Hemmämiziňem söhbetdeşlikler-de halamaýan soraglarymyz bardyr. Kimi ýüzugra sorar, kimi çyndanam bilesi gelýäni üçin, kimi gaharlandyrmak üçin, kimi düşünjesizlikden. Oturansyň bir ýerde, gelerde bir sorag berer welin bary rahatlygyň bozular. Bu makala-da söhbetdeşliklerde hijem berilmeli däl soraglary belläp geçmekçi.
1. Okuwy (işi) näme etdiň?
Iň esasy bolgusyz soraglaryň biri bilen başlalyň. Bu adaty soragdyr we işleýän üçinem okaýan üçinem ýigrenç döredýär. Bir gürrüň gidip durandyr gyzygyp, birden saňa "okuwy dynmadyňmy?" diýip sorar, ýa-da "işi näme etdiň?" diýer. Eger bir söhbetdeşlikde şeýle soraglar bilen tema açsaňyz adamlarda size garşy ýiti ýigrenç dörär. "Hmm, okuw dynmadymy heniz?", saňa näme? Seniň puluň bilen gidýänmi, saňa münip gidip gelýänmi? Şeýlebir içi boş, şeýlebir manysyz sorag welin şular ýaly "standart" soraglary gaty bolgusyz edip soraýanlar gaty kändir. Okuw gutarsyn diýeli, pomidor gelip senden şuny sorar, "işi näme etdiň?", "düşünmedim?", "iş diýýän how, iş ýokmy hany, iş", saňa näme, ene-atam soranok saňa galypdyrmy?
2. Näçe aýlyk alýaň?
Ikinji samsyk soragymyz bolsa, "näçe aýlyk alýaň?" soragy. Maşgalada, garyndaşlar arasynda hem berler şeýle soraglar, "işi girdiňmi?", "hawa şükür agam", "hmm, näçe alýaň?", saňa näme, "pylança alýan" diýse bir bölegini sen islejekmi? Gaýrat edip adamlaryň şahsy çägine girýän soraglary bermäň, söhbetdeşligi togtadýan soraglary bermäň.
3. Alan aýlygyň ýetýärmi?
Dünýäniň belki iň manysyz, iň düşünjesiz adamyň soragy berip biler. Umuman eger düşünjesiziň barypýatany bolsa ýaňky gürrüňiň yzyny şeýle dowam etmegi mümkin, "ýetýärmi bu saňa?", ýa-da "aý ola az eken, eklenib-ä bilmersiň onuň bilen", soňam gürleşýän kişisi "aý nätjek, ýetirmeli bolar-da" diýişdirip sowjak bolar, ahaw bolarmy beýle zat, nähili gowy zat, işe giripsiň, öz aýagyň üstünde durmagyň lezzetini ýaşarsyň, hi bir "ýetýärmi saňa?" mysaly bolgusyz bir sorag bolup bilermi?
4. Semrediňmi/horlandyňmy?
Adamlaryň şahsy çäklerine, iň şahsy ýeri bolan bedene degişli soraglaryň manysyzdygyny bilmeýän birtopar adam bar. Oturansyň bir ýerde, birden öňüňdäki "semräpsiňmi sen?" diýer, hem birden garaşylmadyk ýagdaýda berler bu sorag, diňläň, şu "semräpsiňmi?" sözi, sögünç bilen deň diýen ýalydyr, gaty ýaralaýan soragdyr. Soň kişi şony kellesine goýýar, çykaryp bilmeýär, ýa-da şuňa meňzeş soraglaram bardyr, "garalypsyňmy sen?", "bu eşigi näme üçin geýdiň?", "ony näme üçin etdiň?" ýaly soraglaram şuňa degişlidir. Söhbetdeşlikde kg bilen söze girmek ýerine, has pozitiw zatlardan gürrüň edip bilersiň.
5. Men owadanmy?
Ýene-de bizi kyn ýagdaýda goýýan, bolgusyz soraglaryň birem bir kişiniň saňa eşigini, keşbini, owadanlygyny, häsiýetini soramagydyr. Birden gökden düşen ýaly çykar we tarp, saňa "nähili men owadanmy?" diýip sorag berer. Şu soragy berseler hem adamlaryň hökman gyşyk zat diýmejegini bilýändirler, ýöne şonda-da soraýandyrlar. "Men owadanmy, dogryňy aýt ýöne çekinme", "owadan" diýseň "bilýädim-le" diýer, jan adam bilýän bolsaň näme üçin soraýaň? Ýa-da eşigini sorar, hökman aýtdyrar, etme gaýrat et, ýörite ýalan sözlemäg-e mejbur edýäň meni. Adamlaryň tassyklamagyna mätäç bolmaly däl.
6. Boýuň näçe?
Ýene bir bolgusyz soraglaryň biri adamlaryň boýuny soramakdyr. Gürleşip oturansyň bir ýerde, soň biri "boýuň näçe seň?" diýip sorar. Senem "pylança diýersiň" welin, "aý ýok-la onça däldir, hany tur hany" diýer, ýagny seniň maksadyň näme? Näme görkezjek bolýaň? Kime bir zat subut etjek bolýaň? Näme üçin beýle gürrüň açýaň, saňa näme?
Gaýrat edip islendik meselede diýjek zatlarymy pikir edip göreliň "bu adamlara ýaraýarmy?" diýip, hemme zat hemme ýerde diýiliberenok. Hemme zadyň wagty bolşy ýaly, hemme zadyň ýerem bar, düzgünem bar, şertem bar.