Fransiýa hakda iň gyzykly maglumatlar

Günbatar Ewropa ýurtlarynyň arasynda Fransiýa iň uly meýdany eýeleýär (547 müň inedördül km ýa-da EUB-iň bäşden bir bölegi). Iň köp ilatly Günbatar Ewropa döwleti (67 milliondan gowrak ilat) Germaniýadan soň ikinji ýerde durýar. Uly ýurduň iň uly şäheri Paris, paýtagty we Fransiýada ýeke-täk millioner şäherdir. Ilaty 2,2 million töweregi. Tourist syýahatçylyk akymynyň mukdary boýunça öňdebaryjy orny eýeleýär.

Fransiýanyň meýdanynyň üçden iki bölegi düzlüklerde ybarat. Içerki kenarlary Ortaýer deňziniň we Demirgazyk deňizleriň, Atlantik ummanynyň we Iňlis kanalynyň suwlary bilen ýuwulýar, onuň aşagyndaky Fransiýany Beýik Britaniýa bilen birleşdirýän (51 km) dünýäde iň uzyn üçünji demirýol ewrotunnelden geçýär. Fransuz kenar ýakasynyň uzynlygy 5,5 müň km. Mont Blan dagy Günbatar Ewropada iň ýokary belentligi (4,8 km). Fransiýa bilen Italiýany baglanyşdyrýan köpçülikleýin 11,6 kilometrlik awtoulag tuneli goýuldy. Ýurtda 43 welaýatara we 7 milli seýilgäh, 156 tebigat goraghanasy we 429 kenarýaka gorag zolagy bar. Iň uzyn derýa Loire (1,020 km).

«Deňizdäki dag» diýlip atlandyrylýan Korsika adasy — Sisiliýa, Sardiniýa we Kiprden soň Ortaýer deňziniň adalarynyň arasynda dördünji orunda durýar. Ol materik Italiýa bilen Fransiýanyň kenarlaryndan iki esse diýen ýaly ýerleşýär. Günorta Korsikanyň paýtagty Ajaccio-da Napoleon I Bonapart dünýä indi, ähli korsikliler tarapyndan hormatlanýar. Imperatoryň keşbi bu ýerde hemme ýerde — köçeleriň, çakyrlaryň we kofeleriň, otkrytkalaryň, ýadygärlikleriň we heýkelleriň adynda. Napoleonyň öý muzeýi, onuň gizlin ýazgysy we hatda Moskwanyň basyp alynmagynyň hormatyna ýadygärlik bar. 15-nji awgustda Korsika Napoleonyň doglan gününi belleýär.

Fransiýa şol bir sebitde, emma daşary ýurtlary göz öňünde tutup, onuň subýektleri 12 wagt zolagynda ýaşaýarlar. Bir wagtlar bu ýurduň dünýäniň ähli sebitlerinde diýen ýaly koloniýalary bardy. Olaryň birinjisi 1534-nji ýylda Kanada (Täze Fransiýa), iň soňkusy häzirki Wanuatu Respublikasynyň (Täze Gibridler) 1980-nji ýylda garaşsyzlygydy. Öňki koloniýalaryň köpüsinde resmi diliň fransuz dilinde galandygy bellärliklidir.

Fransiýanyň milli baýdagy — gök-ak-gyzyl üç reňk — 1794-nji ýylda, Beýik Fransuz ynkylaby döwründe döredildi. “Tours of Saint Martin” -ni aňladýan gök reňk, ilkinji fransuz şasy Klowis I. döwründen bäri dowam edip gelýär. Ak, ylahy arassalygy we Joan of Arc-yň tarapdarlarynyň nyşanyny alamatlandyrýar. Gyzyl reňk Pari Parisiň ilkinji ýepiskopy — St. III asyrda jezalandyrylan Dionisius (Saint-Denis). Montmartre depesinde. “Fleur-de-lis heraldic fleur-de-lis” Fransiýada şa güýjüniň nyşany we Göçme Merýem Merýemiň nyşanydyr.

Gadymy rimliler Fransiýany esasan kelt taýpalarynyň wekilleri — Gaullaryň bir bölegi hökmünde tanaýardylar, söweş ruhy we kellelerinde otly gyzyl reňkli latyn «gallus» (horaz) etnonimini alan Gaullar. Netijede, Gaullar rimliler bilen assimilýasiýa edildi we wagşy halklar — burgundlylar, wizigotlar we V asyrda esaslandyranlar bilen garyşdy. Salik franklary bilen fransuz döwleti. “Gallic” horazy, ata-babalarynyň we fransuzlaryň sypaýy häsiýetiniň nyşany hökmünde soňra Fransiýanyň göçme nyşanyna öwrüldi we teňňelerde, bannerlerde, markalarda şekillendirildi.