ilhano_va
25.12.2023 00:22
Söýgi—girişmi sen jelepçilige
Ýa-da basgançakmyň hudaýlaşmaga?..
Ne söýýän bar, dag basylyp diline,
Ne-de söýüp uçýan duşýar asmana.
Söýýän—diýmek, salam diýmekden rowaç,
Söýýän—parol haram işe meýillä.
Söýýän—owadan gyz desse saçlaryn
Bulaşdyrtmak üçin irmän daraýar.
Söýýän!
—adamsyndan alýar-da jogap,
Çykarynmak üçin
gelin geýinýä.
(Söýýän!
Duşaly öýlän!
söýýän,
köýýän dilberim,
Bäş gezeg-ä söýerin men azyndan!
Kasam edýär ýigit söýgiň adyndan)
—Ahaw, salam bermäniň-ä jähennem,
Hiç bolmanda, sora onuň adyny,
ýaşyny,
milletin.
—Ýaş bolýarsyň päheý sen,
Söýgiň ady,
söýgiň aňy,
söýgiň ýaşy bolmaýar
hem bolmaýar milleti.
...Söýýän diýýär gaýtarma,
söýýän diýýär nowjuwan,
Söýýän diýýär supergyz,
söýýän diýýär intergyz,
Aýrylyşan jenan çekýär bedeninden
minneti.
—Gel, ýaýdanma, ýaýdanma,
Haýaýapragy ýüzlük,
gel, tändir sen, Don-Žuan.
Söýýän!
Çatyp ýetişmeýär ZAGSlar,
Soň ýollar uzaýar ýurduň süýdüne.
Söýýän—aýan igrekler, iksler,
Dünýä meňzäp barýar beňňiň düýşüne.
Söýýän—
ynha ant içýän sakgalymyň agyndan.
Söýýän—
ojak ýumrulýar beýik söýgiň adyndan.
Söýýän—
gelin ümleýär, uz ýaşynyp ýaşmagyn.
Söýýän—
ýigit gülleýär:
—Şudur dünýäň manysy.
Olar işin bitirýär penjegini ýazynyp,
Aşagynda penjegiň ölýär türkmen namysy.
Aýal çepe gatnaýar,
Är ýüregi çatlaýar!
Hezil edýär azgynlar,
Hut söýginiň adyndan.
Söýýän—hyryn-dykyn çagalar öýi,
Söýýän—ýetişmeýär lukmanlar aýryp.
Söýýän—çöpdüýbüler,
köldüýbüler,
bagdüýbüler,
dagdüýbüler
Örňäp gelýärler,
Ösňäp gelýärler.
Dünýä gark bolup barýar ýetimleriň ýaşyndan,
Jenaýatyň gylla ýary
diňe söýgiň adyndan!
Söýýän—ýürek ýarylýar!
Söýýän—namysa garşy
Söýýänleriň elhenç urşy tutaşýar.
Söýýän dünýä çat açýar!
Hüjüm edýär ynsan dörän ýerine.
Ýekeje är ömründe syndy türkmen ahlagy
Syndy namysy ary,
Syndy gadymy ýoly.
SÖÝÝÄN—
ýykylyp barýan deýýus dünýäň paroly!
Nobatguly Rejebow
25
49
ilhano_va
24.12.2023 23:03
On ýyl geçdi gün ýaly,
Oýlanýaryn sen hakda,
Ynanjaňdyň gar ýaly,
Eräp gitdiň dodakda.
Saňa, «Soltanym!» diýip,
Umyt baglapdym göge.
Ynanjaňdyň ýagyş deý,
Siňip gitdiň topraga.
Sen ynanjaň gözeldiň,
Bakardyň sen uzaga.
Sen ynanjaň durnadyň,
Düşdüň ýerde duzaga.
Düşüberdiň, kän düşdüň,
Düşüberdiň ýene-de.
Şeýdip, ýerde düşündiň
Hile diýen senede.
«Men seni söýýän!» diýip,
Bir gün çökdüm dyzyma.
Bakdyň sen gussa bilen
Meň ynanjaň gözüme.
Diýdiň: «Sen belent söýýäň,
A men pesde otyryn.
Git, oglan, deňiň gözle,
Saňa hesret getirin!»
Gurbannazar Ezizow
22
42
ilhano_va
24.12.2023 19:24
Bu dünýä düşüniň,
Onuň suwlarnyň
Ýokardan aşaga akyp gelşine.
Mekansyz, watansyz ördek-guwlaryň,
Keýpleri gelende göge galşyna.
Düşüniň bu dünýä, beýik alymlar,
Milýon böleklere bölüň atomy,
Böleklerden ýene bölek ýasaň siz,
Bütewi bolsa bor dünýäň adamy.
Biz beýik asyryň, beýik wekili,
Şatlyk bilen hesret duzun dadanlar,
Ýüzlenýäris alymlara: «Bölüň siz
Atomlary,
Bölünmesin Adamlar!»
Siz şahyrlar, ýamanlary dargadyň,
Oň üçin janyňyz aýamaňlar hiç.
Ýamanlyk atom däl gutarmaz ýaly,
Bölüň ýamanlygy gutarna deňiç.
Eý, alymlar, eý, şahyrlar dünýäsi,
Bir çen boldy, ýamanlygy owradyň!
Atoma öwrediň bölünmekligi,
Adamlara bütewligi öwrediň.
Gurbannazar Ezizow
25
33
ilhano_va
24.12.2023 15:47
Onarsyň
bar zady oňatlyga ýor,
Belki-de, ýorgudyň ýerine düşer.
Ikibaşdan, gündogarda gün dogar,
Ikibaşdan, günbatarda gün ýaşar.
Ikibaşdan, ýigreniler, söýüler
Kimse ýere gider, kim dörär ýerden.
Ikibaşdan, biziň köne duýgular,
Köne ýaralar dek açylar birden.
Köne duýgularmyz şatlyk mysaly,
Bir ajap säherde gül bolup dogar.
Oňarsyň oňat tut köňülde päli,
Oňarsyň bar zady oňatlyga ýor.
Ýaramaz düýş görüp, ýörme dumanda.
Ýaramazlyk bolmasa seň küýüňde,
Hanha, ýyldyz süýndi gitdi asmanda,
Çaga dogdy goňşymyzyň öýünde.
Gurbannazar Ezizow
35
35
ilhano_va
24.12.2023 11:20
I
Sen erkin bol!
Säher-saher saçyň ýaý!
Sen şat bolsaň, gözüňden nur saçylýar.
Aç sen oňat kitaplaryň sahabyn
Bil ýagşylyk, ýamanlygyň hasabyn.
Edepsiz sözüme öýkele sen, ýar,
(Käte size öýkelemek ýaraşýar).
Sen erkin bol!
Pikriň, duýgyň, ezýetiň,
Ýokarda ýyldyzyň, ýerde gözýetim.
Hemmesi diňe bir özüňki bolsun,
Diňe bir, diňe bir özüňki bolsun.
Sen erkin bol,
Soňky günüňe çenli,
Isle ýigren, isle-de söý geçenňi.
Çüňki birdir asman
Milliarddyr asman
Çüňki erkli güni bagtlydyr ynsan.
Sen erkin bol,
Bir gün ýaşama şowsuz!
(Hudaýam bar bolsa, seni ýalkasyn)
Ýöne mydam inçe biliňde bolsun,
Meniň gollarymyň mäkäm halkasy.
II
Bu zatlary oňarýarsyň neneňsi?
Ýogsa pikriň şeýle bolmakda-da däl.
Jaýa girseň, jaýyň içi birgeňsi,
Çyksaň, oňat dünýä, dünýä däl hyýal.
Täsin sesiň, gunça meňzeş sözleriň,
Seniň näzikligiň çäksiz göwrümi,
Sürme çalynmadyk tämiz gözleriň,
Mar saçlaryň nagyş kimin örümi! —
Sen pikir edeňok bular barada,
Bular öz-özünden bolýar-da gidýär.
Ýasama ýüz, ýasama söz arada.
Gezemsoň bilýärin gadryňy, dildar!
Men seniň sarpaňy saklaýan gaty
Oň üçin ýigitler gyýa bakmasyn,
Näziklik ýönekeý bolan pursaty —
Hudaý saklasyn!
Özümden soraýan: «Neçün, nämüçin
Sözlemeli dälmiş ýürek joşundan»
...Men şindem duýgymy açardym weli,
Gorkýan duşmadyklaň gözde ýaşyndan...
III
Sen otyrkaň, gaşym çytsam eger-de,
Sada ýaman sözler diýsem käýarym,
Sen umytdan gaçyp, galmagyn derde,
Men juda söýýärin, juda söýýärin.
Wokzal diňe duşuşyklaň ýeri däl,
Wokzal adamlaryň aýralyk ýeri.
Giderin
Hem uzak aralyklardan,
Aýralykdan seni ýeňip gelerin.
Iňrik ýere çöküp, ýakylsa çyra,
Saçyň sypamaga degmese elim
Seniň özüň düşünmeli ahyry,
Meniň başga yşga düşenmi, gülüm!
Ýürekde aýdym kän.
Elde az olar,
Aýdymym ýok il ýüzüne tutarlyk.
Seni unudýaryn.
Öwürme ýüzüň.
Düşünýärin — şunuň özem ýeterlik,
Ykbalyňa aglama sen gijeler.
Şol yşkym baglapdyr sypabilemok.
Gülüm düşülen ýol agyrdyr agyr,
Indem ondan asyl-asyl dönme ýok.
Dönme ýok şol yşkyň keçjallygyndan
Oň ýürege berýän melamatyndan,
Iňňe bolup bagra batan sözlerin
Dünýä çykyp eşek keramatyndan.
Gabanjaňlyk etme asyl yşkyma,
Senem sakla şol yşkymyň sarpasyn.
Çagamyň saçyny sypalan elleň
Gelip meniň saçlarymy sypasyn.
Häzir bolsa gije çene barypdyr,
Ownuk aladalaň unudyp baryn.
Meniň gaýragoýulmasyz işim bar,
Sen ýatyber, özüm seni oýaryn.
IV
Saňa goşgularmy okap berýärin,
Sen diýýäň nazarňy dikip nazara!
«Ýeri, nämä gerek şu zatlaň bary,
Başga zat kän ahyr ýazyp-bozara».
Söýgi setirinden çemenlik ýygyp,
Ýazýaryn. Men diňe şo bilen diri.
Bagtly bir özüdir öýtmesin ýigit,
Şahyrlaram bagtly bolýar ahyry.
Gurbannazar Ezizow
25
40
ilhano_va
23.12.2023 19:06
Edil düýn ýalydy.
Ýaňy ýalydy,
Sagadyň dillerin rehimsiz towlap
Seň ýanyňa duşuşyga barýanym
Ädimlerim bilen elhenç sakawlap.
Paýtagtyň asuda köçelerinden
Kä öňe ýörärdik, kä yza bakan.
Şemal össe, tolkun atar durardy
Sypaýy köýnegiň, sypaýy ýakaň.
Bu ýerde hiç hili düşünmezlik ýok,
Belki, şeýle bolmalydyr bu zatlar.
Sen saga sowuldyň,
Men bolsa çepe.
Seni ençe ýyllap çykardym ýatdan.
Ýöne agşam bir düşnüksiz gam bile,
Gitdim şol duşuşan ýermize bakan,
Tolkun atdy göz öňümde ýene-de
Sypaýy köýnegiň, sypaýy ýakaň.
Birden ýüregime çümdi-de gitdi
Iňňäň ujy ýaly rehimsiz ünji, —
Seň bilen duşuşyp bilmänime däl
Seň ilkinji söýgim bolanyň üçin.
Çigrek güýz agşamy haýal barýaryn.
Öçügsi ýyldyzlar öçüp asmanda.
On bäş ýyl! On bäş ýyl!
Ýaňy ýalydy!
Bir damja şor ýaşym gaçýar asfalta.
Gurbannazar Ezizow
31
49
ilhano_va
23.12.2023 02:21
Ýagyşyň ýagmagy başarşy ýaly,
Aý, Günüň dogmagy başarşy ýaly,
Derýalaň akmagy başarşy ýaly,
Ýyldyrymyň çakmagy başarşy ýaly,
Biziň hem (bolsak-da haýsy hünärde!)
Ýagmagmyz,
Akmagmyz,
Çakmagmyz gerek.
...Köçe suwlaýanlar ýuwsun köçäni
Her gün iki gezek.
Belki, üç gezek.
Jaý gurýan adamlar
döwletiň beren
Ähli çüýün, reňkin, hekin, sementin
Şol jaýa siňdirsin. Birje gramyn
Ne-hä artyk goýsun, ne-de kemeltsin.
Zat satýan adamlar
döwletiň beren
Matasyn, eşigin, çäýnek, çemçesin
Magazinde satsyn, ýaşigi bilen
Jygyllygyň, howlusyna göçmesin.
Nebis diýilýän zat çenden geçmesin,
Geçse –
ýuwutjak ol bogaz düýäni.
Men bir magaziniň müdirin bilýän,
Bogaz düýäni däl, bogaz dünýäni
Ýuwutmaga taýyn. Elleri ýetse –
Aýy hem goparyp, bazarda satjak.
Halal zähmet bilen gabarsyn gapjyk,
Halal nygmat bilen bugarsyn saçak.
«Žiguli»
jüýje dek kopelip barýar –
Kelpeziň ölümi, akyllyň bagty.
Sowulyň, ýene-de bir kelpez gelýär.
Işi gyssag borly saklamaň ýigdi.
Onýança maňlaýy betona degdi.
Üç çagaly maral ýas tutdy ertir...
Maşyn artdygyça – paýhas köpelsin.
Maşyn artdygyça –
Artmasyn ýetim.
Täze ýyl
dogulsyn müňläp ogullar,
Dogulsyn, dogulsyn,
Has köp dogulsyn.
Ýöne kiçi-girim ogullar däl-de,
Hemmesi-de goçak ogullar bolsun.
Munça goçak ogul sygarmy dünýä?
(Meger, bu arzuwym juda çökderdir)
Goç ogullar üçin ýer darlyk etmez,
Dünýä sygmaýanlar owunjaklardyr.
Bir zalym kesel bar.
Adyn tutmaýyn.
Ýok bolsun dünýäden şol zalym Kesel!
Ol hakda etmäýin artykmaç gürrüň –
Gürrüň etsem, müňläp ýaralar erser.
Onuň garşysyna ne tankyt gerek,
Ne-de goşgy gerek, ne-de bir gürrüň.
Diňe derman gerek. Olam tapylar –
Edil sitromon dek satylar bir gün.
Täze ýyl
şeýle bir lukman ýyl bolsun –
Nesilsiz ojaklar bolsun nesilli.
Önelgesiz enäň, perzentsiz ataň
Çökgün göwünlerne insin teselli.
Namut sallançaklar,
Namut gujaklar,
Tukat öýler bolsun «jagyl-da-jugul».
Enäň her dyzynda bir gyz otursyn
Ataň dyzynda-da şonçarak ogul.
Aýlar, ýyllar şeýdip geçişip barýar.
Ynha ýene bir ýyl gerdene mündi.
Gutardy ýene bir kalendarymyz –
Hiç mahal, hiç mahal dolanmaz indi.
Dünýäde şatlyk-da, hasrat-da ýetik.
Bir adam dogulýar, bir adam ölýär.
Ömür hem, Ölüm hem çalşykly çemçe.
Gije gelinýär-de,
Gündiz gidilýär.
Dünýä aglap inýäs.
Gidemizde-de
Ýene agy bilen ugratsyn il-gün.
(Täze ýylyň gözel bosagasynda
Neçün ölüm hakda oýlandyň, göwün!)
Bu gün şatlyk gerek, bu gün saz gerek.
Şowhun, gülki gerek. Ýaşasyn gülki!
Äleme ineňde adam diýen zat
Bir uly gülküden döränmiş ilki.
Mydam ganymyzda at çapsyn gülki.
Gülkä düşünýänleň artsyn hasaby.
Gülkä gülüp,
aga aglap bilmese –
Geýim dek kirlärmiş adam ynsaby.
Ullakan stolmy,
Kiçijik stol,
Uly stanokmy,
Kiçi stanok –
Haýsynyň, başynda zähmet çeksek-de,
Dünýäde bir postdan ýokary post ýok –
Adamkärçilikden ýokary post ýok.
Şol –
şu günüň, ertäň iň uly posty.
Kimde-kim şol posta mynasyp bolsa –
Hem özüniň
hem-de iliniň dosty.
Miras bolup geçsin nesilden nesle
Adamkärçiligmiz, ýagşy gylygmyz.
(Şu günki ýaşlygmyz bisüwit geçse –
Biweç bor ertirki ýaşulylygmyz).
Göründi Hil atly bäşýyllygymyz.
Gülletsin ol, has-da gülletsin ili.
Iň ýokary sorta mynasyp bolsun
Hem Harydyň
hemem Ynsabyň hili.
Ol ikisi – biri-birine bagly.
Ynsap mürrük bolsa, Harydam mürrük
Täze ýyl arzuwym: zähmet adamsy
Mürrük ynsap bilen bolmasyn şärik.
Bir mahalky uly batyrçylyga
Bu gün talaňçylyk diýip-de bolar.
Bir mahalky uly dogruçyllyga
Bu gün ýalançylyk diýip-de bolar.
Batyrçylyk bilen dogruçyllyga
Döwür berýär käte täze bir many.
Bu gün iň ullakan gahrymançylyk
Gorap saklamaly ynsan ynsany.
Kerim Gurbannepesow
27
48
ilhano_va
22.12.2023 22:01
Ýaşym ýaňyrajyk otuzdan ötdi.
Men täze dünýäniň täze zürýädy.
Ýöne weli, dostlar, maňa-da ýetdi
Şol köne dünýäniň
birje şapbady.
...Başymyza kagyz papak geýişip,
Ýagyş ýagsa ylgaşardyk daşary.
«Saňa gyzyl, maňa ýaşyl» diýişip,
Paýlaşardyk giden älemgoşary.
Çybykdan at ýasap, kagyzdan gamak,
Özümiz hem gamak kimin ýüwrerdik.
«Garrry mama ekýär!» diýip kömelek,
At jylawyn
Könegala öwrerdik.
Atam bir gün çagyrdy-da ýanyna,
Salgy berdi ýorunjaly bir peli.
Diýdi: «At çapyşyň ýarýar janyma,
Hany, ot ýygşyňam synap göreli!»
Ýitije oragym elime alyp,
Egnime-de atyp akja torbany,
Gyratyň bykynna bir gamçy çalyp,
Tozana garypdym bütin obany.
Orajygmy emelsizje oýnadyp,
Ýorunjany gyrçyldadyp kesýärkäm,
Tirkeş-tirkeş goýuşyma syn edip,
Kinniwanja dessejikler ýasýarkam,
Gökje-gökje, zire-zire güllerden
Aýagyma zerrejikler gaçýardy.
Ýüzlerçe kebelek ýüzlerçe ýerden
Ýüzlerçe gülleri ogşap gaçýardy.
Dykalap-dykalap, agzyny bogup,
Torbajygymy egne atan badyma,
Gulagmyň düýbüne bir şapbat degip,
Özümden gidenim düşýär ýadyma.
Tenimi parçalan ol gara penjäň
Eýesi
Kimdigin bilebilmändim.
Ortasynda gök pürçükli ýorunjaň
Ýüzin ýazlyp, gaýdyp galabilmändim...
Ýer-suw paýlananda bize ýetenmiş
Şol meni uranyň ýorunja peli.
Janajygna meň ýakamdan tutanmyş
Onuň gan dökmäge öwrenen eli.
Ýaşym ýaňyrajyk otuzdan ötdi.
Men täze dünýäniň täze zürýady.
Ýöne weli, dostlar, maňa-da ýetdi
Şol biweç dünýäniň
soňky şapbady.
Kerim Gurbannepesow
32
69
ilhano_va
22.12.2023 18:50
Birkemsiz gözel ýok» diýenmişinler,
Belki, şol gözelem däldir birkemsiz.
Belki, iş edende ýokdur usuly,
Belki-de, özüni söýýändir çensiz.
A sen weli, ýöräp barýaň şadyýan,
Göni bakyp adamlaryň ýüzüne,
Tur, otur sen, kitap oka, suw daşa,
Sen mydam ýeke-täk meniň gözüme.
Sen gözel däl, sen köpleriň biri sen,
Sen gözel däl, sen ömrümiň ykbaly.
Bolubersin gözelleriň ýetmezi,
Sen gözel däl, kemçiligiň bor ýaly
Gurbannazar Ezizow
38
59
ilhano_va
22.12.2023 14:13
Men ony goradym ýaman gözlerden,
Jalaý ýigitleriň her garaýşyndan,
Sowuk gybatlardan, sowuk sözlerden,
Tükenmez ýyllaryň gara gyşyndan.
Goradym göripleň gargaýyşyndan,
Ýakynlarymdanam goradym ony.
Goradym dostlarmyň ýylgyryşyndan,
Hiç bir zada rowa görmedim ony.
Bişişini synlap ullakan almaň,
Şol uly alma-da gorkuly garap,
Ony ähli zatdan goradym, arman,
Özümi şol gyzdan bilmedim gorap.
Han-ha, iňrik ýere ýazylyp barýar,
Bilýän, bir ýerlerde eýýäm daň atdy,
Oň söýgüsi misli bir uly derýa
Zyňylan daş bolup, ýüregme ýetdi.
Ine, syryp ýörüs köçeleň boýun,
Bir-birmiz tanaman, nobata durus,
Geliň, syr saklaman, alalyň, boýun,
Şol daşy näçämiz göterip ýörüs.
Bir jeza bar jezalaňam jellady:
Wysallaryň myrat bolmak deregne,
Adamyň eý gören, ynanan zady
Bir gara daş bolup çökýär ýüregne.
Ynamsyz ýaşamak mümkin däl, mümkin,
Ony goramaly beýni hem ýürek.
Ýöne ynamlaňňam synýany üçin,
Käte ynamlardan goranmak gerek.
Gurbannazar Ezizow
31
38
