alma___
14.05.2024 15:44
Kerim hally
ILKI
Geplemänkäñ diñle, ýazmankañ oýlan.
Söýmekden öñ söýül, söýüp soñ öýlen.
Puly ýerlikli sow, sowmankañ gazan,
lki bagşy bolgun, bolmankañ ozan.
Çagalykdan saýlan, çagañ bolmanka,
Agaçlary saýgar, bagban bolmankañ.
Başyñy goragyn, degmänkä daşa,
Ölensoñ ömür ýok, ölmänkäñ ýaşa!
13
35
alma___
13.05.2024 19:48
Gözlerimde bir düwme ýaş göräýseñ,
Gyzym ejizleýā diýmäwer, kaka!
Uludan dem alyp başym egäýsem,
Gyzym ejizleýā diýmăwer, kaka.
Çarhyny rehimsiz aýlasa pelek,
Wagtynda dilegimi eşitmese melek,
Allan synagyna dözmese ýürek,
Gyzym ejizleýä diýmäwer kaka.
Mert gyzyň men, mydam haky sözlårin,
Sen göreldãñ bilen ýolum yzlaryn,
Halal duzuñ, mün mertebe haklaryn
Gyzym ejizeýā diýmäwer, kaka.
Büdürap ýykylsam, ýene galaryn,
Gizlin aglap, il öñūnde gülerin,
Her ädimde seni yatlap ýörerin,
Gyzym ejizeýā diýmăwer, kaka.
G. Goçmedowa
21
44
alma___
13.05.2024 12:58
Ejem bar
Kemsinemok! köne bolsa-da öýüm,
Haraba jaýlardan tapawut eder,
Giñmi - darmy gyzykly däl otaglar,
Içinde ejem bar sol maña yeter!
Kemsinemok! ýok bolsada ulagym,
Ejem bilen gitsem onda tiz elter,
Menn üçün gyzykly däl tizligi,
ejem ýöräp bilýär, şol mana ýeter.!
Kemsinemok! asla pulum az diýip,
Puluñ bolsa bilýän köp işler biter,
Manada ummasyz baýlyk gerekdäl,
Ejem gymmat puldan, șol mana ýeter!
Kemsinemok! iller dünýäni görse,
Begenýän onlardan iki esse beter,
Säher turyp, görip bilsem ejemi,
Allahym başga zat islamok ýeter!
syratdakyñ terjimesi.
Ejeñiñ ýanynda biraz otyryp.
Màhirli gòzlerine bir doýyp garañ.
Dùnýe işlerini bir çete goýyp.
Ejesi barlarmyz ejeñiz aýañ.
Awtoryny bilemok
19
29
alma___
11.05.2024 10:32
Hemme zadyñ òz wagty geler, agladan aglar, gùldiren gùler, gòwùn ýykanlaryñ ģòwni ýykylar hasapsyz dùnýe ýokdyr ...unytma.
Òte gùýçli ynanma òte gùýçli sòýme, òte gùýçli umyt etme, sebàbi, ,,òte gùýçli"" seniñ òte ejizlàp ,òte kòsenmegiñe getirip biler.
Hiç ýalñyşmaýan adam, hiç zat etmeýàn adamdyr we dyrmyşda iñ uly ýalñyşlyk, òzini ýalñyşsyz hasaplamakdyr
19
66
alma___
09.05.2024 19:31
Saglyk bolsun
Gowa däl, gören-eşideniň,
Azdyrmasyn, gowylyk bolsun.
Bu đünýăde, bar zat ýalan,
İki bilen, saglyk bolsun.
Bar baýlygyň maşgalañdyr,
Nesliň uzap, çowluk bolsun.
Süýji jan, pula tapdyrmaz,
İIki bilen, saglyk bolsun.
Unutmalyň, dünýäň soñun,
Yagşylygymyz, endik bolsun.
Keselden, Hudaý gorasyn,
İki bilen, saglyk bolsun.
Saglyk özün, pula satmaz,
Näçe baýyk, beglik bolsun.
Sünüp ýatsaň, soran bolmaz,
İIki bilen, saglyk bolsun.
Kuwwat Yazmuhammedow
23
57
alma___
09.05.2024 06:32
Söýenlerin kagyz pula tapylmaz
Çaga bolup dünýā inen mahalyň,
Dakylan at, ýöne ýere dakylmaz.
Dünýede, her zadyň sebabi bardyr,
Wezipäň bolmasa, gapyň kakylımaz.
Hökümdar bolsa-da beýikler, begler.
Ölümiň öňünde boýny egiler
Duşman ýoluň ýapjak bolsa-da näler
Allaň saňa açan ýoly ýapylmaz.
Kösenen ýeriňde doganyň gelse,
Dost diýen ynsanyň dogan dek bilse,
Maşgalaň arkañda dik duran bolsa,
Kynçylykdan arkaň ýere ýykylmaz.
Agzy birdir duşmanlary ýykanlaň,
Az däl aýralykdan ömrün ýakanlar,
Wagt barka gadryny bil ýakynlaň,
Son Söýenleň kagyz pula tapylmaz.
Kuwwat Ýazmàmedow
17
37
alma___
08.05.2024 18:53
Jemleýji bòlùm.
Hiç kimiñ òine gaýdasy gelenokdy, arasynda maý tapyp, Humaý deň-
duşlaryna yüzlendi.
Men bir tapmaça aýdaýyn. Onuň haýsy şahyryň döredijiligine degişlidigini
bileniň baýragy..
Gumry orňa sözüni soňlatmady:
- Baýragy men beryän.
Oturanlar el çarpyp gülüşdiler.
-Lukmandan paý alsaň, derdiň dep bolar. Humaý, aýt goşgyny.
- Bu goşgy mundan ýedi ýyl ozal ýazyldy. Diňläň, belki onuň awtory size tanyşdyr.
«Başga ýer tapmadyk ýaly hamana,
Gumry guşum uçup barýar dumana.
Gygyrdym: «Niräsen, aýt, gumry guş,
Ah, gaýt, gumry guş gayt, gumry gus».
Humaý goşgyny aýdyp başlanyndan, Gumry oglanlary ýekän-yekän synlady.
Hemranyň ýüzüniň boz-ýaz bolandygyny ýeke Gumry däl, oturanlaryřň hemmesi
aňdy. Gurban gürrüňi çynyrgatdy.
– Walla, men aýdaýyn. Hemra, sen meni bagyşla, ýygralygyňdan ýaña, şunça
ýyllap yşk oduna közsüz köýeniň besdir.
Şu ýaşda yüregiňi açyp bilmeseň, maňa
rugsat ber, men aýdaýyn.
-Sen aýtmanyňda-da, bary düşnükli boldy.
Hemranyň sesini çykarman oturmagy
hemmeleri gyzyklandyrdy.
– Hemra şahyr bolup giden oguşýa.
Gumry, senem indi başga tarapa uçjak
bolma-da, gaýt yzyňa. Size-de toý tutma-
ga çen boldy.
-Şol birmahalky goşgyň yzyny men aýdyp bereýin diýip, Ylýas ýerinden
galdy. Men bu setirleri Hemra bolup
okayan. Mekdebimiziň göreldeli mugallymy bolsa-da, gelin-gyzlara gezek gelende, dili tutulýar munuň.
«Aýlar, günler şemal bolup,
Deñämizden ötdi, dünýäm.
Kesbimizden kemal tapyp,
Başlar göge yetdi, dünýäm.
Gumry guşam ganatlaryn
Yaýyp gitd, açdy ara,
Birmahalky döwri ýatlap,
Yürek-bagrym bolýar para».
Ylýasyň sözüni tamamlaryna mähet-
del, oglanlar Hemrany gabadylar.
- Sen-ä durşuna gömlüp ýatan zehin ekeniň.
Hemranyň henizem ýüzüni galdyryp bilmän oturyşydy.
Ara salym salman, oturanlar turmak bilen
boldular. Hemra-da ýerinden gobsundy. Onuň egninden basan Gurban
«otur> diýip, yşarat etdi. Hemra ýüzüni ýerden galdyryp bilman, kän oturdy. Gumry hemişeki endigine göra, ilki dil ýardy.
- Näme dymmaşak oýnaýasmy?
Hemra zordan dillendi:
- Yok, Gumry. Biziň ýüreklerimiz
sözleşyär, gözlerimiz gözleşýär.
Özüne mähir bilen bakyp duran
Hemranyň gözlerinden syçraýan uçgunlar ýüregine ýetende, Gumrynyň dili
tutuldy. Tüweleý ýaly bolup gelen söýgi
ony durşy bilen gaplap aldy. Gumrynyň
söýgi siline gark bolup barýandygyny
gören Hemranyň dili açyldy.
- Seniň yskyňda saýraýar bu diller,
Gumry guş!
soñy
Ogylsenem Taññyýewa.
24
100
alma___
08.05.2024 10:52
4 bòlùm
Ýaşlyk ýyllar şemal ýaly,
Ýüzüň öper, geçer gider,
Ýöne weli tagmasyna
Diýip bolmaz «öçer gider».
Hemra»,
Ol bu goşgyny ilkinji gezek okan yaly boldy. «Yeri, Hemra nirede, goşgy
nirede diýsene! Bujagaz haty-da belki,
Hemra ýazandyr», Ol beýnisine agram berýän pikirlerden daşlaşmak isleýän ýaly ellerini daldalatdy. Yöne olar bu mahal Gumryny terk ederli däldi. Gumry synpdaş
oglanlaryny ýatlap, hyýalynda olary birin-
birin göz öňüne getirdi. Şeýdip, olaryň haýsysynyň gözünde uçgun bardygyny
saýgarmak isledi. Yöne, barybir, hiç zatdan
baş çykaryp bilmän, uka gitdi.
Gutardyş synaglary dowründe Gumry
önki bälçikligini etse-de, oglanlaryň nazaryny sypdyrmazlyga çalyşýardy. Ol gözlerden özüne nähilidir bir mähir gözleyärdi. Sebäbi söýýän gözleriň garaýşynyň
has başga bolýandygyny onuň yüregi
syzýardy. Onuň bu halyna diňe Hemra düşünýärdi. Ýöne ol Gumra söyýändigini, haty özüniň ýazandygyny aýdyp bilenokdy. Gumryny gördügi, ýygralyk,
çekinjeňlik onuň sussuny basardy-da, gabagyny galdyryp hem bilmezdi.
Soň-soňlar hat Gumrynyñ ýadyndan cykdy. Talyplyk durmuşy, täze deň-
duşlar orta mekdebiňkiden düýpgöter başgady. Şonuň üçinem Gumrynyň bar
ünsi okuwdady. Şeýle aladaly günleriň
birinde yaňy okalgadan gelip, çaý içmäge
hyýallanan Gumrynyň bolýan otagynyń gapysy kakyldy. Deň-duşlarynyň biridir diýip güman eden Gumry oturan ýerin-
den: «Gapy agyk, giriberiň» diýdi. Gapy
ýuwaşlyk bilen açyldy. Aňyrdan gelen
birbada giribermäge ejap etdimi, nämemi, usullyk bilen otaga boýnuny uzatdy.
Jorasyna gözi düşen Humaý Gumra tarap gollaryny gerdi.
Bir şäherde bolsalaram, görüşmäge
elleri degmeýän joralar bu çak biri-birinden öň geplemäge, täzelikler bilen
tanyşdyrmaga howlugýardylar. Olaryň
gürrüni aýlanyp-dolanyp, ýene-de şol birmahalky hata syrygdy. Çünki ondan
bầri ençeme wagt geçendigine garamazdan, joralar her gezek duşuşanlarynda,
hökman şol Ihaty yatlayýardylar. Ony kimiň
yazandygy barada kelle döwýärdiler.
Her gezegem ol näbelliligine galýardy.
Gumry öz dünýäsi bilen başagaý bolup ýörşüne, söýgi diýilýän närsäniň
gapdalyndan nädip geçenini duýman galandygyna kemsinýärdi. Öz ýanyndan
joralarynyň bagtyna guwanardy. Käte
bolsa oýa batardy: «Deň-duşlarymyň
köpüsi maşgalaly, kåsi çagaly-çugaly.
Men bolsa, henizem ýeke. Näme üçin inçe duýga berlip bilmedimkäm? Näme
üçin söýgi meniň duşumdan sowlup geçdikä?
Azajyk üşükli bolan bolsam, «Gumry guşum» diýen ýigide, belki, sataşardym.
Indi şeýdip, ýeke galyberermikäm ýa-da
şol süýji duýgy meniňem dünýämi ýagtyldarmyka? ýumruk ýaly ýüregim näçe gürsüldese-de,
men ony duýmandyryn. Men söýginiň hut şol pursatdan başlanýandygyny
duýmandyryn. Ol öz ýanyndan hat ýazan
ýigidi yazgardy. Yz ýanyndanam: çyndan söýen bolsa, ol soñam aýdardy. Söyyän gözleriň garaýşam başga.
Men-åä henize çenli hiç kimde özüme üýtgeşik garaýşy duýmadym. Diýmek, ol ýigidiňem söýgüsi ýalandyr» diýip, özüni köşeşdirerdi. Bagtyň haçanam bolsa
- birwagt öz dünýäsini ýagtyltjakdygyna ynanýardy. Indi oňa ýüregi bilen garaşýardy. Şonda ýene näme üçindir onuň oýuna ilki bilen Hemra gelerdi.
Hemranyň henize çenli öýlenmän ýörşi-de
oňa geňdi. Göýä, ol kimdir birine garaşýan ýalydy.
Gumry lukmançylyk uniwesitetini tamamlap gelen badyna, deň-
duşlaryny myhmançylyga çagyrdy. Ol bu duşuşykdan köp zada garaşýardy.
Wagtyň geçendigine garamazdan, şu gün şol haty kimiň ýazandygyny anyklamak isleýärdi. Çünki ol indi birmahalky
garagol Gumry däldi.
Degişme-gülküler bilen başlanan oturylysyk uzaga gekdi. Yaşlaryň hiç
haýsynyň gaýdasy gelenokdy.
dowamy bar
23
87
alma___
07.05.2024 10:47
3 bòlùm
«Başga yer tapmadyk ýaly hamana,
Gumry guşum uçup barýar dumana.
Gygyrdym: «Nirä sen, aýt gumry guş,
Ah, gaýt, gumry gus, gaýt, gumry gus».
Şol pursat ol özüne Gumry guş diýyänleriň kimdigini añynda aylady.
«Gurban maňa mydama guşjagaz diýip ýüzlenýä. Yöne ol goşgy ýazyp bilenok ahyry. Onsoňam ol Şemşada hat ýazyp9 ýör. Meň bilen nä işi bar onsoň. Belki, başga biridir. Men barada beýdip, çyny
bilen aladalanýan kimkä? Men nirä uçup barýarkam?».
Humaý Gumryny uzak ýeke galdyrmady.
-A gyz, näme çete çekildiň, ýör, tans edeli-le.
Jan ýaly jorasyndan hemayat gözlän
Gumry sesini çykarman, elindäki bir bölejik kagyzy oňa uzatdy.
Humay aňk-taňk boldy:
- Bu näme gyz, nireden çykdy, kimberdi, kim ýazypdyr?
- Dursana, bir demde soragdan üstümi gömdüň. Men nä bileýin, kimiň
yazanyny, kimiň berenini.
-O nähili «Men näbileýin?!» Seň eliňe hat tutduranyň kimdigini bilmän, näme
işleýäň?!
- Tans edip ýörkäm, elim galtaşaýandyr diýip, güman etdim. Soň görsem, bölejik kagyz eken.
-Onsoň?
-Onsoňy-da şol.
Ulalman geçjek-le, gyz, sen. Şunun ýaly ýerde bir ulugyz çykanyňy biläýmelidä.
- Bilip bilmän, näme bolupdyr?!
Kim ýazsa, şol yazsyn-la. Näme, men onuň gumry guşymyşymmy? Niräk uçup
barýamyşym? Aslynda, nirä uçamda, oňa nämemiş?
Belki, ol seni söýýändir. Ýürek duýgusyny şeýdip duýdurasy gelendir.
Onuň kimdigini bilesiň gelenokmy?
-Ýok, kim bolsa, şol bolsun. Söýýäni çyny bolsa, adyny ýazardy-da. Oňa kellämizi agyrtmaly-da, ýör, tans edeli. Gör,nähili gowy saz.
Kimiň yazandygyny bileli-le bu haty. Bilesim gelip, içimi it ýyrtyp barýa.
Dogrudanam, söýgüsini gizläp bilýän kimkä? Belki, ony Hemra ýazandyr?! OI
neresse mydama-da seni görende, özüni
yitirýä. Näme gepleýäninem bilenok käte.
Onda näme onuň gözlerinde söýgi uçguny ýok.
-Ol hökmanmy näme?
-«Göz ýüregiň aýnasy» diýýärler ahyry.
– Yör onda, söýgüden ýaňa ýanyp
duran nazary gözläli.
- Yene sen özüňkini tutýaň. Aýtdym-a kim bolsa, şol bolsun diyip. Gaýraty çatsa,
gözüme seredip aýtsyn diýesi gelýän zadyny. Elbetde, kagyza hat çyrşamak aňsat. Ak kagyz hemme zady göteryär.
Islän zadyňy ýazybermeli.
Iki jora tans edýänlere garyșsalaram,
hersi öz ýanyndan assyrynlyk bilen oglan-
lary synlap başlady. «Uzyn Kerimmika ýa-da jüýkburun Ylýas? Belki-de, ol Annadyr?
Käte-käte onuň gyzlara otlukly seretmesi
bar-a. Hatyň eyesiniň Sapar bolaýmagam
ahmal»,. Gumry oglanlary näçe synlasada hiç kimiň gözünde aýratyn
mähiri aňlamady.
Gutardyş agşamyndan soň öylerine
gaýdyp barýan joralar ýene-de şol goşgyny
kimiň yazyp biljekdigi barada jedelleşdiler.
Ol haty kimiň ýazandygyna üns bermediksirän bolsa-da, hälki dörän düşnüksiz duýgy,
yüreginiň gürsüldisi indi Gumra rahatlyk
berenokdy. Şol nätanyş duýgy onuň kalbyny
gemrip başlady. Ol öz-özüne haýran galyp,
munuň näme üçin beýle bolýandygyna
düşünjek boldy. Indi ol gapdalyndan ýöräp
barýan Humaýy-da eşidenokdy.
Beýnisi gapma-garsylykly pikirlerden ýaňa ýarylaýyn diýýärdi. Gumry
jorasy bilen hoşlaşaryna mähetdel, ylgawyna öýlerine geldi-de, sessiz-üýnsüz
otaga girdi.
Gumry hasanaklap, öýe girende,
baldyzyna garaşyp yatan Jahan laňňa
ýerinden galdy. Ol pişik
basyşyny edip,
baldyzyrnyň otagynyň gapysyna bardy.
Onun bir zada birahat bolandygyny aňan
Jahan baldyzynyň özi dillenyänçä, hiç
zat soramazlygy yüregine düwdi. Sebabi
| Gumrynyň içinde syr saklamaýandygyna Jahan beletdi. Sonuň üçinem onuň
özüniň dillenerine garaşandan gowusy
ýokdy.Önräk Gumry ýadygärlik ýazgylary
üçin ýörite depder edinipdi. Ol hasyr-husur şony aldy-da, yeke-ýekeden hatlary deneşdirip başlady.
«Gumry, sen edil saýrak guşjagaz
ýaly şadyýan gyz. Men seniň mydama
şu durkuňy saklamagyňy arzuw edýärin.
Yyllaryň, wagtyň seniň daşky keşbiňe-de,
içki dünýäňe-de tagma bolmazlygyny
isleýän. Ýöne şahyrlar aýtmyşlaýyn, şu
setirlerem ýatdan salma.
Ýaşlyk yyllar şemal ýaly,
Ýüzüň öper, geçer gider,
Ýöne weli tagmasyna
Diýip bolmaz «öçer gider».
23
72
