olia
18.11.2022 21:17
Iň owadan sözi kesgitlemek mümkinmi?
Bu wezipe, belki-de, ägirt uly dilçiler toparyna-da başartmasa gerek, sebäbi dünýäde sözleýjileriň sözleriň sesi we gözelligi barada öz pikirleri bolan birnäçe müň dil bar. Käbir diller bize hüwdi ýaly eşidilýän bolsa, käbirleri gödek, käbirleri syrly. Mundan başga-da, dil päsgelçiligi meselesini ýatdan çykarmaly däldiris - sözleriň manysyna düşünmek olaryň düşünjesine täsir edýär.
2007-nji ýylda Germaniýanyň “Kulturaustausch” žurnaly (“Medeni alyş-çalyş”) bäsleşigiň kömegi bilen iň owadan sözleri kesgitlemek kararyna geldi. Munuň üçin 58 ýurtdan 2469 adam dalaşgär sözleri saýlady. Ýeňijileri kesgitläninde eminler sözüň manysyny, asyllygyny, medeni mazmunyny we tabşyran adamyň hödürlän delilini göz öňünde tutdular. Şol bir wagtyň özünde, bäsleşigi guraýjylar munuň ylmy gözleg hasaplanyp bilinmejekdigini we ýaryşyň baş maksady dünýa dilleriniň we medeniýetiniň köpdüliligine üns çekmekdigini nygtadylar.
Netijede ýaryşda birinji orna "Yakamoz" diýen türk sözi mynasyp boldy. Ol suwda şöhlelenýän aý şöhlesiniň ýoluny aňladýar. Eminler bu sözi köp we çuň manlylygy şeýle-de başga dillerde sözlem we söz düzümleri bilen aňladylýan zady bir sözde düşündirip bilýandigi üçin saýladylar.
Ikinji orunda "hu lu" diýen hytaý sözi bolup, ol "hor", "hor çekmek" diýen manylary aňladýar. Bu sözden filosofiki ýa göçme manyny gözlemegiň geregi ýok, ol diňe adamyň hor çekendäki çykarýan seslerine meňzeş.
Eminler üçünji orny Ugandanyň çäklerinde ýaşaýan Buganda taýpasynyň diline degişli bolan "volongoto" sözüne berdiler. Bu söz haos, bulaşyklylyk diýmekdir.
Sanawa siz haýsy sözleri goşmak islärdiňiz?
19
85
