Tayler
07.05.2025 18:26
Ir säher “Ertiriň haýyr” diýmedim,
Hal-ahwalyň soramadym ýygydan.
Düşünýän, kän gezek igenensiňem
Bolmanyma “hyýaldaky ýigidiň”.
Gujak-gujak gül bermedim iller deý,
Doglan günüň ýatdan çykdy kä pille.
Meni “şahyr” diýip söýenem bolsaň,
Şahyrlarça wasp etmedim käkilleň.
Ýöne sen meň bilen deň bolma, dünýäm,
Wah, nädeýin, perwaýsyz men dogluşdan.
Kä bildirip, kä bilniksiz ynjansyň,
Haýyş, meni bagyşlawer, ýalňyşsam.
Uçursyz mähre zar gyzlyk dünýäňe
Ýazgarma büs-bütin girmänim üçin.
Ýazgarmakçy bolsaň hökman bir zatda,
Ýazgar, seni söýüp irmänim üçin!
©Sapa HOMMADOW
8
104
enes_∞
07.05.2025 16:34
“Altyn sözler” usuly
Elbetde, biziň her birimize özümiz barada aýdylýan öwgüli, hoşamaý sözleri eşitmek ýakymlydyr. Şonuň bilen birlikde, aýdylan sözleriň, az-kem bolsa-da, ulaldylyp aýdylandygyny duýýarys. Şeýle bolsa, bu sözleri eşitmek bize näme üçin ýakymlyka?
Eger adama: «Siz şeýle akylly» ýa-da «Siz muny örän oňat başarýarsyňyz» diýip, ýygy-ýygydan aýdylsa, hakykatda, ol beýle ökde däl hem bolsa, belli bir wagtdan soňra öz ukyplaryna doly ynanar we özünde bar bolan mümkinçilikleri ulanmaga çalşar.
Ynandyrmanyň täsiriniň netijesinde, adamyň haýsy-da bolsa bir häsiýetini kämilleşdirmekde arzuwynyň, isleginiň, zerurlygynyň gaýybana kanagatlandyrylmasy bolup geçýän ýaly bolýar. Hakykatda, onda isleg doly kanagatlandyrylmaz, ýöne onuň kanagatlandyrylandygyny duýmak, onuň netijesinde oňat duýgularyň döremesi hakykata öwrüler.
«Altyn sözleri» ulanmagyň düzgünleri bar. Olary bilmezlik ýa-da bozmak arkaly «altyn sözleri» (iň gowy bolanda) boş, lenç edilen sözlere öwürmek mümkin.
Öwgüli, hoşamaý sözler ýaranjaňlyk edilip aýdylan sözlerden olarda az-kem ulaltmanyň bardygy bilen tapawutlanýarlar. Ýaranjaň öz söhbetdeşiniň artykmaçlyklaryny, gowy taraplaryny juda ulaldyp görkezýär.
Mysal üçin, «Şu reňk saňa örän oňat gelişýär» (öwgi) we «Sen iň gözel zenan» (ýaranjaňlyk) jümlelerini deňeşdirip görüň. Ýaranjaňlyk öwgüden has gödegräkdir we köplenç ýapa ýanaşmaýandygy, hakykata laýyk gelmeýändigi üçin kabul edilmän biler. Ýaranjaňlygyň ýaraýan adamlary hem bar.
Işewürlik aragatnaşygyna hoşamaý söz (öwgi) laýyk gelýär. Taryp etmek (hoşamaý söz aýtmak) bilen öwgini birmeňzeş düşünje hasaplamaly däl. Öwgi – bu oňat baha bermek. Taryp etmegiň oňat kabul edilmegine hyzmatdaşlaryň ikisine-de mälim bolan maglumatlary, subutnamalary ulanmak ýardam edýär. Taryp etmäni onda subutly esasyň ýokdugy ynandyryjy däl edýär we aýdylan sözi lenji çykan, ýaranjaňlyk bilen aýdylan sözüň derejesine çenli peseldip biler.
Eger söhbetdeşiňiziň haýsy subutnama, delil barada gürrüňiň barýandygyna düşünjekdigine şübhelenme bar bolsa, onda gowusy töwekgelçilik etmeli däl-de, öňi bilen bu şübhelenmäni ýatladyp, soňra ony ynandyrjak bolmaly.
Eger taryplama subutnamalara ters gelýän bolsa, ony ulanmaga ýol berilmeli däldir. Mysal üçin, işgär zenan dişagyrydan ejir çekip, bütin gije ýatyp bilmedik bolsa, oňa «gowy görünýäň» diýmek ýerliksizdir. Şeýle diýlende, ol ýaňsylama hökmünde kabul ediler.
Tarypnama gysga, bir-iki pikirden ybarat bolmalydyr, onda öwüt-ündew beriji sözler bolmaly däldir. Onda iki many çykýan söz düzümlerini ulanmakdan gaça durmaly. Taryplaýjy, hoşamaý sözleri mümkin boldugyça ýygy-ýygydan aýtmaly. Hut taryplamada tejribe toplanmagynyň netijesinde onuň ýeňil we sada görnüşde, erkin aýdylmagy gazanylýar, bu bolsa ony tebigy we örän täsirli edýär. Taryp etme, hoşamaý söz ony aýtmaga islegden başlanýar. Söhbetdeşiňizde nämäniň size ýaraýandygyny, ondan görelde hökmünde almak isleýän zadyňyzy tapyň. Adamlar taryp etmäni, hoşamaý sözi gowy kabul edýärler, sebäbi her bir adama oňa ýakymly bir zat aýtmak isleýändikleriniň özi hem ýakymlydyr. Hut şonuň üçin hem olar ýakymly zat aýdylanda bolup biljek ýalňyşlyklary, säwlikleri bagyşlaýarlar. Erkeklere hemişe öwgi sözleriniň aýdylyp durulmaýandygy üçin, olar bu sözleriň hiline az üns berýärler. Şoňa görä öwgi sözlerini erkeklere aýdyp öwrenmek has amatlydyr.
7
127
awadan
07.05.2025 13:33
Bagtly ene durmuşynyň bir güni (hekaýa)
3-nji bölüm
Bibi ýörite süýt bişirmek üçin niýetlenen kiçi ojaga süýt gazany goýdy, gazany ýuwdy, täze süýdi gazana guýup, ojagyň aşagyna ot berdi. Körpe gyzy Gözele bolsa orta ýazylan saçagy ýygnamagy buýurdy.
Ogulnabat ene ýelejiredilen ähli otaglary syryp süpürdi. Soňra mallar üçin bede eder ýaly ogly Sapar bilen mellekden ýorunja ordular. Orulan otlary mal ýatagynyň ýanynda basgylanyp heňlemez ýaly güneşli howada sergin şemala serişdirip goýdular. Ol işlerden soňra Ogulnabat ene Bibi gyzyna kir ýuwmak üçin howuzdan suw daşap bermegi buýurdy. Ene uly legeni dolduryp duran çagalarynyň eşiklerini ýuwmaga başlady, Bibi gyzy ýuwlan eşikleri ýüpden asyşdyryp sermäge hem-de kir ýüpünde öňki serilen eşikleriň guranlaryny ýygnaşdyrmaga kömek etdi.
Gün guşlukdan agansoň, Ogulnabat ene gyzlary bilen düýnki getirilen pomidordan batyrma naharyny taýýarlamaga girişdiler. Günorta nahary ýetişýänçä, mallaryna, towuklaryna ot-suw bermegi hem ogly Sapara tabşyrdy.
Enäniň şol işläp ýörşüne: «Bilimi bir ýazaýyn» diýip, çem gelen ýerde oturmasy bolmazdy. Ol eýwanda düýnki Myrat oglunyň ekin meýdanyndan getiren pomidorlaryny gözden geçirip, has gowy bişenlerini, ýumşagraklaryny saýlap, hamyr jama geçirip goýdy. Pomidorlary ýuwmak üçin howuzdan iki-üç bedre suw çekdi, pomidor goýultmagyny ýapjak bankalaryny ýuwuşdyryp taýýarlaşdyrdy, özi hem çagalarynyň ýanyna geçip, günortanky ukusyna almak üçin biraz salym gyşardy.
Soňra öýlän guşluk çaýyny içmek üçin çäýnege guşdyrnak gök çaýyndan demlendi. Orta ýazylan saçaga süýji-köke bilen tamdyr çöregi goýuldy. Çagalary günortan ukusyndan oýanyp, el-ýüzüni ýuwdular-da, saçagyň başyna geçip, öýlänki guşluk çaýyny öz mähriban enesi bilen içdiler.
Ogulnabat ene saçakda çörekleriň azalandygyny gördi-de, tamdyra çörek ýapmak üçin eýwanda duran un haltadan hamyr jamyna un aldy. Hemişekileri ýaly, eýwanda kendirigi ýazyp, un elemäge başlady. Ogly Sapara bolsa mallaryň otuna-suwuna seretmegi, gyzlaryna bolsa pomidor goýultmagy üçin saýlanan pomidorlary dograşdyrmagy tabşyrdy. Ene hamyrynyň ýugrymy mazaly ýetirip alýança diýip, basyryşdyryp goýdy.
Soňra uly ojakda duran gapak bilen ýapylgy gazany ýuwdy. Gyzlarynyň dogran pomidorlaryny bolsa gazana guýup, ojagyň aşagyna ot berdi hem-de gyzy Bibä gazanyň ýanynda bolmagy, bişirilen süýtden bolsa gatyk basyrmagy tabşyrdy.
Dowamy bar ☘️
8
93
flowers_
06.05.2025 02:17
YGRAR
Oýalygmy ogurlatdym oýlara,
Ukymy utdurdym, duşdum-da saňa,
Sähel ýerde kölegäme büdredim
Körlükden ýaňa.
Gözelligňe ýesir düşdüm,
Şeýdip, sen
Kalbyma bagyş etdiň ruhy terlenme.
Saňa duşan günüm düşünipdim men
Gözleň maňa näme üçin berlenne.
Duýdurmazdan pany dünýäň darlygyn,
Ylham berdiň, ylham bilen ýaşatdyň.
Ýöne ilki ganat berip uçmaga,
Soň näme üçin ganatlarma daş atdyň?
Indi ömrüň öwrümlerne öwelip,
Käte göwnüm bolup özümden geçjek.
Ellerimi boş gaýtarma, bolmanda,
Gussa tutdur bir ýürege ýerleşjek.
Kölegäňe dönüp bile galaýyn,
Öz okunda aýlanýarka entek Ýer.
Söýmeseňem, bir görümsiz myhman
men,
Senden gitmek niýetim ýok entekler.
Mukam Muhamow.
5
136
wolf
05.05.2025 19:40
Kimdir birin çakdan aşa öwseler,
Ol çyndanam geñdir öýdũp ýalñyşdym.
Kimdir birin wezipeden kowsalar,
Kezzapdyr ýa gũñdir öýdũp ýalñyşdym.
Hiç gyssanyp baha berme, dur saklan,
Hemme ynsan paýly dãldir hormatdan.
Ýumrugymyñ içindekã barmaklam,
Bãşisinem deñdir öýdũp ýalñyşdym.
Toý öñũñ dolarlar bolsun dowamyñ,
Dũnýãni görmeseñ köp bor sowalyñ.
Eşitmãnkãm çyn bagşylañ owazyn,
Boş gohlaram heñdir öýdũp ýalñyşdym.
Syryn bilsek ile buşlap ýörmedik,
Toý toýlansa jũbimizem sermedik.
Dosta wepa berdik jogap görmedik,
Men hemmãni mendir öýdũp ýalñyşdym.
Bũdreseñ dost-ýarlar ar alýan eken,
Şowly gũnler senden ar alýan eken.
Hasrat bassa ãlem daralýan eken,
Men dũnýãni giñdir öýdũp ýalñyşdym.
7
208
awadan
05.05.2025 09:32
Bagtly ene durmuşynyň bir güni (hekaýa)2-nji bölüm
Soňra howuzyň ýanyna baryp, çaklaňja howuz bedresini alyp suw çekmäge durdy. Çeken suwly bedresini sag eline, onuň ýüpüni bolsa çep eline alyp, ojagyň ýanyna geldi. Ojagyň üstünde duran gazana bedreden azajyk suw egisdi.
Geçen ýylky pagta ýygymyndan soňra ýygnalan gowaça çöplerinden ojaga salyp, bir bölek kagyzy ýakyp, ojagyň oduny tutaşdyrdy. Gowy ýanyp başlan oduň üstüne bolsa, üzüm töňňesiniň iki-üç sanysyny atdy. Gazanyň düýbündäki ýylan suw bilen gazany ýuwuşdyrdy. Gazan ýuwan suwuny bolsa, sag eliniň aýasy bilen syryşdyryp, gazandan daşyna serpdi-de, howuz bedresindäki suwy gazana guýdy. Kiçiräk çaklaňja howuz bedresi bilen üç gezek gatnansoň, gazanyň suwy dola ýakyn boldy.
Mähriban ene işläp ýörşüne, indiki ugruny mal ýataklaryna tarap gönükdirdi. Ýataga golaýlap gelýän enäniň aýak sesiniň çygşyldysyny duýan sygry hyňranyp, çalaja molaýan ýaly ses etdi. Ogulnabat enäniň Sakarçäge etrabynyň «Çöňür» obasynda ýaşaýan erkek dogany Anna aganyň beren bu maly her ýylyna sagdyn göle berýärdi. Özi hem süýtli sygyrdy. Ogulnabat ene sygryna, onuň gölesine, huruşlyk üçin saklanylýan toklularyna ot döküşdirdi. Mallar üçin iým saklanýan jaýdan elindäki jamyna iým alyp, towuklaryny hem iýmledi.
Ol taňkanyň gaýnan suwundan hem hum çäýnege çaý demledi. Ertirlik üçin saçak ýazyp, ary balyny, garpyz toşabyny, mesge, süýt we düýe ýüň saçagyna dolanan tamdyr çöregini goýdy.
Soňra işe ugratmak üçin ilki bilen Myrat ogluny oýardy. Uly ogly daş çykyp, el-ýüzüni ýuwuşdyryp süpürindi-de, ertirlik çaý-çöregini edinmäge oturdy.
Bagtly maşgalanyň bereketli saçagynyň başynda eneli-ogul bolup, düýnki «Ýasydepe» meýdanyndan getirilen pomidorlar barada gürrüň etdiler. Biraz soňra olaryň söhbetdeşligine Muhammet hem gelip goşuldy. Ertirlik edinen doganlar öz käbelerine sag bolsun aýdyp, tagamyň hakyna töwir okadylar hem-de işli-işine ugradylar. Soňra saçak başyna doganlaryň beýlekileri hem üýşüp ertirlik edindiler. Ene çagalarynyň ýorgan-düşeklerini ýygnaşdyryp, otaglary şemallatmak üçin penjireleri açyşdyrdy.
Ogulnabat ene Sapar ogluna çaý-çöregini iýip bolanyndan soňra, sygryny pada goşmagy ýatlatdy-da, eline süýt bedresini alyp, mal ýatagyna tarap ugrady. Sygrynyň gölesini goýberip iýdiren badyna, çekip aýyrdyda, ozalkylary ýaly, «höwlüm, höwlüm» diýip, bedresindäki azajyk suw bilen sygrynyň ýelniniň emziklerini ýuwuşdyryp, süýt sagmaga durdy. Soňra sygryny pada ugratmak üçin şahyndan daňlan ýüpüni çözdi-de, ýatakdan çykardy.
Dowamy bar ☘️
9
90