Imissyou
21.12.2023 08:24
«Donor» latyn sözi bolup, türkmen diline terjime edilende «peşgeş bermek» diýmegi aňladýar. Donor öz ganyny peşgeş berýän adamdyr. Donorlaryň ynsan ömrüni halas etmek üçin öz ganyny bermegi «donorçylyk hereketi» diýlip, atlandyrylýar. Gan tabşyrmagyň peýdaly tarapy diňe bir agyr derde duçar bolan hassa ikinji ömrüň peşgeş berilýändigi bilen baglanyşykly däldir. Munuň özi gan donorynyň özi üçin hem peýdalydyr.
Donorlyk – bedeniň öz-özünden täzelenmeginiň hasabyna juwanlygy saklamak, garrylygy yza tesdirmek üçin şert döreýär. Oňurga ýiliginde bedeniň ähli dokumalaryna we agzalaryna kislorod eltýän gyzyl gan öýjükleriniň, ýagny eritrositleriň öndürilişi işjeňleşýär, sütün öýjükleri döreýär. Olardan ähli beden öýjükleriniň emele gelýändigi mälimdir. Gyzyl gan öýjükleriniň işjeňleşmegi, immunitetiň ýokarlanmagyna ýardam edýär.
Ganyň donorlygy immun, aşgazan-içege ulgamlarynyň işine itergi berýär, bu ulgamlaryň işiniň bozulmagynyň öňüni almaga ýardam edýär. Dürli tebigy ýa-da durmuşda duş gelýän beýleki pajygaly hadysalarda, agyr operasiýalarda ýüze çykmagy mümkin bolan ganyň ýitgisine durnuklylygy ýokarlandyrýar.
Kimdir birine ýagşylyk etmek, haýyr işe şärik bolmak bagty adamyň göwnüni galkyndyrýar, oňa ruhy güýç berýär. Şeýlelikde, hemişe gan tabşyrýan donorlar sagdyn adamlar hasaplanylýar. Ganyň donorlygy hakynda söz açylanda kimiň ganyň donory bolup biljekdigi hakyndaky sowal ýüze çykýar. Elbetde, milletine, jynsyna, ýaşaýan ýerine, durmuş ýagdaýyna garamazdan, 18-60 ýaş aralygyndaky islendik adam (eger, saglygy boýunça gan we onuň düzüm böleklerini tabşyrmaga garşy görkezmeler ýok bolsa) ganyň donory bolup bilýär.
32
45
Imissyou
21.12.2023 05:14
Bizi goldap bu günlere ýetirdiň,
Kadyr Alla, özüň ýene medet ber.
Huzuryňda kabul bolsun dilegim:
Uly pähim, kiçilere edep ber.
Eşretem eçildi ýyllarym, aýym,
Ezýetdenem ýetik berildi paýym.
Herne senden daş düşmedim Hudaýym,
Öňde görjek günlerime sähet ber.
Nämäň ýalandygy, nämäň çyndygy,
Kimiň düzüwdigi, kimiň şumdygy.
Görnüp durawersin kimiň kimdigi
Agyň, garaň arasynda serhet ber.
Bu topraga däldirin men bigäne,
Geldim ony ömürboýy söýmäge.
Owal-ahyr dogry sözi diýmäge
Gaýrat berdiň, Allam, ýene gaýrat ber.
Biri kesek atsa barýan ýoluma,
Ykbal ony duçar etsin päline.
Ownamazlyk üçin eziz ilime,
Mahal-mahal Göroglyny sowgat ber.
Gurbat gerek menzillerden ötmäge,
Zürýat gerek ömri dowam etmäge.
Ýetilmedik ak daňlara ýetmäge
Yzymyzda galjaklara müddet ber.
Göwünlere giňlik bersin kanagat,
Gözümizden gaýyp bolsun gabahat.
Görüp dursuň, göçüp barýar tebehet,
Adamlara sabyr bilen takat ber.
Gynansak-da, gökden ýol saldy berim.
Ýerden göterilýär haýadyr şerim.
Belany dep etjek bir seniň emriň,
Ýigde namys, gözellere uýat ber.
Ýagşy äre ýagşy ýarlar nesip däl.
Bu çyn. Ýöne agzap durmak uslyp däl.
Gara garnyň dolulygy hesip däl —
Çep gursaga sahawat ber, ganat ber.
Duşundan geçmäýin toýuň-u-ýasyň.
Biderek gitmesin çeken yhlasym.
Ata-babaň demi siňen mirasym —
Asly halal ojagyma döwlet ber.
Siňňin bolsun ýazda ýagan ýagyşlar.
Indikime sapak bolsun ýalňyşlar.
Maýsa bolup çogup çyksyn alkyşlar,
Saçagyma bereket ber, hümmet ber.
Çisňäp duran damja entek ýagmyr däl.
Ol kim bolýar: çarwa-da däl, çomur däl.
Berjek bolsaň bir bikeşp ömür däl —
Ojar ýaly lowlap duran kysmat ber.
Mertebedir iň bir beýik şygarym,
Biribarym, iki dünýe çyragym.
Öz başymy çarap bilmedik çagym
Bakyýete ugramaga rugsat ber!
30
33
Imissyou
20.12.2023 15:38
ELIŇDEDIR
Şükürüm kän, keremiňe, eý, Allam,
ykbala nur çaýýan ýaz eliňdedir.
Ömür günler bilen atyp ýör hallan,
emma, soňra galjak yz eliňdedir.
Bilmän galýan niçik duşumdan geçdi,
günler bir-birine şeýle bir gysby,
gursaga guýupsyň egsilmez yşgy,
körügin köretjek köz eliňdedir.
Aýdyň,
nirde yşkdan ýüzün sowan bar?!
Mähre – ýatlar ýakyn,
dostlar dogan bo:r.
Köp atsaň şor,
az atsaňam ýuwan bo:r,
ömre tagam berjek duz eliňdedir.
Öwütdir şü,
görelde şü pederden,
gahryn ýuwdan – iň ullakan edermen.
Haýsy ýana sürseň, şoňa gidermen,
ykbalyň jylawy ÖZ eliňdedir.
Aşyrmat GARLY.
35
36
Imissyou
19.12.2023 15:54
Mango – iň peýdaly miweleriň sanawyna girizildi. Süýji şireli miweler diňe bir iýmit üçin däl, eýsem keselleri bejermek üçinem sarp edilýär. Mangony iýmitlenmek boýunça hünärmenler köp maslahat berýärler, ol köp kaloriýany öz içine alýar. Onuň düzümi esasan A we B witaminlere baýdyr. Şeýlelik bilen B witaminiň köp konsentrasiýasynyň saklanmagy energiýa bilen üpjünçiligi ýokarlandyrýar, ukynyň hilini ýokarlandyrýar.
Mangonyň 100 gramynda saklanýan ýokumly iýmitlik maddalar:
kaloriýa – 60 kkal;
belok – 0.82 g;
ýag – 0,38 g;
uglewod – 13,38 g;
kletçatka -1,6 g.
Miwäniň holeritiki, diuretiki aýratynlyklary bar. Ol dem alyş, aşgazan kesellerini bejermekde, ýürek-damar ulgamynyň işini sazlamakda ähmiýeti örän uludyr.
Nutrisiologlar günde bir mango iýmegi maslahat berýärler. Bu ýagdaýda beden disbioz, içgeçme, gemorroý we bagry arassalamak ýaly peýdalary berýär. Ol ýürek myşsasyny güýçlendirýär we beýniniň işini gowulandyrýar.
29
53
