Iýmit we wiruslar bilen tanalýan Hytaýyň geçmişi hakykatdanam gaty pajygaly. Mör-möjekler ýaly iýip bolmajak zatlary iýmegiň aňyrsynda uly pajygaly ýagdaýlar bar.Dünýä taryhynyň iň uly betbagtçylygynyň biri hökmünde tanalýan Beýik Hytaý açlygy döwründe adamlar ýaşamak üçin elinden gelenini etdiler we sarp etdiler. Uly hytaý açlygy Hytaýyň iň garaňky döwürlerinden biri boldy.1949-njy ýyla çenli Hytaýda esasan oba hojalygyna esaslanýan ykdysadyýet bardy. Hytaýyň prezidenti Mao Zedong häkimiýete gelende, Hytaýy garyp jemgyýetden dünýäniň iň uly ykdysadyýeti bolan ýurtlaryň birine öwürmek isledi.Şol sebäpli millionlarça adamyň ölmegine sebäp bolan “Uly öňe böküş” atly senagatlaşma gönükdirilen maksatnama başlady. Şol döwürde hytaý ilatynyň takmynan 80 göterimi oba ýerlerinde ýaşaýardy. Täze hökümet senagatlaşmagy çaltlaşdyrmak üçin ilki bilen bu adamlaryň ýerlerini aldy. Soň bolsa olary zawodlarda işlemegi tabşyrdy.Galp hasabatlar taýýarlandy
Oba ýerlerinde az ilat galdy we döwlet bu adamlary ekin ösdürip ýetişdirmek üçin kiçi toparlara bölmek isledi. Geçirilen syýasatlaryň üstünlikli bolandygyny görkezmek isleýän başlyk Mao bilen hoşlaşmak isleýän resmiler, oba hojalygynda önümçiligiň artýandygyny görkezýän çişirilen hasabatlary taýýarladylar. Emma hakykatda oba hojalygynyň önümçiligi ep-esli pese gaçdy.
Serçeler öldürildi
Hökümet bu ýagdaýa täsir etmeýän ýaly hereket etdi we nädogry syýasatlar bilen dowam etdi. Bu syýasatyň iň möhümi, açlyk düýbünden başga bir ölçege eýe bolan dört zyýan beriji kampaniýasydy.
Maonyň administrasiýasy serçeleriň ekin meýdanlaryna zeper ýetirýändigini pikir edip, olary öldürmegi buýurdy. Ýöne sercelerden başga-da mör-möjekler hasyllara has köp zyýan ýetirýärdi we bir milliard serçe öldürilenden soň ähli ekinler mör-möjekler bilen örtüldi.Adamlar ýaşamak üçin ýeterlik iýmit tapyp bilmediler. Azyk ätiýaçlyklary ogurlanansoň, hökümet berk çäreleri gördi we adamlar şäherden gaçdylar. Oba ýerlerinde-de iýmit ýokdy we adamlar mör-möjek iýip başladylar. Syçanlar we ýylanlar ýaly her dürli ýabany haýwan iýmeli boldular.Bu ýagdaý adamlarda epidemiýa keselleriniň ýaýramagyna sebäp boldy. 1960-njy ýylda Mao Zedong oba hojalygy syýasatyny üýtgetdi we daýhanlara has köp erkinlik berdi. Oba hojalyk önümleriniň bahasy ýokarlandy, obalylar öndüren zatlaryny erkin satdylar. 1958-1962-nji ýyllar aralygyndaky Uly Hytaý açlygy takmynan 45 million adamyň ölümine sebäp boldy.Iýmäge zat galmady. Adamlar biri-birini iýip başladylar. Ilki ölüler; Soňra maýyplar we garrylar. Serhetler kem-kemden giňelýärdi. Eneler we atalar çagalaryny iýip başladylar, çagalary bolsa ene-atalaryny iýip başladylar.Beyik Hytay gytcylygy 3 ýyl dowam edipdir.3 ýylyň içinde milyonlarca adam açlykdan ölupdir.Açlykdan dynanlar şol wagtky açlygy gürrüň berenlerinde haýwanlary ösümlikleri agaç gabyklaryny we ş.m zatlary iýip açlykdan dynjak bolupdyrlar.Yone dürli keseller döreýär Sebabi haýwanlary bişirmane wagtlary yok bolonsoň çyglygyna iýipdirler egerde awuňy tapan badyňa iymesen beýlekiler gelip eliňden alyp iyyan ekenler.Onda haýwanlar ösümlikler tükenenden soň näme bolandyr oytyaňiz adamlar möjekleri,otlary ,agaç gabyklaryny we hatda palçyk iýip başlapdyrlar.İnternetde öň bir kanal görüpdim gytcylyk barada bir ayalyň aýdan zatlary.Bu gyzy açlykdan halas eden ejesi eken.Ol şeyle diýýär:Şol wagtlar kiçijik gyzdym obamyzda iýmit gutaranyna köp wagt bolupdy.Hemme süňklerim sanaýmalydy yerimden turmanada güýjüm yokdy.Kakamy açlykdan yitirenimize 1-2 ay bolupdy.Kakam öleninden soň adamlar ony parçalap gaýnadyp iýdiler.Bu zatlary gormäne biz indi öwrenşipdik
Sebabi ýaşamak üçin ölen adamlary iymeli bolyadyk.We iýmit tapmadyk wagtlary bolsa mezardaky ölüleri iyyanler hem bardy .Ejem indi açlyk bilen başa çykyp bilmez hala gelende öýümizin gapysyny ýapyp .Meni garşysyna otyrtdy we ýanyma bir pycak goýdy.Maňa "Beýleki adamlar gelmaka meni iymegiňi islayan gyzym näçe iýip bilseň iy diýdi.Aglamakdan ýaňa ejemi diňläp həm bilemokdym ýöne köp wagt geçmänkä ejem yere ýykyldy.Meniň bu zatlary kabul etmegiň zaman alsada adamlar gelmänkä ejemiň açlykdan yaňa inçejik bolup giden aýaklaryndan alyp iýip başladym.İyip bildigimce iydim soň bolsa ejemi uzak wagtlap görmedik goňşular gapyny döwüp öye girdiler we ejemi parçalap gaýnadyp iydiler.Maonyň bizden alan zatlary diňe maşgalamyz däl ol bizden adamcylygymyzam alypdy diýdi.Bu gytlykda ölen adamlaryň sany 60 mlndan gowrak bolupdyr.
