Gyz ýigide diýdi: -"Ya meni ya-da ejeňi saýlarsyň, ýogsamam men bu öýden giderin"

Ýigit diýdi:-"Gideniňde gapyny gatyrak ýapyp git, ejeme sowuk gelmesin"

JYNLAR BARADA

Jynlaryñ güýçli zatdyklaryny bilýäris. Jynlar hem edil biz ýaly barlyklardyr. Olar hem edil ynsan ýaly dogulýalar, iýýärler, gezýärler we ölýäler. Ýöne aýdylmagyna görä olar ortaça müñ ýyla golaý ýaşaýar ekenler. Jynlaryñam hersiniñ atlary bolýar.

Jynlaryñ erbedi we gowylary bolýandyr we musulmany kapyry bolýandyr. Kapyr jynlar adama duşman bolýalar we wagty gelende olara hüjüm edýäler. Jynlar üýşmeleñ ýerlerde bolýan däldir. Hatda köp adam bolsa olardan gorkýarlar. Ýöne ýeke galañda onda hüjüme geçip başlaýalar. Esasy agşam sagatlarynda hasda 2 we 4 aralygynda olaryñ iñ güýçli bolýan wagtlarydyr. Şo wagt olaryñ gaharyny getirmäñ. Olar aýdymly ýada sesli ýerlerde köp bolýan däldirler. Ümsüm bolup olar barada pikir edip gorkañda seniñ gorkyñkdan peýdalanýalar. Şol sebäpli agşam olar barada gep açmañ we köp pikir etmäñ. Jynlaryñam aýaly we erkegi bardyr. Aýal jynlar zenan adamy ýigrenýändirler. Sebäbi erkek adamlary gawanýarlar. Olar erkek adamy öz tarapyna çekmäne çalyşýalar. Käwagt başarýalaram. Sebäbi öz sypatynda dälde gaty owadan sypata girip bilýäler. Aýal jynlaryñ köpüsi gaty gorkunç bolýandyr. Hatda seredende gorkunçlygyndan infark geçip adam ölübem bilýär. Ondan biliberiñ. Ýöne olar erkek adamlara owadan sypatda görüner we gürleşer degişer edil erkek we zenan adam ýaly. Güýçlileri gaty güýçli bolýandyr.

Geçenki makalamda Stambula gelen ýylymdaky bolan zatlar hakynda gysgaça gürrüñ beripdim.

Indi bolsa nahili işlerde işläñdigim hakynda gürrüñ bermek isleýärin. Ilkinji işläñ işim bolup işläpdim diýipdim. Ondan soñ ol ýerden çykypdym sebäbi edýän işim 10 manatlyk iş bolsa, alýan hakym 1-2 manat diýsemem bolar. Gaty azdy.

Soñ başga restoranlara işe giripdim. Birnäçe ýerde işläp gördüm emma olaryñ hemmesi diýen daşary ýurtdan gelenligi bilseler az pul berýärdiler. Onsoñ menem restoran däldä otelleri barlap göreýin diýip, birnäçe otellere gidip gürleşip gördüm we ýaşaýan ýerime ýakyn bolan bir ýerde otelde ýene bolup işlemäne başladym. Nämede bolsa aýlygy öñki işlän ýerlerimden köpüräkdi. Bir gowy tarapy, restorandaky ýaly elmyda ylgap ýöreñok, myhman bolan wagty işleýäñ. Işleýän ýerimde hiç haçan işden gaçamokdym. Şol sebäpli oteliñ eýesi halapdy işleýşimi.

Emma bir mesele bardy oteliñ müdirinden has köp iş edýärdim. Sebäbi daşary ýurtdan myhmanlar gelende müdir käñ iñlis dilinde gürläp bilenokdy, ýañy öwrenmäne başlapdy, emme bütin myhmanlar bilen men gürlşeýärdim. Şol sebäpli oteliñ eýesi meni halapdy. Ỳöne gynansagam her ýerde boluşy ýaly, müdir bu ýagdaýdan birahatdy we eýdip beýdip edýän işim hakynda bahana tapyp meni kösemäne başlady. Ỳeri geldi üssümden gülmek üçin bahanalar tapýardy. Men gaty gowy düşünýärdim näme üçin beýtýändigine, sebäbi onuñ başarmaýan zadyny men ýerine ýetirýärdim. Onuñ içi ýanýardy.

Soñunda eýtdi beýtdi meni şeýle bir ýadatmana başlady biderek gürrüñleri bilen, tapýan bahanalary bilen we men işden çykdym. Ỳöne ynansañyz oteliñ eýesi 3-4 gezek meniñ bilen gürleşdi. Hatda aýlygymy arttyrjak diýdi, näme sebäpli gidýäniñi aýt diýdi, ýagny maksady meni işde alyp galmakçydy. Ỳöne men ol müdir ýaly bolmak islemedim we hiçzat diýmedim. Käbir bahanalar bilen işden çykdym.

Aslynda bu işlän ýerim meniñ üçin uly sapak boldu. Adamlary tanamana başladym. Men hiçhaçan adamlaryñ erbet tarapyny ýüzlerine aýdyp bilemokdym ýa-da adamlaryñ göwnüne degip bilemokdym. Hemişe töweregimdäki adamlar hakynda gowy pikirler edýärdim.

Emma durmuşyñ edil beýlede gowy däldigine düşündim. Eger ýeri gelende käbir zatlary adamyñ ýüzüne aýtmasam, başarmasañ özümiñ utulýandygyma göz ýetirdim. Ỳöne çynymy aýtsam geçen ýyl Stambulda ol işlän ýerime bardym we ol meniñ işden çykmagyma sebäp bolan müdiriñ menden soñ 3-4 aý içinde işden kowulandygyny aýtdylar. Hany bir nakyl bardy: ‘’ ýakma bişersiñ, gazma düşersiñ ‘’ diýilen. Edil şeýle hem boldy.

Aslynda durmuş bir ýaryş, eger ejizleseñ arada ýitip gitýäñ. Ỳöne meniñ pikirimçe edil beýle diýibem, gowy niýetiñi ýitirmeli däl. Hemişe arassa işlemeli we görüpçilik etmeli däl. Şonda durmuşdan lezzet alynar.

Gysgaça hem akylly bolmaly hem arassa bolmaly. Akylly diýýänim bolsa, bir iş etmezden öñ köp pikirlenmeli. Ynha şeýle edilende adam durmuşda ýeñilmez diýip pikir edýärin. Bir zady belläp geçmek isleýärin, belkäm käbirleri: ‘’ sen okamana bardyñmy ýa-da işlemänemi ‘’ diýip sorag sorap biler. Meniñ bu gürrüñ beren wakam tomusda bolan waka. Köp işledim ýöne hiçwagt okuwymy taşlamadym. Sebäbi meniñ ol ýere okamana bardym. Okuwymy hiçwagt taşlap bilmezdim. Onsoñ ol ýerden işden çykdym we beýleki otellere baryp gürleşip gördüm. Emma hiçhili iş tapyp bilmedim.

Wagtyñ geçmegi bilen bir dost oglandan habar geldi we maña bir gurluşykda 2 hepdelik iş bar işlemek islärmiñ diýip sorady. Men hem kabul etdim. Nämede bolsa boş ýatmakdan gowudyr. Ilkinji gezek gurluşykda işläp gördüm. Meniñ ýaşym 18 we men ýaly 4 sany başgada Türkmen oglanlar bardy 2 sanysy 30-35 ýaşynda işlemäne gelen oglanlardy, beýleki ikisi bolsa 22 ýaş töweregidi. Aralarynda iñ ýaşy mendim. Ynanmarsyñyz ýöne eden işimiz 50 kg agyrlygynda arkamyza alyp 10 etaza daşaýardyk. Her etaža 20-25 sany daşaýardyk. Şeýdip 10,9,8… diýip 1-nji etaža çenli daşap doldurmalydy. Ol 2 hepdede iñ agyr kynçylygy gördüm diýsem bolar.

Emma ol ýerden gazanan pulumyñ lezzetini hiçwagt dadyp görmändim. Sebäbi bolsa ol pulda mañlaý derim bardy. Sowmana dözmändim ol puly. Ynha ol wagt ýene bir gezek gowy düşündim, halal puluñ nähili gowy zatdygyna. Halal gazanç…

Dowamy bar.

Size gürrüñ bermek isleýän zatlaryma başlamazdan öñ bir zady belläp geçmek isleýärin.

Bu ýazylan zatlar doly çyn bolan zatlar we öz başymdan geçiren zatlarym. Hemişe bu zatlary birine gürrüñ bermek islärdim, hat-da mümkin bolsa kiçiräk kitap görnüşinde çap etmek hem isläpdim. Aslynda her adamyñ durmuşynda geñ galdyrýan wakalar bardyr. Nesip bolsa bu setirleriñ soñuna geleñizde, siz hem näme diýmek isleýänime düşünersiñiz.

Men Stambuldaky başymdan geçiren zatlarymy siziñ bilen paýlaşmakçy. Aslynda seredilende biziñ ýurdumyzdan Stambuly görmedik adam ýok diýsegem bolar emma meniñ maksadym Stambulyñ syýahatçylyk tarapyny gürrüñ bermek däl, Stambula ýa-da Türkiýäniñ başga şäherlerine okamak üçin gelmek isleýän oglan-gyzlara maslahatlarym bar. Şu wagt Türkiýedäki daşary ýurtlardan okamana gelmek isleýänleriñ haýsy ýokary okuw jaýyna girendigi belli boldy. Geçende bir habar okapdym, Türkiýede okaýan iñ köp talyp biziñkiler eken, meniñ pikirimçe gaty gowy, örän buýsanç duýýaryn, sebäbi daşary ýurtda okalanda diñe ylym alynanok bir tarapdan durmuşyñ nämedigine hem göz ýetirilýär. Emma şeýle bir mesele bar, daşary ýurda gitmek añsat däl. Bir tarapdan maşgaladan aýra galmaly, bir tarapdan pul meselesi sebäbi hemmekişiniñ ene-atasy aýda müñläp dollar ugradyp bilenok.

Mundan 8-9 ýyl öñ Stambula gelemde, bir tarapdan begenýärdim, nämede bolsa daşary ýurda geldim, ýokary okuw jaýyna girdim diýip, bir tarapdan bolsa maşgalamdan aýra galanlygym üçin erbet bolýardym. Başda öwrenşmek gaty kyn, hiçhili dost ýok, tanyş ýok diñe birnäçe sany biziñkilerden oglanlar bardy. Olar bilen hem hemişe duşuşyp oturyp bolanok. Hemmekişiniñ öz aladasy özüne ýetik onsuzam. Ỳuwaş-ýuwaşdan wagtyñ geçmegi bilen öwrenşmäne başladym. Uniwersitetden täze adamlar bilen tanyşdym.

Ỳöne esasy mesele ol ýere, bu ýere gezmäne gitmek, wagt geçirmek, kursdaşlar bilen kafe gitmek dälde, pul meselesi bardy. Ol wagtlar ýurdumyzda dollaryñ hümmeti gymmatdy we çynymy aýtsam maşgalamdan pul alamokdym. Aslynda sorasam ugradarlardy ýöne ýagdaýlaryny bilýärdim we birahat etmek islämokdym. Ugratsalaram 50-100 dollaryñ Stambulda hümmeti ýokdy.

Ol wagt durmuşyñ nämedigine düşünmäne başladym. Ỳanyñda ene-atañ ýok. Bir zat edip pul gazanmalydy we oña muña soraşdyrdym. Sebäbi aýlyk stupendiýalar bardy ýöne şu wagt ýok diýsegem bolar, bar bolanlaram daşary ýurtdan gelen talyplara berenok. Idäp sorap birnäçe sany ýer tapdym we gitdim ýagdaýymy düşündirdim. Ilkinji ýylym 2 ýerden stupendiýa çykdy. Emma stupendiýa diýilýän zat käbir zatlara ýetýär. Ỳa ýol puluña ýa-da birnäçe sany egin-eşik alyp bolýardy.

Onsoñ bir ýerde iş gözläýin diýip karara geldim. Nämede bolsa altynjy bazar günleri boş. Ỳaşaýan ýerime ýakyn ýerlerdäki restoranlary aýlandym we olaryñ birinde bolup işe başladym. Olaram näme akmak däl, talypdygymy bilýärdiler, pula mätäçdigimi hem bilýärdiler we kän pul berenokdylar emma işletmeli bolsa adamyñ suwuny çykarýardylar. Emma işlemekden başga edip boljak zat ýok we sabyr etmeli boldum.

Hepdede 2 gün, käwagt baýramçylyklarda hem işlemäne gidýärdim. Emme ol ýerden alan pulumy ynansañyz sowmana dözemokdym. Türkmenistanda bolsa puluñ gadryny bilemokdym, nämede bolsa özüm gazanamokdym. Ynha şonda kakamyñ aýdan sözi ýadyma düşdi. Kakam hemişe: ‘’ Hemişe puluñyzy tygşytly sowuñ we aýra bir ýerde 3-5 manat puluñyz bolsun’’ diýerdi. Özüm işläp, der döküp gazanmana başlamda bu sözleriñ manysyna düşünmäne başladym. Soñ soñlar başga ýerden hem iş gözlemäne başladym, aslynda wagtyñ geçmegi bilen beýleki türkmenler bilen tanyşdym we täze işleri olaryñ kömegi bilen tapypdym.

Nämede bolsa biziñkiler tüweleme, bir zada göz ýetirdim, biziñkiler nirde bolsa bolaýsyn aç galmaýar. Her kim bir- birine habar berýärdi iş bolan wagty we soñ işleýän restoranymdan çykypdym. Sebäbi edýän işime görä gaty az pul berýärdiler. 5-6 aýym şeýle geçdi, işläp boljak işlerden habardar boldum we köpüsinde işledim, täze adamlar bilen tanyşdym. Aslynda gaty gowy, adam nädip öz günini özi görmelidigini öwrenýär.

 Asyl size gürrüñ berjek zatlarym entek başlamady, şu wagt diñe birinji ýylym barada gysgaça gürrüñ bermek isledim. Nesip bolsa, indiki ýazgylarymda asyl başymdan geçen wakalary siziñ bilen paýlaşmakçy.

Dowamy bar

Ene-atalaryň çagalaryna berýän ýalňyş terbiýeleri

7. Psihologyň däl

Bilşimiz ýaly durmuş gurmak aňsat iş däl, we käbir jüwütler durmuş gurmana taýyn bolman öýlenýärler ýada durmuşa çykýarlar, we netijede düşünişmezlikler, meseleler döräp ugraýar we kyn durmuş başlaýar. Şu ýagdaýda meselem enesi gyzy bilen yzygiderli atasyny gürleşýär, "kakaň maňa şeýtdi, plan etdi" diýýän bolsa, muny yzygiderli etýän bolsa gyz ýada oglan çaga, kakasyna duşman bolup başlaýar. Bu ýerde gatnaşygy bilmek gerek. Bir adam gowy är bolmasada gowy kaka bolup biler, we eje kakasyny çagasyna ýamanlanda, duýgularyny aýdanda çagasyny kakasyndan mahrum etýär bilmän. Käwagt bolsa ene çagasy bilen şahsy durmuşynam paýlaşyp bilýär, meselem jynsyýetçilik we ş.m, "kakaň menden şuny isledi, şuny etdi" diýip, we öňem aýdyşym ýaly bolan bir wakada gyz çaga kakasy bilen elleşip bilmejek derejä gelipdir. Gaty gynandyryjy ýagdaý. Ýada geçmişiňdäki ýaşaýyşlaryňy, kemçilikleriňi, maşgalaň bilen bolan meseleleri yzygiderli çagaňa gürrüň bermek, "men şeýle boldum, şeýle ýaşadym" şeklinde. Çagaň seniň psihologyň däl. Eger dertleriňi gaýtalap dursaň ol çaga saňa kömek etmäne mejbur ýaly duýýar özüni, diňe şuny pikir etýär. Belki sen düşündirip rahatlaýansyň ýöne çaga göterip bilmejek ýüküň aşagynda bolýar we gaty uly meseleler döräp bilýär.

8. Urmak

Iň erbedi, gaty urmak, aşa urmak, diňe urmak. Bir ýerde eşdipdim çaga köpçülige öwrenişmeýän, ganhor ýaly biri bolup ýetişýär diýip. Bu barada gaty köp zat bar. Öňem aýdyşym ýaly bu kanuna laýyklykda ýalňyş zat. Ol eşek däl, duşmanyň däl, çagaň ol seniň. Duşmanyňa edilmez beýle zatlar. Elbetde urmaly, elbetde käwagt gygyrmalam bir şarpyk çalmalam, ýöne gidip kemerläp, oklaklap, tagta eýle beýle zatlar bilen urar ýaly sende näme hak bar we ol seniň nämäň ? Şeýlebir kellesiz ene-atalar bar welin özünde ýok terbiýäni çaga berjek bolýar. Duş gelipdim, ogly aýtýar kakamy bogup, ýaba kellesini sokup urýar eken atasy. Soňam şondan şeýlemikä kakam diýip zeýrenýär. Meselem başga ýurtlarda edilse ilkä hemme ýerde ýaýradylardy we döwlet çagany goraga alyp goýbererdi ene-atanam türmä. Sebäbi agyr günä bu we bikanun zat. Bu barada aýdyljak zat köpem welin diňe şulary ýazasym geldi. Gaty ýalňyş we gaty zyýanly zat. Ur, ýöne ýerini bilip ur.

9. Ol sen däl

Başga üýtgeşik deňeşdirmegiň görnüşem şudyr, "men seniň ýaşyňda öz pulumy gazanýardym, plan ýere gitýärdim, men sen ýaly wagtym eneme-atama şeýle etýärdim" ýöne indi seniň döwrüňde ýaşamzok, we seniň bilen çagaň başga adam. Bu sözler çaga bilen araňyzdaky bagyň gopmasyna sebäp bolup biler.

10. Çagany tehnologiýa zyňmak

Çagadan halas bolmak üçin tehbologiýa berýäň çagaňy. "Görsünle how görsün, YouTube görsün, oýnasyn ýumsa bolýar". Muny aýtmak aňsat elbetde görmeli, oýnamaly, ýöne iň azyndan nämeleri görýänini barlap bilersiň, YouTube Kids diýip çagalar üçin wersiýasy bar. Bu ýerde siziň çaga düşünjäňiz näme, meselem çagaň gelipdir 17 ýaşyna, "gel oglum gel, gel bile lego oýnaly", soňra çaga pikir etýär "meniň kakam näme üçin beýle", soň göwnüňi ýykmajak bolup gelip seniň bilen oýnan bolýar, senem pikir etýäň "meniň bilen wagt geçirmäne begenýär" diýip.

11. Öz-özüne goýbermek

Çagaňyza jynsyýeti, din meselelerini özüňiz aýdyň, özüňiz düşündiriň. Diniňiziň nämedigi hiç bildirenok, esasy zat düzgünleri, aýatlary zatlary düşündiriň, eger siz düşündirmeseňiz ertesi gün başga bir ala aklyny bular. Hem internediň bir tarapy bilim barada bolsa bir ädim aňyrsy Google. Şo sebäpli ilki siz düşündirmeli.

12. Duýgularyny diňlemek

Çagaň duýgylaryna goşulmaň, meselem sorarsyň "söýgüliň barmy", olam yňňa-myňňa edip gürlejek bolar welin "söýgüliň barmow?" Boldumy indi şeýtmegiň ? "Etme beýle zatlar" näme üçin etmesin ? Çaga durmuşy öwretmeseň ol çaga ulalmaýar. Dostlaryny tanamasaň, gatnaşýanlaryny bilmeseň, çaga sessiz üýnsüz gezýär, pikir edýäň senem "otagynda sessiz otyr", sessiz otyr welin kim bilýär ol çaga "metaverseniň" nirsinde gezip ýör.

13. Ýalňyş motiwasiýa

"Bol et, et diýýän gelýär bolmasa taýak", näme bu ? Motiwasiýamy bu ? "Etmeseň şeýle bolar, beýle bolar", intek motiwasiýa bermäni, ruhlandyrmanam bileňok. Iki zat okasaň bilersiň welin başga zatlar gürleýäň

Çeşme: islenen.ru

 Wlad tarapyndan ýazylan

Ene-atalaryň çagalaryna berýän ýalňyş terbiýeleri

Belki iň wajyp temalaryň biri bolup biler. Bilşimiz ýaly ençeme kişi çagasyna dogry terbiýe berip bilenok ýada beren terbiýesine, etýän zadyna dogrudyr öýtýär. Geliň onda nähili gowy ene-ata bolmaly, biraz degip geçeliň. Belki ýazgyň size peýdasy deger, peýdasy degmesede iň azyndan görüşiňiz giňär we siz ene-ata bolaňyzda çagaňyza şeýle seredersiňiz. Ene-atalaryň käwagt "dogry" diýip eden zatlary çagada ruhy ýaralar goýup bilýär, şo sebäpli bu ýazgy bir "bilip galmak" ýazgysydyr we içindäki sözlere gaty üns berilmelidir.

1. Özüne ynamyny almak

Ene-atalaryň goýberen iň uly ýalňyşlaryndan biri, "sen edip bilmersiň", "senden adam bolmaz", "gepleme", "sen düzelmeýäň" we ş.m sözlerdir we ol çaganyň özüne ynamyny tekizleýär. Her adam üýtgär. Kyn wagtlardan geçer, ýaşlyk wagty bolar, soňra biraz kynçylykdan soň ýoluny sazlar. Çaga hiç zat edip bilenok soň, döredip bilenok. Käbir ene-atalarymyz öňki döwüriň terbiýesini merkezde hasaplaýany üçin çagasyna şony dogry görýär. Ýöne şol döwürde saňa berilen terbiýe şekli şol çaga üçin dogry däl. Siziň döwrüňiz başga çaganyň ýaşaýan döwri başga. Seniň özüňi ýetişdirilen mahaly belki internedem tanap ýetişen dälsiňiz, telewideniýalar täze gelip başlandyr. Umuman çagaňyzyň özüne ynamyny sözüňiz bilen almaň, sen alýaň ynamyny. Çagaň öňünden çekil sen bar öňünde böwet, kömek et, ýalňyş ýola gitse tut, ýöne öňünden çekil.

2. Deňeme

Bu gaty köp ýerde bar we köp ýerde gabat gelinýär. Çagany hiç kime deňeme. Goý bu çaga öz boluşy ýaly bolsun. Bir öýde üç çaga bolsada hemmesiniň zehini bir bolman biler. Biri okamakda ökdedir, biri sportda, biri sosial biridir. Dogany bir zat başarsa, meselem uniwersiteti tamamlasa, eýleki çagaňdanam şeýle zada garaşýan bolmagyň ahmal, ýöne hemme çaga bir bolmaly diýip zat ýok. Bu ýerde ene-atalaryň goýberýän ýalňyşy "ana doganyň ýaly bol, uýaň ýaly, dosdyň ýaly, pylan ýaly, onuň ýaly", ýöne hemme kişi üýtgeşik. Muny yzygiderli deňäp durýan bolsaň çaga bir ýerden soňra hiç zadam etmez, "nähilem bolsa olar ýaly bolup bilemok, bolman geçsinlaý" diýýär. Çagany doganyna ýa jigsine duşman etme. Ýada "edil ejeň ýaly, edil kakaň ýaly", ýa bolmasa halanmaýan bir tanyş bardyr meselem "daýyň ýaly, babaň ýaly" sözleri diýseň çagaňa zyýan edersiň. Käwagt är-aýal arasynda goh bolup biler, we şol wagt ejesi ýigrenýän tarapyny çaga deňäp biler ýada kaka deňäp biler. Bu sözlere üns berilse gowy, çaga üçin dogry sözler däl we oňa zyýan edersiňiz.

3. Habarçy etme

Är-aýal arasynda käwagt şeýle ýagdaýlar bolar, çagasyny edil bir habarçy ýaly ulanarlar. Meselem "Bar git ejeňe şeý diý, ejeňe aýt plan etmesin", ýada günäkärleýärler, meselem "kakaň ýanyna gitdiň derrew üýtgediň", "sen ejeňi has gowy görýäň". Bular ýaly günäkärlemeler, habarçy ýaly etmegiňiz çaga ynanylmaz bir agyr ýük berýär. Näme etjegini bilmän, gamgyn, depressiýaly bolup oturýar soň çaga. Gatnaşygy sen ýöretmeli çagaň däl. Çekeleşigi sen çözmeli, çagaň çekeleşigiň bir bölegi bolmaly däl.

4. Daş görnüşi bilen masgaralamak

Adamyň bedeni elmydama bir şekilde duranok, nahar köp iýse semräp biler, ýa horlanyp biler. Ýöne eger ene-ata çagasynyň fiziki görnüşi bilen oýun etýän bolsa, kem tapýan bolsa, meselem "Semiz sen, saglyksyz, burnyň şeýle, ol ýeriň beýle" diýip yzygiderli gaýtalanyp dursa çagaň özüne ynamyny ýykarsyň. Bu gaty wajyp zatlaryň biri, fiziki görnüşi, daşky görnüşi bilen masgaralamak, kem tapmak ýada artykmaç tankytlamak ruhy ýara döreder.

5. Bir zady tutmak

Çaganyň häsýeti ene ýada ata çekip biler, meňzäp biler. Meselem bir çaga duýgurçyl bolup biler, sözleri has üstüne alýan bolup biler, eger ene-ata şonda "gaty duýgurçyl sen, çydamsyz, ejiz" diýip dursa çaga pikir etýär "meniň kemçiliklerim bar öýtýän, men näme üçin muny beýle pikir etýän" diýip. Ene-ata diňe dürtüp durýar "adamlaryň içinde çykaňok, utanýan senden" diýip, çagaň umumy häsýeti belki içine öwrenişen bir häsýetdir. Ony bolmaýan adama öwürjek bolmak şuňa meňzeýär, çagaň ýüzmäni bilen ýöne deňize zyňýaň soň çagaň gark bolýar.

6. Düşündirmek

Maşgalada ene-atanyň goýan düzgünleri bardyr. Käbir çaga bolsa bilesigelijidir, diňe sorag berip durarlar. Olar sizden etjek zadyňyzyň manysyny sorarlar. Käbir çagada bu häsýet bolany üçin ene-atasynyň düzgünini sorar. "Muny näme üçin etmeli?", bu erbet zat däldir, şol ýerde diňe çaga manysyny düşündirmegiň ýeter. Ýöne käbiri aşa tankytlar, "sen kim, biz näme diýsek şol bolar" şeklinde. Bu garşyňdakynyň pikirlerini, barlygyny we häsýetlerini ýok hasaplamagyň iň aňsat görnüşidir. 30 ýaşlaryna gelende hiç bir pikiri bolmaýan, özüne ynamy ýok bir adam ýetişdirmek isleýän bolsaň şu usuly ulanyp bilersiň.

Dowamy kän....

Nadanlygyň soňy ýesirlik

 Hristofor Kolumb deňiz syýahatlarynyň birinde gämilerini bejermek üçin Ýamaýka barmaly bolýar. Ýerli halk olara gämilerini bejermäge ýardam berýär, baryndan-ýogundan hödür-kerem edýär. Şeýle-de bolsa, gämileriň bejergi işleri wagty bilen gutarmaýar. Üstesine, Kolumbyň adamlary talaňçylyk edip ugraýar. Halk hem halys degnasyna degensoň, olaryň gämilerini bejermekden hem-de azyk kömegini bermekden el çekýär.

Ine onsoň alaçsyz ýagdaýda galan Kolumb bir gün deňiz syýahatçylarynyň, köplenç, ýanynda göterýän, ýyldyzlaryň hereketi esasynda düzülen senenama kitabynyň sahypalaryny agdaryşdyryp otyrka, ertesi gün Aý tutulmasynyň bolup geçjekdigi baradaky maglumatyň üstünden barýar. Şeýdibem, onuň kellesine ajaýyp pikir gelýär. Ol derrew ýerli halkyň serdarynyň ýanyna baryp, hudaý bilen habarlaşandygyny, kömek etmekden el çekendikleri üçin hudaýyň olara gazaplanýandygyny, özüniň gazabyny bolsa ertir Aýyň ýüzüni çym-gyzyl etmek arkaly görkezjekdigini aýdýar.

Ertesi gün Aý tutulýar. Aýyň ýüzi gan öýen ýaly çym-gyzyl bolýar.  

Bu waka bilen bagly Kolumbyň ogly gündeliginde şeýle belläp geçýär: «Adamlar yzanda-çuwan bolşup geldiler. Her hili iri-iýmişdir gök önümlerini getirip öňümize dökdüler. Hudaýdan öz günäleriniň geçmegini soramagy üçin admirala ýalbardylar».

Gum sagadyna seredip, ýene kyrk sekiz minutdan soň Aý tutulmasynyň tamamlanjakdygyny bilip duran Kolumb ýerli halka ýüzlenip, hudaýyň olary bagyşlandygyny we sähel salymdan Aýyň ýene öňki ýagdaýyna geljekdigini aýdýar.

Aý tutulmasy tamamlanýar. Ýerli halkyň geçisi daga ýaýraýar. Tebigatyň belli bir kanunlar esasynda işleýändigine bilýän Kolumb bolsa, gündeligine: «Nadanlygyň soňy ýesirlik» diýip belleýär.