Kä­bir adam bi­yg­ty­ýar ýag­daý­da bar­mak­la­ry­ny şyr­kyl­dad­ýar. Bu en­dik ada­ma ka­na­gat­lan­ma duý­gu­sy­ny be­rip, her ge­zek gaý­ta­lan­yny duý­man gal­ýar. Bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak bo­gun­la­ryň çiş­me­gi­ne ýa-da art­ri­tiň (bo­gun­la­ryň so­wuk­la­ma­sy) dö­re­me­gi­ne se­bäp bol­ýar di­ýen dür­li ga­ra­ýyş­lar bar. Eý­sem, bu ga­ra­ýyş­lar yl­ma esas­lan­ýar­my?
Rew­ma­to­log­lar (bo­gun şi­kes­le­ri luk­ma­ny) bu ga­ra­ýyş­la­ry yl­my esas­da sel­je­rip, bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak en­di­gi ba­ra­da şeý­le ne­ti­je çy­kar­dy.
Bar­ma­gy­ňy şyr­kyl­da­daň­da çyk­ýan ses bo­gun­lar­da­ky si­no­wi­al su­wuk­lyk­lar­da­ky kö­pür­jik­le­riň ýa­ryl­ma­gyn­dan dö­re­ýär. Si­no­wi­al su­wuk­lyk bo­gun­la­ry «ýag­la­ma­ga» kö­mek ed­ýän te­bi­gy mad­da bo­lup, sag­dyn he­re­ket et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak kö­pür­jik­le­riň dö­re­me­gi­ne se­bäp bol­ýan gar­şy­lyk­la­ýyn ba­sy­şy dö­red­ýär. Bi­ler­men­leriň öň­ler şyr­kyl­dy­ny kö­pür­jik­le­riň çök­me­gi di­ýip ha­sap­la­ýan­dyk­la­ry­na ga­ra­maz­dan, ge­çi­ri­len tä­ze bar­lag­lar bar­mak­lar­da­ky se­siň ha­ky­kat­dan hem kö­pür­jik­le­riň dö­räp-ýa­ryl­ma­gyn­dan ýü­ze çyk­ýan­dy­gyny gör­kezdi. Bar­mak­la­ry şyr­kyl­da­da­ny­ňyz­dan soň, der­rew gaý­ta­lap bil­me­jek­di­gi­ňi­ze göz ýe­ti­ren bol­ma­gy­ňyz müm­kin. Mu­nuň bio­lo­gik se­bä­bi bo­lup, boş­lu­gyň we kö­pür­ji­giň dol­­ma­gy üçin 20 mi­nut tö­we­re­gi wagt ge­rek.

Bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak bo­gun çiş­me­si­ne se­bäp bol­ýar­my?
Luk­man­lar bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­ma­gyň art­ri­tiň ös­me­gi bi­len bag­la­ny­şy­gy­nyň ýok­du­gy­ny, ýag­ny sag­lyk üçin zy­ýan­ly däl­di­gi­ni bel­le­ýär­ler. Ýyl­la­ryň do­wa­myn­da ge­çi­ri­len köp san­ly bar­lag­lar­da bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­ma­gyň bo­gun­la­ryň çiş­me­gi­ne se­bäp bol­ýan­dy­gy ba­ra­da su­but­na­ma ta­pyl­ma­dy.
Ka­li­for­ni­ýa­ly ýa­zy­jy Do­nald Un­ger bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak art­rit tö­wek­gel­çi­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ýar di­ýen çak­la­ma­ny der­ňe­mek üçin örän tä­sin sy­nag ge­çiripdir. Ol 50 ýyl­dan gow­rak çep eli­niň bar­mak­la­ry­ny her gün azyn­dan 2 ge­zek şyr­kyl­dadypdyr. Bu en­di­gi sag eli­ni­niň bar­mak­la­ryn­da ýe­ri­ne ýe­tir­mändir. Ýa­zy­jy çep eli­niň bar­mak­la­ryn­da
36 müň 500 ge­zek kö­pür­jik­le­ri ýa­ryp­dyr. Sy­na­gyň ahy­ryn­da, ýag­ny 50 ýyl­dan soň iki eli­niň bar­mak­la­ry­ny luk­man­çy­lyk bar­la­gyn­dan ge­çir­ýär. Ne­ti­je­de, bar­mak­la­ryn­da bo­gun çiş­me­si­niň ýok­du­gy ýü­ze çy­kyp, bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­ma­gyň zy­ýa­ny­nyň ýok­du­gy­na göz ýe­tir­ýär. Do­nald Un­ger mu­ny su­but eden ýe­ke-täk ýa­zy­jy bo­lup, 2009-njy ýyl­da No­be­liň luk­man­çy­lyk ug­ry bo­ýun­ça baý­ra­gy­na my­na­syp bolýar.
Bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak bo­gun­la­ryň çiş­me­gi­ne se­bäp bol­ma­ýar. Ýö­ne bu en­dik köp­çü­lik ýe­rin­de ha­lan­ma­ýan­dy­gy se­bäp­li, müm­kin bol­du­gyn­dan bar­mak­la­ry şyr­kyl­dat­mak­dan ga­ça dur­ma­ly. He­re­ket­le­ri­ňe üns berip, özü­ňe erk et­mek esa­syn­da bu en­di­giň öňü­ni alyp bol­ýar.

Çeşme: Zaman Türkmenistan gazeti.
03.12.2023, 19:57.
@Vekil_City