Narcissism diýlip adamyň çenden aşa özüne bolan haýranlygyna, söýgüsine aýdylýar. Ady nirden gelip çykypdyr diýseňiz, gadyyym grek mitologiýasyna göra Narcissus diýip bir oglanjyk bar eken. Narcissus aşyk bolmak üçin juda owadan birini gözläpdir. Myş-myşlara göra hatda Echo atly peri gyzyna-da göwni ýetmändir. Ahyr soňy bir kölüň başynda öz keşbine gözi düşüpdir we aşyk bolupdyr. Rowaýatlara görä özüne seretmäge doýup bilmedik Narcissus kölde gark bolupdyr. Edil şol gark bolan ýerinde gül bitip onuň adyna-da Nerkes diýip at beripdirler.Rowaýatdan çykyp azajyk hakyky dünýä barada gürrüň etsek, psihologlaryň ylmy işleri netijesinde aýtmaklaryna görä Narcisistler özlerini has owadan, has akylly, has üstün has has has hasaplaýarlar. Özüni üstün hasaplaýan adam elbetde illeri pes görmek bilen bolýar. Beýle adamlar diňe özleri aşyk bolmak bilen kanagatlanman eýsem başgalarynyň hem olary öwüp tassyklamagyna garaşýarlar.

Ýene alymlaryň aýtmagyna görä bu ýagdaý iki görnüşde ýüze çykyp bilýär. Birinjisinde Üstün narcissism ýagdaýynda narsissist üns çekmäge juda höwesli bolýar. Daşky gurşawy hem özüni söýmeklige zorlaýar. Bu ýagdaýda eline güýç geçen adamlar- Hitler ýaly- özlerini subut etme maksady bilen juda howply netijelere getirjek kararlar alyp bilýärler. Şöhratyň, güýjüň yşgyna düşen bu adamlar, özlerine bolan yşgyny şu ýollar bilen kanagatlandyryp biljekdiklerine ynanýalar.

Ikinji görnüşe bolsa näzik narcissism diýilýär. Bu ýagdaýda adamlar özüne bolan haýranlyklaryny aç-açan görkezmeýärler. Ýöne içginden özleriniň hemme zada laýykdygyna ynanyp gezýärler. Narcissismiň içe siňdirilmegi adamda göriplige sebäp bolýar. Bu ýagdaýda narcissisme sezewar bolan adam özünden başga hiçkim we hiçzady pikir edip bilmeýär.

Iki ýagdaýda-da köplenç narcissist adamlar jemgyýete uly zeper ýetirýärler. Bu çenden aşa söýgi olary özlerinden başga hiçbir adamynyň dogry pikir edip bilmejekdigine ynanmaga eltýär. Beýle adamlar öz ýagşylygy üçin berilen maslahatlary hamana paýyş söz ýaly kabul edýärler. Beýle adamlar hatda eden ýagşylyklaryny hem özleriniň alkyşlanmagy üçin, güýçleriniň, şöhratlarynyň hemmeler tarapyndan kabul edilmegi üçin edýärler.

Alymlaryň çaklamalaryna göra çenden aşa öwülen ýa-da çenden aşa kemsidilen çagalarda narcissism ähtimallygy has ýokary bolýar. Çenden aşa öwülen çagalar bu öwginiň dowam etmegi, kemsidilen çagalar bolsa ömür boýy özüni subut etme hyýaly bilen bu elhenç keseliň penjesine düşüp bilýärler.

Bu kesele çäre hökmünde çagalarymyza merhemedi, hiçzat garaşmazdan ýagşylyk etmegi, adamlary sylamagy we özüňi olaryň ýerine goýmagy ýagny empatini öwretmegi ýola goýup bileris. Dogry tankyda açyk hatda öz özüni tankytlap hasaba çekip bilýän nesliň ýetişdirilmegi bu elhenç keseliň ýeke-täk emidir.



Galamkesh.

çeşme: medium