Kolumbiýanyň ,,Älemgoşar” derýasy

Dünýäniň iň üýtgeşik derýalarynyň biri bolan Kanýu Kristales Kolumbiýanyň içinden akyp geçýär. Onuň ady gös-göni ,, Derýanyň Hrustal şahasy”, “ Hrustal derýa” diýlip terjime edilýär. Kolumbiýanyň ýaşaýjylary bolsa ony ,,Bäş reňkli derýa’’, “ Suwuk älemgoşar” ýa-da ,,Dünýäniň iň owadan derýasy “ diýip atlandyrýarlar. Derýa dürli hili reňklere boýalyp, öwsüp durýar. Bular ýaly ýagdaýa köpçülik haýran galýar. ,,Bu nädip bolup biler?’’ diýen sorag ýüze çykýar. Bu derýanyň esasy florasyny Macareniýa clavigera suwotylary düzýär. Suwotylar möwsüme, temperatura baglylykda öz reňklerini üýtgedip durýarlar. Ýylyň köp wagtynda derýanyň edil beýleki derýalardan tapawudy bolmaýar. Ýöne sentýabrdan noýabra çenli gysga wagt aralygynda derýa hakyky älemgoşara öwrülýär. Bu aýlarda derýa sary, gök, ýaşyl, gara, gyzyl reňklere boýalýar. Yssy günlerde derýa has gyzyl öwüsýär we bu wagt syýahatçylaryň gelmegi üçin has amatlydyr. Kanýu Kristales derýasy Serra-de-la Makarena daglarynyň arasyndan akyp geçýär. Derýanyň uzynlygy 100 kilometre, ini bolsa ortaça 20 metre ýetýär.

Kanýu Kristales derýasynyň suwy örän aýdyňdyr welin, suwda mineral duzlaryň ýoklugy we düýbünde palçyk emele gelmeýänligi sebäpli distirirlenen suwuň häsiýetini ýüze çykarýar. Suwda balyklar beýleki käbir suw jandarlary ýaşamaýarlar. Suwy dury hem bolsa ol içmek üçin amatly däldir. Bu derýanyň çuň ýerlerinde ,,Moýalar’’ diýilýän tegelek reňkli guýular emele gelýär. Ýüzüjileriň aýtmagyna görä ol ýerlerde ýüzmek kellä has hem rahatlyk berýändir. Bu ýerlere ilkinji gezek 2009-njy ýylda gezelençler peýda bolup başlady. Derýa barmak aňsat däl, ol ýer swilizasiýadan has daşda ýerleşýär. Bu täsin derýa ÝUNESKO-nyň sanawyna girizilen we goralyp saklanýar.