flowers_
19.09.2024 13:08

Wagt bilen gelin.

...Şol diýip
Ýüz ýigit düşüpdi yşka,
Gyz bolsa birine beripdi göwün.
Toýda
Tutuş oba gülüpdi... Ýöne
Togsan dokuz ýigit
Aglapdam şo gün...

Şeýdip oba gyzy bolupdy gelin...
...Gelinlik has beter artdyrdy görkün.
Goşa egni göýä terezi kimin
Üstünde deň saklap gözellik ýükün,

Görk bilen Akyly ölçeýän ýaly
Des-deň bolup durdy (Kän-kän eginler
Taý getirip bilmän şol iki ýüki,
Ýeňil tarapyna bökýar kä günler).

Ýaşyl ketenili dim-dik eginler,
Keteniň üstünden gögerçin gyňaç –
Şowurdap işikden toýa geçende,
Eneler diýerdi: «Şuň ýaly agaç,
Gök ýaprakly agaç, saýaly agaç
Meniň balama-da salsyn-da saýa!»
Ol bolsa ýuwaşja ýylgyrýandyr-da,
Uz basyp barýandyr
Toý tutýan jaýa.

«Öwülýän-ow»... diýip gark bolmaz
oýa.
Gümradyr öz küýi, öz işi bilen.
(Oň bilen müň kişi gümradyr welin,
Ol gümradyr diňe
Bir kişi bilen...)


Biri iliň-günüň alkyşy bilen
Garramajak bolsa, şol sona gelin
Garramaly däldi. Emma elli güýz
Oňa elli ýerden urupdyr elin.

Kakypdyr ýapragyn, döküpdir gülün.
Diňe gözlerinden çen etdim gelni.
...Seniň häsiýetiňe belet men, Wagt,
Ýöne Senden bir zat sorasym geldi:
Teý bolmanda,
Käte,
Şuň ýaly gelni
Gorap bileňokmy ýel-guzdan, posdan?
Näme üçin Saňa Gözellik bolsun,
Ha Bedroýlyk bolsun – hemmesi
des-deň?

– Des-deň däldir!
(Güňlenç seslendi Wagt):
Men hem Gözelligiň aşygy, ogul.
Ýöne... borjum şeýle...


Wagtyň gözünden
Ýere tütäp gaçdy bir tokga nogul.
Ýalançy nogulmy?
Ýa çynçy nogul?
Çynçy! Ýalançy zat tütärmi eýsem.
...Sen hem-ä talaýaň,
hemem lowlaýaň...
Jellatmyň, şahyrmyň –
Aýtsana, kim Sen?

Kerim Gurbannepesow.

15
95
flowers_
07.09.2024 02:16

Öñüm tümlik...

Öñüm tümlük,
Ýöne umytlam ýagty,
Çümüp barýan, çäksiz Arzuw-hyýala,
Hasaply ömüriñ, bihasap wagty,
Lezzetini duýýar, göwün-pyýala,

Şekim ýok, şübhäm ýok, ajy hakykat,
Geleninde garşy aljak şat bolup,
Bir pursatlyk gülkä beren ömrümi,
Uzak wagtlyk ýaşar ýaly ýatlanyp,

Güý:z geldi,
Barha gysgaldy ömür,
Habaryn ýetirýär sowujak şemal,
Bag:t gözläp, gussa batan gözümden,
Akýan gözýaşlaryñ lezzetini al.

Ýylgyrýan haçanda deñimden geçse,
Sabyrsyz ýigitler, nowjuwan gyzlar.
Düýn beren sowalym,
Ertire garap,
Jogabyny görýär, görmejek gözler.

Remezan Mämetgurbanow.

12
53
flowers_
06.09.2024 11:04

Dünýä edebiýatynyň meşhur şahsyýetleriniň degişmelerinden.

1832-nji ýylda ýaş Juzeppe Werdi Milanyň konserwatoriýasyna okuwa girmekçi bolupdyr. Synagda ol öz düzen sazlaryny görkezipdir, roýalda oýnapdyr. Emma oňa «Konserwatoriýadan umydyňyzy üzüň, şäher sazandalarynyň arasyndan halypa gözleniň» diýip aýdypdyrlar.

Birnäçe ýyldan şol konserwatoriýa özüne Juzeppe Werdiniň adyny dakmak ugrunda göreşipdir.

 

***

Bir gün beýik grek matematigi Ewklidiň mugallumi ondan sorapdyr:

— Seniň üçin iki sany bitin alma gowumy ýa-da dört sany ýarty?

— Dört sany ýarty alma.

— Näme üçin? Olaryň tapawudy ýok ahyryn — diýip, halypasy aýdypdyr.

— Tapawudy bar — diýip geljekki beýik matematik jogap beripdir. Iki sany bitin alma alsam, men olaryň içinde gurçuk baryny-ýoguny bilmerin.

 

***

Mark Twen ýaş wagty Wirjiniýa Sitide habarçy bolup işleýän eken. Bir gün billýardda bir nätanyş onuň bilen ýarym dollara jedel edipdir. Özi-de çep elinde oýnajagyny aýdypdyr. Oýunda özünden öňe geçýän bolmansoň, Twen nätanyşyň «gözüne görkezeýin» diýip «Bolýar» biýipdir. Emma Twen birinji oýunda utulupdyr. Gahary gelen Mark Twen onuň sag elinde hem bilen oýnamagyny talap edipdir. Onda nätanyş «Sag elimde oýnap bilemok, men çepbekeý» diýipdir.

 

***

Bütindünýä dartyş kanunyny açan Isaak Nýuton lordlar palatasynyň agzasy eken. Ol hemme ýygnaklara kemini goýman gatnaşýan eken. Ýöne ýyllaryň dowamynda bir gezek hem çykyş etmändir. Günleriň birinde ol ýerinden turup, söz sorapdyr. Hemmeler bu beýik şahsyýetiň diýjek nutugyna seslerini çykarman garaşypdyrlar. Zalda dym-dyrslyk emele gelipdir.

Nýuton öz çykyşyna başlapdyr:«Jenaplar! Men sizden haýyş edýärin, penjiräni ýapyň. Bolmasa men sowuklaryn». Bolany. Bu onuň birinji we iň soňky çykyşy bolupdyr.

 

***

Aleksandr Dýumanyň «Üç muşketýoryny» gazetlerde çap edilýän eken. Olar ýazyjynyň işiniň her setirine töleýän ekenler. Dýuma köpräk hak almak üçin, Atosa bir hyzmatkär oýlap tapypdyr. Ol «hawwa» ýa-da «ýok» diýip gürleýän eken. Ýazyjy «Üç muşketýor. Ýigrimi ýyldan soň» eserini ýazanda, onuň her sözüne töläp başlapdyrlar. Onda Atosyň hyzmatkäri dyngysyz gürläp başlapdyr.

 

***

Beýik fransuz ýazyjysy Gi de Mopossan ir döwürlerde bir ministrlikde ýönekeý işgär bolup işläpdir. Kän ýyl geçenden soň, arhiwden onuň adyna ýazylan häsiýetnama tapylypdyr. «Örän oňat işgär, ýöne, erbet ýazýar».

 

***

Bernard Şou örän hor adam eken. Bir gün semiz biri oňa: «Size seredip, siziň maşgalaňyz açlyk çekýär diýse boljak» — diýipdir. «Size seretseň welin, şol betbagytçylygyň sebäbini görse boljak» — diýip, ol jogap beripdir.

21
176
flowers_
05.09.2024 11:09

Kemsinme, ezizim…

Söýgi köýnek ýaly geýilýän däldir...
Kemsinme, ezizim,
Kemsinme asla,
Geýýän geýimleriň sadalygyna.
Seni söýgim bilen bagryma basýan,
Melul men gözleriň jadylygyna.

Kemsinme, ezizim, durmuşda häli
Meň kärim utulmak,
Utup bilemok.
Hem käbir işewür adamlar ýaly,
Arzan alyp, gymmat satyp bilemok.

Kemsinme, ezizim, berme gama ýan,
Ir-giç seniň sargydyňy bitirin.
Häzir men bergimi üzmäge barýan,
Soň saňa köýneklik mata getirin.

Maňlaýdan der saçyp,
Dilden dür saçyp,
Işleýärin, baýlygym ýok, pulum ýok.
Ýöne men bir zady aýdaýyn açyk:
Meniň senden başga söýýän gülüm ýok.

Men seni söýýärin,
Söýýärin, ýöne
Söýgi köýnek ýaly geýilýän däldir.
Geýnüwli gelinler, Aý dek gelinler,
Belki, seniň ýaly söýülýän däldir.

Jumanazar ANNAORAZOW.

15
74
flowers_
04.09.2024 08:54

PÄHIM BOSSANY.


Eger bir akylly adam ýalan sözlese, ony uzak wagtlap özi hem unudyp bilmez.

* * *

Kim öz nebsine ýalançylygy öwretse, ol dogruçylyň dogry sözüne hem ynanmaz.

* * *

Jomart malyny halal ýol bilen gazanan we ony hakyky berilmeli ýerine sarp eden kişidir.

* * *

Söz aýdyjy tagallasyna görä ornuny tapar, gylyç – gylyç salyjynyň güýjüne görä keser.

* * *

Akylly akyly bilen, ýolbars güýji bilen.

* * *

Ähli zat akyla mätäçdir. Akyl tejribä mätäçdir.

* * *

Akylly özüniň arzuw-islegleriniň uýanyna erk edip bilýän kişidir.

* * *

Akyl bilen tejribe biri-birine ýardam etmekde, göýä, suw bilen toprak ýalydyr. Eger olaryň birden-biri bolmasa, onda biriniň ýeke özüniň ýerden ösümlik çykarmaga güýji ýetmez.

* * *

Diňe öz garaýşyna esaslanýanyň pikiri dogry bolmaz.

* * *

Edepleriň iň gowusy, eýesiniň öwünmedik edebidir.

* * *

Adamyň gözleri onuň kalbynyň salgysydyr.

* * *

Ýagşy niýet edilmeli işleriň ýarysydyr.

* * *

Gaharlanmaýan adamyň mydam pikiri durudyr. Adam gaharly wagty oýlanman, diline gelen sözi aýdar.

Toplan Döwran DURDYÝEW.

26
116
flowers_
03.09.2024 22:13

Dünýädäki iň lezzetli iýmit suratlary


“Pink Lady Food Photographer 2024” surat bäsleşiginiň ýeňijileri çap edildi.



Dünýädäki iň lezzetli iýmit suratlary.

Pink Lady® Food Photographer” bäsleşiginiň esasy baýragy hytaýly suratçy Zhonghua Yangangyň “Gyzyl noýba pastasy toplary” baýragyna mynasyp boldy.


ZHONGHUA YANG / Pink Lady® Iýmit POTY 2024



Kategoriýa "Täsir ediji" | "Saklanan saryýagyz" - Matteo Alberti, Japanaponiýa


Kategoriýa "Kulinar stilisti" | “Rhubarb Love Puzzle” - Barbora Baretich, Angliýa


Kategoriýa "Ekin kremi" | "Çeçen möwsümi" - Tailai O'Brien, Awstraliýa


Öň neşir edilen kategoriýa | "Bir gorçisa isleýärsiňizmi?" - Surat: Maks Jowitt, dizaýny: Rosie Fransuz, Angliýa


Kategoriýa “Hasyl öýüne getiriň” | “Meýdanda bir gün” - Natnatcha Chaturapitamorn, Taýland


Kategoriýa "Hereketdäki önümler" | “Tüwi dänelerini zyňmak” - Kişore Das, Hindistan


Tortlar" kategoriýasy | "Tort ýagyşy" - Surat: Ming Tang-Ewans, dizaýny: Tarunima Sinha, Angliýa

Kategoriýa "Satylýan önümler" | "Daýhanlar miwelerini görkezýärler" - Azim Han Ronni, Fransiýa


Youngaş suratçy (12 ýaşa çenli)” kategoriýasy | "Arynyň ertirlik nahary" - William Dewhurst, Angliýa


WILLIAM DEWHURST / Pink Lady® Iýmit POTY 2024

22
112
flowers_
03.09.2024 18:58
Dünýe barada.


«Çüýrük dünýe!» diýýärler.
Bu niçiksi çüýrük sen?
Ýaşmagyňy sypyr-da,
Bir baksana bärik sen.


Syrdy Dünýe ýaşmagyn.
Tegelek ýüz açyldy.
Alkymdan nur saçylsa,
Dodakdan bal saçyldy.


Gözüm gamaşyp gitdi.
Ýüzüniň ýalkymyndan.
Sypadym maňlaýyndan,
Ysgadym alkymyndan.


«Çüýrük dünýe!» diýýärler.
Beýle-de çüýrük bormy?
Çüýrügi ysgap bormy?
Çüýrügi sorup bormy?


Gül ekeni durşuna!
Bal ekeni durşuna!
...Hemmämizi hopba edip
Öz togalak gerşine,



Ölçäp kimiň Ýalana,
Çyna şärikligini,
Dünýäň özi seçip barýar.
Kimiň çuýrükligini.



Kerim Gurbannepesow
24
217
flowers_
01.09.2024 01:09

“A”

Ilkinji mugallymym

Nurýagdy Agaýewe.




35-nji ýyl. Sentýabryň 1-i.

Güýzüň ilki güni. Iň ajap pasyl.

Ýadymdan çykanok henize çenli,

Soňky deme çenli çykmazam asyl.



Mekdebiň deregne – kiçijik kepbe,

Partanyň deregne – ýasama stol.

Her stol başynda – dört sany çaga,

(Käbirinde bäş hem bolmagy ahmal)

Her çagaň elinde –

Ýönekeý galam,

Her çagaň öňünde –

Suratly «Harplyk».

Göýä özümiz hem harplaň oňünde

Düzülşip oturan düşnüksiz-harpdyk.



Harp bizi tananok, biz bolsa harpy,

Harp bize seredýär, biz bolsa harpa...

Onýança-da birden garaja kepbäň

Gyzylja gapysy açyldy jarka.



Ätledi gapydan bir uly adam.

(Ýaşyny hasaplap otursam indi,

Uly bolup görnen şol uly adam

On ýedä-de ýetmän ekeni şindi).



«Salam!» diýip, ýüzümize seretdi.

Biz bolsa hiç zady görmedik çaga,

Ne-hä jogap berdik, ne-de gozgandyk.

Göýä bakan ýaly ullakan daga,

Hemmämiz aňkaryp ýüzüne bakdyk.

(Ýyljyraklap bize seredýär olam).

Öňümizde bolsa –

Suratly «Harplyk».

Ýene-de üç depder,

Ýene bir galam...



Ilkinji salamy şondan öwrendik.

Salamy ozalam bilýärdik weli,

Salam diýen sözüň uly manysyn

Ilki öwredipdi mugallym dili.



Ilkinji edebi şondan öwrendik.

Edebi ozalam bilýärdik weli,
Edep diýen zadyň uly manysyn

Has aýdyň edipdi mugallym dili.



Ilkinji «A» harpyn şondan öwrendik.

«A» harpyn ozalam bilýärdik weli,

«A» diýen harpdan soň «B»-niň bardygyn

Ilki owredipdi mugallym dili.



Watanyň başyna iş düşen güni,

Moskwaň üstüne çekende bulut –

Biz üçin ilkinji boluşy ýaly,

Ýene-de gitdi ol ilkinji bolup.



Gidişi, gidişi –

Gelmedi gaýdyp...

Ýaşyny hasaplap otursam indi,

Onunjy klasly Nazar oglumyň

Ýaşyna-da ýetmän ekeni şindi...




Öwrenmeliň ähli talyplatyny we okuwçylaryny ýetip gelen "Bilimler we talyp ýaşlar" güni bilen gutlaýaryn!
Şowlulyk arzuw edýän!📝

26
369
flowers_
22.08.2024 17:27

Matematikanyň Esasy Adalgalary.




Argument

-latynlaryň

“Argumentum”

sözünden gelip çykyp

“nyşan”, “belgi”

diýen manyny berýär.
Funksiýanyň argumenti diýen adalgany ilkinji gezek 1862-nji ýylda

K.Neýman

ulanypdyr.


Gipetenuza

-grek

“hypothenuza”

sözi bolup,

“çekilen”, “dartylan”

diýmekdir.


Diagonal

-grek

“dia” –  “üstünden” we “goniýa” – “burç”

diýen sozleriň utgaşdyrmalaryndan alnyp,

burçdan burça gitýän

diýmegi aňlatýar.


Diametr

-grek

“diametros”

sözünden gelip çykyp,

in, inli, giňlik, keseleýin

diýmekdir.


Mediana

-

orta

diýmegi aňladýan

“medium”

diýen latyn sözünden gelip çykýar.


Katet

-grekleriň

“katetos”

sözünden gelip çykyp,

dik

diýmegi aňladýar. Orta asyrlarda katet diýip, göniburçly üçburçlugyň beýikligine aýdypdyrlar. 


Perimetr

-grekleriň

“peri” (töwerek) we “metreo” (ölçeýärin)

diýen sözlerinden gelip çykyp,

töweregi ölçeýärin

diýmegi aňladýar.


Diskriminant

-

“diserminre”

diýen latyn sözünden gelip çykyp,

tapawutlandyryjy

diýmekdir.


Differensial

-

“differentiýa”

diýen latyn sözünden gelip çykyp,

tapawut

diýmekdir.


Integral

-latynlaryň

Irrassional

-

“irrationalis”

diýen latyn sözünden gelip çykyp,

oýlanşyksyz, akyl ýetirerliksiz, esaslandyrylmadyk

diýen manyny berýär.


Sinus

-latyn

“sinus”

diýen sözünden gelip çykmak bilen

güberçeklik

diýmekdir.



Kosinus

-

“complementi’’ –“goşmaça’’ we “sinus”

diýen latyn sözleriniň  gysgaldylan görnüşi bolup,

sinusyň üstüni ýetirmek, goşmaça sinus

diýmekdir. Bu adalgany iňlis matematigi we astranomy

Genter

1620-nji ýylda girizýär.



Kotanges

-

“complamenti tangens”–“goşmaça tangens”

diýen latyn sözünüň gysgaldylan görnüşi. Bu adalgany ilkinji bolup

Genter

girizýär.



Logarifm

-

“logos” (gatnaşyk) we “arithmos”

( san) diýen grek sözlerinden gelip  çykyp,

gatnaşygy ölçeyän san

diýmekdir. Bu adalgany ilkinji gezek şotlandiýaly matematik

Jon Neper

(1550-1617) ulanypdyr.

Taýýarlan: Aýgül Balowa.
20
42
flowers_
22.08.2024 17:06
Zenanlara.

Gyz ýüregi näzik bolar diýýärler,
Emma beýnisini aňlamak - da kyn.
Diýjegiň kelläňde üç gezek aýlap,
Diýýäýmeseň ters düşünmegi mümkin.

Gahar edip bir söz ýalňyş sözleseň,
Ol sözi on sany tarapa çeker.
Elmydama süýji bolmaz dilleri,
Käte şerebesin dilinden döker.

Kelläňe gelmejek many çykarar,
Ýalňyşlykda diýen sözüň yzyndan.
Öýlenen bolsaňa işiň gaýtdygy,
Gaharyny çykarar ogul - gyzyňdan.

Tüweleme ýatkeşligem güýçlidir,
Degen bolsaň bir söz bilen göwnüne.
Sähel düşünşmezlik bolsa arada,
Diýen sözleň ýatdan çykmaz ömrüne.

Göwnüňize almaň mährem zenanlar,
Siz hakdaky dogry aýdan zadymy.
Sähelçe sözünden kemçilik gözläp,
Haýyşt almaň ýigitleriň badyny.


Döwlet Garaýew.
20
52