alma___
22.05.2024 05:54
LEBIZ 6
Kerimiň dişi goşardan ykjam geçdi.
Ondan gan göründi.
Bu näme etdigiň boldy, Kerim!
diýdi-de, çäýnegini ýerde goýan Ajap ikiýana elewredi. Heý-de, şeýdäýmek bormy?!
Gapynyň açylanyny eşidip,otagdan çykmakçy bolsam, ine, elimiň
şu ýarasyna serederin-de, saklanaryn.
Çykmajak bolaryn.
Kerim şeýle diýdi-de, aşhanadan cykyp gitdi. Ajap bolsa şol bir ýerde
çüýlenen ýaly bolup durdy. «Gutardy.Indi bary gutardy» diýdi-de, gyz öz
ýanyndan pyşyrdabrak aýtdy. «Gapymyz açylsa, ilki-ilkiler çykmajak bolup
jan eder. Soňam ol sol ýagdaý bilen
Öwrenişer gider. Dura-bara-da meni
unudar». Şu pikir kellesine gelende, gyzyň ýüregi nähilidir, birhili, yza tapan
yaly, jigläp gitdi.
Kerim: «Ajabyň mende göwni ýokdup diýip, hasrat çekýärdi. Şonuň ücinem ýedinji otagyň gapysy açylanda,
atylyp çykmag-a beýlede dursun, dürli bahana bilen Sadabyň ýanyna gatna-
masynam bes edipdi. Muňa derek ol öňküsi ýaly ara gün salman, kitaphana. gatnap ugrady. Şol ýerde ýigit Aja-
by-ha däl, bütin dünýänem unudýan yaly bolýardy-da, kitaba berilýärdi.
Şol ýerden yzyna dolanyp, ýedinji otagyň ýanyndan geçmeli bolanda
welin, onuň derdi ýene-de täzelenýärdi. Arzyly gapynyň aňyrsyndaky gyzyň ýigidiň özüçe hasrat çekýändiginden
bolsa onuň habaram ýokdy. Ajabyň özi üçin hasrat çekýändigini bilen ýagdaýynda, Kerim şeýdip, boýnuny sallap,
saralyp-solup ýörmezdi-de, onuň bilen habarlaşmagyň nähilem bolsa, bir tärini gözlärdi. Günleriň,hepdeleriň welin seniň hasratyň bilen işi ýokdy. Olaryň
- gelip-geçip durmakda öz üýtgewsiz kadasy bardy.
Gyzlar şol gün ýene Kerimli meseleden söz açdylar.
- Aý, gyz, Kerim bize gelmesini kesdi-le?!
Şol-a daşda-içde-de görnenok.
Jany beri sagmyka?!
Onuň janynyň sagdygyny, däldigini häzir synaga salyp göräýeris.
Nädip?
- Nädip bor? Oňkülerimiz ýaly gapyny bat bilen açarys welin, eger galmaga mejaly bar bolsa-ha, gapydan çykar.
Rast aýdýaň, çykar.
Açdykmy?
- Açdyk..
Gapy hemişekisi ýaly bat bilen açyldy. Kerim welin otagdan çykmady.
Dogrudanam, ol näsaglan bolaýmasyn. Biz bolsa goňsy bolubam,
ondan habar tutamzok.
«Näsagladymyka ýa-da indi menden ymykly sowaşyp ýördügimikä?>».
Bu wagt Şu sowal Ajabyň aňynda onuň
yüreginiň urgusy bilen deň gaýtalanýardy. Birdenem gyz ony näsaglan
yagdaýynda göz öňüne getirdi. Hyýalynda el-aýak bolup, oňa hyzmat
etdi. Kerim bolsa hemişekisi ýaly, ona
utanyp-çekinip garaýardy hem-de pyşyrdap, oňa nämedir bir zatlar diýýärdi.
Birdenem gyzyň bu göz öňüne getiren
wakasynyň ornuny başga waka eýeläp aldy. Ajap halyny soramak üçin Kerimin otagyna barýar. Ol bolsa gyza buz ýaly
nazaryny aýlaýar-da, oňa geldiňmem diýmeýär.
Ajap gyzlaryň Kerim hakda näme diýip, näme goýandyklaryna-da üns
bermän, tarsa yerinden turdy. Ol şu wagt, birhili, öňküsinden dogumlanan, çuslanan ýalydy. Ajap gyzlaryñ arasyndan geçdi-de, gapydan çykdy.
Soňam dokuzynjy otagyň gapysyna tarap ädimläp ugrady. Gapynyň öňüne barybam, aýak çekdi. Elini gapynyň tutawajyna ýetirdi. Indi ony diňe òzüňe tarap çekäýmek galypdy. Ine,
şu ýerde welin, gyz özünde nähilidir bir ysgynsyzlyga çalym edýän gowuş-
gynsyzlygy duýdy. «Meniň şu etjek bolýan işim rastmyka?». Gyz şeýle
diyip, içini gepletdi-de, soňam öz sowalyna özi jogap berdi: «Bagtyň üçin
göreşmek aýyp däl bolsa gerek». Su sòz Ajaba kuwwat beren ýaly boldy.
Ol aýgyt etdi-de, gapyny bir-iki gezek kakdy-da, soň özüne tarap çekdi.
Ajaba gözi düşen Kerim añňa ýerinden galdy.
Bu ýagdaý Kerim ücin
«Omür saña şugla saçman» diýen Günü lemmer-lemmer bulutlary arasyndan lowurdap çykyp, ońa ýylgyryp bakyşy ýaly bir zat boldy.
. Kerim gyza tarap yôrejeginem ýa-da
bolmasa, şol bir duran ýerinde durjagynam bilmän, alasarmyk ýagdaýda galdy. Yigidiň sähel wagtda sülleren ýüzüne gözi düşen Ajap oňa nämedir bir zatlar diýmekçi boldy. Ýöne sözüň şu bollugynda ýekeje sözem
onuň diline gelmedi. Oňa derek Ajap gyz näzikligi, gyz gözelligi,gyz mähremligi bilen enaýy ýylgyrdy. Kerim şol mährem ýylgyryşdan:
«Gapymyz açylsa, hemişekiň ýaly cykyber. Men muny gaýdyp, hiç ha-
çan saña gadagan etmerin» diyen manyny okady. Yigit ýüregi ynjalay
bagtyýar ýylgyrdy-da, gyza
adimläp ugrady.
soñy
25
87
alma___
21.05.2024 13:14
LEBIZ 5
«Näme-de bolsa, dymyp durandan-a yagsyrak» diýdi-de, Ajap içini
gepletdi.
Size nähili reňkdäki sapak gerek?
–Haýsy reňkde bolsa-da, tapawudy ýok. Sapak bolsa bolýa.
Gyz ýigidiň bu sözüne myssa ýylgyrdy.
Men köýnek çatjak bolamok-la. Ynha, penjegimiň ilikleri gaçdy-da..
Gyz ýigidiň penjegine emaý bilen göz aýlady. Onuň penjeginiň ýakasynda ýekeje iligem görnenokdy. Ajap ýylgyrmakdan zordan saklandy.
Siz şu penjegiň iliklerini birki gün mundan ozal, şu ýerde oturyp, Sadaba çatdyran ýalydyňyz-a?! Eýyämem olar üzüläýdimi?!
-Ajap!..
-Kerim, men sizden bir zat haýys etmekçi. Gapymyz açylanda, otagyňyzdan atylyp çykmaň. Men gyzlaryň üstümden gülüp ýõrmeklerini islämok.
Cykman..
Gyzlar okuw bilen başagaý ýaly bolup ýörselerem, aram-aram elleri
boşaşdygy, gapyly meseleden söz
açýardylar. Olar şol günem gapynyń öñüne toparlanysyp bardylar-da, «synag» geçirmäge taýýar bolup durdular.
«Çykmaz» diýip, bu wagt Ajap içini gepledýärdi. «Bu böwrejikleri böküp
duranjalar Kerimiň şu gezegem gapydan atylyp çykanyny görüp, gülüp, hezil etjekdirler welin, diýenleri bolmaz».
Gapy bat bilen acyldy. Sobada-da gyzlar «çykdy-da, çykdy» bolşup gülüşdiler.
Ajap bu gün Kerimden şeýle zada garaşmandy. Şonuň üçinem ol birbada gapynyň öňüni tutup duran gyzlary eýläk-beýläk itişdirägede, çykyp gidibererli, ýedinji otaga baryp òz otaglaryna umytly garap duran Kerimiñ ýanyna baryp.
«Şumy seniň söz berip, sòzüňde durşuň?» diýerli göründi. Edil.şeýtmegem
özi üçin gelşiksizräk hasap etdimi, nämemi, özüni krowada goýberdi-de
ýüzüni ýassyga berdi.
Şol gün Ajap okuwdan geldi-de çaý oturtmak üçin, aşhana tarap ugrady. Gaz pejiniň gözleriniň bolsa birem boş däldi. Birinde nahar bişýärdi, beýlekisinde çaý oturdylypdy. Ajap çaýynyň gaýnaryna garaşyp duran oglana ýüzlendi-de:
Çaýyň gaýnansoň, kyn gömede, meniň çäýnegimi otda oturtsana
diýdi-de, «kyp gitdi. Aradan salym geçmänká-de, ýañky oglanyň gapynyň aňyrsyndan:
Ajap, çaýym-a gaýnady. Kitiriňem otda özüň oturdarsyň-da-diýen
sesi eşidildi.
«Suwly kitiri alagada, otda oturtmak şeýle bir kyn zatmyka?» diýdide, Ajap òz ýanyndan ýumuş buýrulan oglana käyindi. Soňam aşhana tarap ugrady.
Ajabyň gapydan girenem şoldy welin, mydama açyk durýan gapy birden şarka ýapyldy. Bu ýagdaý gyz
üçin geň göründi. Ol ýalt etdi-de, gapa tarap seretdi. Gapyny ýapyp, oňa ýaplanyp duranyň Kerimdigini görübem añk-taňk boldy. Öz kitriniň Ajapsyzam otda oturdylandygyny, indem onuň gaýnajak-gaýnajak bolup durandygyny görübem, has aljyrady. «Yigidiň çäýnegimi otda oturdybam, «Özüň bar-da
oturt» diýmesi nämekä? Ya-da muny
. Kerim gurap ýörmükä?», Ajap gaýnan çaýnegini aldy-da, çalt-çalt ädimläp
- gapa tarap ugrady. Gapa yetmänem,aýak çekdi.
- Bu näme etdigiňiz boldy, Kerim?! Hany, aýrylyň gapyň öňünden!
Kerimiň bolup durşy welin, gapynyň öňünden aýrylarly däldi.
Ajap!.. Diňläň meni!..
Goýberiň meni! Söz berip, sözünde durmaýan adam bilen güleşmegem islämok.
Näm-e-e?! O menmi söz berip,sözünde durmadyk?!
Hawa.
–Düşnükliräk edip aýtsana, Ajap.Men...
«Gapymyz açylanda, otagyňyzdan atylyp çykmaň» diýenimde: «Bol-
ýar, çykman»> diýen sen däl-de, eýsem, başga kimmişin?!
Ýigit ýazykly ýaly boýnuny burdy. Yöne gapynyň öňünden aýrylmady. Kerimiň göwnüne şeýtse, bagt guşy onuň elinden hemişelik uçup gidäyjek ýalydy.
Gapyňyz açylsa, şu günden
şeýläk çykmajagyma söz berýän. Siz maňa ýene bir gezek ynanyň.
Gyz kejirlik etdi:
-Ynanamok.
Ine, şu ýerde-de gyzyň näzik ýüregini gyýym-gyýym eden bir ýagdaý yüze çykdy. Ýigit sen ýok, men ýok,
ap-ak köýneginiň ýeňini goşaryndan
ýokarrak çekdi-de, oňa agzyny ýetirdi.
dowamy bar
25
92
alma___
21.05.2024 08:18
LEBIZ 4
Seniň baý fantaziýań bar,
Sadap.şu ukybyň bilen edebi dòredijilige baş goşman yörendigiňe men haýran
Haýran galyp oturma, boýdasjan! Muňa-da bir gun baş goşsam
goşup oturybererin. Hazirem yazaýyn
diýsem, tema bar. Yigidiň sen sebäpli elini ýakyp, jižžik edişi..
Sadap, gel, indi şu gürrüňi goýaly-da, okuwymyzy okaýaly!
-«Okaly» diýseň, okaýarys.
Ajabyň gözi kitapda bolsa-da, pikiri Kerimiň töwereginde köwlenýärdi.
Sebäbi Ajap jorasynyň Kerimiň özüne üýtgeşik garaýşy baradaky aýdýanlaryny dilinde ret edýänem bolsa, ýüregi
şol garaýşyň manysyny Sadapdan has
öň duýup ýetişipdi. Oňa edil Kerimiň garaýsy ýaly däl-de, şoňa meňzeşräk
garaýyş bilen garaýanlar başga-da ýok däldi. Yöne munuň üçin Ajabyň
ýüregi özüniň urgusyny bir gezegem üýtgetmändi. Bu gezek welin, ýigidiň
şol bakysyndan özüniň süňňüniň bo-
gun-bogun sökülýän ýaly bolýandygyny duýupdy. Ýöne Ajap häzir muny jorasynyň ýanynda boýun alyp biljek
däldi. Ony şeýtmekden gyz ejaby saklayardy.
Kerim bolsa indi ara gün salman,ýedinji otaga gatnaýardy. Ol gapydan birde iňňe sorap barsa, birde sapak sorap barýardy. Juda barmaga bahana tapmadyk günem özünde bar bolan kitaplaram «okajak» diýip,
Sadapdan alyp gidýärdi. Ýöne Kerim entek bir gezegem Ajaba habar
gatyp görmändi. Habar gatmaýanam bolsa, Ajap hereketlerinden onuň
ýüregindäkini gyz maşgalanyň duýgurlygy bilen okap bilýärdi. Ýöne,
näme üçindir, Sadapdan özgesi muny duýýandyram öýtmeýärdi. Şonuň
üçinem şol günki bolan waka Ajaby añk-taňk edipdi.
A-ýu, gyzlar, eşider bolsaňyz,
men ullakan bir açys etdim.
Arzynyň duýdansyz aýdan bu sözi gyzlary haýran galdyrdy. Olar: «Ol nä-
hili acys-da, o nähili açyş?» boluşdylar.
Siz otagdan çykjak bolup gapyny açanyňyzda, nähili üýtgeşiklik görýärsiňiz?
Gyzlar Arzynyň näme diýmekçi bolýandygyna düşünmedilermi, nåmemi eginlerini gysdylar-da, bir-birine soragly nazaryny dikdiler.
Bilmeýän bolsaňyz, onda gulak
asyň!diýdi-de, Arzy sözüni dowam etdi. Her gezek otagdan cykmak
üçin gapyny açýasam welin, Kerim Ajap çykandyr öýdüp, dokuzynjy otagdan atylyp çykýar. Ynanmasaňyz, häzir
gapyny açyň-da göräýiň!
- Häzir gapyny açsak, olam çykmasa...
-Çykar.
Sülgün ýerinden galdy-da, hemmeden öň gapa tarap ugrady. Ol elini
tutawaja ýetirdi-de, gapyny bat bilen açyp goýberdi. Şobada-da ol haýran
galmakdan ýaňa, duran ýerinde misli
doňup galana döndi.
Hä, nätdi? Çykdy gerek?! diýdi-de, Arzy ellerini çarpyp güldi.
Şol gün gapyly gürrüň gyzlara iş boldy.
- Sen ony halaýarmyň?
, Ajap bilen ikiçäk galanda, Sadap soragly nazaryny jorasyna dikdi.
Ýadyňdamy, okuwa gelenimizde ikimiz: «Tå okuwymyzy gutarýançak,
ýigidiň ýüzüne seretmeris» diýip, şert edipdik.
Şert-å edipdik-le. Ýöne...
«Ýönäň» näme, gyz?!
-Ýönämmi?! Özüm-ä şunuň ýaly akylly-başly ýigit duşsa...
«Şertim-şahyma» edäýerdim»
diýjek bolýarmyň? Onsoňam onuň akylly-başlydygyny sen nireden bilip ýörsüň?
Men jan ýaly joramy halaýan jigidiň nähili adamdygyny bilmesem bolmaz-a.
Sadap bilen Ajabyň arasynda bolan
şol gürrürňden soň, üç-dört gün geçipdi. Gyzlar bazarlamaga gidipdiler-de,
Ajabam olar gelýänçä, garbanar ýaly
bir zat taýýarlamalydy. Onuň gerek zatlaryny alyp, aşhana tarap ugramakçy
bolanam şoldy welin, gapy kakyldy.
Giriberiň!
Ajabyň şeýle diýmegi bilen gapy
açyldy-da, bosagada Kerim peýda boldy. Ajap haçanam bolsa bir gün şeýle boljakdygyny aňýardy. Indem Sadabyň
«asylly-başly» diýip häsiýetnama beren
ýigidiniň ilkinji gezek aýtjak-diýjek sözlerine garaşýardy. Ýöne Sadap bilen düşünişmeli bolanda, iki paý berlen ýaly bolup görünýän ýigit, näme üçindir, bu wagt dil ýarman, ýere seredip dymyp
durdy. Bu dymyslygyň näçe wagta çekjekdigem Ajap üçin mälim däldi. Gyzyň dagy alaç tapman, ilki dillenmeli bolan-
dygam şonuň üçindi.
Size Sadap gerekmidi? Ol häzir...
- Ajap... Iňňe bilen sapagyňyz ýokmudy?
dowamy bar
21
71
alma___
20.05.2024 09:39
Lebiz 3
-Yigidiň başyny-gözüni gürlemānem aýlap bolýan ekeni. Men şu gün
muňa göz ýetirdim.
Indi şu gürrüňi bes edäýeli-dä,Sadap.
«Bes edeli» diýseň, bes edäýmeli bor. Wah, maña-da irde-giçde şeýdip,ank bolup galan tapylmazmyka?
Tapylar diýdi-de, bu gezek
Ajap gülki gatyşykly gürledi. Özüň ýaly sakyrdap ýörenleriň biriniň gözi
hökman sende-de eglener.
Ýüregi kir-kimirsiz Sadap jorasynyň bu sözüne hezil edip güldi.
Bu wagt Kerim sähel wagt mundan ozal, aşhanada bolup geçen wakanyň
täsirinden çykyp bilmän otyrdy. Ol bu wagt çaýly meselänem, kitaphana hemişeki gitmeli wagtynyň bolandygynam
unudan ýalydy. «Eger men şu gün aşhana barmadyk bolsam, nähili bordy?»
diýip, Kerim içini gepledýärdi. «Onda
men bu gyzy hiç wagt şeýle ýakyndan görübem, synlabam bilmezdim. Asla,
ol bardyram öýtmezdim-de, okuwym
bilen bolar ýörerdim. Eger Taňrym meni şu gün onuň bilen dusşuran bolsa,
belki, ol meniň geljekki ykbalymdyr.
Indi men ony haçan görüp bilerkäm? »,
Birdenem aşhanadan alyp gaýdan tutajy onuň ýadyna düşdi. Kerim tarsa
( ýerinden turdy-da, stoluň üstünde ýatan tutajy garbap aldy. Soňam gapa tarap ugrady. Onuň yedinji otagyň gapysyny tarkyldadanam şoldy welin, içerden Sadabyň: «Giriberiň» diýen tanys sesi eşidildi. Kerim şu gapydan Ajap sebäpli
gelenem bolsa, oňa tarap garamaga milt edip bilmedi. OI Sadaba ýüzlendi.
- Tutajyňyzy getirdim. Taňry ýalkasyn!
- Bile ýalkasyn!
Kerim şu günlükçe mundan artyk gepem tapyp biljek däldi. Şonuň üçin
ol: «Sag oturyň!» diýdi-de, gapa tarap ugrady.
-Duruň entek, gitmäň!
Bu sözi eşiden Kerim sakga aýak çekdi.
- Unaş paýyňyzy alyp gidiň ahyryn!
Sadap şeyle diýdi-de, elindäki susagy unaşly pitide eýläk-beýläk aýla-
dy. Soham ony okara guýup başlady.
Kerim şu pursat nazaryny Ajaba aýlap yetişdi. Ajap bolsa ýigidiň bahana arap
otaglaryna gelenine begenmekdenmi
ya-da bolmasa, Sadabyň onuň ücin el-ayak bolup hysyrdaýşyny ýańsa al-
yanlygy üçinmi, çalaja ýyigyrdy.
Alyň, noş bolsun!
Men şu gün size iş boldum öýdyån.
Beý diýmäň! goňşudan» diýipdirler. Bizlik işiňiz cyksa, çekinmäň-de, geliberiň!
Sag boluň!
Kerim içi unaşly okarany alyp, otagdan çykdy. Ol şonda Taňry özüne ýene
bir gezek nazaryny aýlady hasap etdi.
Sebäbi Kerim şol okarany yzyna gaýtaryp eltmelidi. Munuň üçin bolsa ol ýene
şu gapynyň bosagasyndan ätmelidi.
Kerim özüne guýlup berlen unaşy isdämenlik bilen içdi-de, ýerinden turdy. Ol okarany eltip, gowşurmakçy
boldy. Birdenem:
«Zol baryp
durmagym gelşiksiz bolaýmasyn>
diyen pikire geldi-de, seýtmekden saklandy. Şol günüň ertesem Kerim
okarany ejesiniň yzyndan iberen igdesinden doldurdy-da, ýedinji otagyń gapysyndan bardy.
Siz meniň igdäni halaýandygymy nireden bilip ýörsüňiz?! diýdi-de,
ýigidiň elindäki okara gözi düşen Sadap şadyýan dillendi. Men-ä igdäni,
Ajabam üzüni halaýar. Bilýäňizmi, ol näme diýýär? «lşläp başlasam, alýan aýlygymyň ýarysyny üzüme bererin» diýýär.
Sadap!..
- Näme, men nädogry zat aýdýanmy? Eýsem, seniň üzümi gowy göryāniň ýalanmy?
- Kakam pahyram üzümi gowy görýän eken - diýdi-de, Kerim üzümli
meselede söz açylanyna begendi. Sonuň üçinem tutuş mellegimiz üzüm bo-
lup dur. Ol ýylyn-yylyna şeýle bir hasyl beryär welin, bütin neberämiz bolubam
iyip gutaryp bilemzok.
Şonuň ùçin
ejem ony bedre-bedre ýygyp goñşy golamlara, tanyş-bilişlere-de paýlaýar.
Gowy-da şol. Şeýdip,
, iliň-günüń üçin taňryýalkasyny alanyň nämä degmeýår.
Onyňyz-a dogry.
- Ynha, jora jan, üzümli meseläňem çözüldi - diýdi-de, Sadap Kerim
otagdan çykyp giden dessine, jykyr-jykyr güldi.- Aýt, ýene haýsy meseläňi
çözmeli?
Ajap Kerimli gürrüň gulagyna ýaran ýaly gülümsiredi:
– Näme-de bolsa, bu sòzİ onuň ýanynda-ha aýtman saklandyň. Şoňa-da şükür.
Hawa, men muny aýtmakdan saklandym. Ýöne muňa derek ýigidin
Özi diýen ýaly edip, saña duýdurdy.
Seniň baý fantaziýaň bar, Sadap.
- Şu ukybyň bilen edebi döredijilige baş
goşman ýörendigiňe men haýran.
dowamy bar
25
99
alma___
20.05.2024 00:56
Lebiz 2
. Ol entek gatam
açyimadyk sary gülli öýmäni eline aldy-da, edil yeňňeleriniň edişi ýaly edip,ony gyzyň başyna orady. Öýmäniň bir
ujunam gyzyň ap-ak bolup görünýän
alkymyndan aýlady. Kerim gyzy şu boluşda öz gapylaryndan girip-cykyp
ýören ýagdaýynda göz öňüne getirdi.
Özem bu görnüşe ýeke özi däl-de, ejesi
bilen birlikde syn edip, begenip, guwanyp gördi. «Men batylam-a däl. Gözüm bolup, aňym işläbem men nädip, bu gyzy şu çaka çenli görmän bildimkäm?!
-Sadap!
Gyzyň unaşyň çorbasyny taýyarlamak üçin başagaý bolup ýòren jorasynyň adyny tutup, oňa ýüzlenmegj
süyji arzuwlaryň girdabyna gark bolup
barýan ýigidi ondan sogrulyp aýrylan ýaly etdi. «Bolşumy töwereke
- synlaýan bar bolaýmasyn» diýen pikir
bu wagt onuň ýadyna-da düşenokdy.
- Ol gyzyň jorasyna naharyň taýýarlanylysy bilen baglanysykly näme diýip,
näme goýandygynam eşidenokdy. Bu
wagt Kerimiň dideleri gyzyň jorasyna
garaýan gözlerinde doňup galypdy.
«Taňrym, şeýle-de bir agy ak, garasy gara owadan göz boljak ekeni» diydi-
de, Kerim içini gepletdi. Soňam: «Şu
gözleri hiç kimden gypynç etmän, islan
wagtyň görüp hem-de guwanyp bol-
sady» diýip, öz ýanyndan arzuw etdi.
-Goňşy, Ajabyň kesen aşlaryndan
gözüňizi aýyrman dursuňyz welin, sIz
unaşy juda halaýan bolmaly.
Sadabyň alçaklyk bilen aýdan bu sözi onat düýs göryän ýigidi ukusyndan oýaran ýaly etdi. Yigit gyzyň jemalyna özüniň maýyl bolup durşy kimdir
- biriniň gözüne ilerem öýtmändi. Sonuń
üçinem ol birbada aljyrajak ýaly etdi. Üzlem-saplam gürledi:
Menmi?. Unaşymy?..
Ýigit syr bildirmezlik üçin, derrew özüni ele aldy-da, söz gatan gyzyň jogabyny berdi:
-Ony gowy görmeýân barmy?! Elbetde, menem...
- -Bizem ony gowy görýäs. Şonuň üçinem biz ony häli-şindi bişirýäs. Aş
kesmeli bolanda welin, hemişe Ajapdan haýys edýäris. Sebäbi hernäçe yhlas etsegem, biziň kesýän aşymyz Ajabyň kesýän aşyça bolanok. Corbasynam özi bişiräýse-hä, onda...
-Sadap!..
Sadap diýseň alçakdy. Ol gürlemånem gowy göryärdi. Şonuň üçinem kå-te öteräk geçiberdigi, Ajap: «Bes edäýsenel» diýen şekilde onuň synyndan
çekmeli bolýardy. Bu gezegem Ajabyn:
-Sadapl» diýip dillenmegi onuň synyndan çekdigidi, Sadap welin, näme
ùcindir, bu wagt jorasynyň aýdanyny eşitmeyản ýalydy. Ol jorasyny taryp-
lamagyny dowam edýärdi.
-Diňlemäň ony. Onuň häsiýeti şeýle. Hemme kişi òzünden gowy ýaly.
Ajap bu sözleri ýigide garap aytdy.
Kerim gyzyň bu sözüne ýylgyrdy.
-A-ýu, oglan, bäriňe-de bir seret!
Çaýyň bireýýäm gaýnan ýaly-la seň.
Sadabyň şeýle diýip, soňam jykyrdap gülmegi Kerimi ýene aljyraňňylyga
saldy. Ol ünsüni Ajapdan sowdy-da,häliden bäri lykyrdap, gaýnap duran
çäýnegiň sapyna ýapyşdy.
- Waý, beýtmäweriň! Eliňizi ýakarsyňyz-a!
Elim-ä, dogrudanam, ýakaýdym öýdýän.
-Şu ýagy alyň-da, eliňiziň aýasyna çalyň. Ynha-da, size tutaç.
Yigit Sadabyň özüne uzadan içi ýagly çüýşesinden aldy-da, eliniň
aýasyna çaldy. Beýleki tutaçly eli bilenem çäýnegi oduň üstünden aldy-da,
sesini-üýnüni cykarman aşhanadan çykyp gitdi.
Nädäýdiň-ä o ýigidi, başyny-gözüni aýladyň-la oň!- diýdi-de, ikiçäk
galanlarynda, Ajap Sadaba igenmekçi
boldy. Nätanyş adamyň ýanynda,heý-de, òzüňi şeýle alyp barmak bormy?
O nähili nätanyşmyşyn? Ol-a biziň goňşymyz.
– Bolanda näme goňşymyz?!
Goňşymyz diýip...
Sadap jorasynyň ýüzüne jykyrdap güldi.
-«Ýigidiň başyny-gözüni aýladyň»diýdiňmi?! Onuň başyny-gözüni aýlan
men däl-de, özüň bolaýma.
-0 nähili men bolýamyşym?!
Onuň bilen gürleşen-ä sen. Dymyp duranam men.
-Yigidiň başyny-gözüni gürlemānem aýlap bolýan ekeni. Men şu gün
muňa göz ýetirdim.
dowamy bar
26
113
alma___
19.05.2024 18:57
Hekaýa 1
Dürsoltan ejäniň: «Her bir boljak işiň öz nesibeli güni, sagady bardyr» diýip, köp gaýtalaýan sözüniň nesibeli güni, sagady geldi-de, hasyl boldy duruberdi. Ýogsa şeýle bolar diýen
pikir Kerimiň otursa-tursa, oýuna-küýüne-de gelenokdy. Kerim okuwdan soň känbir çaýyň-suwuň aladasyny
edip ýörenem däldi. Okuwdan gelerdi-de, baryndan garbak-gurbak ederdi.
Az-kem dem-dynjyny alybam, döwlet
kitaphanasyna tarap ugrardy. Kitaphananyň okalga zaly indi köp ýyl bäri
onuň ikinji öýüne öwrülipdi. Ol ara gün salman, șu ýere gelerdi-de, sapaklaryna taýýarlyk görerdi. Kerim okuwynyň daşyndan ceper eserlerem şu ýerde
oturyp okardy. Umumy ýaşaýys jaýy köpüň üýşen ýeri bolansoň, Kerim edil şu ýerdäkisi ýaly okabam, pikirini bir ýere jemläbem bilenokdy. Bu ýer bolsa imisalalykdy. Her kim öz aladasy bilen
gümrady. Şol gün welin, Kerim otag- daşlarynyň taýýarlan teýli naharyndan
soň, çaý içmekçi boldy. Otagdaşy birinji ýylyň talyby Çaram şol wagt
içde-daşda görnenokdy. Yogsa çaýly meseläni şoňa tabşyrsa-da boljakdy.
Kerim çäýnegini eline aldy-da, aşhana
tarap ugrady. Ony suwdan doldurybam otda goýdy. Ol çaýyň gaýnaryna şu
ýerde durup, garaşmakçy boldy. Kerim
- aşhanada kimiň näme iş bilen mesguldygyna birbada ünsem bermedi. Onýança ýigidiň otda goýan çäýnegi öwrenje sazandanyň gyjagyndan çykýan
owaza meňzeş çalaja şyglap, ses edip başlady. Kerim çáýnegiň «Şyg-şygyna»diň salyp durşuna, Özem duýmazdan,
nazaryny töweregine aýlady. Bu wagt gyzlaryň hersi bir iş bilen mesguldy.
Biri käşir arassalaýardy. Beýlekisi arassalan ýeralmasyny bölekläp durdy.
Ýigidiň nazary gabat garşysyndaky
stoluň başynda aş kesip duran gyzda
eglendi. Eger gyz başga bir iş bilen gümra bolup duranda, Kerimiň nazary
onda eglenmese-de eglenmezdi. Ýöne gyzyň ýaýylyp, ikiýanlaýyn gat-gat epilen hamyryň üstünde pyçagyny ezberlik bilen işledişi, soňam şol kesilen
aşlaryň onuň barmaklarynyň hereketi bilen tar-tar bolup seçelenişi ýigidiň
ýadyna käbesini saldy. Dürsoltan ejede aş kesmäge juda ökdedi. Şonuň üçinem gelinler, käte bolsa öz deň-duşlaram aşyň hamyryny ýugurýardylar-da, kesmeli bolanda, Dürsoltan
ejäniň ýanyna gelýärdiler. Onuň bolsa
«ýogy» ýokdy. Gaýta, ile-güne nepiniň
degýändigine begenip, öz ýanyndan monça bolýardy.
Gelneje, şu gün hemmämiz üýşüp, bir aş içeliň-le! diýip, yüwùrjileriniň, özüne ýüz tutýan gezeklerem
seýrek bolmazdy.
Şeýle diýildigi, Dürsoltan eje derrew işiň aladasy bilen bolardy. Ol hamyry ýugrardy, ýaýardy, keserdi. Ony ýaýradyp goýubam, daşardaky ojakda
åpet gazany atarardy. Dürsoltan ejäniň
jazlap, malgam ýaly edip bişiryän unaşyny iýip-doýup bolmazdy.
Kerimem agalary ýaly aşçyldy. Inçeden kesilip, indem gapagyň ýüzüne
ýaýradylan aşdan gözüni aýryp bilmän durşam şonuň üçindi. Kerimiň pikiriçe,edyän işine ýüregi bilen ýapysýan gyz,
diňe şeýle gyz aşy ejesiniň kesişi ýaly kesip bilmelidi. Kerimde şu yhlasly gyzyň özünem synlamak islegi döredi.Oňa bakanam şoldy welin, Kerimiň ýüregi gyza degişlilikde ilkinji gezek jigläp giden ýaly boldy. Ol munuň näme üçin
şeýle bolandygyny aňşyrybam ýetişmedi. Otda oturdylan çäýnegi bolsa
eýesine: «Beýdip, gyza agzyňy öweldip durma! Men gaýnadym» diýýän ýaly,bu wagt özüniň näme üçin şu ýere gelendiginem unudan ýalydy. Çāýnegiň y
lykyrdap edýän sesi onuň gulagynada ilenokdy
. Bu wagt ýigidiň bar ünsi
tahýasynyň eteginden alnyp, başyna oralan örüm saçlaryndady. Gyzyň saçyny başyna şeýdip oramagy onuň öňdenem görkana ýüzüne hasam gelşik berýän ýalydy. Kerimiň ömür eden zady
dälem bolsa, ol bu gezek hyýalyndaaçyimadyk sary gülli öýmäni eline aldy-da, edil yeňňeleriniň edişi ýaly edip,ony gyzyň başyna orady. Öýmäniň bir
ujunam gyzyň ap-ak bolup görünýän
alkymyndan aýlady. Kerim gyzy şu boluşda öz gapylaryndan girip-cykyp
ýören ýagdaýynda göz öňüne getirdi.
dowamy bar
30
116
alma___
14.05.2024 15:44
Kerim hally
ILKI
Geplemänkäñ diñle, ýazmankañ oýlan.
Söýmekden öñ söýül, söýüp soñ öýlen.
Puly ýerlikli sow, sowmankañ gazan,
lki bagşy bolgun, bolmankañ ozan.
Çagalykdan saýlan, çagañ bolmanka,
Agaçlary saýgar, bagban bolmankañ.
Başyñy goragyn, degmänkä daşa,
Ölensoñ ömür ýok, ölmänkäñ ýaşa!
13
35
