Dowvvran
05.12.2022 19:32
Arzymy eşitgil, eý, söwer ýarym:
Günbe-günden derdim beter, Hatyja!
Yşkyňda galmady namysym, arym,
Munça jebr eýlediň, ýeter, Hatyja!
Men seniň yşkyňdan gelip men dada,
Gel, jebr etme indi mundan zyýada,
Gözleriň ogşaýdyr mysal jellada,
Müjgän tygyň jandan öter, Hatyja!
Takat ýok, görmesem gara gözüňi,
Dünýä hyrajyna bermen özüňi,
Perde tartyp dolamagyn ýüzüňi,
Gel, indi nykabyň göter, Hatyja!
Arzy-halym aýtdym, dessan baglaýyp,
Şat bolmadym, senden köňül çaglaýyp,
Gije-gündiz pyrakyňda aglaýyp,
Bir gün ahym seni tutar, Hatyja!
Günbe-günden artdy ahy-efganym,
Eşitgil arzymy, näzli soltanym,
Simap dek bikarar tende bu janym,
Gaýgyly hesretden gutar, Hatyja!
Bu dünýä gelenler gonup-geçendir.
Niçe aşyk arzuw bile geçendir,
Ölüm şerbetinden barça içendir,
Haçan waslyň bize ýeter, Hatyja!
Seýdi diýer, bal-şekerdir dilleriň,
Guçmana ýaraşar näzik billeriň,
Wagty ýetse, solar täze gülleriň,
Biraz soňra wagty öter, Hatyja!
9
61
Dowvvran
30.11.2022 17:34
Azady:
— Paş eýle syryňny, saklama pinhan,
Emma ki sözümden çykmagyl, oglum!
Günde ýüz köý geler, geçer bu başa,
Agyrtma, sözümi ýykmagyl, oglum.
Magtymguly:
— Utanardym, syrym paş eýlemezdim,
Paş ederin, habar alsaň, Azadym!
Ýüz köý geler, geçer her gün bu başa,
Köňül istär, sapar kylsak, Azadym.
— Jepa urma özüň, goýma watany,
Arzuwlama hany, begi, soltany.
Besdir bize ol taňrynyň bereni,
Azdyrma köňlüňni, gitmegil, oglum.
— Gidenmiz ýok alty bile, bäş bile,
Seýran etsek niçe deňi-duş bile,
Meger, gitsek, halkyň köňli hoş bola,
Köňül galkar, karar etmez, Azadym.
— Bilgeşleýin özüň nirä atar sen?
Niçik işdir, muny beýle tutar sen?
Diýgil ahyr: kimiň bile gider sen?
Dem tartyp, her ýana
bakmagyl, oglum.
— Jylawdary bolam Ýazyrhan piriň,
Köňül guşy perwaz urar pakyryň...
Bu gün niçe gündür, aglaşar iliň,
Şat eýle köňlümi, goýber, Azadym.
— Werzişiň ýok, ýaş sen,
gidebilmer sen,
Şöwür bar, şowhun bar,
çydabilmer sen,
Her işe baş goşup, edebilmer sen,
Gitmeklik ýagdaýyn etmegil, oglum.
— Kişi sözlemeýen, syry paş olmaz,
Ýagşydan, ýamandan aňlan ýaş olmaz,
Şu gez ibermesin, köňlüm hoş olmaz,
Raýymyz gaýtarma, goýber, Azadym.
— Bizi beýle niçik terk edesiň bar?
Bu ýol beýhudadyr, sen gidesiň bar,
Gel gitmegil, oglum, çoh terhosym bar,
Gaýgy-harajata batmagyl, oglum.
— Kalbyma giripdir gitmek höwesi,
Ýene bizden bolar halkyň tamasy,
Köňlüm narow etme, kylma terhosy,
Bir sapar işidir, goýber, Azadym.
— Azady diýr, bile sapa süreli,
Eýsem ibereli, synap göreli,
«Ämin» diý, tur, oglum, pata bereli,
Bir taňry ýar olsun saňa, git, oglum!
— Magtymguly aýdar,
galmyşam çohdan
Köňül talwas urar, gezer yrakdan,
Her ýerde saglygym iste ol hakdan,
Doga kylyp, haka ýalbar, Azadym!
19
60
Dowvvran
29.11.2022 19:38
Çagakak «Aglamak utanç!» diýdiler.
Jahylkak «Aldamak utanç!» diýdiler.
Şeýdip endik etdik aglamazlyga.
Şeýdip endik etdik aldamazlyga.
Diýdiler: «Köplükde gägirmek aýyp».
Diýdiler: «Köçede sygyrmak aýyp».
Diýdiler: «Meýlisde geçmäkäň töre,
Hakyň barmy? Törüň özünden sora!»
Ýene-de diýdiler: «Ulalyp ýaşyň,
Garaja gyl bilen basyrlar döşüň».
«Döşüňe bitýänçä şol gyl – diýdiler.
Günäňi geçerler, ogul!» diýdiler.
«Döşüňe bitensoň şol gyl – diýdiler,
Döşüňe mynasyp bolgul!» diýdiler.
Diýdiler: «Dünýäde nämedir gyt zat?»
Üç gezek diýdiler: «Ussat! Ussat! Ussat!»
«Näçe gyt bolsa-da ussat – diýdiler,
Çyn şägirt
ondanam gyt zat!» diýdiler.
«Öwrenip ilkinji harpy – diýdiler,
Gomalar şägirdiň galpy!» diýdiler.
«Galp şägirtden boluň hüşgär!»
«Emer-de,
emjegňi dişlär!» diýdiler.
Ýene-de diýdiler: «Ulamy-kiçä,
Öljegňi bilseň-de, ýalbarma kişä!»
«Diňe bir adama ýalbar!» diýdiler.
Onuňam adyna dilber diýdiler.
«Aýyp däl näzini çekmek – diýdiler,
Näzden ýüzün sowan – akmak!» diýdiler.
«Ýene iki merde ýalbarmak bolar –
Diýdiler – ene hem atadyr olar».
«Ataňa ýalbarsaň – galkynar ruhy».
«Eneňe ýalbarsaň – kemeler ahy»,
«Kim etse şolara tagzym – diýdiler,
Işi rowaç, ýaşy uzyn!» diýdiler.
...Ene kän edepleň tutdular adyn.
Diýdiler: «Gabanma özgäň şöhratyn!»
«Gabanma zehiniň ezelligini!»
«Gabanma öz joraň gözelligini!»
«Gabanma öz äriň gerçekligini!»
«Gabanma öz gelniň alçaklygyny!.
Ne näzlerin, ne-de sözlerin gaban,
Diňe oýnaklatsa...
gözlerin gaban!»
Diýdiler: «Erkekden belentdir aýal!»
«O nämüçin?» diýip berdiler sowal.
Jogabyn berdiler: «Gutaryp ömrüň,
Ýagty dünýä bilen hoşlaşsaň bir gün –
Aýal
är ojagyn saklar – diýdiler,
Söýgiňi müň kerem haklar!» diýdiler.
«Çagalaryn iýdir, geýdir – diýdiler,
Şeýdip ýaş ömrüni köýdir!» diýdiler.
«Emma beýdip bilmez erkek – diýdiler,
Bu babatda pesdir entek!» diýdiler.
«Altmyşdan, ýetmişden geçse-de saly,
Gözlerin ýumdumy eziz aýaly –
Ýatdan çykyp wepa, ygrar – diýdiler,
Ikinjiň gözlegne ylgar!» diýdiler.
...Diýdiler, diýdiler, diýdiler kän zat.
Käbirisi aňsat. Köpüsi kyn zat.
Aňsadyn – hemmeler başar – diýdiler,
Kynyn başarmakda iş bar – diýdiler.
Kyn hem bolsa,
Şudur wesýet – diýdiler.
Diňe kyn zat –
Şol mukaddes! – diýdiler.
* * *
Gum hem özi üçin hasyl berenok,
Suw hem özi üçin berenok tagty.
Bulut hem öz-özün ýuwundyranok,
Gün hem özi üçin saçanok ýagty.
Hemmesiniň aladasy-gaýgysy –
Biri-biriniň bagty.
Hemmesi-de biri-birine aşyk.
Birisi suw berýär, beýlekisi nur.
Birisi gül açsa, beýleki joşup
Gülleriň üstünden seçelenip dur.
Birisi süpürse ýapragyň çygyn,
Beýleki şol çygdan ýasaýar bulut.
Ýene-de şol çygdan ýasalan bulut.
Dagdan aşak inýär bir derýa bolup.
Ýene-de derýadan döreýär bulut.
Ýene-de buludy ýaýradýar şemal.
Şeýdibem hemmesi bir hemra bolup,
Biri-birisine berýärler kemal.
Elmydama al sen şolardan mysal,
Hem mydama bol sen şolara mysal,
Ynsan.
22
107
Dowvvran
28.11.2022 20:02
Söýüň çagaňyzy!
Söýmekden armaň.
Säherler oýanyp öpüň bir salym,
Eline tutduryp ullakan alma,
Pata berip, uzak ýollara salyň!
Gorkmaň! Olar näçe daşa gitse-de,
Gelerler,
Eşitse çagyrýanňyzy.
Bir dilegim:
şatlyk bilen gussada
Oňatlyga ündäň çagalarňyzy!
Utanmaň!
Gizlemäň ýüzleriňizi,
Dymmaklygy,
ýygralygy owradyň!
Öz aýdyp bilmedik sözleriňizi,
Çagaňyza aýtmaklygy öwrediň!
Ýogsa käte bilýärisem öňünden,
Emma «Äý» diýýäs-de,
dymýas-da gidýäs:
Ilki dymyp,
geçip onuň deňinden,
Soň
tankyt edere adam döredýäs.
Bu islegmiz däl, perwaýsyzlyk bu,
Islämzok adamyň peselenini.
Ýöne ownuk işde unudaýýarys
Döwrüň
iň agyrly meselelerni.
Synlaň çagaňyzy: işe gümramy,
Ýa-da onuň edýän işi galatmy,
Her haýsy bolsa-da, dymmaň adamlar,
Siz
öz söýgiňizde boluň gazaply.
20
62
Dowvvran
27.11.2022 12:16
Gurbannazar Ezizow
Sen gitdiň.
Şo pursat boşady ruhum,
Hemme zat manysyn ýitirdi birden.
Şatlygym galmady, bagtym galmady,
Şo pursat bar zady uçurdy serden.
Daglarym peseldi baglarym bile,
Şemalym sowulyp duşumdan ötdi.
Boşap galdym misli gaşsyz diwala,
Okan kitaplarmyň manysy ýitdi.
Hatda öz ruhuňam aldyň-da gitdiň;
Göz, gaşyň, egniňi gözden salamok,
Ýöne olaň baryn öňki bolşy deý,
Seniň syratyňda jemläp bilemok.
Çasly çeşmelerim akýar tersine,
Tersine ýaňlanýar aýdymym-sazym.
Seniň barlygyňdy — meniň baýlygym,
Bir pursatda garyp galdym, ezizim.
16
98
Dowvvran
27.10.2022 16:31
Beýik taňryň togsan dokuz ady bilen,
Başladym sessiz, galamyň dady bilen,
Han, tihan, işan, ahun, myhman, sylan,
Ýaş, juwan, ir ölenleň ýady bilen.
Ýoklukdan bar eden sen,
Baýlykdan zar eden sen,
Harlykdan han eden sen,
Hanlykdan har eden sen.
Biz ýatsak-da sen oýa,
Parh goýman deň goýa,
Biz gapyl sendiň oýa,
Sen jan berdiň dem goýa.
Ýoluň doly bereketden,
Rysgal paýlan hereketden,
Diýdiň sen bizi terk etmen,
Adyl sensiň şerk etmen.
Ileri görmediň garadan agy,
Parh goýmadyň düzden dagy,
Deň tutduň sen gyş hem ýazy,
Diýdiň deň tut köp hem azy.
Begenen sendiň begenenime,
Geregiň ýokdur eglenime,
Şükür edýän berjegiňe,
Käte alyp hem bereniňe.
Asyl alynmaz pul bile,
Ýanyp gömülmez kül bile,
Waspyň bolmaz dil bile,
Azdyr tutsam gül bile.
Inç adyň delminene*,
Dynç ýadyň her bilene,
Sen berýäň, menden dileme,
Sen bilgiçdiň her bilene.
Ýakyn sensiň damardan,
Hädir sensiň ýatandan,
Habardar her habardan,
Haýyr beren sen hatardan.
Açgyn ýüregime sen ýoly,
Biz boş bildim sen doly,
Çölde galsam sen gora,
Süýji diýmäň her şora.
Açdyň ýolumy sen toba,
Diýmediň dur sen noba**,
Berdiň haýbaty sen jora,
Bereketi berdiň her oba.
Ot döretmedi ýakmana,
Bermedi zynjyry dakmana,
Bermedi dili bize çakmana,
Aýagy-da bermedi kakmana.
Hetden çenden sen aşyp,
Sen bendäňe çyn aşyk,
Biz haýranlar hem çaşyp,
Senden kim bize köp aşyk?
Göz üstünde ýakyn gaşdan,
Güýçli geçer demir daşdan,
Päk sen her daman ýaşdan,
Doky sylap geçer açdan.
Mekge nesip eden haja,
Ilki hudaý soňky pul.
Dosty ýakyn eden saňa,
Ilki hudaý soňky pul.
Mariza*** bil şypa beren,
Ilki hudaý soňky pul.
Adama bil baha beren,
Ilki hudaý soňky pul.
Özüni tapan hudaýy tapar,
Töhmet ýapan hudaýdan tapar,
Ýol ýitiren tapman çapar,
Adaşman-da çapman tapar.
Näşedeýin diýip näşe etme,
Oňarjagyňy kaş etme,
Bar zadyňy gadyrlap,
Altyň bolsa bäş etme.
Hak ýoly sil almaz,
Hak nähaka bilanmaz,
Taňry bendä gynanmaz,
Gadyr bilmän sylanmaz.
Ajal jany ir almaz,
Ýaşy saýlap pir almaz,
Palta alan ele pil almaz,
Her çopan bolmaz pygamber.
Agzybirlik ölmesin,
Solan güller güllesin,
Tiken törde döremesin,
Ýalan sözler ýaramasyn.
Kölegeler dar bolmasyn,
Çörege-de zar bolmasyn,
Ölen ýylar ýaz bolsun
Ýalan sözler saz bolsun
Her kim gezse saňa taý,
Aýy,güni,ýyly,waý
Emin rasen
22
121
