BÜTINDÜNÝÄ UKY GÜNI
Uky (latyn. somnus) — bu oýanma ýagdaýyna ters gelýän tebigy fiziologiki ýagdaý, daşarky dünýä reaksiýasynyň peselmegi bilen häsiýetlendirilýär. Bütindünýä saglygy goraýyş guramasynyň (BSSG-nyň) berýän maglumatlaryna görä, ululara bir gije alty-sekiz sagat uky gerek. Ukusyzlygyň howpy köp gezek ara alnyp maslahatlaşyldy. Durmuşyň hiline, keýpine, öndürijiligine, abadançylygyna ep-esli täsir edýär, garramagy çaltlaşdyrýar. Şeýle hem, dowamly ukynyň ýetmezçiligi beýniňe ýaramaz täsir edýär. Ukusyz bir gün beýnide himiki prosesleriň döremegine, akyl bozulmalaryna sebäp bolýar. Iki günden soň gormonal fon üýtgeýär we nerw baglanyşyklary kesilýär. Üç ýa-da has köp gün ukudan soň beýniniň öýjükleri dargap başlaýar we içki organlara, esasan hem ýürege ýük artýar. Bütindünýä uky güni her ýyl mart aýynyň üçünji anna güni bellenilýär.

Uky, ähli adamlaryň talap edýän zady, ýöne köplenç meşgul durmuşymyz bilen ol üýtgäp durýar. Geçirilen gözlegler, saglygyňy goramak we deňagramly durmuşda ýaşamak üçin ukynyň nähili möhümdigini görkezdi.

Baýramyň taryhy:

Baýram Bütindünýä uky lukmançylyk birleşiginiň (WASM) Bütindünýä uky komiteti tarapyndan döredildi. Onuň maksady uky meselesine, ukynyň bozulmagynyň öňüni almak, bejermek we sagdyn ukynyň ösmegine köpçüligiň ünsüni çekmekdi. Bu gün her ýyl öz aýratyn şygary bilen geçirilýär. Ilkinji Bütindünýä uky güni 2008-nji ýylda esaslandyrylyp, “Rahat ukla, gowy ýaşa!” şygary bilen geçirildi.

Uky hakda gyzykly maglumatlar:

Somnologiýa — uky bozulmalaryny öwrenmek, anyklamak we bejermek bilen baglanyşykly ylym. Awgust Kekule uklap ýatyrka, benzol formulasyny tapdy.

Rowaýata görä, D.I.Mendeleýew düýşünde himiki elementleriň döwürleýin tablisasyny açypdyr. Arzuwlar ukuda sarp edilýän wagtyň diňe 15-20%-ini alýar.

Adam uklap galandan bir ýarym sagat soň düýş görüp başlaýar.

Ertiriňiz haýyrly bolsun 👋🍩☕️