Näme üçin Eýnşteýn suratda dilini çykardy?
Suratyň aňyrsyndaky gizlin hakykat


Albert Eýnşteýn XX asyryň iň meşhur alymlaryň biridir. Nobel baýragynyň eýesi we “otnositellik teoriýasy”- nyň awtory hökmünde taryhda “geniallyk” aura bilen taryhda iň abraýly şahsyýetleriň biri bolupdy we şeýle bolmagynda galýar. Ol surata alynan mahaly dilini suratça çykaran pursatyny gören bolsaňyz gerek. Şeýle-de bolsa, bu surat düşürilen pursatynda nämeleriň bolup geçýändigini az adam bilýär. Ine, Eýnşteýniň iň ajaýyp we gülkünç suratynyň aňyrsynda hakyky waka…

1951-nji ýylyň 14-nji martynda Eýnşteýn 72 ýaşyny bellemekçi boldy. Prinston uniwersitetinde işleýärkä, dostlary we kärdeşleri ylmy dünýäniň ýyldyzyny hormatlamak üçin ýygnandylar. Alym örän meşhur bolansoň, partiýanyň suratçylary we habarçylary bilen ýygnanmagyna geň galmaly däl. Olaryň arasynda United Press International-dan Artur Sasse hem bar. Ol we beýleki paparassiýalar, doglan gününde ol adamy dyngysyz diýen ýaly surata düşürdiler, netijede Einşteýn gaty ýadady, sebäbi kamera linzalarynda hemişe ýylgyrmalydy.

Eýnşteýn gitmekçi bolanda-da, suratçylar ony gurşap aldylar. Soňra Prinston uniwersitetiň öňki başlygy Frank Aýdelotte we öz aýaly Mari Janett bilen ulaga mündi. Ýöne gysga wagtyň içinde ulagyň daşynda täze suratçylaryň tolkuny peýda boldy, emma Eýnşteýn bolsa gaty ýadawdy.


Ol indi ýylgyryp bilmedi we islemedi. Şeýlelik bilen, Artur Sasse açyk maşynyň gapysyndan kamera ýene bir gezek seretmegini haýyş edende, Eýnşteýn derrew suratça dilini görkezip, gülkünç ýüzüni çitdi. Sasse pursatdan peýdalanyp suraty aldy, emma bu suratyň zehiniň iň meşhur keşbine öwrüljekdigini bolsa entek bilmeýärdi.

Sasse suraty işleýän gazetiniň redaktorlaryna hödürläninde, ýolbaşçylar bu belli meşhur fizigiň bular ýaly suraty çap etmek birhili bolar diýen netijä geldiler. Ýöne alym bu suraty ilkinji gezek görende, ony gaty halady welin, Eýnşteýn UPI-den şahsy peýdalanmak üçin şol suraty dokuz sany edip, köpeldip çap etmegini haýyş etdi. Eýnşteýn Frenk bilen Mariany suratdan aýyryp kesdi, soň olara gol çekdi we suratyny gutlag otkrytkanyň hökmünde dostlaryna we maşgalasyna iberdi. Suratdaky meşhur şekil şeýle taryhy bilen ýüze çykdy we UPI bu suraty şondan soň çap etmekden çekinmedi. 2015-nji ýylda şol otkrytkalaryň biri auksionda 125,000 dollara satyldy.


Taýýarlan: Göwher ÝAZLYÝEWA.