5 müň 700 ýyllyk çeýnelen sakgyç, Daş asyrynda ýaşan aýalyň genetiki maglumatlaryny orta çykardy.
Daniýanyň Syltholm adasyndaky arheologik gözleglerde 5 müň 700 ýyl öň çeýnelen sakgyç tapyldy. Ilkinji gezek süňkden başga bir bir önüm bilen genoma ýetilendigini duýdurýan alymlar, Daş asyrynda ýaşan aýala degişli haýran galdyryjy maglumatlary aldy.
Adada geçirilen arheologik işlerde 5 müň 700 ýyl öň bolup geçen, berýoza agajynyň ýakylmagy bilen ýasalan we mazuda meňzeş çeýnelen madda tapyldy.
Häzirki wagtdaky sakgyçlara meňzeýän maddada saklanýan DNA-dan Daş asyryna degişli aýalyň ähli genetiki maglumatlary çözüldi.
Toýun palçygy bilen örtülendigi üçin häzirki wagta çenli zaýalanman gelendigi aýdylýan sakgyjyň, şol wagtlar daşlary biri-birine ýelmeşdirmek üçin ulanylandygy çaklanylýar. Diş yzlary maddanyň ýumşamagy üçin ýa diş agyrysy ýa-da başga bir rahatsyz bolmalar üçin çeýnelendigine yşarat edýär.
Gözleg işlerine ýolbaşçylyk edýän Kopengagen uniwersitedinden doktor Hannes Schroeder, Business Insider-a aýtmagyna görä “Bu örän täsin. Genetiki maglumatlardan bu kişiniň jynsyndan başga näme iýip içenine, hassalyklaryna çenli maglumatlary alyp bilýäris” diýdi.
Alymlaryň ilkinji gezek süňkden başga madda bilen gadymy adamlary öwrenmesinde bu sakgyç üsti bilen tapylan aýaly “Lola” adyny goýup, Lola baradaky maglumatlar Nature Communications atly bilim sergisinde görkezildi.
Sakgyjyň takmynan 2 sm bolandygy belli edilen makalada “Lola-nyň goýy reňk saçly, goýy bedenli we mawy gözli bolandygy belli edildi. Üste-üstüne bu aýal Ýewropada ýaşaýan awçy-çöpleýiji bir toparyň agzasy bolandygy öwrenildi.
Alnan maglumatlara görä bu aýalyň ördek we pisse iýendigi, pnewmoniýa (öýken çişme) keseline duçar bolandygy, Epstein-Barr wirusyny özünde göterendigi we laktoza duýgurlygy yşarat edilýär.
Sakgyçdan alnan maglumatlara görä bu awçy-çöpleýji toparlaryň Germaniýadan demirgazyk tarapa göçüp Şweýsariýa däl-de Daniýa barandyklary anyklanyldy.
Gözlegçiler DNA maglumatlaryna görä Daş asyryndan häzirki günümize gelip ýeten kesel dörediji mikroblaryň nähili gelendigini gyzyklanýarlar. Bir tarapdan bu çeýnelen sakgyjyň antibakterial aýratynlyklarynyň bardygy pikir edilýär.
Alnan çeşme: https://tr.sputniknews.com/bilim/201912181040862974-5-bin-700-yillik-cignenmis-sakiz-tas-devrinde-yasayan-bir-kadinin-genetik-sifresini-ortaya-cikardi/
