Gorky

Hyýaly ýa-da hakyky howpuň netijesinde ýüze çykýan we adam ömrüne we saglygyna howp döredip biljek güýçli negatiw duýgydyr.

Gorkmagyň esasy alamatlary: myşsalaryň dartylmagy; kardiopalmus; ýygy-ýygydan we çuňňur dem alma; adamyň özüni alyp barşyna gözegçilik azalýar.

Ilkinji kömek:

Adamy ýeke goýup bilmersiňiz, sebäbi ýalňyzlykda gorkyny çekmek has kyn bolýar. Adamyň gorkýan zady hakda gürleşiň, oňa goldaw beriň. Pidany: "Bu manysyz', "Bu hakda pikir etmäň'" we ş.m. sözlemler bilen ünsüni sowmaga synanyşmaň. Pidany dem alyş maşklaryna çagyryň: ulydan dem alyň. Demiňizi 1-2 sekunt saklaň. Dem almaga başlaň. Yuwaş-ýuwaşdan dem alyň we dem almagyň ýarysynda 1-2 sekunt duruň. Mümkin boldugyça dem almaga synanyşyň. Bu maşklary haýallyk bilen 3-4 gezek gaýtalaň. Adamyň bu ritmden dem almagy kyn bolsa, oňa goşulyň - bilelikde dem alyň. Bu oňa köşeşmäge we ýakynlygyňyzy duýmaga kömek eder. Çaga kömek edýän bolsaňyz, gorkusy hakda gürleşiň, oýnamagy, kagyzdan ýa plastilinden zat ýasamagy ýa-da çyzmagy teklip ediň. Adamy bir zat etmäge çekiň, bu oňa aňyny aladalaryndan aýyrmaga kömek eder.

Nerw titremesi

Gözegçilik edip bolmaýan nerw titremeleri dartgynly ýagdaýdan soň ýüze çykyp biler. Şeýlelik bilen, beden içerki dartgynlyga garşy göreşýär; bu reaksiýa togtadylsa, dartgynlyk myşsalaryň agyrysyna sebäp bolar, hatda ýara, gipertoniýa we ş.m. ýaly agyr keselleriň döremegine sebäp bolar.

Titremäniň esasy alamatlary:
Stresli ýagdaýdan derrew soň başlaýar ýa-da biraz wagt geçensoň; titremek tutuş bedeninde ýa-da aýry-aýry böleklerinde ýüze çykýar; reaksiýa birnäçe sagada çenli dowam edip biler; Titremeler gutarandan soň, adam aşa yadawlygy başdan geçirýär we asuda dynç almaga mätäç.

Ikinji kömek:

Titremäni güýçlendirmek zerur, munuň üçin pidany 10-15 sekunt töweregi egninden tutup sarsdyrmaly. Şol bir wagtyň özünde, siz onuň bilen hemişe gürleşmeli bolarsyňyz, ýogsam ol hereketleriňizi hüjüm etmek synanyşygy hökmünde kabul eder. Titremek geçenden soň, pida dynç almaga we uklamaga mümkinçilik beriň. Siz pidany gujaklamaga synanyşmaň.

Aglamak

Gözýaşyň kömegi bilen adama duýgularyny beýan etmek has aňsat, şonuň üçin adam aglaýan bolsa derrew köşeşmeli däl. Adama duýgudaşlygyňyzy we goldawyňyzy bildiriň. Empatiki aragatnaşyk, dilden we taktiki usullardan peýdalanyp bolýar. Adamy gujaklaň, gapdalynda oturyň, pidanyň özüne we taktiki usullardan duýgudaşlyk duýmagyna kömek ediň. Eger pida gözýaşlaryny saklasa, dartgynlyk adamyň beden we akyl saglygyna zyýan berip biler.

Aglamagyň esasy alamatlary: adam aglaýar ýa-da aglamaga taýyn; depressiýa duýgusy bar; dodaklary titreýär.

Psihologiki kömek:

Pidany ýeke goýmaň. Pida bilen fiziki aragatnaşyk guruň (eliňizi alyň, eliňizi egnine ýa-da arkasyna goýuň, kellesini uruň). Golaýda bolmagyňyzy duýsun. "Işjeň diňlemek" usullaryny ulanyň: wagtal-wagtal "aha", "hawa" diýiň, başyňyzy sallaň, ýagny diňleýändigiňizi we duýgudaşlygyňyzy tassyklaň; pidanyň duýgularyny beýan edýän sözlemlerden böleklerinden soň gaýtala; duýgularyňyz we pidanyň duýgulary hakda gürleşiň. Pidany köşeşdirjek bolma. Oňa aglamaga we gürlemäge, hasratyny, gorkusyny we gaharyny "taşlamaga" mümkinçilik beriň. Sorag bermäň, maslahat bermäň. Siziň işiňiz diňlemek.

Günäkärlik ýa-da utanç duýgusy.

Utanç, özüne bolan gaharyň bir görnüşidir. Utanýan adam howp abanýar we köplenç beýlekileriň göz öňüne getirilen ýazgarylmagyndan soň özüni ýigrenmek, öz-özüne baha bermek bilen reaksiýa bildirýär.

Psihologiki kömek:

Ýanyňyzda utançdan ýa-da günäkärlikden ejir çekýän adam bar bolsa, ony psihologiki kömegiň zerurdygyna ynandyrjak boluň. Adam bilen gürleşiň, ony diňläň. Ony diňleýändigiňizi we düşünýändigiňizi aýdyňlaşdyryň (baş sallaň, razy boluň, uh-huh diýiň). Bir adama baha bermäň, adam nädogry hereket eden ýaly görünse-de, onuň hereketlerine baha bermäge synanyşmaň. Adamy kimdigi üçin kabul edýändigiňizi aydyňlaşdyryň. Adamy ynandyrjak bolma ("Bu seniň günäň däl", "Bu her kimde bolup biler"). Bu etapda adama öz duýgulary hakda gürleşmäge ýol bermek möhümdir. Maslahat bermäň, başdan geçirenleriňiz hakda gürleşmäň, sorag bermäň diňläň.