Artyk ýyl. Näme üçin fewral aýy her 4 ýylda bir 29 gün bolýar.
![]()
Artyk ýyl: Näme üçin fewral her 4 ýylda 29 gün bolýar?Senenamalarymyzda fewral aýynda her dört ýyldan bir gün uzyn gelýär. 2024-nji ýyl bolsa şol ýyllaryň biridir. Bu ýyl 29-njy fewralda doglanlar doglan gününi dört ýylda ilkinji gezek takyk güni belläp bilerler.
Şonuň üçin bu ýyl 365 däl-de, 366 gün bolar.
Artyk ýyl haýsy zerurlyklara görä ýüze çykdy?
Ýeriň Günüň daşyndan aýlanmagy üçin takmynan 365.2422 gün gerek.
XVI asyrda başlanan Günbatar senenamasynda bir ýyl 365 gün hökmünde kesgitlenýär. Olaryň galan 0.2422 bölegi - bäş sagat 48 minut 46 sekunt - her dört ýylda bir goşmaça güni emele getirýär.
Bu düzedişiň netijesinde sagatlarymyz ýeriň aýlanyşyna we pasyllaryna laýyk gelýär.
Fewral üç ýylda 28 bolsa, senenama ýazgylarynda her dört ýylda 29 görkezýär.
![]()
Onda näme üçin fewral we başga aý däl?
Munuň jogaby miladydan öňki birinji asyra degişlidir.
Rim lideri Ýuliý Sezar astronomlara täze Rim senenamasyny işläp düzmegi tabşyrypdyr. Köne Rim senenamasy 355 günden ybarat bolup, her iki ýylda 22 gün goşmaça aý bolýardy.
Senenamanyň pasyllar bilen sazlaşygy düýbünden bozulypdy.
![]()
Sezaryň buýrugy bilen taýýarlanan senenamada bir ýyl 365 gün hökmünde kesgitlenildi; Birnäçe sagatlyk artykmaçlyk hem dört ýylda bir gün hökmünde goşulyp başlandy.
Şeýlelikde, “artyk ýyl” emele geldi. Şeýle-de bolsa, şol döwürde fewral adatça adaty ýyllarda 29 gün we artyk ýylda bolsa 30 gün bolýardy.
Awgustda bolsa 30 gün bardy.
Taryhçylaryň pikiriçe, täze Rim imperiýasynyň baştutanyny bolan we Ýuliý Sezar ýaly meşhur bolmak isleýän Awgust, uzak aýyň dowamynda adynyň tutulmagyny isledi.
Sebäbi Ýuliý Sezaryň adyny göterýän iýulda 31 gün bardy.
Şondan soň fewral bir gün gysgaldyldy we awgusta ýene bir gün goşuldy.
Artyk ýyly bolmadyk bolsa näme bolardy?
Senenamalarda bu düzediş girizilmedik bolsa, pasyllar bulaşyp başlardy.
700 ýyllyk aýlawda Demirgazyk ýarym şarda tomus iýun ýerine dekabr aýynda başlardy.
Erbetlikmi ýa-da şowlulyk alamaty?
Käbir medeniýetlerde artyk güni şowsuzlyk bilen baglanyşdyrýarlar.
Gresiýada adatça artyk ýylynda durmuşa çykmak, öýlenmek maslahat berilmeýär. Esasanam 29-njy fewral artyk güni. Käbir adamlar artyk ýylynda gurlan nikalaryň aýrylyşmak bilen gutarjakdygyna ynanýarlar.
Şotlandiýada jadygöýleriň artyk güni ýamanlyk etmek üçin birleşýändik- lerine-de ynanýarlar. Käbir şotlandlar 29-njy fewralda çaga dogurmagyň betbagtlyk getirýändigine ynanýarlar.
Käbir beýleki medeniýetlerde, şol gün dogulmak, tersine, şowlulyk bilen baglanyşyklydyr. Käbir astronomlar, doglan günüňiz artyk güne düşse, aýratyn zehiniňiz bolar diýip hasaplaýarlar.
Statistikalara görä, bir çaganyň 29-njy fewralda dogulmak ähtimallygy 1461-ýylda 1-dir.
Dünýäde 29-njy fewralda doglan takmynan 4,1 million adam bar.
Aýlykly işleýänler üçin 29-njy fewral näme aňladýar?
Eger aýlyk hak alýan bolsaňyz, artyk ýyllary siziň üçin amatly däl.
Tehniki taýdan, şol gün hakyňyzy alman işleýärsiňiz, sebäbi aýlygyňyz 366 günlük ýylda-da şol bir möçberde.
ABŞ-ly orta mekdebiň mugallymy muňa göz ýetirip, 2008-nji ýylda "Artyk ýyl senenamada mesaýy ýok" herekete başlady. Şeýle-de bolsa, bu “ynkylap başlangyjy” durmuşa geçirilmedi.
Ykdysady zyýany ýylda bir goşmaça gün üçin ýok etmek pikiri 1000 ýyl töweregi wagt bäri dowam edip gelýär.
Artyk ýyldaky artykmaç bir gün üçin ykdysady bulaşyklygy aradan aýyrmak pikiri eýýam 1000 ýyldyr aýdylyp gelinýär.
Kim fewral aýynda doguldy?
Internet maglumatlary esasynda taýýarlandyÝatlatma: Şu 2024-nji ýyl fewral aýy
4-duşenbe
4-sişenbe
4-çarsenbe
4-anna
4-şenbe
4-ýekşenbe
we 5 penşenbeden ybarat
