Daşoguza syýahat: Yzmykşir

Izmykşir ( Zamahşar, Zemahşar, Zmuhşir, Yzmykşir, Izmukşir) Horemzdäki antiki we orta asyrlar galasy. Gala Türkmenistanyň demirgazygynda, Daşoguz welaýatynyň Görogly etrabynyň çäginde ýerleşýär.
Zamahşarda ilkinji gurluşyklar b.e. öňki III-II asyrda başlanyldyr diýlip çaklanylýar. Biziň eramyzyň ilkinji asyrlarynda bu regiondaky iň köp ilatly ýerleriň birine öwrülipdir. Zamahşar söwda ýollarynda we tebigy suwarylýan dag eteklerinde ýerleşýän ýaşaýyş nokatlarynyň biri bolupdyr. Mesopotamiýadan gelýän söwda ýollary Nusaýdan, Garagumdan we Yzmykşirden geçip, birnäçe ýollar Gürgençde birigipdir. Soňra Üstýurdyň üsti bilen Wolga we ondan aňryk Gara deňziň sag kenaryna çenli gidipdir. Bu şäherçe X asyrda Merkezi Aziýada syrçaly keramikanyň öndürmegi ýola goýlan döwründe keramika öndürilýän merkezleriň biri bolupdyr. "Günbatar Renessans döwri" diýlip atlandyrylýan IX-XII asyrlar galanyň iň gülläp ösen döwri bolupdyr.

Al-Mukaddasiniň (X asyr) berýän maglumatlaryna görä, Orta asyrlarda Zamahşar regiondaky beýleki şäherlerden has kiçi şäherçe bolupdyr. Ibn Battut (XIV asyr) bu galanyň Gürgençden 4 mil uzakda ýerleşendigini ýazypdyr. Zamahşar 1315-nji ýylda Horezmdäki beýleki şäherler bilen bir hatarda, çingizid Baba-ogul (Çingiz hanyň dogany Joçi-Hasaryň nesli) tarapyndan talanypdyr. XIV asyrdan soňky ýazuw çeşmelerinde Zamahşar şäheri barada hiç hili maglumat berilmändir.

Al-Mukaddasi Zamahşar barada şeýle diýipdir:
Zamakhşar: Bu kiçijik, daşy çukurly gala, onda türme, demirden ýasalan ýörite derwezeler, her gije galdyrylýan köprüler, şäheri kesip geçýän köçe we bazaryň gyrasynda owadan metjit bar.

Häzirki döwürde bir wagtky ägirt uly galanyň diňe harabalyklary galypdyr. Emma weýran bolan ýagdaýyna seredeniňde-de gala özüniň ölçegleri we owadanlygy haýran galdyrýar. Galanyň biziň günlerimize gelip ýeten böleginiň uzynlygy 1500 metre ýetýär.

Yzmykşiriň taryhy 2 müň ýyldan gowrak wagty öz içine alýar. Gala öz döwründe Merkezi Aziýanyň beýik döwletleriniň bir bölegi bolup, gündogar hökümdarlarynyň birden köp neberesiniň hökümdarlygyny görüp, häzirki günlere çenli gelip ýeten Horezm galalarynyň biridir.