11.04.2024 00:25

Şu gũnden başlap, durmuşyňyzyň her gũnũni, hepdesini we aýyny õñũnden meýilleşdirip başlañ. Ýandepderçe ýa-da bir kagyz alyñda, indiki ýigrimi dõrt sagadyñ dowamynda ãhli zerur amal etmeli işleriñiziñ sanawyny dũzũñ. Kellãñize tãze taglymlar geldigi, olary õñki sanawyñyzyñ yzyna tirkãñ.

* Braýan Treýsi

60

10.04.2024 18:29

Antiki döwürde hem adamlar sport bilen meşgullanypdyrlar. Platon döwletde ýaşlaryň taýýarlanylmagynda, döwlet adamy edilip ýetişmeginde sporta uly üns bermelidigini belläp geçipdir. B.e.öň 5000-nji ýyllarda “sumerler” tarapynda ilkinji sport bilen meşgullanmak işi ýola goýlupdyr.

Sport bilen meşgullanmak hem bedeni, hem-de aklyňy durlamaga, sazlamaga ýardam edýär. Yzygiderli sport bilen meşgullanmak saglyk ýagdaýyňyzyň gowulanmagyna, kesellemek howpunyň azalmagyna getirer. Günüň dowamynda azyndan 30 minut sport bilen meşgullanmak ýürek-damar keselleriniň 60% öňüni alýandygyny alymlar belläp geçdiler.

Häzirki wagtda dünýäniň birnäçe dilinde ulanylýan “Sport” sözi latynlaryň “di sport” sözünden gelip çykypdyr. Has takygy “Dis Portare” sözüniň gysgaldylmagy netijesinde biziň ulanýan “sport” sözümize öwrülendir. Dis Portare sözüniň manysy bolsa işden uzaklaşmak, dynç almak maksatly öwrenilen endik diýen manyny berýär. Boş wagtlaryňda dynç almak maksady bilen oýnalýan oýuna, öwrenen endigimize sport diýip bileris.

Sport bu belli bir şertlerde, düzgünlerde dynç almak, güýç sarp etmek bilen bagly bedeniňi terbiýelemekdir. Sport halklaryň, döwletleriň arasynda dostlugy, bilelikde iş ýöretmegi hem ýola goýýar.

182

10.04.2024 08:21

Heýkeltaraş Jason deCaires Taylor birnäçe ýyl bäri döreden heýkellerini deňiz düýbüne ýerleşdirýär.

Şeýlelikde, Meksikanyň Karib deňziniň kenaryndaky Kankun şäheriniň töweregindäki deňiz düýbünde suwasty muzeýi döredildi we häzirki wagtda muzeýde 450-den gowrak heýkel ýerleşýär.

2010-njy ýylyň noýabr aýynda suwda 8 metr aşakda ýerleşdirilen «Sessiz ewolýusiýa» atly eser köplerde gyzyklanma döredýär.

Jemi agramy 200 tonna bolan heýkeller 420 inedördül metr meýdany tutýar. Çylşyrymly gurluşy bolan merjen gaýalary bolsa köp jandarlaryň ýaşamagy, iýmitlenmegi we gizlenmegi üçin amatly şertleri hödürleýär.

Dünýäniň iň uly suwasty muzeýi adyna eýe bolan Kankun iki galereýadan ybarat. 8 metr çuňlukda ýerleşýän ilkinji galereýa çümüjilere we ýüzüjilere niýetlenilip döredildi.

4 metr çuňlukda ýerleşýän ikinji galereýa bolsa myhmanlara ýörite gaýyklarda synlamak üçin döredildi.

Mundan başga-da, birnäçe suwasty muzeýleri üçin eserler döreden Taylor «Biziň neslimiz 20 ýyldan bäri tiz ösýän tehnologik, medeni we geografik üýtgeşmelere şaýatlyk edýär. Şol pursatlary hem şu eserler bilen görkezmek isledim» diýip belleýär.

108

08.04.2024 20:41

Dünýäniň iň uly kitaphanasy hökmünde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizilen Kongres kitaphanasy ABŞ-nyň Waşington şäherinde ýerleşýär. 1800-nji ýylyň 24-nji aprelinde ilkinji okyjylaryna gapysyny giňden açan bu kitaphananyň binagäri Tomas Jeffersondyr. 3 sany binadan ybarat bolan kitaphanada millionlarça kitap, film, wideo, ses ýazgylary, suratlar, gazetler, kartalar we golýazmalar bar.

1350 kilometr kitap tekjesi bolan kitaphanada 3000-den gowrak işgär zähmet çekýär. Kongres kitaphanasynda 470-e golaý dilde 33 milliondan gowrak kitap ýerleşdirilendir.

131

08.04.2024 14:32

Braziliýaly zoologlar ýabany tebigatda pişikleriň täze görnüşleriniň bardygyny ýüze çykardylar. Ylmy dilde «Leopardus tigrinus» diýlip atlandyrylýan, daşky görnüşi boýunça gaplaňa meňzeş bu pişiklere Braziliýanyň tokaýlyklarynda, And daglarynda, Merkezi Afrikada duşmak mümkin. Daşky görnüşiniň owadanlygy bilen alymlaryň ünsüni özüne çeken bu pişikleriň agramy bary-ýogy 1,5 kilograma (käbirleri 3 kilograma çenli) barabardyr. Olaryň bedeniniň ululygy 35 — 60 santimetr töweregidir. Bu pişikler guşlar, ýumurtgalar we maýdajyk süýdemdirijiler bilen iýmitlenýärler.

54

07.04.2024 16:09

🔸 Detektiw — başdan geçirmeler we agtaryp-tapyş mazmunly eserler.

🔸 Triller — garaşylmadyk wakalardan doly, alada ýa-da gorky duýgusyny dõredýãn eserler.

🔸 Fentezi — hyýaly-fantastiki eserleriñ bir görnüşi bolup, munda mifologiki, rowaýaty we erteki kysmy janly-jandarlar ýazyjylar tarapyndan tãzeçe işlenip, beýan edilýãr.

🔸 Memuar — şaýat bolnan ýatlama ýazgylar.

🔸 Horror — gorkunç, elhenç wakalary teswirleýãn eserler.

🔸 Mistika — ynsan bilen gaýyp ãlemiñ arasyndaky syrly baglanyşygy we gatnaşygy baradaky eserler.

159

30.03.2024 20:50

Neden insan insanı sığlaştırır? Neden hayallerine hayal katmaz da kesik atar?

Sanırım onların hayal edip yapamadığı şeyleri yaparız, yaşamadığı şeyleri yaşarız ve uçamadıkları gökyüzüne uçarız da özgür oluruz diye korkuyorlar. Belki de yalnız kalmamızdan korkuyorlardır. Çünkü bir insan ne zaman yalnız kalır da düşünmeye başlarsa, yaşam dediğimiz şeyin tam olarak keyfine varmaya başlar. Ve bence ancak yalnız kalmaya cüret edip düşünmeyi seçen insan, gerçek bir insan olmayı hak ediyor...

21

29.03.2024 09:56

🔹 Ýalňyşmakdan ätiýaç edip, tutumly işiň başyna barmazlyk — hasam uly ýalňyşlyk.

🔹 Adam özüniň ynsanlyk borjuny duýup, ony berjaý edip bilende adamdyr.

🔹 Biziň belentlikde hut daglara meňzäsimiz gelýär. Emma daglaram öz-özünden şol derejä eýe bolaýanoklar. Olar agraslygy, sahylygy, giňligi we päkize gözelligi üçin hut şol derejä eýedir.

🔹 Başarmajak käriňe baş goşmak töwekgelligi aňlatmaýar.

🔹 Ertiriňem ertiriniň bardygy göwnümizi aldamaga gowy tutaryk bolýar.

🔹 Durmuşda islendik işe badyhowalyk bilen däl-de, başarjaňlyk bilen çemeleşmek, ymtylmak üstünlige getirýär.

Uzukjemal ATAÝEWA

78

28.03.2024 21:26

Adamzat durmuşynda müňlerçe ýyl mundan ozal, deňizde ýüzmek we munuň üçin bolsa suwa çümmeýän haýsydyr bir zady oýlap tapmak pikiri döräpdir. Ilkibaşda agaç bölekleriň, agaç çelekleriň, tagtanyň hem-de çişirilen derileriň üstünde ýüzüp görýärler, emma ol uzak wagtlyk bolmaýar.

Ikinji gäminiň haçan, nirede oýlanyp tapylandygy barada dürlüçe maglumatlar bolup, esasy maglumatlarda onuň Müsürde peýda bolandygy bellenilýär. Nil derýasynyň ilkinji gämi gatnawly derýa bolandygy çaklanylýar. Müsürde ilkinji gämiler söwda maksatly döredilýär. Ol ýük arabasyna garanyňda, ýurduň ykdysady durmuşynda has peýdaly bolupdyr. Ilkinji gämiler orak şekilli bolup, Müsürde tokaý az bolandygy sebäpli, onuň gurluşygynda papirus ulanylýar hem-de daşy sim bilen berkidilýär. Ilkinji ýelken adaty haýwan derisi bolup, gaýykçy ony eli bilen tutup, hemişe ýeliň ugruna gönükdirmeli bolýar.

Wagtyň geçmegi bilen finikiýalylardan kedr agajynyň getirilmegi bilen gämi gurluşygynda agaç ulanylyp başlanýar. Takmynan 4600 ýyl ozal gämilerde bogaldak (ýelkeni berkitmek üçin dik goýulýan beýik agaç sütün) peýda bolýar we ol häzirki wagtda hem ulanylýar. Bogaldak gäminiň ýöremegini aňsatlaşdyrýar. Şol döwürde ilkinji gönüburçly ýelken peýda bolýar, ýöne ol gäminiň hereketi üçin ygtybarsyz hasaplanýar. Şeýlelik bilen, şol döwürler gämini hereketlendirmekde eli kürekli gaýykçylaryň güýjünden peýdalanmaly bolýar. Gäminiň iň ýokary tizligi sagatda 12 kilometre ýetýär.

5 müň ýyl ozal deňiz söwdasynyň ösmegi bilen finikiýalylar gämi gurup başlaýarlar. Tagtalar bilen örtülen gaty gapyrgalary merkezdäki bir agaja berkidýärler. Olar muny haýwanlaryň oňurga birleşýän süňklerinden nusga almak arkaly ýasaýarlar. Finikiýalylaryň bu taslamasy şu günki güne çenli dowam edýär.

Wagtyň geçmegi bilen Portugaliýada, Is- paniýada, soňra Angliýada, Gollandiýada, Fransiyada we beýleki ýurtlarda gämi gurlu- şygy ösdürilip başlanýar.

Ilkinji gämiler agaçdan bolup, ilkinji demir gämi 1789-njy ýylda, ilkinji demir deňiz gämisi 1843-nji ýylda gurulýar.

97

27.03.2024 07:07

Yalnız çıktığınız yolculuklar zordur. Ama yalnızlığınıza eşlik edecek insan bulmak daha da zordur. Çok az kişiyle hem birlikte hem yalnız kalabilir insan...

63