Şikesleri bejermegiň taryhy
Eýsem, siz ynsanyň saglygynda has möhüm bolan ugurlaryň biri bolan trawmatologiýa, ýagny şikesleri bejeriş ulgamy hakynda eşidip görüpmidiňiz?!

Trawmatologiýa – grek sözüdir. Ol «trauma»-«ýara, döwük», «logos»-«ylym» diýen manyny berýär. Ynsanyň bedenindäki döwükleri we ýaralary dikeltmek hakyndaky ylymdyr. Has takygy, trawmatologiýa ylmy lukmançylygyň adamyň bedenine şikesleriň ýetirýän täsirini, olaryň netijelerini we bejeriş usullaryny öwrenýän bölümidir. Geçmişde trawmatologiýa daşky täsiriň netijesinde, adamyň bedeninde döreýän näsazlyklary öz içine alyp, soňra lukmançylyk ylmynyň ösmegi bilen, ondan birnäçe ugurlar bölünip aýrylýar. Häzirki döwürde, içki organlara ýetýän şikeslere hirurgiýanyň degişli bölümlerinde seredilýär. Trawmatologiýada süňklere ýetirilýän şikesleriň bejeriş usullary ortopediýadaky bejeriş usullaryna meňzeşdir, şonuň üçin häzirki wagtda, bu hünär «trawmatologiya we ortopediýa» diýlip atlandyrylýar. Trawmatologiýada ulanylýan bejeriş usullary terapewtik we hirurgiýa diýen iki topara bölmek bolar. Terapewtik usullara dürli daňylar we şikes ýeten ýerine immobilizasiýa etmek usullary degişlidir. Hirurgiýa usullara ýaranyň birinji we ikinji hirurgiki arassalanyşy degişlidir.

Biziň eýýamymyzdan öňki, 2500 ýyl mundan ozal, Müsüriň baý adamlary elleri aýaklary immobilizasiýa etmekde palma ýapraklaryndan taýýarlanylan daňylary ulanypdyrlar. Eliň we aýagyň şikesleriniň bejergisi gadymy döwürden bäri mälimdir. Gadymy döwrüň beýik lukmany Gippokrat süňkleriň döwülmegini bejermek we çykan süňkleri ýerine salmak barada traktatlar ýazypdyr. Ol süňkleriň çykmagyny, döwülmegini we adamyň süňkleriniň gyşarmagyny hirurgiýa usuly bilen däl-de, gan çykarmasyz usul bilen düzetmegi maslahat berýär.

Görşümiz ýaly, gadymy döwürlerde-de adamlar süňk döwülmelerini hirurgiki we beýleki usullar bilen bejeripdirler.

Çeşme: TurkmenGazet