Jorj Waşington - Milletiň atasy
Bilimi bilen Jorj Waşington Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda ilkinji adamdygyny aýdyp bilmez. Ol hiç ýerde okamady, öýde az bilim aldy. Oňa gatnaşan Iňlis goşunlaryna garşy ilkinji söweşleriň hemmesi ýeňildi. Emma Kongres Waşington Wirjiniýa ştatynyň baý meýilnamasy Jorj Waşingtona Ynkylap söweşinde söweşijilere ýolbaşçylyk etmegi tabşyrdy. Waşington, fransuzlaryň kömegi bilen Iňlisleri ýeňdi. 1789-njy ýylda ABŞ-nyň ilkinji prezidenti saýlandy. Guramaçylyk ukybyna eýe bolup, ýurdunyň gülläp ösmegi üçin köp zat etdi, adyny göterýän täze paýtagt gurdy, ýollar ulgamyny döretdi, Europeewropa bilen söwdanyň ösmegine itergi berdi. Amerikalylar oňa milletiň atasy diýdiler.
Waşington has ýokary güýç üçin kyn ýoldy. Onuň ýokary göterilmeginde maşgala gatnaşyklary möhüm rol oýnady. 1747-nji ýylda öweý dogany Lawrens baý ekerançy Lord Fairfaksyň gyzyna durmuşa çykanda, Jorj Waşington muny halady. Uzyn boýly, fiziki taýdan güýçli, münmegi gowy görýärdi we takyk atýardy. “Fairfax” ýaş we bilimsiz bir adamyň gözegçiligini aldy. Gadymy grekleriň we rimlileriň eserleri bilen ony taryh bilen tanyşdyrdy. Jorj-a gözlegçi hünärini özleşdirmegi maslahat berdi. Jorj ýer gözegçisi boldy we gazanan pullary bilen ýer satyn alyp, ýer eýesi boldy.
Waşingtonyň ata-babalary Angliýadan immigrantlardy. Kakasy Wirjiniýada ýer satýardy, ejesi bäş çagany ulaltdy, ulusy Jorj. Jorj birnäçe ýyl bäri kakasyny ýitirdi we durmuşa girdi. Ejesi garypdan uzakda bolsa-da, pul talap edip, ogluna hemişe ýatladýardy. Waşingtonyň öweý dogany 34 ýaşynda inçekesel sebäpli aradan çykdy we ähli zatlaryny, hususan-da Potomak derýasyndaky Wernon dagyny galdyrdy we Jorj-a milisiýa maýory wezipesini teklip etdi.
Waşington söweşijileriň birnäçe harby kampaniýasyna gatnaşdy, söweşlerde batyrgaýlyk görkezdi we polkownik derejesini aldy. Bu hyzmatlar we jemgyýetdäki statusy üçin Wirjiniýa ştatynyň kanun çykaryjy mejlisine saýlandy. Iňlis banklarynda 7 müň gektar ýer, 200-den gowrak gul we 23 müň funt alýan mahaly baý dul aýal Marte Kastis bilen üstünlikli durmuşa çykdy. Ol mülküni tertipleşdirmäge, plantasiýalarda temmäki we bugdaý ösdürip ýetişdirmäge başlady.
Waşington we beýleki ekýänler günbatarda täze ýerleri özleşdirmek islediler, emma Iňlis şasy Jorj III özlerine degişlidigini göz öňünde tutup muňa rugsat bermedi. Soňra iňlis harytlaryny boýkot edip başlady. Jorj III Amerikanyň ýaşaýjylaryny pitneçi diýip yglan etdi we Amerika yzygiderli goşun iberdi. 1775-nji ýylda Filadelfiýada geçirilen Demirgazyk Amerikanyň Iňlis koloniýalarynyň wekilleriniň gurultaýy Angliýa garşy harby çäre görmek kararyna geldi. Şonda Kongresiň mejlisinde harby eşikli çykyş eden Jorj Waşington kontinental goşunyň serkerdesi saýlandy.
Meşhur fransuz komediýasy Beaumarchais Amerikalylaryň Iňlislere garşy söweşinde goşmaça pul gazanmak kararyna geldi. Waşington goşunyny öz hasabyna ýarag we egin-eşik bilen üpjün etdi. Emma amerikalylar, gowşuryşyny minnetdarlyk bilen kabul edip, oňa hiç zat tölemediler. Beýleki bir haýyr-sahawatçy, Markus Lafaýet öz hasabyna ofiserler we esgerler bilen Amerika gämileri iberdi. Duşmançylygy guramakda Waşingtona hut özi kömek etdi we özi ýaralandy. Lafaýet Waşington bilen bilelikde 1781-nji ýylda Yorkorktaun şäheriniň golaýynda iňlis goşunynyň gabawyna gatnaşdy. Bu wakadan iki ýyl soň, Jorj III Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň garaşsyzlygyny ykrar etdi. Lafaýet general derejesini aldy we Fransiýa gaýdyp geldi.
1787-nji ýylda Waşingtonyň baştutanlygynda ABŞ-nyň konstitusiýasy işlenip düzüldi we respublikany döretdi we 2 ýyldan soň biragyzdan ilkinji prezident saýlandy. Onuň dolandyran döwründe ABŞ-da respublikanlar we demokratlar ikitaraplaýyn ulgam ösdi.
Jorj Waşington ýurduň ýerli ilatynyň - hindileriň sütemine garşydy, gulçulygy ret etdi, ýöne kem-kemden ýatyrylmalydygyna ynanýardy. Muňa garamazdan, öz islegine görä ähli gullarynyň boşadylmagyny isledi.
Europeanewropa ýurtlary bilen baglanyşykly seresaply syýasat alyp bardy, güýjüni we puluny beýleki adamlaryň işine sarp etmedi. Bu, Amerikalylara yklymdaky pozisiýasyny berkitmäge, içerki meseleleriň çözgüdini has işjeň çözmäge mümkinçilik berdi. 1792-nji ýylda Waşington ikinji möhlete saýlandy. Öňki syýasy ugruny dowam etdirdi. Oňa üçünji möhlete dalaş etmek teklip edilende, ol boýun towlady. 1797-nji ýylda prezidentlik wezipesinden çekilenden soň, Wernon dagynda mülkünde şahsyýet bolup ýaşady.
Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň ilkinji prezidentiniň hatyrasyna bagyşlanan Ak tamyň garşysynda dur. Obeliskiň beýikligi 152 m töweregi, bu şäherdäki iň beýik binadyr - kanun paýtagtda ýokarda binalaryň gurulmagyna rugsat bermeýär.
like goýmagy unutmaň ❗❗❗
