❗ Postda berlen maglumatlar öz-özüni bejermek ýa-da öz-özüni anyklamak üçin ulanylmaly däldir. Keselden şübhelenýän bolsaňyz, ökde hünärmenden kömek soramaly. Diňe lukmanyňyz diagnoz goýup we bejergini belläp biler.

📽️📺Gysgaça wideo arkaly bölüp çykaryş ulgamymyz bilen tanşalyň.

Sistit näme?
Sistit, esasan, peşew haltanyň nemli gatlagyna täsir edýän gaýnaglama bolup, seýrek - submukozal we muskul gatlagyna täsir edýär. Adatça bu kesel mikroorganizmler (bakterial sistit) sebäpli ýüze çykýar.

Aýallar sistit keseline has ýykgyn edýärler, olaryň dörtden bir bölegi bu patologiýany azyndan bir gezek başdan geçirdi. Bu ýagdaý aýal bedeniniň anatomiýasynyň aýratynlyklary - gysga we giň peşew çykaryş ýollarynyň bolmagy, mikroorganizmleriň anus, wagina ýygnanmagynyň tebigy merkezleriniň golaýynda ýerleşmegi bilen baglanyşyklydyr.

Sistitiň ýüze çykarylyş ýygylygynda ikinji ýerde çagalar bar. Gyzlarda bu keseliň döremegi köplenç waginal disbakterioz, oglanlarda - fimoz bilen ýüze çykýar.

Erkeklerde sistit seýrek ýüze çykýar, esasan hroniki prostatitiň güýçlenmegi bilen bir wagtda bolýar.

Keseliň sebäpleri

Esasan, sistit mikroorganizmleriň peşew haltasyna girmegi sebäpli ýüze çykýar. Ýagdaýlaryň 80-95% -de peşew organlarynyň golaýynda ýerleşýän rektumda ýaşaýan E. coli. Arassaçylyk düzgünlerini äsgermezlik etmek we nädogry ýuwmak sebäpli bakteriýa täret bilen çykarylýar. Ýokançlyga beýleki mikroblar - stafilo we enterokokklar, jynsy ýokançlyklaryň patogenleri - hlamidiýa, Trihomonas, Candida kömelekleri, gerpes wirusy sebäp bolýar.

Sistit howpuny ýokarlandyrýan faktorlar bar .

gipotermiýa (gyzgynyň düşmegi)
dowamly stres, yzygiderli işlemek;
immunitetiň umumy peselmegi;
iç gatama;
arassaçylyk düzgünlerini berjaý etmezlik;
alkogol, ajy, duzly iýmitler, ysly zatlar;
gormonal üýtgemeler (göwrelilik, menopauza);
genitouriniki sferanyň hroniki patologiýalary;
peşewiň geçmegini bozmak we käbir kesellerde peşewiň doly boşalmagy, peşew organlarynyň näsazlygy.

Näsaglaryň aşakdaky kategoriýalary sistitiň döremek howpyndadyr:

çagalar;
jynsy gatnaşygyň başlanýan döwründe aýallar;
göwreli aýallar;
menopauza we postmenopoz döwründe aýallar.

Seýrek ýagdaýlarda keseliň sebäpleri ýokanç däl faktorlardyr - bedene allergenler, radiasiýa, himiki, mehaniki täsirler bilen duýgurlyk.

Sistitiň klassifikasiýasy
Etiologiýa boýunça:
ýokanç - bakteriýalaryň täsiri sebäpli ösýär;
ýokanç däl - toksinlere, allergenlere, dermanlara, radiasiýa, himiki serişdelere täsir etmek netijesinde ösýär.

Patogenez boýunça:
başlangyç (çylşyrymly) - degişlilikde saglyk fonunda we çaga dogran ýaşdaky aýallarda peşew çykaryş bozulmalarynda garaşsyz kesel hökmünde ösýär;
ikinji derejeli (çylşyrymly) - utgaşýan patologiýalary bolan urodinamikanyň bozulmagy sebäpli: inçekesel, peşew haltasy, urolitiýaz.

Morfologiki üýtgeşmelere görä:
kataral - çişme, öt haltanyň gyjyndyrmasyndan çykmaýar;
gemorragiki - lezýon submukozal gatlagyň kiçi damarlaryna täsir edýär;
ulser-fibrinous - myşsa gatlagyna aralaşýan nemli we submukozal membranalarda ýaralar emele gelýär;
gangrenous - organ diwaryndaky nekrotik üýtgemeler ösýär;
interstisial - garaşsyz kesel hasaplanýar, onda çişiň gyjyndyrylmagyna, submukoza we myşsa gatlagyna ýaýramagy sebäpli, peşewdäki agressiw elementleriň täsiri, nemli membranadaky sikatrik üýtgemeler bolýar.

Tapgyrlara görä sistit ýiti we dowamly görnüşe bölünýär.

Ýiti - özbaşdak ýüze çykýar, ondan öňki patologiýalar bolmazdan, peşewiň geçişiniň bozulmagy we peşew ulgamynyň organlaryndaky gurluş üýtgemeleri.

Dowamly gaýtalanýan (dowamly) sistit 6 aýyň içinde iki ýa-da has köp bölüm ýa-da bir ýylyň içinde üç bölüm bilen häsiýetlendirilýär. Güýçlendirme fazasyna we remissiýa fazasyna bölünýär.

Sistitiň alamatlary

Ýiti sistit, öjükdiriji faktorlara sezewar bolmak ýa-da onsuz doly saglygyň fonunda birden ýüze çykýar. Aýratynlykly alamat ýygy-ýygydan we agyryly peşew edýär. Mümkin, ýöne zerur däl, peşewde agyry, peşewiň reňklenmegi. Umumy ýagdaý elmydama ejir çekmeýär, onuň bozulmagy (temperatura, gyzzyrma, serhoşlygyň alamatlary) peşew ulgamynyň beýleki organlaryna çişmegiň ýaýramagyny görkezýär.

Dowamly sistit:
Dowamly sistitiň alamatlary ýiti prosese meňzeýär, ýöne az aýdylýar. Dowamly görnüş, agyry we rahatsyzlyk bilen ýygy-ýygydan, agyryly peşew, pubisiň ýokarsynda, aşgazanyň aşagynda, aşaky arkasynda, peşew çykaryşynda, peşewde iriň peýda bolmagy (turbid peşew, ak we ak reňk bilen häsiýetlendirilýär) Wagtal-wagtal bedeniň gyzgynlygynyň pes sanlara çenli ýokarlanmagy mümkindir.

Sistitiň gaýraüzülmeleri:
wezikouretral refleksi;
pielonefrit;
parasistit;
trigonit - peşew haltasynyň çişmegi;
interstisial sistit;
abses, empiema;
sfinkteriň işlemezligi sebäpli peşew çykmazlygy;
çanaklyk agzalaryna çişmegiň ýaýramagy;
köpeliş agzalarynyň disfunksiýasy

Sistit diagnozy
Diagnoz näsagyň arz-şikaýatlaryna, lukmançylyk taryhyna, urolog, ginekolog ýa-da androlog tarapyndan geçirilen barlaglara, synag netijelerine we gurallaryň gözleg maglumatlaryna esaslanýar.

Laboratoriýa gözlegleri:

🔸umumy peşew derňewi
🔸ganyň umumybarlagy
🔸bakteriologiki barlag

Instrumental synaglar:

🔹Bölüp çykaryş we çanaklyk agzalarynyň ultrases barlagy;
genitourinariýa ulgamynyň kompýuter ýa-da 🔹Magnit-rezonans tomografiýasy.
🔹Çylşyrymly ýa-da gaýtalanýan sistitde sisturetrografiýa, biopsiýa bilen sistoskopiýa bellenilýär.

Keseli bejermek
Urolog bejergi üçin dogry maslahat berer. Sistitiň ilkinji alamatlary ýüze çykanda, öz-özüni bejermäge garaşman we öý bejeriş usullaryna bil baglamazdan derrew lukmana ýüz tutmaly.

Bejerginiň merkezinde:

▪️antibakterial we simptomatiki bejergi;
▪️ýokançlyklaryň öňüni almak we ýok etmek;
▪️gaýtadan gaýtalanmagynyň öňüni almak.

Sistiti bejermek üçin umumy teklipler:

ysly, duzly iýmitleri, alkogol, süýji, gazlandyrylan içgileri öz içine almaýan berhiz;
bol içgi (suw, miwe içgileri,);
peşew meýdanynda gury ýylylyk

Antibakterial bejergisi, alamatlaryny ýeňilleşdirmek üçin patogenleri, simptomatiki (antispazmolitikler, steroid däl çişmä garşy dermanlar, agyry dermanlary) ýok etmegi maksat edinýär. Mundan başga-da, lukman näsaga multivitaminleri, immunomodulýatorlary kabul etmegi maslahat berip biler. Gaýtalanýan prosesde bakteriofaglara esaslanýan dermanlar ulanylýar.

İkinji derejeli sistiti bejermekde ilkinji nobatda oňa sebäp bolan sebäbiň ýok edilmegi. Sistitiň käbir görnüşlerinde, mysal üçin, peşew çykaryşynyň çuňňur ýerleşýän daşky açylmagy netijesinde hirurgiki gatyşma görkezilýär. Gormon çalyşmagy bejergisi menopauza we postmenopauzadan soňky aýallarda ulanylýar.

Öňüni alyş
Lukmana öz wagtynda baryp, dogry bellenen bejergini almak bilen, dikeldiş 10-12 günüň içinde bolup geçýär. Keseliň gaýdyp gelmegi we dowamly görnüşe geçmegi lukmançylyk kömegine ýüz tutmak gijikdirilende, lukmanyň maslahatlary ýerine ýetirilmedik ýagdaýynda bolýar.

Sistitiň umumy öňüni almak:

🔻Irki çagalykdan başlap, daşky jyns agzalarynyň dogry arassaçylygy;
🔻Jynsy durmuşda arassaçylyga gözegçilik etmek;
öjükdiriji faktorlary aýyrmak - gipotermiýa, stres, köp sanly ysly, duzly, tagamlar;
🔻Gündelik suwuklygyň ýeterlik mukdary;
🔻Çanaklyk agzalarynyň kesellerini wagtynda bejermek.