Sapy agaçdan däl-de, demirden palta ýasadylar. Et çapyp gördüler,
süňk çapyp gördüler, odun, agaç, kök çapyp gördüler. Agaç şahalaryny
pudarlap gördüler. Ählisine ýarady durdy. Ýöne kök çapmaga juda
ýaransoň, ony şol maksat üçinem ulandylar. Ir ertirden agşama çenli
ellerinden düşürmediler. Nirede näsaz daragt, näjaý kök bar bolsa, paltanyň üsti bilen deňlediler ýördüler. Öwgi hemme kişä ýaraýar.
Aslynda jansyzam bolsa, palta aýdylýan hoşamaý sözler, gürrüňler
onuň göwnüne-gulagyna hoş ýakýardy. Edil adam ýaly, „sen-sen” diýip
arkasyna kaksaň, döw görse, döşüni gerip dokunýar, yş görse, burnuny
diräp, sygmasa-da sokulýar. Guran töňňeleriň, gök öwsüp oturan daragtlaryň köküne urlup, onuň ýerden alýan damarlaryny çapanda,
şeýle bir göhi gelýärdi. Hezret Alynyň elindäki zülpükar gylyçdan kemdirin öýtmezdi. Şeýdip, öz hünärine ökdeledi gitdi. Adamlaram „Sen
kök çapmaga gaty ökde” diýip, ony elýeterinde sakladylar. Haýsy
agajyň ýapragy ýele gyşaryp, gözlerüne gün düşse-de, şol paltany alyp,
köküne kakdylar. Bir daragtyň dokuz miwesi düz bolup, birine gurçuk
düşse-de, şol paltany ulandylar.
Endik günüňe goýýarmy, adamlaryň kökden eli sowaşyp, demi sowaýan wagtlary hem bolýar. „Sen-sen” diýlen her bir zat wagty bilen
idelmese, ömürlik undulan ýaly, lapykeçlige düşüp başlaýar. Paltanyňam güni şol boldy. Çekije deregem, gysaja deregem, diňe kök däl, çüý sogurmak üçinem, depesinden inip, şänik döwmek üçinem, paltany
ulanyp bolýandygyny güjeňläsi geldi. Ýogsam, her zat üçin aýratyn bir
guralyň, esbabyň bardygynam bilmän duranokdy. Zawodam edil durmuş ýaly, täze paltalary, byçgylary, çekiçleri hasyl etdi durdy. Onuň
edýän işini täze paltalaryň her biri başarýardy. Demir palta şöhraty
paýlaşmak kyn düşdi. Bir öwrenişseň, şöhraty paýlaşmak adama-da
juda agyr degýär, ýeri onsoň akyly ýok palta üçin bu agyr urgy ahyryn.
Ahyry endigi gününe goýmansoň seýilbagyň gyrasyndan girdi. Atam
döwründen galan çynar bardy, köküne urup-urup, bir ýana agdardy,
göwnühoş boldy, Garadäli Gökleňi agdaran ýaly begendi. Adamlaram
palta pisint etmedi. Towugyna „tok” diýen bolmady. Ýene bir agajyň
düýbüni çapdy. „Onça-munça agajy güýçlüräk ösen ýelem ýykýar”
diýip, adamlar göwnübir gezdi. Ýene bir äpet daragt ýanyny ýere
berdi. Adamlar: „Göwresi gaba bolsa-da, köki gowşak bolmaly” diýip,
geçdi gitdiler. Ýaş agaçlary bir zarbada alýardy, güýjüne gara döwem
„aperin” diýjekdi, ýöne bu möhletde oňa gara döwem sataşmady.
Ahyry ýene bir köke urlup başlady. Gara çyny bilen, gara jyny bilen
girişdi. Är ömründe birinji gezek maňlaýyna der indi, urdugy saýy
essinden aýylyp, gözleri alaryp gitdi, ýöne alyp bilmedi. „Garralýar
öýdýän” diýip, ilkinji gezek öz başarnygyna müňkür bolup başlady.
Müňkürlik ähli ukybyňy ýok edip bilýän duýgy. Uruldy, uruldy,
uruldygy saýy öz ýüzi çat açdy gitdi, ahyry jaýryk atyp, özi bölünmäge
durdy. Sebäbi ol kökdür öýdüp, seýilbagda dikilen demir sütüniň
düýbüne urlup ýatyrdy. Demir palta ähli zady düýbünden ýok edip bolmaýandygyna düşündi, ýöne eýýäm giçdi. Persala bolan döwük paltany
ulanybam boljak däldi, elledigiň öz eliňi gyýyp gitjekdi. Şeýdibem, bir
wagtky şöhratly palta ziir-zibile garylyp ýatmaly boldy. Onuň pisint etmedik „ýönekeý”, „adaty” gurallar bolsa birsydyrgyn durmuş bilen öz
günlerini aýladylar ýördüler.