DÜŞÜNMEÝÄNE DÜŞÜNDIRMEKDE BIR DERT
Möwlana şeý le diý ýär:
«Sizne sözleseňiz sözläň, Aýdanlaryňyza her kim özüçe düşüner...» Düşünmek isläniňde sessizlikden many çykaryp boljak budurmuşda özümi özelenip düşündirmäge çalyşdym... Çynym bilen öz düşen ýagdaýymy düşündirmäge synanyşan günlerim maňa düşünensirän ynsanlar...bularyň hiçbirini ýatlasym gelenok. Göresimem gelenok. Görmek niýetim-de ýok. Çünki men düşündim: ynsanyň özüne çekdirip biljek iň uly güzabynyň — düşünmeýäne düşündirmäge
synanyşmagyňdadygyna. Bir döwürler menem şu güzabyň pidasy bolupdym. Käşgä wagty yzyna dolap bolsady,geçmişe syýahat ederdim, maňa düşünmejeklere düşündirmek isläp sözümi yrýa etmezdim...Bu babatda men juda kän gezekler puşmanetdim.Emma,näme,bilmeýäniň üçin ýalňyşýaň, ýalňyşýanyň üçinem bilýäň, öwrenýäň. Başyňdan geçirmeseň düşünmek kyn. Menem diňe başymdan geçirip düşündim: özüňkiň dogrudygyny delillendirmek isläp jowranmaga derek dymmagysaýlamalydygyna. Bu babatda Ugur Gökbuludyň aýdanlarynagoşulýan:
«Ýeri gelende ýyl gyryp geçirmegi öwreniň!Çünki ýönekeýje ýyl gyryş düşünmejeklere düşündirmekden, bir zady üýtgetmek isläp çyrpynmakdan, adamkärçilik duýgusyndan nesipsiz ynsanlar bilen işsalyşmakdan has ýagşydyr»
Bu jümleler ýüregimiň bir burçundan ýeralany bäri asla ýadamzok.Hawa, asla ýadamzok: menem, ruhumam. Bu jümleler ýüregimiň bir burçundan ýer alany bäri aslaýadamok. Dymýan we uzaklaşýan.Dymýan. Sessizligime düşünmeýänlerden uzaklaşýan. Bu ýagdaýda ýalňyşlarynadyr ýalanlaryna gözümi ýumanyn sanlarymyň özlerini öte haklydyr öýtjekleri öz-özünden düşnükli.Emma, goý, olar özleriniňkini hak saýsynlar.Düşünmejege düşündirmek isläp derdinmekden nepeýda?!
F.Dostoýewski aýtmyşlaýyn:
«Özüme gelşenini edip,
özgeleri ynjytmazlyk üçin,
jogap gaýtarmadygym
herkes özüni hakly saýdy...»
SERETMÄŇ, GÖRÜŇ!
DIŇLEMÄŇ, DÜŞÜNIŇ!
Men mydama seretmek bilen görmegiň, diňlemek bilen düşünmegiň arasyndaky tapawut hakynda kän pikirlenerdim.Gözümizgörýärkä seretmek isleýän zadymyza islendik tarapyndan bakyp bilýäris.Emma baksakda, görmegi başarmaýarys.Gulagymyzhemmezady eşidýär, ýöne düşünmeýäris.Çünki görmek we düşünmek göz bilen gulagyň däl, ýüregiň işi.Diňe şeýledigine düşünýän ynsan bakmaz, ýöne görer, diňlemez nedüşüner.Düşünmek bolsa ynsan üçin iň möhüm zeruryýet. Hiç haçan hiçkimi we hiçzady daşyndan görnüşi ýaly kabul etmäň!
Ynsanyň özin ähili bolsa, görýänini-de şeýle kabul edýär.Başgaça aýdanymyzda, dünýä garaýşymyz biziň ykbalymyzy kesgitleýär. «Hindistanda belent bir dagyň depesinde içi müň aýnaly ymarat gurulýar.Günleriňbirinde bir köpek bu daga dyrmaşýar we
ymaratyň içine girýär.Içi müň aýnaly ymarata giren köpegiň bu ýerde birnäçe köpeklere gözi düşýär. Aljyraňňy ýagdaýdaky janawar köpeklerden gorkýar. «Gorkan öňürder» edibem, tüýlerini hüžžerdip, dişlerini syrtardyp, hyrlamaga başlaýar.Gorkanyny
bildirmän gorkuzmak isleýän köpegiň garşysyndaky köpeklerem edil onuň edenini gaýtalap, hyrlaşyp, tüýlerini hüžžerdýärler.Hälkiköpegiň gorkusy öňküsinden bäş beter artyp, dessine ymaratdan çykyp gaçýar.Ýaňky gören itleri yzyndan geler öýdüp ýüregi
ýarylsam diýýän köpek dünýäni gorkunç köpeklerden doly, howsalaly ýer hasaplaýar.
Ýene birgün başga bir köpek bu dagadyrmaşyp, içi müň aýnaly ymarata girýär.Ol hem giren dessine özi ýaly müňlerçe köpek bilenpetepet gelýär. Ol bärde özi ýalylaryň judakändigine,özüniň asla ýeke däldigine diýseňbegenýär.Begenji içine sygmanam herhilioýunlary oýnap başlaýar.Ilki bilen eýläk beýläk ylgap görýär. Onuň bilen deň derejede, deň wagtda beýleki köpeklerem onuň
edenlerini gaýtalaýar.Bu zatlara göwni göterilen köpek beýlekileri oýnamaga çagyrýar.Beýlekiler bolsa ony.Şeýdip edenini gaý
talaýan dostlar köpege hezil berýär.Şeýlelikde, özünden we özi ýaly dostlaryndan hoşal bolan köpek dünýäni näme etseň şony gaýtalaýan,akylly,şadyýan hem dostana köpeklerden doly birýer
hasaplaýar...»
Ynsan näme hakynda pikirlense, nämäni görmek islese, şony hem görer.
Şonuň üçin içki dünýämiz gözel bolsun!
Gözellik hakynda pikirleneliň!
Gözellikleri görmek isläliň we göreliň!
Miraç Çagri Aktaş