enes_∞
26.09.2024 13:20
![]()
Güýçli immunitete tarap 11 ädim: güýzi sagdyn geçirmek üçin ýönekeý maslahatlar
Güýz — bu pasylda organizmde möwsümleýin döräp biljek sowuklama, ysgynsyzlyk hem keýpiň beterleşmegi ýaly kynçylyklara taýýarlyk görmek möhüm. Bu hadysalaryň hemmesi immunitetiň gowşamagy bilen baglanyşykly.
Immun ulgamy dürli ýokançlyklara we daşarky täsirlere garşy durmaga kömek edýän bedeniň gorag mehanizmidir. Güýçli immunitet hatda epidemiýalaryň täsiri bolan gurşawda hem saglygyňyz barada aladalanmazlyga mümkinçilik berýär. Şeýle-de bolsa, maýyl möwsüme öňünden taýýarlyk görüp başlamaly, sebäbi organizmiň gowşak bolmagy oňaýsyz täsirlere getirýär.
Şu sanalýan maslahatlar organizmiň goragyny berkitmäge, temperaturanyň üýtgemelerinden aňsatlyk bilen gutulmaga hem-de kesellemekden gorkman güýz paslynyň sergin howasyndan lezzet almaga kömek eder. Bedeniň immunitetini ýokarlandyrmak üçin biderek streslerden gaça durup, ony seresaplylyk bilen bejermek ýeterlikdir.
Iýmitiňizi witaminler bilen baýlaşdyryň
C witamine (sitrus miweleri, kiwi, bolgar burçy) we B topar witaminlere (balyk, et, süýt önümleri, ýumurtga, däneler) baý ter gök önümleri we miweleri iýmegi dowam ediň.
Demir ätiýaçlygyňyzy üpjün ediň
Düzüminde demir saklaýan iýmitleri iýiň: et, bagyr, deňiz önümleri, ýumurtga, alma.
Süýt önümlerini iýmit rasionyňyza goşuň
Probiotiklere baý bolan gatyk we beýleki fermentlenen süýt önümlerini iýseňiz, içegäniň mikroflorasyny berkitmäge kömek eder.
Bagryňyz barada alada ediň
Ýagly we agyr iýmitlerden saklanyň. Bala, dänelere, guradylan miwelere, ýagsyz ete hem-de deňiz balyklaryna uly ähmiýet beriň.
Grippe garşy sanjymy almagy göz öňünde tutuň
Bedeniňiziň immuniteti kemala getirip ýetişmegi üçin öňünden sanjym alyň.
Ukyňyzyň tertibini sazlaň
Her gün 6 — 8 sagat aralygynda ýatyp, ukyňyzy gowy alyň.
Has köp hereket edip, bedeniňizi berkidiň
Bedenterbiýe bilen yzygiderli meşgullanmak bedene möwsümleýin howa üýtgemelerine uýgunlaşmaga kömek eder.
Gündelik tertibini we dogry iýmitlenmek endigini saklamaga synanyşyň
Nahar edinmegiň kadaly meýilnamasyny düzüň we ertirlik edinmegi hiç wagt ýatdan çykarmaň.
Gigiýenany ýatdan çykarmaň
Elleriňizi hemişe ýuwuň we burun boşlugyňyzy yzygiderli arassalaň duruň.
Howa görä geýiniň
Ýyly, ýöne dem alýan eşikleri geýiň we şarf hem-de ýyly aýakgaplary hem ýatdan çykarmaň.
Özüňize wagt aýryň
Halaýan güýmenjäňiz bilen meşgullanyň, gowy adamlar bilen aragatnaşyk saklaň we ýygy-ýygydan tebigata çykyň.
Peýdalanylan çeşme: Turkmenportal 04.rospotrebnadzor.ru
Şeýle-de okaň:
Çaga bilen gezelenç — şol bir wagtyň özünde bedenterbiýe
12
27
enes_∞
26.09.2024 09:38
![]()
Her gün, her sagat, her minut…
Wagt geçip dur, her bir adam wagtyny bihuda geçiresi gelenok. Emma, muňa garamazdan, awtobus duralgasynda ýa-da awtobusda oturan adamlara seredende käwagt wagtyň boş ötürilýändigine — boş oturylýandygyna gözüň düşýär.
Elbetde, okamak aýyp däl, okamazlyk aýyp. Internetde özüňe täze bir hat bukjasyny açyşyň ýaly, okamagam özüňe täze bir dünýäni açmakdyr. Hat bukjasyndaky hatlaryň mydama täzelenip durşy ýaly, okamagam adamyň düşünje görüşlerini, duýgularyny, garaýyşlaryny, pikirlerini täzeleýär ýa-da olara bir öwüşgin berýär. Okamak arkaly adamyň ruhy iýmitlenýär.
Ösýän ýa-da ösen döwletlere ser salsak, ýyllyk her bir adama düşýän kitap sany görnetin üýtgeýär. Ýaponiýa ýaly ösen senagatlaşan ýurda ser salanymyzda adamlaryň ähli ýerlerde — otluda, awtoulagda, maşynda, dürli jemgyýetçilik merkezlerinde hökman ellerinde gazet-žurnaldyr kitaplary görmek bolýar. Diýmek, okamak döwletiň ösüşine oňyn täsirini ýetirýär.
Ösüp barýan ýaş nesilleriň, ýaşlaryň akylyna, aňyna okalan zatlaryň has gowy ornaşýan döwrüdir. Şeýlelikde, ýaşlaryň hemmetaraplaýyn kämil bolup ýetişmegine diňe bilimli bolmak ýeterli däldir. Munuň üçin köp okamak gerek, köp bilmek gerek. Boş wagtlarymyzda, isle awtobusda bolsun, isle başga ýerde wagtymyzy boş geçirmäliň. Hudaýa şükür, ýurdumyzda gazet-žurnallar, kitaplar diýseň elýeterli. Ata-babalarymyz: «Ýöne oturandan çöp ýon» diýipdirler biziň. Her bir adam özüni gyzyklandyrýan zatlary gazet-žurnallardan hem tapyp bilýär. Şular ýaly ajaýyp mümkinçilikler döredilip durka, gol gowşuryp, boş durmak bize gelişmez. Döwletimiziň ösmegine goşandymyzy goşmak biziň borjumyz!
Ömür geçip barýar. Her geçen günem yzyna dolap bolanok. Bar bilýänjämiz bilen bazar eýlemäliň. Geliň, her günümizi, her sagadymyzy, her minudymyzy öz haýrymyza ulanalyň! Kitaplary köp okalyň!
♥╣Türkmengazet╠♥
11
84
enes_∞
25.09.2024 20:37
![]()
Arzuwlaryňyzy durmuşda görmek isleýäňizmi?!
Dünýä meşhur Garward uniwersitetiniň professorlarynyň talyplaryna ýygy-ýygydan berýän maslahatlarynda şeýle sözler bar: «Häzir uklasaň, elbetde, arzuwlaryňy düýşde görersiň! Eger ukynyň deregine okuwy, kitaby saýlasaň, arzuwlaryňy durmuşda görersiň!» Gepbaşy hökmünde şu jaýdar jümläni ulanmagymyzyň maksady hem kitabyň arzuwyňy hasyl ediji güýçdügini nygtamakdan ybarat.
Kitap hakynda oýa çümüp oturyşyma, serimde dürli pikirler aýagaldygyna at çapýar. Ilkinji okan kitabymdan başlap, soňkusyna çenli ýatlaýaryn, olary öz ýanymdan saldarlap görýärin. Ol kitaplaryň maňa eçilen peşgeşlerini sanaýaryn: kitap mekdepde mugallymyň öwretmedik durmuşyny öwretdi, çykgynsyz güne düşenimde, özüm ýaly gahrymanlaryň üsti bilen maňa kömege geldi, sözleýiş medeniýetini, söz baýlygymy ösdürdi, adamlar bilen söhbetleşenimde, öz aýtmak isleýän zatlarymy däl-de, olaryň diňlemek isleýän zatlary hakda sözlemegimi… Garasaý, kitabyň mendäki ähmiýetini sanap soňuna çykyp bilmekden ejiz gelsem gerek.
Dogrudanam, kitaplarda ähli zatlar bar, olar ähli tarapdan saňa täsir etmäge ukyply. Uçar ýasamakda bütin dünýäde özüni ykrar etdiren oýlap tapyjy A.Ýakowlew kitabyň ähmiýetini belläp, şeýle diýýär: «Ilkinji uçary men ýörite bilimim ýokka ýasapdym. Ýöne uly arzuwlaryň döremegine, kämilleşmegine kitap itergi berdi».
Özara söhbetdeşliklerde söhbetdeşleriň käbirisi kitap okamagyň diňe wagt ýitirmekdigini aýdýarlar. Ýok! Düýbünden ylalaşmaýaryn! Okamak — bu wagt sarplamak däl. Okamak — hereket etmek. Galyberse-de, okamak – wagtlaýyn zat, bilmezlik – ebedi.
Arzuwlaryňyzy durmuşda görmek isleýäňizmi? Baş üstüne, kitap älemine syýahat ediň!
Türkmengazet
17
102
enes_∞
25.09.2024 13:35
![]()
«Söýmeseň, söýülmersiň…»
Planetamyzdaky bütin janly-jandarlaryň deň ýarynyň tokaýlarda ýaşaýandygyny nazarda tutsak, onda edil häzirki ekologik ýagdaýda bar bolan 8,7 million bioköpdürlüligiň 1 milliondan gowrak görnüşine ýakynda ýitip ýok bolup gitmek howpy abanýar.
Eger-de ýok bolup gidäýse, şeýle bioköpdürliligi adamlar asla we asla yzyna gaýtaryp getirip bilmeýärler. Bu ýitip gitmek hadysasy biziň pikir edişimizden has çalt amala aşýar. Eger-de öndürilýän däri-dermanlaryň ep-esli mukdarynyň ösümliklerden alynýandygyny göz öňünde tutsak, onda olaryň ýitip gitmegi ynsan saglygy üçin örän uly howpuň abanýandygyny aňladýar.
Adamlaryň kem-kemden ýabany tebigata has ýakyn aralaşmaklary, agaçlary, tokaýlary ýok edip, ýaşaýyş ýerlerine öwürmekleri dürli ýokanç keselleriň döremek howpuny ýokarlandyrýar. Şonuň üçin hem-ä öz saglygymyz we rahatlygymyz üçin, hemem janly-jandarlaryň rahat ýaşamagy üçin planetamyzy agaçlara baý ýere öwürmegimiz gerek.
Ynsan haçan-da tebigat bilen sazlaşykly ýaşanynda durmuş gözelleşýär we tebigatyň eçilýän naz-nygmatlaryndan peýdalanyp bilýär. «Söýmeseň, söýülmersiň» diýlen söz tebigat üçin hem degişlidir. Tebigat barada alada etmesek, onuň hem biz hakyndaky aladasyny azaltmagy mümkin.
Goý, ähli janly-jandarlar rahat ýaşasyn!🕊️
Türkmengazet
Merjen BATYROWA,
Türkmen oba hojalyk institutynyň Weterinar lukmançylygy fakultetiniň Oba hojalygynyň ykdysadyýeti taýýarlyk ugrunyň 1-nji ýyl talyby.
11
96
enes_∞
24.09.2024 22:52
![]()
Dejavu (Déjà vu) bu bir keselmi?
Ömrüňiziň belli bir döwründe "Bu wakany öňem başdan geçiripdim", "Bu ýeri öň gören ýalydym" ýaly sözlemleri ulanan bolsaňyz we bu hadysanyň nämedigni bilmeýän bolsaňyz,bu duygynyň ady "Dejavu".
Dejavu gelip çykyşy boýunça fransuz sözi bolup, "déjà" (has ir,ozal), "voir" (görmek) diýen manyny aňladyp, bir hadysany geçmişde öň gören ýaly bolmak duýgysyna aýdylýar.
Barlaglara görä, adamlaryň üçden iki bölegi ömründe azyndan bir gezek dejavu duýgusyny başdan geçirýärler. Esasanam 15 we 25 ýaşly adamlarda bu hadysa köp duş gelinýär.
Näme üçin Dejavu hadysasy bolýar?
Beýniň sag we çep loblary millisekunt tapawudy bilen deň işlemeýär.Netijede beýniň bir tarapy öň duýýar. Şeýlelikde beýniň giç duýýan tarapy, bir wakany ozal başdan geçiren ýaly bolýar.
Dejavu hadysasy kimlerde has köp duş gelýär?
Alymlaryň aýtmaklaryna görä, syýahatçylarda has köp Dejavu hadysasy duş gelýär.Dejavu duýgusy ýaşlykda has köp duýulýar.Aýda bir ýa-da iki gezek Dejavu hadysasyna duş gelmek howply däldir.
Dejavu bolmak adaty zatmy?
Wagtal-wagtal başdan geçirmek adaty we zyýansyz, bu siziň oňaýsyzlygyňyzy görkezmeýär. Emma hepdede birnäçe gezek ýa-da ondanam köp gezek başdan geçirýän bolsaňyz, epilepsiýa ýa-da başga bir newrologiki ýagdaý bolup biler. Şular ýaly hadysa bolan ýagdaýynda hökmany suratda lukmana ýüz tutmagy ýatdan çykarmaň!
つ▽つİNFOつ▽つ
Arzygül Atjanowa,
Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüṣ uniwersitetiniň talyby.
21
194
enes_∞
24.09.2024 13:53
![]()
Ilkinji teatrlar barada
Teatr adamzat taryhynda çeper aňlatmagyň iň gadymy görnüşlerinden biridir. Ilkinji teatrlar adamzat jemgyýetleriniň tebigat we biri-biri bilen gatnaşyklaryny duýmak ugrundaky tagallalarynyň netijesinde ýüze çykdy. Teatryň döreýşi dini däp-dessurlara we mifologiki hekaýalara esaslanýar. Gadymy grek we müsür siwilizasiýalary teatr sungatynyň ilkinji mysallarynyň görlen ýerleriniň arasynda hasaplanýar. Şeýle-de bolsa, teatryň ösüşi her geografiýanyň medeni, jemgyýetçilik we dini gymmatlyklaryna görä üýtgeýär.
🎭
Gadymy Gresiýada teatr miladydan öňki VI asyrda Dionis baýramlary bilen baglanyşykly dünýä inipdir. Bu festiwallarda Dionis hudaýyna bagyşlanan tomaşalar geçirildi we oýunlar we goşgular arkaly hudaýa öwgi aýdylýar. Ilkinji teatr oýunlary köplenç betbagtçylyk žanrynda bolup, mifologiki hekaýalar bilen baglanyşyklydy. Bu döwürde Eshil, Sofokl we Ýewripid ýaly beýik ýazyjylar öňe çykdy. Teatr köpçüligiň gatnaşan we amfiteatrlaryň gurlan işine öwrüldi. Gresiýanyň teatrynda ulanylýan nikaplar gahrymanlaryň duýgularyny anyk görnüşde ýüze çykmagyna mümkinçilik berdi.
🎭
Gadymy Müsürdäki teatrlar esasan dini dabaralara esaslanypdyr. Müsürdäki teatr wakalary faraonlaryň we taňrylaryň durmuşyny görkezýän dramatiki çykyşlardan ybarat bolupdyr. Dini oýunlar, esasanam Osirisiň ölümi we direlmegi baradaky oýunlar halk köpçüligi tarapyndan uly gyzyklanma bilen tomaşa edildi. Bu oýunlar jemgyýeti terbiýelemek we dini ynançlary güýçlendirmek üçin ulanyldy.
🎭
Rim imperiýasy döwründe teatr grek teatrlarynyň täsirinde bolupdyr, ýöne has ajaýyp görnüşe eýe bolup, halkyň islegine laýyk bolupdyr. Rimliler uly amfiteatr gurup, has köp tomaşaçylary özüne çekdi we komediýa oýunlary hem meşhurlyk gazandy. Plawt we Trensiý ýaly rim ýazyjylary sosial tankydy we satirany nygtaýan komediýa oýunlary bilen tanalýardy.
🎭
Netijede, ilkinji teatrlar köplenç dini we mifologiki temalara esaslanýan jemgyýetiň ruhy we medeni zerurlyklaryna jogap berdiler. Teatr adamlara umumy gymmatlyklary bir ýere jemlemäge mümkinçilik berýän bolsa-da, terbiýeçilik we güýmenje wezipesini ýerine ýetirýär. Gadymy döwürlerden şu güne çenli teatrlar dürli medeniýetlerde başdan geçirmeleri görkezýän sungat görnüşi hökmünde barlygyny dowam etdirdi.
Gyzykly🎭
Gurbanjemal AKYÝEWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
14
108
enes_∞
24.09.2024 13:46
Dünýädäki iň köp aýlykly iş
Taryhyň dowamynda maýak sakçylygy deňizçileriň howpsuzlygyny üpjün etmek üçin möhüm borç hasaplandy. Şeýle-de bolsa, häzirki zaman tehnologiýalarynyň we awtomatlaşdyryş ulgamlarynyň ösmegi bilen bu hünär düýbünden ýok diýen ýaly. Şeýle-de bolsa, käbir aýry-aýry sebitlerde bar bolan maýak sakçylygy işine örän ýokary aýlyk tölenýär.
Gämiler howpsuz geçip biler ýaly, maýaklar kenar ýakalaryny ýagtylandyrýan möhüm gurluşlar hökmünde ulanylýar. Maýak sakçylarynyň borjy, bu yşyklaryň yzygiderli işlemegini üpjün etmek, maýagy saklamak we adatdan daşary ýagdaýlarda habar bermek bolup durýar. Geçmişde maýaklarda, esasanam izolirlenen adalarda işleýän sakçylar birnäçe aýlap adamlar bilen aragatnaşyk saklamazdan ýaşamalydy. Bu fiziki we psihologiki taýdan çydamlylygy talap edýän işdi, şonuň üçin aýlyk ýokarydy.
Häzirki wagtda maýak sakçylygy gaty seýrek hünäre öwrüldi, sebäbi awtomatlaşdyryş ulgamlary maýaklaryň köpüsini uzakdan dolandyryp bilýär. Emma bu seýrek ýagdaý käbir ýerlerde ýokary aýlykly işe öwrüldi. El bilen işleýän maýaklaryň üstünde işlemek, esasanam Demirgazyk Atlantik ýa-da Antarktida ýaly uzak we howply sebitlerde ýokary aýlykly iş bolup durýar. Garawullar agyr tebigy şertlerde işleýändikleri sebäpli, izolirlenen şertlerde uzak wagtlap çydamlylyk ukybyna görä saýlanýar.
Häzirki wagtda henizem işleýän maýak sakçylaryň köpüsi bu nostalgiki hünäri dowam etdirmek isleýän höwesjeňleri özüne çekýär. Mundan başga-da, beýle hünärler tehnologiýadan uzak we tebigat bilen aragatnaşykda ýaşaýan adamlar üçin gyzykly bolup durýar. Maýak sakçylygy örän kyn iş bolup, abraýly we jogapkärçilikli işdir.
Häzirki wagtda maýak sakçylygy seýrek we ýitip barýan hünär bolsa-da, käbir kyn we izolirlenen sebitlerde iň köp aýlyk alýan işleriň hataryna girýär. Bu hünär deňiz taryhynda möhüm orny eýelemegini dowam etdirýän hem bolsa, häzirki döwürde nostalgiki täsir galdyrýar.
Gyzyklyლ◕ლ◕ლ
Leýla ABDYREÝIMOWA,
24.09.2024
03:20
👁️🗨️0
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
13
86
enes_∞
24.09.2024 13:28
![]()
Poçta kepderileri barada
Poçta kepderileri taryhda aragatnaşyk maksatly ulanylýan kepderileriň aýratyn görnüşidir. Nawigasiýa ukyplary we uzak aralyklara syýahat etmek ukyby sebäpli poçta kepderileri müňlerçe ýyl bäri hatlary, möhüm maglumatlary we gyssagly habarlary uzak aralyga ýetirmek üçin ulanylypdyr. Kepderileriň bu üýtgeşik ukyby, öýlerini ýada salmak we uzaklykdaky ýerlere gaýdyp gelmek ukybyndan gelip çykýar.
Poçta kepderileriň peýda bolmagy gadymy döwürlerden gözbaş alýar. Esasanam Gadymy Müsür, Pars we Rim imperiýalarynda kepderiler uruş wagtynda aragatnaşyk ýa-da söwda ýollarynda aragatnaşyk üçin möhüm gural bolupdyr. Rim imperiýasynda kepderileriň ulanylmagy esasanam goşun aragatnaşygy üçin möhüm ähmiýete eýe bolupdyr. Mundan başga-da, Olimpiýa oýunlarynyň netijelerini uzak ýerlere habar bermek üçin Gadymy Gresiýada kepderiler ulanylypdyr.
Orta asyrlarda we soňraky döwürde kepderiler harby maksatlar üçin has giňden ulanylypdyr. Esasanam XIX we XX asyrlarda kepderiler uruş döwründe möhüm rol oýnapdyrlar. Birinji jahan urşy döwründe kepderileriň harby aragatnaşykda uly üstünlik bilen ulanylandygy mälimdir. Poçta kepderileri taryhda adam ömrüni halas etmekde möhüm maglumatlary uzak aralyga tiz ýetirmekde hem uly işleri bitiripdir. Bu bolsa olaryň gymmatyny has-da ýokarlandyrypdyr.
Poçta kepderileri belli bir ugurda uçmagy öwrenýärler. Adatça, kepderiler maglumaty bir nokatdan beýlekisine äkitmän, diňe bir tarapa uçup bilýärler. Kepderiler öýlerine gaýdyp barmagy öwrenenlerinde, adatça habarlaryny belli bir uzaklykdan öz höwürtgelerine iberýärler. Bu usul kepderileriň “öýe” gaýdyp bilmek ukyby sebäpli örän täsirli ulgama öwrüldi.
Häzirki wagtda tehnologiýanyň ösmegi bilen kepderileriň ulanylyşy ep-esli azalsa-da, olar henizem käbir sebitlerde we höwesjeň jemgyýetler tarapyndan nostalgiýa ýa-da ýaryş maksatly ulanylýar. Poçta kepderileri haýwanlaryň nawigasiýa ukyplary barada gözleglerde alymlar tarapyndan hem öwrenilýär.
Ýeri gelende belläp geçsek, kepderiler adamzat taryhynda iň gadymy we iň täsirli aragatnaşyk serişdesi hökmünde bellidir. Dogabitdi nawigasiýa ukyplary olara harby we raýat durmuşynda möhüm rol oýnamaga mümkinçilik berdi we häzirem özboluşly ukyplary bilen haýran galdyrmagyny dowam etdirýärler.
Gyzyklyლლლლ
Ogulmaral SÜLEÝMANOWA,
Döwletmämmet Azady adyndaky
Türkmen milli dünýä dilleri
institutynyň talyby.
13
46
enes_∞
24.09.2024 08:13
![]()
Ertir howa nähili bolarka?
Her paslyň özüne mahsus ajaýyp howasy bolýar. Şol howa bilen hem tebigat gözel keşbe bürenýär. Emma şeýle-de bolsa «Gyşda howa sowuk bolýar» ýa-da «Tomusda yssy bolýar» diýlip oturylmaýar. Ertirki ýa-da has soňraky günleriň howasy barada köplenç gürrüň edilýär. Köp söhbetdeşlikleriň başlanmagynda hem howa gepbaşy bolýar.
Toý-märeke etjekler, ekin meýdanlarynda işlejekler, gezelenje gitjekler, çöle çekene sürjekler, dostlary bilen futbol oýnajaklar, tamdyra çörek ýapjaklar… garaz, ýedi ýaşlydan ýetmiş ýaşa çenli belli bir derejede howanyň nähili boljakdygy barada gyzyklanýarlar. Eýsem, howa maglumaty nähili kesgitlenilýär?! Sagat näçede ýagyş ýagyp, näçede Gün çykjakdygyny, näçe galyňlykda gar ýagyp, näçe gradus aýaz boljakdygyny nädip anyklaýarlar?!
Howany öwrenýän ylma «meteorologiýa» diýilýär. Bu ylym howply tebigy hadysalara garşy öňüni alyş çäreleri görmekde, oba hojalyk pudagynda ýokary hasyl almak üçin ygalyň wagtyny kesgitlemekde, howa we deňiz ýollarynda gatnawlaryň howpsuzlygyny üpjün etmekde hem-de syýahatçylykda örän möhümdir. Häzirki wagtda meteorologiýa ylmy diýseň kämilleşdi. Meteorologlar çylşyrymly matematiki hasaplamalaryň kömegi bilen ýakyn wagtda boljak howany ýokary ähtimallyk bilen çaklamagy başarýarlar. Olar ýerde, deňizde, dagyň depesinde, howada gurnalan dürli ölçeýji enjamlaryň berýän görkezijilerini ýörite niýetlenilen kompýuterlere girizýärler. Gelip çykan netijäni öňki ýyllaryň netijeleri bilen deňeşdirip, ýakynda boljak howany çaklamaga çalyşýarlar.
Barometr arkaly howanyň basyşyny, anemometriň kömegi bilen ýeliň tizligini, dürli radarlar arkaly howanyň akymyny, psihrometeri ulanmak bilen bolsa howanyň çyglylygyny ölçeýärler. Has takyk maglumat edinmek üçin uçarlara, gämilere, howa şarlaryna hem ölçeýji enjamlary ýerleşdirýärler. Älem giňişligindäki emeli hemralar hem howanyň ýagdaýyny çaklamaga giň mümkinçilik berýär. Ýeliň ugruny, howanyň gyzgynlygyny, güýçli harasatlary seljermekde emeli hemralaryň tutýan orny diýseň uludyr.
Häzirki wagtda aragatnaşyk serişdeleriniň kömegi arkaly howa maglumaty bilen tanyşmak has hem ýeňil boldy. Teleradioýaýlymlarda we internet ulgamynda sagatlar boýunça nähili howanyň boljakdygy köpçülige ýetirilýär. Munuň özi bolsa günüň dowamyndaky etjek işlerimizi howa görä meýilleşdirmäge ýardam edýär.
🌨️☀️⚡☔⛈️🌞🌦️🌈🌤️☔
Käbir gyzykly maglumatlar:
— Meteorologiýa baradaky ilkinji ýazgylary b.e öň 350-nji ýyllarda Aristotel ýazypdyr.
— Iň ýokary gyzgynlyk 1922-nji ýylda Liwanda hasaba alnypdyr. Şonda 59 gradus yssy bolupdyr.
— Ýer ýüzündäki iň sowuk temperatura -89,5 gradus bolupdyr.
— Gündelik howa maglumaty ilkinji gezek 1861-nji ýylda Londonda neşir edilip başl×anypdyr.
— 2001-nji ýylyň iýulynda Hindistanda gyzyl reňkli ýagyş ýagypdyr.
✯Turkmengazet✯
12
48
