. Ondan soňky “Psiho” (I960) filmi elhenç reanrda ajaýyp eser hökmünde ykrar edildi we şol bir wagtyň özünde garga, triller we saspenziň özüni alyp barşy bilen tomaşaçylary gorkuzýan “Guşlar” (1963): hakykatyň we elhenç ylmy fantastika bosagasynda döredildi. Iki surat hem Hiçkoka bütin dünýäde meşhurlyk gazandy we millionlarça girdeji gazandy.


Dürli ýurtdaky reorsissýorlaryň köpüsi oňa öýkünip başladylar, Hiçkokyň ady ähliumumy elhençlik bilen manydaş diýen ýaly boldy. Şa zenany abethelizaweta eýýäm Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň raýatydygyna garamazdan re theissýor derejesini rysar derejesine çykardy.


Dünýä gorkusynyň şasy Los Anjelesdäki öýünde böwrek ýetmezçiligi sebäpli aradan çykdy. Soňky sözleri gyzyna ýüzlendi: “Çyralaryň öçýändigini duýýaryn. Ahyrynda hakykatdanam dynç alyp, uklap bilerin ... "


Hiçkok filmleri üçin hekaýalary üns bilen saýlady. Ol: "Ajaýyp film döretmek üçin üç zat gerek - ssenarisi, ssenarisi we ýene ssenarisi".


like goýmagy unutmaň ❗❗❗

10
79
iska95
03.09.2023 13:45

Jorj Waşington - Milletiň atasy


Bilimi bilen Jorj Waşington Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda ilkinji adamdygyny aýdyp bilmez. Ol hiç ýerde okamady, öýde az bilim aldy. Oňa gatnaşan Iňlis goşunlaryna garşy ilkinji söweşleriň hemmesi ýeňildi. Emma Kongres Waşington Wirjiniýa ştatynyň baý meýilnamasy Jorj Waşingtona Ynkylap söweşinde söweşijilere ýolbaşçylyk etmegi tabşyrdy. Waşington, fransuzlaryň kömegi bilen Iňlisleri ýeňdi. 1789-njy ýylda ABŞ-nyň ilkinji prezidenti saýlandy. Guramaçylyk ukybyna eýe bolup, ýurdunyň gülläp ösmegi üçin köp zat etdi, adyny göterýän täze paýtagt gurdy, ýollar ulgamyny döretdi, Europeewropa bilen söwdanyň ösmegine itergi berdi. Amerikalylar oňa milletiň atasy diýdiler.


Waşington has ýokary güýç üçin kyn ýoldy. Onuň ýokary göterilmeginde maşgala gatnaşyklary möhüm rol oýnady. 1747-nji ýylda öweý dogany Lawrens baý ekerançy Lord Fairfaksyň gyzyna durmuşa çykanda, Jorj Waşington muny halady. Uzyn boýly, fiziki taýdan güýçli, münmegi gowy görýärdi we takyk atýardy. “Fairfax” ýaş we bilimsiz bir adamyň gözegçiligini aldy. Gadymy grekleriň we rimlileriň eserleri bilen ony taryh bilen tanyşdyrdy. Jorj-a gözlegçi hünärini özleşdirmegi maslahat berdi. Jorj ýer gözegçisi boldy we gazanan pullary bilen ýer satyn alyp, ýer eýesi boldy.


Waşingtonyň ata-babalary Angliýadan immigrantlardy. Kakasy Wirjiniýada ýer satýardy, ejesi bäş çagany ulaltdy, ulusy Jorj. Jorj birnäçe ýyl bäri kakasyny ýitirdi we durmuşa girdi. Ejesi garypdan uzakda bolsa-da, pul talap edip, ogluna hemişe ýatladýardy. Waşingtonyň öweý dogany 34 ýaşynda inçekesel sebäpli aradan çykdy we ähli zatlaryny, hususan-da Potomak derýasyndaky Wernon dagyny galdyrdy we Jorj-a milisiýa maýory wezipesini teklip etdi.


Waşington söweşijileriň birnäçe harby kampaniýasyna gatnaşdy, söweşlerde batyrgaýlyk görkezdi we polkownik derejesini aldy. Bu hyzmatlar we jemgyýetdäki statusy üçin Wirjiniýa ştatynyň kanun çykaryjy mejlisine saýlandy. Iňlis banklarynda 7 müň gektar ýer, 200-den gowrak gul we 23 müň funt alýan mahaly baý dul aýal Marte Kastis bilen üstünlikli durmuşa çykdy. Ol mülküni tertipleşdirmäge, plantasiýalarda temmäki we bugdaý ösdürip ýetişdirmäge başlady.


Waşington we beýleki ekýänler günbatarda täze ýerleri özleşdirmek islediler, emma Iňlis şasy Jorj III özlerine degişlidigini göz öňünde tutup muňa rugsat bermedi. Soňra iňlis harytlaryny boýkot edip başlady. Jorj III Amerikanyň ýaşaýjylaryny pitneçi diýip yglan etdi we Amerika yzygiderli goşun iberdi. 1775-nji ýylda Filadelfiýada geçirilen Demirgazyk Amerikanyň Iňlis koloniýalarynyň wekilleriniň gurultaýy Angliýa garşy harby çäre görmek kararyna geldi. Şonda Kongresiň mejlisinde harby eşikli çykyş eden Jorj Waşington kontinental goşunyň serkerdesi saýlandy.


Meşhur fransuz komediýasy Beaumarchais Amerikalylaryň Iňlislere garşy söweşinde goşmaça pul gazanmak kararyna geldi. Waşington goşunyny öz hasabyna ýarag we egin-eşik bilen üpjün etdi. Emma amerikalylar, gowşuryşyny minnetdarlyk bilen kabul edip, oňa hiç zat tölemediler. Beýleki bir haýyr-sahawatçy, Markus Lafaýet öz hasabyna ofiserler we esgerler bilen Amerika gämileri iberdi. Duşmançylygy guramakda Waşingtona hut özi kömek etdi we özi ýaralandy. Lafaýet Waşington bilen bilelikde 1781-nji ýylda Yorkorktaun şäheriniň golaýynda iňlis goşunynyň gabawyna gatnaşdy. Bu wakadan iki ýyl soň, Jorj III Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň garaşsyzlygyny ykrar etdi. Lafaýet general derejesini aldy we Fransiýa gaýdyp geldi.


1787-nji ýylda Waşingtonyň baştutanlygynda ABŞ-nyň konstitusiýasy işlenip düzüldi we respublikany döretdi we 2 ýyldan soň biragyzdan ilkinji prezident saýlandy. Onuň dolandyran döwründe ABŞ-da respublikanlar we demokratlar ikitaraplaýyn ulgam ösdi.


Jorj Waşington ýurduň ýerli ilatynyň - hindileriň sütemine garşydy, gulçulygy ret etdi, ýöne kem-kemden ýatyrylmalydygyna ynanýardy. Muňa garamazdan, öz islegine görä ähli gullarynyň boşadylmagyny isledi.


Europeanewropa ýurtlary bilen baglanyşykly seresaply syýasat alyp bardy, güýjüni we puluny beýleki adamlaryň işine sarp etmedi. Bu, Amerikalylara yklymdaky pozisiýasyny berkitmäge, içerki meseleleriň çözgüdini has işjeň çözmäge mümkinçilik berdi. 1792-nji ýylda Waşington ikinji möhlete saýlandy. Öňki syýasy ugruny dowam etdirdi. Oňa üçünji möhlete dalaş etmek teklip edilende, ol boýun towlady. 1797-nji ýylda prezidentlik wezipesinden çekilenden soň, Wernon dagynda mülkünde şahsyýet bolup ýaşady.


Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň ilkinji prezidentiniň hatyrasyna bagyşlanan Ak tamyň garşysynda dur. Obeliskiň beýikligi 152 m töweregi, bu şäherdäki iň beýik binadyr - kanun paýtagtda ýokarda binalaryň gurulmagyna rugsat bermeýär.


like goýmagy unutmaň ❗❗❗

13
62
iska95
01.09.2023 12:10

Koko Çanel - Elmydama moda aýal


Koko Çanel gara reňkleri gowy görýärdi we müşderilerine kiçijik gara eşik geýmegi maslahat berdi. Gara sumka, owadan gara şlýapa we gara äýnek gara köýnek bilen oňat gabat geler. "Garalan" şekil 1920-nji ýyllaryň modaçylarynyň arasynda şeýle giň ýaýrady welin, meşhurlyk nukdaýnazaryndan Kokonyň eşikleri konweýerden diňe gara awtoulag öndürýän Amerikanyň T-modeli bilen deňeşdirildi.


Jebraýyl erkekleri gowy görýärdi, “köpler ony halady. Aaşlygyndan düşünjeli, jemgyýetde we pulda orny eýeleýänlere ýakyn bolmaga çalyşýardy. Elbetde akyl. Aýal-gyzlaryň berk iş stiliniň döredilmegine erkekleriň, adatça erkeklik stiliniň täsir edendigi aýdylýar. Şonuň üçin gara agalyk ...


Çanel köplenç aýal-gyzlara gaýtalaýardy: "20-e çenli, Hudaýyň bize beren ýüzi, 30-dan soň, özümiziň döredýän ýüzümiz we 50-den soň özümiziň mynasyp ýüzümiz bar."


Gabrielle Fransiýanyň günbataryndaky Saumur şäherinde garyplaryň gaçybatalgasynda dünýä indi. Rowaýata görä, kakasy bazar söwdagäri, ejesi oba agaç ussasynyň gyzydy. Başpena işgärleri gyza çaga dogurmagyna kömek eden şepagat uýasynyň hormatyna Gabriel dakdylar. Gabriel on bir ýaşyndaka ejesi aradan çykdy. Ölüminden bir hepde soň, kakasy Jebraýyly we iki gyz doganyny monah çagalar öýünde taşlap, ýitirim boldy. Ol ýerde gyz tikmegi öwrendi.


Gabriel 18 ýaşyndaka monastyrdan çykyp, egin-eşik dükanynda satyjy bolup işe başlady. Boş wagtlary şlýapa tikdi we ýerli kabaretde ýeňil aýdym aýtdy. Repertuaryndaky aýdymlaryň birine “Ko Ko Ri Ko” (rus dilinde “garga”), şonuň üçin Koko lakamy berildi.


Asyl ady Gabrielle Bonor Çanel, ýöne geçen asyryň moda taryhyna öňdebaryjy fransuz kouteri, häzirki zaman eşiklerini döreden Koko Çanel hökmünde girdi. Teklip eden aýal eşikleriniň stili we dürli esbaplar şeýle bir meşhur boldy welin, ýeke-täk zenan, Amerikanyň “Time” magazineurnaly 20-nji asyryň iň täsirli adamlarynyň sanawyna goşuldy.


Gyzyň durmuşy, öz studiýasy bolan baý adam bilen duşuşandan soň düýpgöter üýtgedi. Onuň bilen bilelikde Pari Parise gitdi we 1910-njy ýylda öz dükanyny açdy. Onda özüni ýasaýan owadan aýal şlýapalaryny satdy. Olar arzan we şonuň üçin tiz meşhurlyga eýe boldular. Öz müşderilerini döretdi. Koko modany yzarlamaga synanyşdy, ýöne şol bir wagtyň özünde ähli önümleriň ýelek, ýaý, gül ýaly artykmaçlygynyň ýokdugyna göz ýetirdi, tersine, hemme zat owadan, berk we umumy geýim stiline laýyk gelýärdi. Sargytlar köpdi, bir dükan ýeterlik däldi. 1914-nji ýylda Pari Parisiň merkezinde, abraýly Ritz myhmanhanasynyň garşysynda, Kampon köçesinde moda öýüni açdy.


Koko Çaneliň artykmaçlygy, modelleri bilen aýal-gyzlary XIX asyryň eşikleriniň agyr we zynjyrly hereketinden halas etmegi, korsetini çykarmagydyr. Aýallary ýaşardy, ykjam we özüne çekiji etdi. Kirtubkalaryna, bluzkalaryna, switerlerine, kardiganlara uly isleg bildirildi. Soň bolsa aýallara balak hödürledi. Bu rewolýusiýa boldy! Highokary jemgyýetden bir müşderisi bardy, modelleri Pari Parisiň daşynda paýlandy, daşary ýurda iberildi. Aýratynam flanel penjekler, ýumşak yubkalar, berk switer korpusy we iň soňunda meşhur resmi kostýum - gara eşik ýa-da gara yubka we penjek. Kokonyň özi gysga saç kesmegi gowy görýärdi we gara äýnek dakýardy. Öz stilini döretdi we seýrek ýagdaýda ondan aýryldy.


Koko täze eşiklerine - 80 komponentden ybarat meşhur Chanel No. 5 atyrlaryna gol ysyny goşdy. Bu hem rewolýusiýa bolup çykdy: ondan ozal aýallaryň atyrlary monoaromatdy we ýekeje gülüň ysy bardy.


Ikinji jahan urşy başlanda, Koko Pari Parisde galyp, dükanlaryny ýapdy we Rits myhmanhanasynda ýaşady. Nemesler bilen arabaglanyşygynyň bardygyny aýtdylar. 1945-nji ýyldan soň tussag edildi, ýöne tiz wagtdan boşadyldy we Şweýsariýa gitdi.


Koko Çanel 1954-nji ýylda moda dünýäsine gaýdyp geldi (71 ýaşynda!), Pari Parisde aýal-gyzlaryň eşikleriniň, amaly, işewürliginiň täze stilini görkezdi. Şeýle-de bolsa, şöhraty we hormaty diňe üç möwsümden soň gazandy. “Chanel” kostýumy täze nesliň statusynyň nyşanyna öwrüldi: tüýdükden, dar yubka, ýakasyz kurtka, örülen örme, altyn düwmeler we ýama jübüler. 1957-nji ýylda Koko Çanel (20-nji asyryň iň täsirli dizaýneri hökmünde Moda Oskaryň eýesi boldy. Gabrielle ýalňyz we çagasyz aradan çykdy. 1983-nji ýylda nemes geýim dizaýneri Karl Lagerfeld öz kompaniýasynyň müdiri boldy, Çaneliň stiline azajyk erotikizm goşdy ...


Meşhur hoşboý ys "Chanel No. 5" 1921-nji ýylda 1917-nji ýyldaky ynkylapdan soň Russiýadan gaçyp giden şa köşgüniň öňki atyry Ernest Bo tarapyndan döredildi. Rowaýata görä, Koko Çanel jenap Bo-dan "Aýalyň ysyny alýan emeli zenan ysyny" döretmegini haýyş edipdir. Synaglardan soň, parfýumer oňa on sany hoşboý ys hödürledi, şolardan bäşinjisini saýlady - şonuň üçin adyny.


1954-nji ýylda Marilin Monro bilen söhbetdeşlik geçirýän aurnalist aktrisalardan soradyOl ýatanda geýilýär. Ol: "Şanel No. 5 of birnäçe damja" diýip jogap berdi.

15
108