Haýwanlar gyşda üşemeýärmikä?

Gyş paslynyň golaýlamagy bilen howa sowap başlaýar. Bu ýagdaýda biz üşemezlik üçin has galyň geýinýäris. Sebäbi adam bedeni sowuga we yssa örän duýgur. Ýer ýüzünde ähli süýdemdirijileriň bedenleriniň ortaça temperaturasy 35-38 dereje aralygynda bolýar. Biz tomusda açyk howada suwda ýüzýän bolsak, gyşyna daşary çykanymyzda galyň geýinýäris. Eýsem, haýwanlar gyşyna üşemeýärmikä?! Mysal üçin, itler 40 dereje sowukda buzda taýýan arabany çekýän bolsalar, balyklar buzuň aşagynda ýaşaýarlar. Aslynda, ähli jandarlara-da howanyň ýylylygynyň üýtgemegi täsir edýär. Olary howanyň üýtgemeginden goraýan esasy iki gural bar. Birinjisi, howanyň ýagdaýyna görä, olaryň bedeniniň gyzgynlygy üýtgeýär, ikinjisi bolsa, olaryň käbirleriniň tüýi gyşyna ösýär, ýazyna bolsa düşüp täzelenýär. Şeýlelikde, haýwanlar sowukdan we yssydan goranýar. Şeýle hem her bir jandar öz ýaşaýan ýeriniň şertlerine görä ýaradylandyr. Mysal üçin, has sowuk ýerlerde ýaşaýan jandarlaryň bedeni yssy howaly ýerlerdäkiden on esse köp ýylylyk öndürýär, derisi galyň bolýar. Mundan başga-da, sowuk ýerde ýaşaýan jandarlaryň derisiniň astyndaky ýag gatlagy olary sowukdan goraýar. Bu jandarlaryň damarlary hem derisine golaý bolup, bedeninde yzygiderli aýlanýan gan arkaly ýylylyk saklanýar. Geçirilen barlaglarda buzuň aşagynda ýaşaýan balyklaryň “üşemeýändikleriniň” sebäbi anyklandy. Ol balyklaryň derilerinde buz kristallarynyň doňýan derejesini peseldýän proteiniň bardygy ýüze çykaryldy. Antarktikanyň esasy “ýaşaýjylary” bolan pingwinler bolsa, aşa sowuk möwsümde bir ýere üýşüp durýarlar. Bu guşlar belli tertipde hatara düzülip, süriniň gyrasynda duranlar ortadakylar bilen ýerlerini yzygiderli çalyşýar. Şeýlelikde, gyrada galyp üşän guşlar orta girip ýylynýar. Netijede, ýüzüp bilýän, emma uçup bilmeýän ýeke-täk guş hasaplanýan bu jandarlar agzybirlik bilen sowukdan goranýarlar.