Tebip (Rowaýat).

Ro­wa­ýat­la­ra­ gö­rä,­ işi­ne­ us­sat­ ök­de­ bir­ tebip bar­ eke­ni.­ Ýa­ra­dan­ oňa­ hiç­bir­ ki­tap­da­ ýa­zyl­madyk, hiçbir mekdepde öwredilmedik lukmançylyk­ syr­la­ry­ny­ hem­ aýan­ eden­mi­şin.­ Ol­ te­bip­ te­biga­tyň­ hem­ di­line­ dü­şü­ner­ eke­ni.­ Her­ ösüm­li­giň­ nämelere peýdalydygynam bilipdir. Bilimi esasynda dürli-dümen däri-dermanlary taýýarlapdyr.­ Ola­ryň­ her­si­ni­ aý­ra­tyn­ bir­ çüýşe­le­re­ gu­ýup,­ tek­je­de­ ýer­leş­di­rer­ eke­ni.­Mu­nuň­ tä­sin­ ta­rap­la­ry­nyň­ bi­ri­de,­ her­ ge­zek nä­sag­ bi­ri­ bu­ luk­ma­nyň­ ýa­ny­na­ ge­len­de,­ çüý­şeli­ der­man­la­ryň­ bi­ri­ öz­ özün­den­ goz­ga­nar­ eke­ni.­Şeý­dip­ nä­sag­ öz­ ah­wa­lyny­ aý­dyp­ aýt­man­ka,­ tebip­ onuň­ kese­li­nem,­ der­ma­ny­nam­ kes­gitlär ekeni.

Şeý­dip­ öte­ ze­hin­li­ te­bip­ ep­es­li­ näsagla­ry­ derdin­den­ sap­la­ma­gy­ başa­ryp­dyr.­ Onuň­ at­ ab­ra­ýy meş­hur­ly­gy­ dag­lar­dan­ aşyp,­ yk­lym­lara­ ýaý­rap­dyr.­ Ze­mi­niň­ çar­ künjeginden­ onuň­ ýa­nyna­ gel­ýän­ nä­sag­dyr­ ke­sel­ bent­le­riň­ yzy­ üzül­mändir. Golaýdakylar pyýadalap, uzakdakylar kölügdir­ ula­ga­ at­la­nyp,­ te­bi­biň­ how­lu­sy­na­ ta­rap­a akyn eder­ eken­ler.­ Ep­-es­li­ wagt­lap­ bu­ ýag­daý­ şeý­le do­wam­ edip­dir:­ her­ gezek­ has­sa­ bi­ri­ ge­len­de tek­je­dä­ki­ çüý­şe­le­riň­ bi­ri­ ýe­rin­den­ ça­la­ gozganar ekeni.

Gün­le­riň­ bi­rin­de­ özü­ni­ nä­hoş­ duý­ýan­la­ryň­ bi­ri­ ge­lip,­ te­bi­be­ ar­zy­ny­ aý­dyp­ baş­lap­dyr.­ Bi­tap me­jal­syz­dy­gy­ny,­ reňňi­-ro­ýu­nyň­ gün­-gün­den­ saralyp barýandygyny, horlanýandygyny aýdypdyr.­ Te­bip­ bu­ has­sa­ny­ göz­den­ ge­çi­rip­ baş­lap­dyr,­ ara­syn­da­ hem­ mahal­-ma­hal­ tek­je­le­re­ na­zar­ aýlaýarmy­şyn.­ Em­ma­ tek­je­ler­dä­ki­ çüý­şe­le­riň­ bi­ri hem­ goz­gan­man­dyr.­ Te­bip­ ulu­dan­ de­mi­ni­ alypdyr­da:

—­Se­niň­ der­ma­nyň­ men­de­ ýok­—­di­ýip­dir.

Bu­ söz­ler­ ýa­raw­syz­ ada­ma­ has­da­ ýokuş­ degip­dir.­ Gy­na­nyp­dyr,­ gaý­gy­ edip­dir.­ Maş­ga­la­sy­ny,­ yzyn­da­ gal­jak­ zür­ýat­la­ry­ny,­ ýa­kyn­la­ry­ny­ ýat­lap gaýgylanypdyr. Olary gynandyrasy hem gelmeýän eke­ni,­ şo­nuň­ üçi­nem­ gelen­ ili­ne­ ta­rap­ däl­de,­ baş­ga­ bir­ ug­ra­ üm­dü­zi­ne­ tut­du­ryp­ gi­di­be­ripdir.­ Işdä­si­-de­ ýok­ eke­ni,­ iýi­bem­-iç­män­dir.­Ha­lys reň­ki­ agyp,­ tap­dan­ dü­şüp­dir.­ Bir­ aga­ja­ ar­ka­sy­ny di­räp,­ de­mi­ni­ dürsemä­ge­ otu­ryp­dyr.­ Şol­ wagt­ şol­ go­laý­dan­ bir­ go­ýun­ ço­pa­ny­ goýundyr­-ge­çi­lerini sürüp, geçip barýan ekeni. Bu biçärä nazary­ kaklyşan­dan­ oňa­ ýar­dam­ ede­si­ ge­lip­dir.­ Ge­çi süý­dü­niň­ em­ bol­ja­gy­na­ düşü­nip­dir,­ ýö­ne­ süý­di sa­gar­ ýa­ly­ gap­ tap­man­dyr.­ Ahy­ry­ bir­ ma­lyň­ Güne kakap galan kelle çanagyny tapypdyr. Geçisini­ sa­gyp,­ süý­di­ onuň­ go­la­ýyn­da­ go­ýup­ ötä­ gi­dipdir.­ Ýarawsyz­ adam­ ys­gyn­my­dar­syz­ oňa­ ta­rap süý­şe­nek­läp­ baş­lap­dyr,­ em­ma ni­re­den­dir­ bir­ ýer­den­ bir­ apy­ ýy­lan­ peý­da­ bo­lup­dyr­da,­ ýaň­ky ge­çi­ süýdüniň­ äh­li­si­ni­ içip­dir.­ Ýa­raw­syz­ adam mej­bu­ry­ sak­lan­ma­ly­ bo­lup­dyr.­Daş­ alyp,­ýy­la­na ataýsamam diýipdir-de, ýene-de gorkusyndan el­he­der­ edip­dir.­ Ýaň­ky­ ýy­lan­ bol­sa­ bir­ zat­ tapynan­ ýa­ly­ bo­lup,­ içen­ süýt­le­ri­niň­ äh­li­si­ni­ kel­le­çana­ga­ —­ yzy­na­ gaý­ta­ryp­dyr.­ So­ňam­ bir­ ýer­le­re sumat bolupdyr. Ýarawsyz adam ýylan zäheri bilen garym - gatym bolan geçi süýdüne biraz sere­dip­ du­rup­dyr.­ So­ňam:­ «Bu­ bo­lup­ ýör­şü­mem­ ýa­şa­dygym­ däl.­ «Nä­me­bol­sa,­ şol­bol­sun!»­edip,­ süý­di­ içe­ýin­de­ dy­na­ýyn di­ýip,­ ýaň­ky­ kel­le­ça­na­gy­ so­ňu­na­ çen­li­ ba­şy­na­ çe­kip­dir.­ So­ňam­ özün­den­ gi­dip,­ uk­lap­ ga­lyp­dyr.­ Nä­çe­ wagt­ ýa­tany­ bel­li­ däl,­ özü­ne­ ge­len­de­ en­dam­ ja­nyn­da­ birjik­de­ agy­ry­ duý­ma­ýan­ eke­ni.­ Go­laý­da­ky­ gü­ze­re ba­ryp,­ suw­dan­ gan­mak­ is­läp­dir.­ Suw­da­ keş­bi­ni gö­rüp,­ mu­ňa­ ha­sam­ be­ge­nip­dir,­ se­bä­bi­ reň­ňi ro­ýu­na­ tä­ze­den­ jan­ gi­ren­ ýa­ly­ eke­ni.­ Häl­ki­ ýaraw­syz­—­ ýaň­ky­ sa­ga­lan­ adam­ te­bi­biň­ ýa­ny­na do­la­nyp­dyr.­ Ge­le­-gel­mä­ne­de:

—­Ha­ny,­me­niň­ der­ma­nym­ ýok­ diý­ýä­diň­le...­Ine,­ se­ret,­ der­ma­nym­ bar­ eken­ä...­—­di­ýip,­ sug­şu­ryp­ baş­lap­dyr.

—­Ýok,­beý­le­ däl.­ "Se­niň­ der­ma­nyň­ hiç­ýer­de­ ýok" diý­me­dim.­ Di­ňe­ "Se­niň­ der­ma­nyň­ men­de­ ýok" diý­dim.­Sa­ňa­ nä­mä­niň­ ge­rek­di­gi­ni­ bil­ýärdim,­ ýö­ne­ ge­çi­niň­ il­kin­ji­ owuz­ süý­dü­ni­ ýaş­ ýylanyň­ zä­he­ri­ne­ ga­ryp,­ üs­tün­den­ ýyl­lar­ aşan­ bir ma­lyň­ kel­le­ça­na­gyn­da­ içir­mek­—­ me­niň­ elimden­ gel­jek­ zat­ däl­di.­ Şo­nuň­ üçi­nem­ "Se­niň­ derma­nyň­ men­de­ ýok" diý­dim.­ "Ýe­ri­ aýt­sa­na,­ sen bu­ zat­la­ry­ nä­dip­ ta­pyp­ bil­diň?" —­ di­ýip,­ te­bip on­dan­ so­rap­dyr.­ Ol­ adam­ äh­li­ wa­ka­ny­ bol­şy­ ýa­ly gür­rüň­ be­rip­dir.­ Te­bip­ bo­lan­ zat­la­ra­ haý­ran­ galyp­dyr:

—­ Yn­san­ hem­me­ za­dy­ aky­ly­ bi­len­ ýer­be­-ýer­ edip­ bil­me­ýär,­ em­ma­ Biribaryň­ bu­ zat­la­ry saz­laý­şy­na,­ ga­bat­ ge­ti­ri­şi­ne­ se­ret­ ahy­ry.­ Ze­min te­bip­le­ri­ as­gyn­ gel­se­de,­ as­man­ te­bi­bi­ he­mi­şe hem­me­ za­da­ höt­de­ gel­ýän­dir.­ Esa­sy­ zat,­ nä­hi­li­ ýag­daý­da­dy­gy­ňa­ ga­ra­maz­dan,­ hiç­ wagt­ umytdan­ düş­me­li­ däl­dir.­ "Iň­ ýo­kum­ly­ der­man­—­umytdyr" —­ di­ýip,­ te­bip­ jo­gap­ be­rip­dir.