IDEALLIDER-iň toplan täsinlikleri 21

211. Alymlar häzire çenli, Aýdaky-tozanyň syryny düşündirip bilenoklar. Aýda bolan ähli kosmanawtlar, Kosmos-gämisinde(космическом корабле) "Edil biri ýanymyzda durup karabinden(ýaragdan) atanýaly ýanan däriniň(порох) ysy duýulýar" diýip aýtdylar. Ýerde bolsa Aý-tozanynyň hiç-hili ysy duýulmaýar.

212. Iki ýaşynda Skarlatina(kesel) bilen kesellän Amerikanyň ýaşaýjysy Helen Keller, görmekden we eşitmek duýgularyny ýitirdi, emma öz islegleri we hyjuwlary bilen hem öz pedagogy bolan Enn Saliwanyň ukyby(talanty)-kömegi bilen Helen, gürleýän adamyň diliniň titremesinden(wibrasiýasy) düşünşmegi öwrendi, mundan başgada ol birnäçe dilleri "Braýl" usuly bilen öwrendi. Heleniň durmuşuna Mark Twen hem işjeň(aktiw) gatnaşdy. 1904-nji ýylda 24 ýaşly Helen aýratyn-tapawutlanma(cim laude) bilen "Redklif" uniwersitetini tamamlady we şunluk bilen ol, taryhda birinji ýokary bilim alan ker-lal adam bolupgaldy. Ol köpçülikdäki giňden ýaýran meseleler bilen gyzyklanyp, inwalid adamlaryň hukuklaryny goramaklyk bilen meşgullandy, 7 kitap ýazdy we A.B.Ş.-nyň prezidentiniň "belent raýatlyk erkinligi" medaly bilen sylaglandy.

213. Maýýa Indeýleriniň gözellige-owadanlyga garaýşy düýbünden başgaça. Çaşy-gözlülik olarda aýratyn owadanlyklaryň biri hasaplanylýardy we şeýle çaşy-gözlüligi döretmek üçin çaganyň burnynyň ýokarsynda, gözleriniň arasynda kauçuk-topjagazyny asyp goýýardylar.

214. Möýleriň ähli görnüşi ýyrtyjylardyr(et-iýýänler). Emma ýekeje görnüşi barada dogry çaklama ýok. Ol Merkezi Amerikadaky böküji-möýler tohumyna degişli bolup ady "Kiplig Bagira(lat.Bagheera Kiplingi)" we onuň iýmitiniň 90% ösümliklerden ybarat. Ol möýler akasiýa agajynyň lipidlara hem beloklara baý bolan ýapraklarynyň ujyny iýýärler. Iň gyzykly hem eýmenç ýeri, guraklygyň agyr döwürlerinde ol möýler bir-birlerini iýýärler, has dogrusy gannibal bolýalar.

215. Waldşnep diýilip atlandyrylýan guşlar, ýagyş gurçuklaryny iýmegi has-beter halaýarlar. Olar ýagyşyň sesine meňzedip ýeri depgileýärler. Bu guşlaryň ýer depgileýänini daşyndan görseňiz, siz "Bu guş tans edýär" diýip düşünersiňiz. Muňa gurçuklar ýagyş ýagýandyr öýidip ýokary çykýarlar we waldşnepine-guşa nahar bolýalar.



Internet sahypalaryndan toplan: IDEALLIDER.