hann
28.07.2023 00:55

Wampirler hakynda bilesiňiz gelse...


Wampirler, olar kim?

Nädip döräpdirler.

Hakykatdanam olar barmykalar?

Çeper filmlerde we çeper eserlerde olary, ganatly garlawaç, gyzaryp duran gözli, tüññerip duran alyn dişli sypatlandyrylýar. Olar hakykatdanam şeýlemikä?

Adamda bir häsiýet bar, gören zadyny ulaldyp howsala düşmeklik, ine wampirler hakyndaky düşünje hem munuñ aýdyb mysalydyr.

Porfiriýa keselinden ejir çekýän näsaglar wampirleriñ sypatlary bilen gabat gelýärler. Ýöne nähili? Geliñ bu barada agzap geçeliñ.

Porfiriýa sözi ''porphyra'' grek sözünden bolup gyzyl reñk diýen manyny berýär. Olary adamlaryb arasynda tapawutlandyrmak kyn düşmese gerek.

Şeýle keselli adamlar bilen elhenç gara güýçleriñ arasynda hiç hili baglanyşygyñ ýokdugyny ilkinji gezek Lukman Li Illise subut etmek başardypdyr. Ol 1963-nji ýylda Korolyñ lukmançylyk birleşmesinde ''Periferia we oborotenleriñ etiologiýasy'' atly ylmy işi bilen çykyş edipdir. Bu ylmy işinde alym seýrek duş gelýän genetiki keseliñ simptomlaryny we ony halkyñ kabul edişi barada durup geçipdir.

Adamyñ ganyndaky porfirin pigmentiñ mukdary köpelip gemoglobin öýjükleriñ ýumrulmagyna getirýär. Ganyñ düzümindäki gemoglobiniñ beloksyz bölekleri bolan gem bolsa toksik madda öwrülip derasty öýjükleri ýok etmäge girişýär. Nesilden nesle geçýän görnüşde ertrositleriñ öz görnüşini üýtgetmekligi ýüze çykarýar. Porferia keselinden ejir çekýän çagalaryñ, ene-atalarynyñ 25 %-i şeýle keselden ejir çekýärler. Bu keseliñ möwjemegine ganazlyk, awtominoz ýaly näsazlyk hem sebäp bolýar.

Şeýle keselli adamlar bejerilmegiñ ornunda bolsa gara güýçler bilen baglanyşygy bar diýip masgaralaýjy ölüme mynasyp görlüpdir.

Näme üçin?

Sebäbi bu keseliñ simptomlary şeýle düşünjäniñ döremegine getiripdir.

Bu keselden ejir çekýän adamlaryñ ysgyny gaçýar, olaryñ derileri gurap, reñki agarýar. Soñra bolsa goñur reñke öwrülýär. Bedeniñ ähli ýerleri ýaralar bilen örtülýär, keseliñ dowamynda suhojilialaryñ deformirlenmegi ýüze çykyp barmaklaryñ towlanmagyna getirýär.

Halk arasynda meşhur bolan çykyp duran alyn dişler nädip döreýär? Näsagyñ agzynyñ töwereklerindäki deri gurap dodaklary ýygrylýar. Dişler görner derejede agyz açyk duran ýaly bolýar. Keseliñ täsiri netijesinde äñ süñkleri, dişleri deformirlenip ady belli alyn dişleriñ döremegine getirýär. Agyzlaryñ töweregindäki ýaralar, dişiñ gyzyl, goñur reñke öwrülmegi adamy ýañy gan içen ýaly edip görkezýär.

Keseliñ has möwjeýän döwründe näsag güne çykyp bilmeýär. Çünki ol belli bir derejede oñaýsyzlyk döredýär. Şeýdip ol günden gaçyp gizlenýär we diñe gijelerine gezýär.

Proferiýa keseli bilen kesellän näsaglaryñ köpüsi aklyndan azaşýarlar. Olar ''adamyñ ganyny içenleri bilen gutularyn, ganym köpeler'' diýen pikirde bolupdyrlar... Elbetde bu ýalñyş pikir.

Ol keseli bejermek diñe himiýaterapiýany kabul etmek arkaly mümkindigini lukmanlar belläp geçipdirler.

Alymlaryñ barlaglary netijesinde Wampirleriñ nädip döreýändiklerini ýüze çykaryldy. Ýagny bu genetik kesel haçan ýakyn garyndaşlaryñ arasyndaky nika köp bolanda ýüze çykýar.

Adamlaryñ arasynda gorky döredýän wampirizm ýaly keselleriñ ýene köp görnüşleri bar. Meselem lekantropiýa. Bu keselden ejir çekýän näsaglar özlerine oboretendir (möjek guduzy) öýdýärler. Şeýle keselleriñ arasynda gematomania keselem degişlidir.

Şeýle keselleri öwrenmekde Nýu-Ýorkda ýörite Wampire Research Center ady bilen meşhur ylmy gözleg merkezi bolup, şol merkezde zähmet çeken Stefan Kaplan Porfiria we Lekantropia kesellerinden ejir çekýän adamlaryñ köp böleginiñ psihiki taýdan hem ejir çekýändiklerini we hepde-de olara 20-30 gr täze gan gerekdigini belläp geçýär.

Gematoman keseli soñundan ýokuşýan kesel däl-de nesilden-nesle geçýän kesel diýip Kaplan belläp geçýär. Märekede beýle keselli adamlary tapawutlandyrmak kyn däl. Bu keselden ejir çekýän näsaglaryñ endamynyñ reñki ap-ak bolýar we hordurlar olar öz asyl ýaşlaryndan ýaşkiçi görünýärler. Olar hiç haçan arak, çilim we beýleki narkotiki serişdelerini ulanmaýarlar.

Wampirleriñ döreýşi barada bir mifiki rowaýat bar.

Allatagala Adam bilen How enäni ýaradandan soñ, ýerde bulardan goşa-goşadan çaga dünýä inip olaryñ iñ uly ogullarynyñ Abyl bilen Kabylyñ arasynda gurbanlyk zerarly bahylçylyk döräp Kabyl Abylyñ ganyna galýar. Soñra Allatagala Kabyla eden etmişi üçin gargaýar we ol doganlarynyñ arasyndan kowulýar.

Kabyl Gyzyl deñziniñ kenarynda gezip ýörkä Alla tarapyn ýaradylan ilkinji zenan Lilit duşýar. Bu zenan Adam Ata üçin ýaradylan ilkinji zenandy. Emma ol okumyş bolup, gara şeýtany bilimlerinden habardar bolandygy üçin jennetden kowlupdyr. Allatagala bolsa onuñ ýerine How enäni döredipdir. Kabyl şol Lilite öýlenipdir. Ol zenan Kabyla we ondan bolan nesile özüniñ şeýtany bilimlerini miras galdyrypdyr...

Emma Kabyl ýamanlyklaryñ ýaýramagyny islemeýär. Ýöne ol gaharyna bäs gelip bilmän 3 adamyny (Sil, Iraid, Ýenoh) dişleýär. Şeýdip bu nesil has hem köpelip örnäpdirler. Kabyl olaryñ beýle iş etmeklerini göwnemeýär we adamlar bilen wampirleriñ dostlukda ýaşaýan şäherini gurdurýar. Emma bu uzak dowam etmeýär.

15
182
hann
22.07.2023 13:27

Weýs baba hakynda


/Weýsel Karan, Weýsel - Karany/



Iň soňky kämil dini bolan Yslam dininiň wekili Muhammet aleýhissalamyň döwründe sahabalaryň sany gün geçdigiçe köpelýärdi. Şolaryň arasynda Weýsel Karany atly Sopy ýaşap geçipdir.

Türkmenleriň arasynda '' Düýäniň piri kim?'' diýip sorasaň hökman Weýs baba diýip jogap berer. Sebäbi ol Düýe bakýar eken.

Weýs babanyň doly ady Ueýs ibn Amr ibn Jeze ibn Mälik Karanydyr.

Ol Arabystanyň günortasyndaky sähralyk Ýemende ýaşapdyr.

Takwa hem namazhon Weýs baba hakynda örän köp rowaýatlar bar. Terkidünýälik edip çöllerde gezip, düýe bakypdyr. 657-nji ýylda ýa-da 658-nji ýyllarda dünýeden ötendigi takmyn edilýär.

20
138
hann
21.07.2023 09:15

Wagtyň Gymmat


Bir ýylyň gadyryny bilmek üçin synpyndan galan okuwçydan soraň!


Bir aýyň gadyryny bilmek üçin 8 aýlyk çaga dogran eneden soraň!


Bir hepdäniň gadyryny bilmek üçin hepdelik gazet çykarýandan soraň!


Bir sagadyň gadyryny bilmek üçin duşuşyga garaşýan ýaşlardan soraň!


Bir minudyň gadyryny bilmek üçin otla ýetişmedik ýolagçydan soraň!


Bir sekundyň gadyryny bilmek üçin awtomobil heläkçiliginden zordan gutulan sürüjiden soraň!


Bir millisekundyň gadyryny bilmek üçin olimpiýada-da kümüş medal alan ylgaýjydan soraň!


Her wagty ulan, her bir minudy aýratyn adam bilen paýlaş, wagtyňy dogry, dürs geçir! Unutma! Wagt hiç kim üçin durmaz. Geçen wagt taryh, geljek bolsa bilinmeýän syrdyr!

Diňe şu wagtyň özi saňa berlen sowgatdyr!




birje ❤️ basmagy unutma...

20
56
hann
20.07.2023 09:20

"Gel, günäňi geçip biljek beýikkäm..."


Bilseň, bu günleňem möwriti öter,

Eglenmez başyňda kelpeň ýaşlygyň.

Hatda, aňarsyňam giden mahalyň

Ýaňagma syrygan tuşdur öýdeniň

gara ýaşdygyn.


Hawa,

Şadyhorram dünýäň mazasy gaçar,

Diskotekaň bolmaz öňki şowhuny.

Götärsiň gursakda günlerde bir gün

Öz-özüňi ýitiräýmek howpuny.

Ýene Sella bara eňersiň,

emma

portugal çakyram keýpiň götermez.


Ýüregiň joşsa-da, agramly ruhuň

Keýpihonlaň gürmegine itermez.

Alnyňda bulanýan ýarym-ýalaňaç

Näzeninler hyjuwyňa joş bermez.

Misli buthana dek, gijeler dynman

gatnan haremhanaň gujagyn germez.


Özüňe gelersiň, soňam gün-günden

Şadyhorram dünýäň mazasy gaçar.

Birsellem dymarsyň.

Gözüň öňünden

Birin-birin menli günleriň geçer.


Meň ýüregmi wagt tebibi seýiklär,

Gel, günäňi geçip biljek beýikkäm.



Aýbölek ABDYÝEWA

14
39
hann
19.07.2023 09:15

***


Doglan günüň bilen! Açyk oňyn keýp, ýokary üstünlikler, ruhy sazlaşyk, abadançylyk, saglyk, hemme zatda üstünlik! Bu ýerde hiç wagt durmagyňyzy isleýärin. Täze pikirleri öwrenmekde, özüňizi ösdürmekde we diňe gowulara ymtylmakda üstünlik arzuw ediň!


***


Doglan günüň bilen! Bu gün size köp mähirli sözler aýdasym gelýär. Arzuwlaryňyzyň elmydama hasyl bolmagyny, şatlykly, ýakymly pursatlaryň durmuşyňyzda her gün bolmagyny, dostlaryňyzyň diňe ygtybarly, şatlygy paýlaşmaga ýa-da paýlaşmaga taýyn bolmagyny arzuw edýärin. Goý, keýpiňiz gowy bolsun, bu gün ýagty we ýatdan çykmajak bolar! Luckhli işleriňize şowlulyk bolsun!


***


Durmuşda iň möhüm zat - saglyk arzuw edýärin. Goý, maşgala sizi söýsin we size baha bersin, işiňizde isleg we doly öz-özüňe düşünmek, ýüregiňde bagt we şatlyk ýaşasyn. Doglan günüň bilen!


***


Doglan günüňiz bilen gutlaýanlarymy kabul ediň! Iň gowy günüňizde, gowy duýgularyň, ýakymly pursatlaryň we durmuşda yzygiderli oňyn wakalaryň bolmagy üçin size iň gowy zatlary arzuw etmek isleýärin. Diňe ýakynlar, garyndaşlar, eziz adamlar bilen gurşalan. Şeýlelik bilen üstünlik we şowlulyk hemme zada ýoldaş bolýar. Siz muňa mynasypsyňyz!


***


Size ummasyz bagt, jan saglyk, hakyky söýgi, üstünlik, rowaçlyk, islegleriň hasyl bolmagyny arzuw edýärin! Goý, durmuş oňyn duýgular, wepaly dostlar, şatlykly günler bilen dolsun. Siziň üçin ýagty, ýagty, bagtly wakalar!


***


Doglan günüň bilen! Adaty arzuwlardan başga-da, bagt, saglyk we iň gowy zatlar - ähli arzuwlaryň hasyl bolmagyny arzuw edýärin, her gün köp ýakymly garaşylmadyk ýagdaýlar getirýär, diňe mähirli we zerur adamlar sizi gurşap alýar. Şeýle hem şowlulyk. Hemme zatda we hemişe bagt. Şeýdip, başlanan her bir iş üstünlikli gutarýar!


***


Doglan günüň bilen! Allhli işleriňizde üstünlik, islegleriňiziň amala aşmagy, elmydama ýagty we gowy keýp, özüňize ynanmak we maksatlaryňyza tarap öňe gitmek. Şeýle hem saglyk, dynç alyş günlerinde we dynç günlerinde has köp ýylgyrýar we her gün bagt we ýylylyk bilen dolup biler.


***


Kesel etmezligiňizi, gynanmazlygyňyzy, köp ýylgyrmagyňyzy, bagt bilen şöhle saçmagyňyzy, ýyllaryň dowamynda owadanlaşmagyňyzy, iň gowusyna we şübhesiz amala aşjak düýşüňize arzuw edýärin. Bagt size ýol görkeziji bolsun, gülläp ösmegiň altyn daglary we süýji arzuwlar bolsun. Jadyly pursatlar gözüňizi ýagtylandyrsyn, söýgi hemişe bolar we size diňe lezzet berer!


***


Doglan günüň bilen! Goý, ähli arzuwlar hasyl bolsun, islegler hasyl bolsun, maksatlara ýetiler, saglyk gowulaşar we pul goşulsyn! Bagt, şatlyk we aň rahatlygy, ajaýyp üstünlik, ýatdan çykmajak täsirler we ajaýyp üstünlik, hakyky söýgi, hakyky dostlar we duýgularyň aýdyň älemgoşary!


***


Doglan günüň gutly bolsun we oňyn pikirlenmegi, owadan arzuw etmegi, tüýs ýürekden söýmegi we kaşaň ýaşamagyňy arzuw edýärin! Goý, her gün senenamada möhüm bellik bolsun, şadyýan saz hemişe ýürek üçin bagt bellikleri bilen oýnasyn.


***


Size saglyk, iň islenýän bagt, hakyky söýgi we islendik işde üstünlik arzuw edýärin. Goý, şowlulyk elmydama siziň bilen ýakynlaşsyn, kynçylyklar we hasrat size we ýakynlaryňyza ýol tapmaz. Elmydama özüňize ynanyň we özüňiz üçin dünýäniň çäklerini giňeltmekden gorkmaň.


***


Heartürekdäki şatlyk we gözlerdäki ot, eziz adamlaryň ünsleri, köp ýyllap çyn ýürekden arzuwlar bolsun! Saglyk, bagt, ylham, ýagşy işler we ýakyn adamlar, abadançylyk, şowlulyk, baýlyk we abadançylyk, söýgi, ýylylyk, kalbyňdaky gün we hemme zat gowy bolsun!


***


Doglan günüň gutly bolsun, çyn ýürekden! Ilki bilen, iň möhüm zady arzuw edýärin - bu, elbetde, saglyk, onsuz gaýgydan başga zat bolmaz. Ikinjiden, ýylylygy, näzikligi we rahatlygy duýup boljak durmuşda berk binýat we söýgüli ýer. Üçünjiden, gelýän zatlaryň hemmesi, ýöne diňe oňyn we mylaýym - maddy girdeji, gowy iş, wepaly dostlar, güýçli söýgi we şadyýan keýp.


***


Doglan günüň bilen! Häzir bagtly bolmagymy we iň gowy saglygy arzuw edýärin. Täsinlikler bolsa - diňe ýakymly, tanyşlar bolsa - iň mähirli, täzelik bolsa - iň köp garaşylýan. Iň ýokary girdeji we iň ýakymly çykdajylar arzuw edýärin. Ski üçin gyş gyşlary, yssy umman ýyllary, ýyly gülli çeşmeler we ýyly ýurtda ýagty güýz ... Umuman aýdanyňda, millionlarça ýyllap bütin ýyl bagt!


***


Doglan günüň bilen! Size saglyk, üstünlik, söýgi, şowlulyk, parahatçylyk, hoşniýetlilik, ýylgyryş, abadançylyk arzuw edýäris. Goý, ähli arzuwlar hasyl bolsun. Goý, ömri uzyn we rahat bolsun, ýagty we ýatdan çykmajak wakalardan doly bolsun!


***


Doglan günüň bilen! Siz ajaýyp adamsyňyz we mümkin boldugyça köp bagtly pursatlary, söýgi deňzini, size we maşgalaňyza çäksiz saglyk we ýakyn ýerdäki diňe söýýän we ygtybarly adamlary tüýs ýürekden arzuw edýärin! Goý, sazlaşyk we şowlulyk gündelik “ýoldaşlaryňyza” öwrülsin we hemme zat elmydama aňsat we tebigy bolup çykýar!


***


Doglan günüň bilen! Size gowy keýp, uly bagt, tükeniksiz söýgi, maşgalaňyzda abadançylyk, karýeranyň ösmegi, gowy dostlar we elbetde size we size eziz bolanlaryň hemmesine saglyk arzuw edýärin. Goý, düýşler sizi hiç wagt taşlap, hakykata öwrülmesin.


***


Doglan günüň bilen! Durmuşyňyzyň ýagty we ýakymly bolmagyny arzuw edýärin, ýakynlaryňyz üns, şatlyk, ýylylyk we mähir, çyn ýürekden düşünişmek we goldaw bilen gurşalan dostlar, kärdeşler hormat goýýarlar we baha berýärler. Mümkin däl ýaly görünýän hemme zat amala aşsyn we iň islenýän zat bolsun!


***


Goý, durmuş size has ýagty pursatlar bersin we iň wagşy we iň söýgüli islegleriňiz amala aşsyn! Öýüňizde bagt we düşünişmek elmydama höküm sürmegini arzuw edýärin. Diňe ak ýürekli, wepaly, ygtybarly dostlar we hoşniýetli adamlar sizi gurşasyn!


***


Doglan günüň bilen! Size saglyk, üstünlik, rowaçlyk, hoşniýetlilik, şatlyk, söýgi, bagt, gowy keýp, ýylgyryş, aýdyň täsirler arzuw edýärin. Goý, ýylylyk we rahatlyk öýüňizi hemişe doldursyn, gün şöhlesini islendik howada gyzdyrsyn we islegleriňiz olar hakda oýlananda amala aşsyn.


***


Doglan günüň bilen! Goý, her gün şatlyk, ýylgyryş we sowgat getirsin, ähli arzuwlar hasyl bolsun we meýilnamalar amala aşsyn, diňe yhlasly adamlar, wepaly dostlar gurşap alsyn, umytsyzlyga we hasrata ýer bolmaz!


***


Bütin ömrüňiziň şatlykdan, bagtdan, saglykdan, ýylgyryşlardan, söýgüden we ýakymly garaşylmadyk zatlardan doly bolmagyny arzuw edýärin. Goý, şowlulyk aýrylmaz ýoldaş bolsun we ähli işlerde diňe üstünlik hemişe bolýar. Iň üýtgeşik islegleriň hasyl bolmagy üçin has güýç, duýgy we batyrlyk!


***


Doglan günüň bilen! Durmuş bagtly günleriň we ajaýyp pursatlaryň üznüksiz akymy bolsun. Diňe gowy ýatlamalar bilen yza gaýdyp gelmegiňizi, öz güýjüňize we gowy umydyňyza sabyrsyzlyk bilen garaşmagyňyzy we häzirki wagtda mydama söýgüli ýürek we açyk göwünli ajaýyp adam bolup galmagyňyzy arzuw edýärin!


***


Doglan günüň gutly bolsun. Bu ýagty we bagtly günde size köp saglyk we çäksiz bagt, uly üstünlik we şadyýan dostlar, gowy hekaýalar we ýagty duýgular, ajaýyp üstünlik we hakyky söýgi arzuw edýärin.


***


Size saglyk, üznüksiz bagt, güýçli we hyjuwly söýgi arzuw edýärin. Size wepaly dostlar we ýatdan çykmajak duýgular diňe bir bu gün däl, eýsem her täze gün bilen hasam köp. Goý, üstünlik ähli işleriňizde elmydama ýoldaş bolsun we maşgala ojagy hemişe söndürip bolmajak alaw bilen ýansyn.


***


Doglan günüň bilen! Bu ýyl size has köp ylham we güýç arzuw edýärin. Goý, hemme zat, näme etseňizem üstünlikli gutarsyn. Has köp saglyk, sebäbi onuň bilen hemme zady edip bilersiňiz!


***

13
89
hann
18.07.2023 08:32

Ýönekeý zatlardan bahana gözläp,

Aýryşma ojakdan ýol berme hata,

Saña ýoldaş, oña gelin tapdyrýar,

Çaga tapdyrmaýar ene hem ata.


Öwezgeldi Taganow.

15
41
hann
17.07.2023 02:06

Aýak cekip gapy diñläp durana,

Bir ýetimi ýersiz ýere urana,

Bigünä adama doga berene,

Ahyryýetde iman ýokdur ýaranlar.

17
68
hann
29.06.2023 00:16
Iñ köp sesi çykýan
aslynda iñ güýçsizdir
GÜÝÇ SESSIZLIKDE ÝATANDYR
12
40