Özüni aýnada tanap bilýän haýwanlar
I synag. Bu soraga jogap bermek üçin amerikaly psiholog Gordon Gellap Şimpanze maýmynyny uky ýagdaýyna (narkoz) getirip, ýüzüne iki we üç reňkli gyzyl tegmil çalypdyr. Soňra ukudan oýanan haýwana aýna hödürläpdir. Maýmyn daşky görnüşiniň üýtgemegi hakda diňe oýlanmak arkaly öwrenip bilerdi. Ol üstünlik gazandy. Haýwan reňklenen ýerlere degip başlapdyr, soňra hapalanan barmaklaryna degip we ysgap hapalanan ýerini arassalap başlapdyr. Gallup bu haýwanyň özüni aýnada tanaýandygyny şeýdip subut etdi. Şondan bäri alymlar köp haýwanlary şol bir synagdan geçirip görüpdirler.

II synag. Gallup maýmun jübüti ýaşaýan kapasa aýna oturtdy we bu täze mebele maýmunlary öwrenişdirmek isledi. Maýmynlar köp wagtlap şol kapasada ýaşasa hem aýnada özüni tanap bilmedi. Ýöne arassaçylyk işleri geçip ýören hyzmatkärleriň aýnadaky şekilini tanamagy başardylar.

III synag. Biolog Çarlz Darwin Londonyň haýwanat bagyna baryp, Orangutanlar saklanýan kapasa göz aýlan wagty üýtgeşik zada gözi düşdi. Ýagny haýwanlaryň bir üýtgeşik stakana seredýändigini we ondan gaýtýan şöhläni öpýändigini we özüne ýakynlaşanda bedeniniň ýoýlandygyny gördi. Alymlar ony stakan ýüzinde özleriniň şekilini görýändigi bilen baglanyşdyrdy.

IV synag. Öldüriji kitler we çüýşe delfinler synagdan geçirildi. Elbetde, maýmunlardan az hilegär bolsalar-da, bedendäki yzlary barlamak üçin aýnanyň öňüne öwrüldiler. Ýöne olaryň gurluş aýratynlyklary sebäpli, olaryň özüni alyp barşyna düşünmek kyndyr.

Türkmengazet 🗾