awadan
20.12.2024 07:38
Owadan gyzyñ mañlaýyhekaýa 5-nji bölüm
Siz-ä tanaýan ýok ekeni şu töwerekde. Ýaňy gelýäkäm öňümden çykandan soraýan. Soraýan welin birem bilenok-da. “Kyýas bilen Humaýdyr. Göçüp gelenlerine bir ýylam bolanok. Ýaş maşgaladyr” diýip, näler düşündirip aýdýan welin, gyran degenleň birem bilenok. “Göçüp gelen eriň gursun” diýip, arasynda saňa-da gargynýan. “Aýnadan dagyň kellesini
çykarmazmyka” diýip, aýagaldygyna äpişgelere-de seredişdirýän. Eger-eger…
Ýeňňesi Humaýyň ýüregine dagyn düşdi. Onuň içini it ýyrtdy. Çydamady.
— Onsoň nätdiň – diýdi.
— Wiý, nätmekden Hudaýjanyň özi saklasyn. Gapjygymda allanäme adres ba. Seň ýazyp beren adresiň. Şo ýadyma düşäýdi. Bir gyzjagazyň eline tutdyrdym welin, şart-murt, derrew getiräýdi. Men, aňkasy aşan aýlanyp ýörüpdirin-dä şu jaýyň daşynda.
Biläýmändirin-dä… Ynansaň bar-a, gyz, şu kösenşime tapmadyk bolsam, göni gaýtjakdym yzyma. Ikiňizem ýüzüňizi Babaly görsün diýjekdim. Kyýasyňam, seňem…
Nurtäç dymyp oturyp bilmez. Obadan ýöriteläp gelensoň, burny deşilen ýaly sesini çykarman otursa niçik bor?! Onda gep kändir. Ol entek geplär. Näçe ýokuş görse-de, ýeňňesini diňlemäge Humaý boýun boldy. “Mugt gürrüň. Diňläýin oturaýyn” diýdi. Kalba giňlik salmagyň iň arzan emeli şu.
— “Etaž jaýyň tuwaledem içinde bormuş” diýip kän eşidipdim. Heýç ynanamokdym-da şonda. Ine, gözüm bilenem görüp otyryn ind-ä. Bolsa-da, gyz, mynyňyzdan ys-a gelenok. Ýa gireňzogammy?.. Aý,
ýok, tuwalede girmän-ä onuň bilmersiňiz, ä? Ýöne ys gelmez ýaly bir zat edensiňiz siz…
Ýeňňesi gürrüňden gürrüň ýasaýar. Asyl sepinem bildirenok. Bildirmezem. Nurtäjiň şondan başga işi bamy nä?! Bar işi – gaýynlary bilen äriniň, onsoňam çagalarynyň nanyny, naharyny bişirmek, kirini ýuwmak. Galan işi – gybat. Gybat bolmasa dünýe onuň gözüne türmeden enaýy görünmez. Ýanynda adam bolmasa bi aýdyp oturan gürrüňleri onuň gursagyna sygmaz, içini byjyklar. Nurtäç çydamaz, öler. Şu gutulgysyz hakykat.— Astyňyz-üstüňiz, dört tarapyňyz biton-la, gyz, siziň. Ölmän nädip ýaşaýaňyz?! Sadagasy gitdigim, adam pahyryň jany gaty berkden-ow. Hiý, gör, myny, bitonyň içinde-de ýaşap ýör-dä, gyz, birenaýy bolup.
Nurtäç aladasyz aýal. Näme diýse-de ondan geň däl, gelşip dur. Ondan kine saklamak aňy ýukalygyň alamaty. Şuňa akly çatyp durka, Humaý ýeňňesinden göwün etmez. Humaý aňynyň ýuka bolanyny islänok.
— Hakyt pilite-dä, gyz! Bir seret myňa… Hökümet diýýän-ä, şuň dagyn alajyny tapyp bilenokmyka?! Adamlara ýamanlyk diýib-ä edýän däldir ýogsa şuny. Çig kerpiçden salmal-a şuňňaly jaýy dagyn. Ana, obada gül ýaly jaýlary dikeldip ýörler-ä çig kerpiçden. Ýa arzan düşýämikä şu hazan almyş beton-piliteler. Aý, ýok, arzana düşmeli däl. Düýn dälmidi Magtym çekimçiň: “Simunt gymmatlaýa, simunt” diýip, ulukjyn alyp ýöreni. Simuntdan ýasalýandyr-da şu pilitelerem. Gyran degen höküwmediňem ugry gaçyp ýör öýdýän. Nurtäç biriniň körpe oglunyň keýwanysy. Äri iýjegini-iýjegini getirip dur. Dört çagasy bar, dördüsem ogul. Gaýynlary bilen agzyny alartman ýaşaşyp bilýär.
Äri bilen harçaňlaşyp duranyny gören ýok. Emma ärinden nadylsyran bolýar. Oňam sebäbi belli. Ile öýkünýär. Hemme erkekler şeýledir öýdýär. Onuň gyzyl ýaly äri bar. Tapylgysyz. Humaý: “Dünýede şundan mes ýaşaýan ýok – diýdi. – Kem zady ýok, bi heleýiň”. Eýse, onuň ýeňňesi ýaly bolasy gelmedi.
Nurtäjiň gününi arzuw etmedi.
— Sagat näçe bolduka, gyz? Bir seret-le… Bu-uw, eýýämmi? Turdum onda men-ä. Üçdäki awtobusa ýetişjek bolaýyn. Salgy bir ber, gyz! Nirden nädip gitmeli? Yzyňy tapmagam gara görgüdir, ýene soraşdyryp ýörmelidir. Humaý salgy berdi.
— Öýe aýtjak-goýjak zadyň bamy, gyz? Men-ä gitdim.
Dowamy bar ☘️
7
94
okyyjy
19.12.2024 18:43
Nurundan ýaradan iki azyzy,
Bugdaý iýp, behiştden aýrylmadymy?!
Üç ýüz ýyl agtaryp, sergezdan bolup,
Adam How eneden aýrylmadymy?!
Adam ogly hiç bolupdyr baş bilen,
Ýuwdy ýüzün gözden akan ýaş bilen,
Abyl atdy ol Kabyly daş bilen,
Aga inisinden aýrylmadymy?!
Ybraýym pygamber dünýäge geldi,
Arzuwarman bilen Hajary aldy,
Musulman bolanlar kişdige doldy,
Nuh öz kowumyndan aýrylmadymy?!
Ol hakyň Töwratyn okygan Musa,
Zamanynda ýokdy olar dek resa,
Bibi Merýem oglyhezreti Isa,
Gaçyp, kapyrlardan aýrylmadymy?!
Pygamber äleme patyşa boldy,
Zebur okap, halka nesihat kyldy,
Bir güni göwnüne menmenlik geldi,
Dawut öz oglundan aýrylmadymy?
Dawut öldi, zürýadyna ýer galdy,
Hudaýymdan şoňa bir ýüzük geldi,
Nurdan bolan ýüzügini döw aldy,
Süleýman tagtyndan aýrylmadymy?
Ýakup aglap aýrylandyr gözünden,
Hiç peýda tapmady aýdan sözünden,
Arzy Gambaryndan, güler ýüzünden,
Ýusup Züleýhadan aýrylmadymy?
Pygamber Çaryýar ýaşyn dökerden,
Şyhlar sopusyndan, şalar nökerden,
Zenbur asalyndan, toty şekerden,
Bilbil gülüstandan aýrylmadymy?
Görogly beg, tälim algyn ussatdan,
Ýagşy, ýaman hemme geçer syratdan,
Leýli Mejnunyndan, Şirin Perhatdan,
Wamyk Uzrasyndan aýrylmadymy?
"Görogly beg" dessanyndan
6
49
awadan
19.12.2024 17:03
Owadan gyzyñ mañlaýyhekaýa 5-nji bölüm
Kyýas Humaýy gujagyna gysdy. “Oglanjykdyr. Öňünden bilýän-ä men. Çaga galjakdygynam öňünden bildim. Mynam bilýän. Oglanjykdyr. Ine, gör-de duruber, meň diýenim dogry bolar” diýip, düşnüksiz hümürdi bilen aýtdy. Humaý oýkanjyrady:
— Gysmasana gaty. Demim gysýa.
Göwrede çaga galany hak. Sag-salamat ýaşalyp ýörülse, ol Humaýa çeker. Humaýa çekse-de, oglan bolar. Olaryň tohumynda gyz dogurýany seýrek. Şujagaz pikir onuň kalbyna umyt saldy, beýnisine ynjalyk berdi.
— Birden gyzjagaz bolaýsa.. Bu-uw, ejem bilen kakamyň-a gözüne görnübilmen. Birhili görülýä-dä birinji çagaň gyz bolsa. Utanylýamy, nämemi? Señ üçinem şeýlemi?.. Zyýany ýok, gyz bolsa-da. Bir zat bolup dursa boldu-da. Bu gezek gyz bolar, ikinji gezek ogul. Dogry dämi?.. Senem ýöne-e gyz dogrup ýörmersiň-ä. Arasynda… hany entek şuny bir göreli. Belki, Hudaý, ogul bolaýady-da. Süýşsene bärik!
Humaý gyz dogranda-da, oglan dogranda-da tapawudy ýok, onuň kakasy Mergen. Ýöne çaga dil açansoň, Mergene kaka diýmez, Kyýasa diýer. Ähtimal, ol Mergeni tanamazam.
Kyýas bu zatlary bilmez. Humaý bu barada hiç kime hiç zat aýtmaz. Içinde saklar. Bu syry günä göteren kimin göterip ýörmek oňa biçak gymmat düşer. Ölýänçä ini müňk-müňkde bolar.
Bu syry diňe mähek daşy gizligin saklap biler.
Humaý özüni mähek daşyna deňemäge gaýrat tapmady.
Ýaýdandy. Bir syry, ýekeje syry içine sygdyryp bilmese, Humaýyň ojagy ýykylar. Maňlaýgara bolar. Oňa gargarlar. Humaýa hiç kim düşünmez. Humaý bu syry o dünýä alyp gider. Aýtsa-da, şo taýda aýdar. Magşar gününde. Şondan bärde aýtmaz. Ol äht etdi. “Aýdan günüm taklap janym çykaýsyn” diýdi.
— Humaý!
— Hä?
— Oglan bolsa adyna näme dakarys?
— Waý, bilmedim men-ä. Pikirem etmändirin şony.
— Onda näme dakaly diýsene?! Neme dakaly. Şöhrat dakaýaly, hä? Gowy ad-a şo?!
— Hawa.
— Wiý, ýa-da Daýanç dakaly. Men-ä gowy görýän şony. Erbet däl-ä. Sen nähili görýäň? Ejem dagam gowy görer şol ady. Ýa bolanokmy?
— Bolýa-la…
— Wi-iý, Humaý, birden ekiz oglumyz bolaýsa, hä! Hany elläp göreýin… Ep-eslije bar, how, şü. Ekiz bolaýmasyn?! Bir aýlyk diýdiňmi? Bir aýda şuňňaly bolsa, tüweleme, ganymat, bolubilýä.
Kyýas begenýär. Humaýyň garnyny gaýta-gaýta sypaýar. Häzir onuň gözleri gülýär. Gözedürtme garaňkylygam bolsa, onuň gözleriniň gülýändigini Humaý bilipjik ýatyr. Kyýasyň begenji ýürekden. Ol şu gije uklabam bilmez. Ol kesekiniň çagasyna guwanýar. Özüniňkidir öýdýär. Ol özüni erkek sanyna goşýar.
Aýbyny bilmeýär.
Humaý ärini gözli kör saýdy. Onuň betbagtlygyna agysy tutdy. Asyl agladam. Özem ses etmän aglady. Aglan halatyň ses etmek hökmanmy diýsene?! Ýassykdaşy aglar-da, Kyýas bilmezmi? Bildi.
Eginlerini silkip-silkip ýatyşyndan çen tutup bildi. «Samsyjak” diýdi.
— Goý, how, aglabermeli bomy çagam bolýa diýip. Gaýtam begenmeli sen. Men-ä begenip ýatyryn şumat. Bi bolsa… Goý, how!
— Begenjimden aglaýan-da men.
Ol Kyýasy ogşady. Çem gelen erinden. Maňlaýyndan, gözünden, ýaňagyndan, boýnundan.Bäş günden soň Nurtäç geldi. “Baldyzjygymyň içi gysýandyr, bir göreýin-le diýip gaýdyberdim” diýdi. Humaý begenmedem, gynanmadam.
— Gowy edipsiň – diýdi.
Nurtäç jibrinip gepledi:
— Nähili edenim-ä özüm gowy bilýän-le. Öň bilmändirin. Bilen bolsam gaýtmazdym. Atam direlip gelýänem bolsa gaýtmazdym.
— Näm boldy, gyz, beýle?
— Wah, bilmedik bolan bolýa-da. Öldüm-ä men seň tünegiňi tapjak bolup. Hakyt masgara bolaýdym-da, gyw. Görmedigim görde galandyr-la… Özüňiz bir kösenmän tapýaňyzmy, gyz? Ýa daşarygam çykaňzokmy? Çykýanam dälsiňiz siz. Ýaýdanyp duransyňyz. Bir çyksaň münmek işdir. Münseňem düşmek. Ýaňy özüm itiň günini gördüm-ä.
Humaý ýeňňesine çaý berdi. Nurtäç täzeden tükezzibana tutduryp ugrady:
— Goňşularyňyzy bir tanaýaňyzmy, gyz? Tanaýan dälsiňiz-le.
Dowamy bar ☘️
5
121
enes_∞
19.12.2024 13:25
![]()
DIŇE TÄZE ÝYL HAKYNDA
Täze ýyly garşy almagyň uzak taryhy ýoly bar. Taryhy maglumatlara salgylansak, bu ajaýyp baýramçylyk ilkinji gezek biziň eýýamymyzdan öňki III-IV müňýyllykda gadymy Mesopotamiýada bellenip geçilipdir. Gadymy döwürlerde Täze ýylyň ýaz paslynyň ýa-da güýz paslynyň başynda bellenilip geçilendigi welin has täsin. Gadymy Rimde ruhanylar Täze ýyly 1-nji martda garşy alypdyr. Şol wagtda rimlilerde Täze ýyl garşy alnanda, täsin däpler hem ýüze çykyp başlapdyr. Olaryň ynanjyna görä, Täze ýyl birek-birege ýakymly sözleri aýtmakdan başlamaly. Munuň bolsa, adamlary biri-birine ysnyşdyrýandygyna ynanypdyrlar. Şeýle-de, teňňe sowgat etmek asylly däbe öwrülip başlapdyr. Wagtyň geçmegi bilen, Täze ýyl 1-nji ýanwarda garşy almaga girişilip başlanypdyr. Bu senede garşy almak düzgünini bolsa, ilkinji bolup Ýuliý Sezar senenama girizipdir.
1492-nji ýyla çenli Täze ýyl Russiýada mart aýynda garşy alnypdyr we şol ýyl bu däp sentýabr aýyna geçirilipdir. Emma Pýotr I öz döwründe, 1700-nji ýylda 1-nji ýanwarda bellemek barada karar çykarypdyr. Ilkinji gezek rus patyşasy şol wagt halkyna ýedi günüň dowamynda dynç almaga rugsat beripdir.
Täze ýylyň ilkinji aýy bolan ýanwar aýynyň adynyň gelip çykyşy barada bellemek isleýärin. Taryha salgylansak, bu aýyň adynyň gelip çykyşy öz gözbaşyny gadymy Rimiň Ýanus atly taňrysyndan alyp gaýdýar. Rowaýata görä, Ýanus gapynyň we ähli başlangyçlaryň hudaýy bolup, ol iki ýüzli görnüşde suratlandyrylýar. Onuň bir ýüzi geçmişe, beýleki tarapy bolsa geljege bakýar. Şonuň üçin ýanwar iki ýylyň sepgidindäki aý hasaplanýar.
🎄
8
128
enes_∞
19.12.2024 09:39
![]()
Ýaşyl bag ýylany. 2025-nji ýylyň bu nyşany barada nämeleri bilmeli?
Barha golaýlap gelýän 2025-nji ýylda ruhy ýyl dolandyryş şalygy Gündogar senenamasynyň iň syrly nyşanlarynyň biri bolan — ýaşyl bag ýylanyna geçýär. Bu ýyl paýhasly kararlaryň, içki dünýäniň ösüşiniň we gyzykly üýtgeşmeleriň döwri boljakdygyny wada berýär.
Bu nyşanyň häsiýetnamasy
Gündogar medeniýetinde ýylan çuňňur paýhaslylygy, düşünjäni we kyn ýagdaýlardan çykalga tapmak ukybyny alamatlandyrýar. Tebigy paýhaslylygy we gapma-garşylyklardan gaça durmak ukyby gymmatly häsiýetler hasaplanýar. Ýaşyl reňk ösüşi we täzelenmegi aňladýar, bag bolsa ösüşi we ýokary işjeňlik hyjuwyny peşgeş berýär.
Täze ýylda nädip şowlulyga eýe bolmaly
Ýylanyň ruhy goldawyny almak üçin, öýde onuň göwnünden turjak atmosferany döretmeli diýýärler:
Interýeri janly ösümlikler, esasanam, tropiki ösümlikler bilen bezäň;
Oňa bezeglik çüwdürimler ýaly Gündogar elementlerini goşuň;
Simwoliki gymmatlyklary ýerleşdiriň: Hytaý teňňeleri ýa-da ownuk zatlar;
Bezeglerde ýylanyň şekilini ulanyň: heýkeljikler, şemler, senenamalar.
Ýaşyl bag ýylanynyň ýylyny nähili garşy almaly?
Ýylan nepisligi we rahatlygy gowy görýär. Öýde baýram etmek ýa-da restoranda oturylyşyk guramak bolsun, islendik amatly şert baýramçylyk üçin laýykdyr. Maslahat berilýän geýimler:
Zümerret we otuň öwüşginleri;
Çal, süýtreňk we goňur reňkler;
Ýylan derisini ýada salýan ajaýyp şekilli geýimler;
Erkekler üçin — çal reňkdäki kostýumlar.
2025-nji ýyldan nämelere garaşmaly?
Ýyl hem asuda, hem dürli üýtgeşmeli täzelikleri bilen depginli boljakdygyny wada berýär. Birinji we üçünji çärýeklere aýratyn üns berilmelidir — bu döwürler käbir kynçylyklary getirip biler. Şeýle-de bolsa, ýylanyň paýhasy islendik synaglary ösüş we kämilleşmek mümkinçiliklerine öwürmäge kömek eder.
Ýatda saklaň: ýylan sazlaşyga we deňagramlylyga ýokary baha berýändir. 2025-nji ýylda bu ýörelgelere eýerip, durmuşyň ähli ugurlarynda üstünlikleri we rowaçlyklary gazanyp bilersiňiz.
3
128
awadan
19.12.2024 09:30
Owadan gyzyñ mañlaýyhekaýa 3-nji bölüm
Humaý: “Meň adymy nirden bilip ýörkä bi ýerçeken. Masgara janym, biriniň dulunda otyrkam bir haýasyza sataşaýdym-da. Kyýas bilse öldir meni” diýdi.
Ol oglanyň yhlasyny zor gördi. Mergen Humaýy gürletmäge ilgezik boldy. Pylan ugurdan okaýan, heniz öýlenemok, özüňiz ýaly meniklije maşgala bolsa öýlenäýmek hyýalymam ýok däl diýen ýaly Humaýyň teý gyzyklanmaýan zatlaryny aýdyşdyrdy. Ol welin sesini çykarmady, ne ýagşydan, ne ýamandan.
Ol Mergeni halamady. Ertesi olar üçünji gezek duşuşdylar. Mergen olaryň göni öýlerine geldi. Günortanlar. Gelşine-de gapyny kakdy. Humaý gapyny sesini çykarman açdy. Kyýas gelendir öýtdi. Mergeni görübem içini çekdi.
— Ertirden bäri daş çykmadyň-la bir gezegem. Häliden bäri saňa garaşdym men. Içiň gysanokmy öýde?
Humaý ýakasyny tutup, oňa git diýdi.
— Kowmasana, seni görmesem ýüregim gysyp, ölüp barýan.
Humaý pyşyrdap gepledi:
— Utanaňokmy biriniň heleýiniň üstüne atalap durmaga… Bar, git, şu ýerden abraýyň barka. Ärim ýatyr öýde.
— Aldama! Ol-a işe gitdi häli. Öýlän bäşden bärde gelmeýä. Bilýän-ä men.
Mergen gapyny iç ýüzünden ýapdy. Arkasyny diwara ýaplady-da, Humaýa çiňerilip seretdi. Humaý dagy nätjegini bilmedi. Ýüzüni kese sowdy. Şunuň ýaly ýagdaý ýüze çykanda näme etmelidigi barada öňünden pikir edip goýmandygyna ökündi. Iki sekuntlyk dymyşlykdan soňam:
— Bar, çyk, gyýw, meni biabraý etmejek bolsaň. Ilgün näme diýer – diýdi. Kesä bakyp durşuna Mergeniň birjik-de sarsmandygynam edil gözi bilen gören ýaly duýdy.
— Ärim biläýse öldir seni.
Şeý diýibem göni oglanyň gözlerine seretdi. Ol onçakly görmeksiz hem däl ekeni. Gözleri ýanyp dur. Humaý onuň garaklarynda yşkyň açlykdan surnugan keşbini gördi. Onuň didelerinden özüniň naýynjar keşbini hem tapdy.
— Gitjek, häzir gitjek.
Mergen hatda gözlerini-de gyrpmady. Örän parahat gepledi. Onuň ýüreginiň gürsüldisi Humaýyň alkymynyň aşagyndan eşdilip ugrady. Häzir Humaýyň bir-ä gözi gördi, birem gulagy
eşitdi. Galan zatlar togtady. Şu pursat ýüregi-de urmasyny kesäýdi öýdýän. Burun-a öz wezipesini unutdy. Aşhanadan gelýän köýen etiň ysyny alybilmese öz wezipesini unutdygy bolýa-da. Başga näm bolsun?! Soňky wakalara-da düşüner ýaly bolmady. Ýa-ha Mergen ony gujagyna gysdy, ýa-da ol Mergeniň gujagyna gysyldy. Bir zad-a belli, Humaýyň huşy başyndan uçdy. Huşy bar bolsa, Mergeniň boýnundan aslyşmazdy.
Humaý soňuny saýmady. Soňuny saýmaga wagtam bolmady. Wagt bolaýanda-da ol akylly-başly pikir edip biljek däldi. Beýnisi işlemeýän adam nädip pikir etsin?! Onuň huşy beýnisini terk etdi.
Humaý öldi. Ýaňyja-da Mergene: “Bar, git, oglan, iliň heleýi bilen näme işiň ba” diýip duran Humaý onuň gujagyna özüni oklady-da, öläýdi. Sojap-sojap dem alyp ýatyşyna hakyt öldi oturyberdi. Gutardy…
…Humaý ýedi minutdan soň direldi. Gözüni açmady. Ýöne direldi. Direlen badyna-da iňledi. Nämeleriň näderejede nähili bolup geçendigini bilesi geldi. Bilip bilmedi. “Nepesimi bir durlaýyn-la” diýdi. Süýndi. Barybir anyk aňşyryp bilen zady bolmady. Kösendi.
Çak urdy. Humaý göwresinde galan çaganyň Mergendendigine
şübhe etmedi.Göwrede çaga galany çyn. Humaý muny Kyýasa ýorganyň aşagynda aýtdy. Gorka aýtdy:
— Kyýas!
— Hm?
— Çaga galypdyr…
— Ä? Näme diýdiň?
Gara-gara, ümmülmez pikirler Kyýasyň ynjalyksyz beýnisinden bada-bat sypyrylaýyp bilmediler. Bilniksiz terk etdiler. Onuň ini jümşüldedi. Begenjinden. Görmese-de Humaý şuny duýdy.
Kyýas:
— Goýsan-aý, çynyňmy? – diýdi. – Çaga galypmy hakyt? Bildirýämi? Hany menem göreýin… Bir gatyja zat ba welin, şumy? Şudur. Bilýädim-ä men. Oglanjykmyka?
— Bilmedim men-ä.
— Oglandyr, men-ä oglan bolsa gowy görjek. Sen?
— Menem.
Dowamy bar ☘️
7
102
